فیلم تنگه ابوقریب

فیلم تنگه ابوقریب فیلمی ایرانی است که توسط بهرام توکلی در سال ۱۳۹۶ ساخته شده و در سی و ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به اکران درآمد.

به گزارش خوبو، تنگه ابوقریب یکی از بهترین فیلم‌های دهه 90 سینمای ایران است، که مورد توجه تماشاگران، منتقدین و جشنواره فیلم فجر قرار گرفت. این فیلم از سایت معتبر IMDB، موفق به کسب نمره متوسط 6.6 شده است. 2200 نفر به این فیلم نمره داده‎اند.

عوامل و بازیگران فیلم تنگه ابوقریب

تنگه ابوقریب فیلمی است که در ژانر اکشن، درام، تاریخی و دفاع مقدس توسط بهرام توکلی ساخته شده است. بهرام توکلی از فیلم‌سازان جوان سینمای ایران است. بدون شک، تنگه ابوقریب از بهترین آثار ساخته شده توسط توکلی است. او سابقه ساخت فیلم‌های مطرحی چون من دیه گو مارادونا هستم، اینجا بدون من و غلامرضا تختی را نیز در کارنامه دارد.

فیلم‌نامه این فیلم در خصوص واقعیت نبرد گردان عمار لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله با لشکر زرهی عراق در آخرین روزهای جنگ کشور عراق علیه ایران است. امیر جدیدی و جواد عزتی بازی‌های درخشانی در این فیلم داشته‌اند.

خلاصه داستان

این فیلم که بر اساس واقعیت است، روایتی است از دفاع گردان عمار یاسر لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله در برابر لشکرکشی رژیم بعث در موقعیت تنگه استراتژیک ابوقُرَیب دهلران و حمله به فَکّه و شرهانی، در روزهای پایانی جنگ. عراقی‌ها باید از سد یک پایگاه که شکل تنگه است عبور کنند که با مقاومت شدید نیروهای ایرانی روبه‌رو می‌شوند.

نقد و بررسی فیلم تنگه ابوقریب

تنگه ابوقریب نام عملیاتی است که در روزهای پایانی جنگ تحمیلی علیه ایران آغاز شد. در آن روزگار زمانی که رزمندگان گردان عمار در حال آماده شدن برای رفتن به مرخصی بودند، به یکباره خبر رسید که دشمن به تنگه ابوقریب حمله کرده (این محل در نزدیکی دشت عباس و جاده اندیمشک- دهلران قرار دارد ). از این رو رزمندگان به این منطقه اعزام شدند و با کمترین امکانات از جمله آب و غذا، به دفاع از مرز و میهن پرداختند و باعث عقب راندن دشمن شدند. در این عملیات بیش از 50 رزمنده شهید شدند، حتی گفته می‌شود تعدادی از آنان بر اثر تشنگی جان خود را از دست دادند. این عملیات مهم آخرین عملیات دوران دفاع مقدس در کشورمان بود و پس از آن با پذیرش قطعنامه 598 جنگ به پایان رسید. فیلم تنگه ابوقریب نیز درباره این عملیات است.

مهمترین نقطه قوت فیلم تنگه ابوقریب استفاده از تکنیک های متنوع سینمایی و تصویربرداری مربوط صحنه های جنگ است که بهرام توکلی به خوبی از پس انجام آن برآمده است. البته در این بخش گاهی می‌توان استفاده افراطی از تکنیک‌هایی نظیر “دوربین روی دست” را شاهد بود اما این موارد چندان در تصویر آزار دهنده به نظر نمی‌رسند.

سکانس‌های طولانی بدون کات که به جنگ و ویرانی‌های آن می‌پردازد، از نقاط قوت فیلم بهرام توکلی محسوب می‌شوند و به‌طور کلی می‌توان گفت تنگه ابوقریب در بخش‌های فنی یکی از کامل‌ترین آثاری است که درباره دفاع مقدس ساخته شده است. پیشرفت‌های تکنیکی اثر قابل تحسین و تماشایی هستند و حالا می توان جنگ را واقعی‌تر از هر زمان دیگری در سینمای ایران یافت!

اما بخش های دیگر فیلم جدید بهرام توکلی ابداً نمی توانند به مانند بخش های فنی درخشان باشند. تنگه ابوقریب در شخصیت پردازی و خلق افرادی که برای مخاطب قابل درک باشند ناتوان است و نتیجه این ناتوانی شخصیت‌هایی هستند که کارگردان خیلی آنها را برای روایت قصه اش جدی نمی‌گیرد. ما در فیلم اغلب با نفراتی مواجه هستیم که مقابل دوربین آمده و دیالوگی می‌گویند و سپس از کادر خارج می‌شوند بی آنکه تاثیری بر داستان داشته باشند و یا کمکی به مخاطب برای تقویت حس همراهی ایجاد نمایند، این مشکل باعث می شود تا تماشاگر به سختی بتواند داستان واقعی فیلم را درک کرده و با آنان همراه شود.

به نظر می‌رسد بهرام توکلی بیش از آنکه حواسش به قصه و آدم‌های داستان باشد، تمرکز خود را معطوف به خلق نبردهای حماسی کرده و همین تصمیم باعث شده تا ضعف‌های ساختاری در تنگه ابوقریب به چشم بخورد. مشکلاتی از این دست باعث می‌شود که در نیمه دوم فیلم که پر تلاطم است، تماشاگر خیلی کاری با آدمهای داستان نداشته باشد چراکه آنان در نیمه ابتدایی به درستی پرداخت نمی شوند و حتی بخشی از آنان که وظیفه دراماتیزه کردن داستان را دارند نیز وظایف خود را به درستی انجام نمی دهند.

یکی از مشکلات دیگر تنگه ابوقریب که عجیب هم به نظر می رسد، استفاده از مردمان بی دفاعی است که هربار با حملات تعدادی از آنان شهید می‌شوند. بر طبق گفته رزمندگانی که در آن عملیات حضور داشته اند، خانواده ای در آن منطقه عملیاتی حضور نداشته که بخواهند از شهر خارج شوند! این در حالی است که سازندگان بخش‌هایی زیادی از فیلم را صرف به تصویر کشیدن مصیبت‌های جنگ بر زندگی غیر نظامیان کرده اند که با توجه به واقعی بودن داستان، بهتر می بود از اضافه شدن آنان به این اثر خودداری می‌شد تا فیلم نزدیکی بیشتری به واقعیتِ رخ داده در تنگه ابوقریب می‌داشت. البته حضور مردم در داستان قرار بوده پیامی در ضدیت با جنگ داشته باشد که یک سکانس دردناک در فیلم نیز با همین هدف در داستان گنجانده شده است. اما عدم انطباق موقعیت مذکور با آنچه که در واقعیت رخ داده، میزان تاثیرگذاری را کاهش می‌دهد.

بازیگران فیلم در تنگه ابوقریب بازی‌های خوبی از خود به جای گذاشته‌اند اما به جهت عدم پرداخت صحیح شخصیت‌هایشان، نتیجه چندان درخشانی بر جای نمانده است. جواد عزتی از جمله بازی های خوب فیلم را رقم زده. فردی که از معدود بازیگران سینمای ایران به شمار می‌رود که می تواند همانقدر که در یک اثر کمدی می‌درخشد، در ژانرهای دیگر نیز بازی‌های قابل توجهی از خود بر جای بگذارد. امیر جدیدی نیز در اینجا بازی قابل قبولی ارائه داده، اما مهدی پاکدل به نظر می‌رسد مستقیماً از «چهار راه استانبول» با همان حال و هوا به این اثر انتقال داده شده و شخصیتی را هم ایفا می‌کند که در نهایت خیلی او را نمی‌فهمیم!

تنگه ابوقریب در بخش‌های فنی اثری ستایش برانگیز محسوب می‌شود که سینمای دفاع مقدس را یک قدم به جلو هدایت کرده. اما متاسفانه در ساختن آدم‌های داستان نقص فراوانی دارد که باعث می‌شود حماسه دفاع از تنگه ابوقریب آن حس جذاب ناسیونالیستی را در اختیار مخاطب نگذارد. شاید بتوان آخرین ساخته بهرام توکلی را از این حیث با نجات سرباز رایان مقایسه نمود. اثری که توانست شخصیت خلق نماید و به بهترین شکل آن را پرورش دهد و حس همذات پنداری تماشاگر را برانگیزد. اما در اینجا فقط تکنیک‌های سینمایی و یک روایت ناقص از آن عملیات مهم بر جای مانده که با ندیدن فیلم و صرفاً با مطالعه تاریخ می‌توانیم به آن افتخار کنیم اما با دیدن فیلم نخواهیم توانست آن حس حماسه را به بهترین شکل تجربه کنیم. با این‌حال در نهایت باید گفت که ساخته شدن فیلم‌هایی درباره عملیات‌های مختلف دوران دفاع مقدس، می‌تواند تصویری واضح‌تر از رزمندگان و فداکاری‌هایشان در دوران جنگ به مخاطب دهد که ارزشمند و قابل ستایش است.

فهرست جوایز فیلم تنگه ابوقریب

در سی و ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، فیلم تنگه ابوقریب نامزد دریافت یازده سیمرغ بلورین از جمله بهترین فیلم (سعید ملکان)، بهترین کارگردانی (بهرام توکلی) و بهترین بازیگر نقش اول مرد (امیر جدیدی) شد و در پایان موفق به کسب پنج سیمرغ بلورین شد. در زمینه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نیز فقط فیلم مغزهای کوچک زنگ زده رده بالاتری نسبت به تنگه ابوقریب داشت.

• برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم (سعید ملکان) دوره ۳۶ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۶
• برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (بهرام توکلی) دوره ۳۶ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۶
• برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد (امیر جدیدی) دوره ۳۶ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۶
• برنده سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی (سعید ملکان) دوره ۳۶ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۶
• برنده سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (محسن روزبهانی) دوره ۳۶ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۹۶

بیشتر بخوانید

• فیلم به نام پدر
• فیلم متولد ماه مهر