یکی از مفاهیم مورد بحث در بازار ارزهای دیجیتال در مورد عرضه رمزارز، مفهوم آزادسازی توکن یا Token Unlocks است. توکن آزاد شده به معنای آن است که دارنده توکن میتواند آن را بفروشد، هولد کند یا به کیف پول دیگری انتقال دهد.
آزادسازی توکن میزان توکن‌های در حال گردش را افزایش می‌دهد به همین دلیل است که بر قیمت توکن، ارزش پروژه و روند توسعه آن تاثیر مهمی دارد. آزادسازی توکن دربرگیرنده مفهوم مهم دیگری در توکنومیکس به نام وستینگ (Vesting) هم است.
باز کردن توکن همچنین میتواند به فرآیند انتشار توکن‌های جدید، از طریق فروش توکن یا airdrop، برای عموم مردم اشاره داشته باشد. در این موارد، توکن‌ها برای خرید در دسترس قرار می‌گیرند یا به‌طور رایگان در اختیار افرادی قرار می‌گیرند که شرایط خاصی را دارند، مانند داشتن مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال متفاوت.
به طور خلاصه، باز کردن قفل منجر به افزایش عرضه در گردش یک توکن می‌شود و از نزدیک برای تأثیر آن بر قیمت تحت نظر قرار می‌گیرد.
تفاوت بین عرضه در گردش و عرضه کل چیست؟
در کریپتو، کل عرضه یک توکن به حداکثر تعداد واحد توکنی که تا به حال وجود خواهد داشت اشاره دارد. این عدد توسط توکنومیک پروژه تعیین می‌شود. گاهی اوقات عرضه ثابت می‌شود در حالی که پروتکل‌های دیگر تورم و چاپ توکن‌های جدید را ادامه می‌دهند.
عرضه در گردش به تعداد واحدهای یک توکن اشاره دارد که در حال حاضر در بازار موجود است و قابل معامله است. رابطه بین عرضه کل و عرضه در گردش میتواند تأثیر قابل توجهی بر قیمت یک توکن داشته باشد. به عنوان مثال، اگر کل عرضه یک ارز دیجیتال بسیار زیاد باشد اما عرضه در گردش نسبتاً کم باشد، ممکن است به دلیل تقاضای بالا و عرضه محدود، قیمت ارز دیجیتال افزایش یابد. برعکس، اگر کل عرضه کم باشد اما عرضه در گردش زیاد باشد، ممکن است قیمت ارز دیجیتال به دلیل عرضه مازاد کاهش یابد.
هنگام ارزیابی ارزش یک ارز دیجیتال، مهم است که هم عرضه کل و هم عرضه در گردش را در نظر بگیرید. این اطلاعات میتواند به سرمایه گذاران کمک کند تا پویایی‌های بالقوه عرضه و تقاضای ارز دیجیتال را درک کنند و تصمیمات سرمایه گذاری آگاهانه‌تری بگیرند.
وستینگ (Vesting) چیست؟
به دوره زمانی‌ای که طی آن توکن‌ها به مرور آزاد می‌شوند، وستینگ Vesting یا قفل‌شدن توکن Token Lock-up گفته می‌شود. توکن‌های Vest شده در قرارداد هوشمند قفل می‌شوند و تا پایان دوره زمانی مشخص قابل انتقال، استیک یا فروش نیستند.
اهمیت وستینگ در آزادسازی توکن چیست؟
دلیل اصلی و مهم پشت وستینگ Vesting این است که سهام‌داران پروژه به یکباره رمزارزهای خود را در بازار نفروشند و منجر به دامپ قیمت نشوند. در واقع وستینگ واگذاری مالکیت کامل توکن‌ها را به تاخیر می‌اندازد. در واقع اولین و مهم‌ترین مزیت وستینگ در آزادسازی توکن، کاهش ریسک دستکاری بازار است. یعنی صاحبان پروژه و سرمایه‌گذاران آتی مطمئن می‌شوند که سرمایه‌گذار اولیه یا توسعه‌دهنده پروژه، به‌سرعت دارایی خود را نمی‌فروشد یا با احتکار توکن منجر به ایجاد کمیابی مصنوعی نمی‌شود.
همچنین تعویق واگذاری کامل مالکیت، منجر به عدم‌تمرکز پروژه می‌شود. در واقع با توزیع منصفانه‌تر، کمک می‌کنند تا بخش زیادی از توکن‌های پروژه به صورت یکجا در اختیار یک فرد یا تعداد کمی از افراد قرار نگیرد.
آزادسازی توکن در سال 2023
DYDX
توکن dYdX برای کنترل پروتکل استفاده می‌شود و به دارندگان توکن توانایی مشارکت در فرآیندهای تصمیم‌گیری مربوط به توسعه و نگهداری پروتکل را می‌دهد. فرآیند حاکمیت dYdX شامل سطوح مختلفی از رای گیری با توکن dydx به منظور پیشنهاد و اجرای اقدامات حاکمیتی است. توکن dydx همچنین برای پرداخت انگیزه برای معامله‌گران و سازندگان بازار استفاده می‌شود. با بازگشایی توکن‌های آینده، عرضه dydx بیش از دو برابر خواهد شد.
OP
OP نشانه اصلی Optimism، مجموعه خوش‌بینانه لایه 2 است. این توکن در سیستم حاکمیت منحصر به فرد Optimism استفاده می‌شود. این به دارندگان OP اجازه می‌دهد تا اقدامات حاکمیتی مانند توزیع توکن‌های OP بیشتر را پیشنهاد و رأی دهند.
فراتر از حکمرانی، توکن OP برای توزیع مقادیر عظیمی از جوایز از طریق یک برنامه کمک هزینه گسترده استفاده شده است. به منظور تقویت شبکه با نقدینگی اضافی و پاداش دادن به پروژه‌های اولیه، توکن OP براساس پیشنهادات برای هر پروژه ارائه شد.
بازگشایی‌های توکن اضافی تا حدی به سرمایه گذاران و تا حدی به ادامه مشوق‌ها و کمک‌های مالی در شبکه اختصاص می‌یابد.
باز کردن قفل صعودی چیست؟
بسیاری از مواقع بازگشایی توکن میتواند منجر به تغییر قیمت توکن شود و روایت‌های جدیدی در مورد اینکه چرا قیمت توکن در حال تغییر است ایجاد کند. هنگامی که قیمت توکن پس از باز کردن قفل افزایش می‌یابد، این یک بازگشایی صعودی در نظر گرفته می‌شود. ممکن است به این دلیل باشد که فشار فروش آتی کمتر خواهد بود یا عرضه در گردش در نهایت با حداکثر عرضه مطابقت دارد.
یعنی توکن‌های آزاد شده به راحتی قابل معامله‌ان، ولی چطور می‌شه تشخیص داد که کدوم توکن بیشتر روی قیمت تاثیر می‌ذاره؟
تشخیص اینکه کدام توکن‌های آزاد شده (unlocked tokens) بیشتر روی قیمت یک ارز دیجیتال تاثیر می‌گذارند، نیازمند تحلیل چند عامل کلیدی است. این موارد می‌توانند به شما کمک کنند:
1. تعداد و نسبت توکن‌های آزاد شده به کل عرضه:
تحلیل: اگر تعداد توکن‌های آزاد شده به‌طور ناگهانی درصد بزرگی از کل عرضه در گردش (circulating supply) را افزایش دهد، احتمال فشار فروش بالا و کاهش قیمت بیشتر است.
مثال: اگر تنها 10 درصد از کل عرضه در گردش باشد و 20 درصد دیگر آزاد شود، فشار فروش زیادی ایجاد می‌کند.
2. هدف آزادسازی توکن‌ها:
تحلیل: بررسی کنید این توکن‌ها برای چه منظوری آزاد شده‌اند:
پاداش تیم یا سرمایه‌گذاران اولیه: اغلب تمایل به فروش دارند.
پاداش شبکه یا جامعه: ممکن است تأثیر کمتری روی قیمت داشته باشد، چون به توزیع طولانی‌مدت کمک می‌کند.
استفاده در استیکینگ یا برنامه‌های تشویقی: ممکن است به حفظ قیمت کمک کند.
3. احساسات بازار:
تحلیل: اگر خبر آزادسازی توکن‌ها قبلاً اعلام شده باشد و بازار انتظار آن را داشته باشد، تأثیر کمتری خواهد داشت. اما اگر خبر غیرمنتظره باشد، احتمالاً نوسان بیشتری در قیمت ایجاد می‌کند.
4. حجم معاملات و نقدینگی:
تحلیل: در بازارهایی با حجم معاملات پایین، حتی تعداد کمی توکن میتواند تأثیر زیادی روی قیمت بگذارد. در مقابل، بازارهایی با حجم بالاتر توکن‌های بیشتری را بدون نوسانات شدید جذب می‌کنند.
5. رفتار تیم پروژه:
تحلیل: رفتار تیم یا سرمایه‌گذاران اولیه میتواند سرنخ‌هایی از تأثیرگذاری آزادسازی توکن بدهد. اگر تیم سابقه فروش ناگهانی توکن‌های خود را داشته باشد، احتمالاً قیمت افت خواهد کرد.
6. تحلیل تکنیکال و بنیادی:
تحلیل: ترکیب تحلیل تکنیکال (مثل سطوح حمایت و مقاومت) با تحلیل بنیادی (مانند پیشرفت‌های پروژه) میتواند نشان دهد که آیا توکن‌های آزاد شده روی روند قیمت اثرگذار خواهند بود یا خیر.
ابزارهای پیشنهادی برای تحلیل:
Token Unlock Calendar: ابزارهایی مانند Token Unlocks که زمان آزادسازی توکن‌ها را مشخص می‌کنند.
Glassnode یا Dune Analytics: برای مشاهده داده‌های درون‌زنجیره‌ای.
وب‌سایت پروژه‌ها: برای بررسی اهداف تخصیص توکن و برنامه‌ریزی آن.
در نهایت، بررسی دقیق و پیگیری اخبار و داده‌ها کمک می‌کند تا بتوانید تأثیر آزادسازی توکن را بهتر پیش‌بینی کنید.