قطعی برق در سال‌های اخیر، به‌خصوص تابستان امان مردم را بریده است. به همین دلیل بسیاری به دنبال را حل تأمین برق مصرفی خانه، دفتر کار، شرکت، کارگاه، کارخانه یا باغ و باغچه خود به سیستم ارزان یو پی اس رسیده‌اند. اما یو پی اس چیست و چه کاربردی دارد؟ در ادامه این مطلب از مجله خوبو همراه ما باشید تا هرآنچه باید در مورد UPS، کاربردها، انواع و قیمت آن بدانید را با هم بررسی کنیم.
یو پی اس (UPS)
یو پی اس یا منبع تغذیه بدون وقفه (UPS / Uninterruptible Power Supply) یک وسیله ذخیره و انتقال نیروی برق است. این دستگاه با اتصال در مسیر برق نیروی الکتریسیته رو در خود ذخیره کرده و در زمان نیاز آن را به دستگاه‌های الکترونیکی متصل انتقال می‌دهد. به زبان ساده‌تر این دستگاه وظیفه برق‌رسانی در زمان قطعی برق یا موارد مشابه را برعهده دارد. حتی امکان استفاده از یو پی اس های خورشیدی در مکان‌هایی که از برق شهری محروم هستند یا به آن دسترسی ندارند نیز فراهم است. همچنین استفاده از UPS ها می‌تواند در کنترل نوسان برق و کنترل صدمات وارده به وسایل الکترونیکی مفید باشد.
کاربردهای یو پی اس
یو پی اس کاربردها و استفاده‌های متنوعی دارد. از منازل و مشاعات مسکونی تا ادارات و حتی صنایع و کارگاه‌ها نیز می‌توانند از UPS بهره ببرند. در هرکجا که استفاده از برق استفاده شود و روشن نگه‌داشتن وسایل برقی کوچک و بزرگ اهمت داشته باشد می‌توان از امکانات آن بهره کافی را برد. در ادامه به بررسی و معرفی کاربردها و استفاده‌های یو پی اس خواهیم پرداخت.
کاربردهای خانگی
یکی از مرسوم‌ترین کاربردهای یو پی اس در مصارف خانگی و مسکونی است. معمولاً خانه‌هایی واقع در مناطقی که با قطعی برق زیاد مواجه هستند برای تأمین برق خود از این وسایل استفاده می‌کنند، ولی استفاده از آن در شهر‌های بزرگ نیز مرسوم است. به طور مثال برخی از ساختمان‌های بلندمرتبه یا مجتمع‌های مسکونی بزرک؛ طبق استانداردها و مقررات ملی ساختمان‌سازی کشور در این‌گونه ساختمان‌های مسکونی باید یک یا چند UPS برای مواقع ضروری و اضطراری تعبیه شده باشد.
این یو پی اس ها وظیفه تأمین نیروی کافی برای روشن نگه‌داشتن آسانسور‌ها، روشنایی مشاعات، تهویه مطبوع، جک‌ها و کرکره‌های برقی و سایر موارد مهم را برعهده دارند. البته با پیشرفت ساختمان‌سازی و افزایش نیاز به روشن بودن وسایل الکترونیکی برخی از ساختمان‌های کوچک نیز به‌صورت خودجوش به استفاده از یو پی اس ها روی آورده‌اند. برخی نیز با افزایش قیمت وسایل خانگی و برای جلوگیری از صدمات وارده به لوازم‌خانگی در مصارف شخصی خود از UPS در داخل واحدهای مسکونی استفاده می‌کنند که حرکت هوشمندانه‌ای است.
کاربردهای اداری
در سال‌های گذشته و با پیشرفت تکنولوژی نیاز به کامپیوتر‌ها و وسایل برقی اداری همچون پرینتر، مودم، دستگاه کپی و … در ادارات و شرکت‌های خصوصی و دولتی بسیار افزایش‌یافته است. امروزه در هر شرکتی کارمندانی هستند که با کامپیوتر‌ها و ابزارهای مشابه مشغول به کار هستند، اما قطعی برق در سال‌های اخیر، بخصوص در تابستان باعث عقب افتادن پروژه‌ها شده است؛ به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها و ادارات خصوصی و دولتی اقدام به استفاده از UPS برای تأمین برق موردنیاز دستگاه‌های اداری خود کرده‌اند.
به این وسیله علاوه بر پیشبرد مسیر کاری در طول قطعی برق می‌توان از حذف شدن فایل‌ها یا اطلاعات ذخیره نشده در اثر خاموشی ناگهانی کامپیوتر‌ها جلوگیری کرد. البته این تنها دلیل استفاده از یو پی اس در ادارات و شرکت‌ها نیست، استفاده از یو پی اس علاوه بر موارد فوق از نوسان برق نیز جلوگیری می‌کند؛ جلوگیری از نوسان برق به معنی جلوگیری از صدمات دستگاه‌های حساس الکترونیکی است که باعث کاهش هزینههای تعمیرات و خرید مجدد دستگاه‌های اداری در این وضعیت اقتصادی خواهد شد. این‌ها تنها بخشی از کاربردهای اداری UPS ها است.
کاربرد صنعتی
اما استفاده از UPS های به همین‌جا ختم نمی‌شود. با افزایش قیمت برق و هزینههای تولید بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ و کوچک به استفاده از یو پی اس خورشیدی روی آورده‌اند؛ یو پی اس های خورشیدی علاوه بر کاهش هزینههای تأمین برق سه‌فاز و تک‌فاز با استفاده از انرژی خورشیدی، باعث کاهش صدمات وارده به محیط‌زیست نیز خواهند شد. همین مزایای چشمگیر باعث شده است که بسیاری به‌جای ژنراتورهای پرسروصدای قدیمی که برای تولید نیرو نیاز به گازوئیل و سرویس‌های ماهانه پرهزینه داشتند به یو پی اس های خورشیدی کم‌هزینه و کم‌صدا روی آورده‌اند.
البته برای کارگاه‌ها و کارخانه‌های بزرگ و کوچک که به انرژی خورشیدی علاقه‌ای ندارند نیز استفاده از UPS گزینه مناسبی است. چرا که علاوه بر جلوگیری از صدمات به دستگاه‌های گران‌قیمت صنعتی در اثر تغییر ولتاژ برق شهری یا خروجی ژنراتور، تضمینی بر روشن بودن دائم خط تولید بدون خاموشی در اثر قطعی برق خواهد بود. این‌گونه از اتلاف وقت برای راه‌اندازی مجدد برق ژنراتور و روشن‌کردن مجدد ماشین‌آلات جلوگیری خواهد شد. همین نکات ریزودرشت باعث شده کارگاه‌های بزرگ و کوچک به دستگاه‌های یو پی اس علاقه بیشتری نشان دهند.
کاربردهای تفریحی
همان‌طور که گفتیم یو پی اس ها در هرکجا که به برق نیاز باشد مورداستفاده قرار می‌گیرد. در قدیم برای برپایی کمپ‌های جنگل‌گردی و کویرگردی از موتوربرق استفاده می‌شد، ولی سروصدای آن بسیار زیاد بود و باعث آلودگی هوای محیط نیز می‌شود. برخی که از قصد استفاده از سکوت محیط در طول شب را داشتند از باطری‌های ماشین استفاده می‌کردند که به علت ظرفیت پایین مدت کمی قابل‌استفاده بود. همین موضوع باعث شد که بسیاری برای تورها و طبیعت‌گردی‌های خود به استفاده از دستگاه‌های UPS روی‌آورند.
برخی از افراد نیز برای خانه‌های ییلاقی خود در مناطق دورافتاده از یو پی اس های خورشید استفاده می‌کنند تا هم هزینه کمتری پرداخت کنند و هم در کنار استفاده از آرامش صدمات وارده به محیط‌زیست را نیز کاهش دهند. البته ممکن است در مرحله اول استفاده از UPS های خورشیدی هزینه زیادی داشته باشد، ولی این موضوع در طولانی‌مدت با کاهش هزینههای جانبی تأمین برق همراه خواهد بود.
انواع یو پی اس
انواع UPS ها از نظر توان ارائه‌دهنده، ظرفیت باتری و شرکت سازنده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند، اما اصلی‌ترین دسته‌بندی که برای یو پی اس ها انجام می‌شود بر اساس نوع انتقال نیروی آن انجام می‌شود. به‌طورکلی UPS ها به سه دسته آنلاین، آفلاین و لاین اینتراکتیو تقسیم می‌شوند. در ادامه این مطلب به بررسی انواع یو پی اس خواهیم پرداخت.
آنلاین (Online)
این نوع از یو پی اس های آنلاین مرسوم‌ترین نوع آن هستند. UPS آنلاین معمولاً مسیر انتقال نیرو و بین منبع اصلی برق شهری و دستگاه‌های برقی مصرفی قرار می‌گیرد، این وسیله در طول اتصال برق علاوه بر شارژ باتری‌های تعبیه شده در آن از انتقال نوسان یا تغییر جریان مخرب برق نیز جلوگیری می‌کند. اما در صورت قطعی برق یا در شرایط اضطراری به‌صورت خودکار راه‌اندازی شده و از قطع شدن یا ازکارافتادن وسایل و ابزار برقی جلوگیری می‌کند.
این نوع از یو پی اس ها معمولاً برای مکان‌هایی همچون نیروگاه‌ها، پایگاه‌ها، بیمارستان‌ها و … که قطعی برق باعث ایجاد مشکلات بزرگی خواهد شد استفاده می‌شود. ولی در استفاده‌های اداری و صنعتی نیز برای جلوگیری از قطع ماشین‌آلاتی که راه‌اندازی مجدد آن‌ها زمان‌بر است یا کامپیوترهای دفتری برای جلوگیری از پاک شدن فایل‌ها ذخیره نشده می‌توان از UPS های آنلاین بهره گرفت.
آفلاین (Offline)
یو پی اس آفلاین نوع دیگر از UPS ها است که برای کاربری‌های متنوع می‌توان از آن استفاده کرد. این وسیله در کنار نیروی برق اصلی قرار می‌گیرد و از آن برای تغذیه و شارژ باتری‌های تعبیه شده استفاده می‌کند. این نوع یو پی اس تنها در صورت قطعی برق و بعد از استفاده از سوئیچ تغییر مسیر شروع به فعالیت می‌کند. توجه کنید که در این حالت امکان استفاده از مزیت جلوگیری از نوسان برق همچون حالت قبل نخواهد بود و در صورت قطعی برق نیز باید منتظر تغییر مسیر توسط سوئیچ باشید.
یو پی اس لاین اینتراکتیو (LINE INTERACTIVE)
یو پی اس خط تعاملی (LINE INTERACTIVE) از جمله UPS های است در کنار مسیر اصلی برق شهری قرار می‌گیرند ولی همچون یو پی اس آنلاین در صورت قطعی برق امکان انتقال نیرو به وسایل برقی را بدون استفاده از سوئیچ فراهم می‌کنند. در این روش اینورتر UPS را در خط نگه می‌دارد و در زمان قطع برق مسیر جریان باتری را از حالت شارژ به تأمین نیرو تغییر می‌دهد. در این روش خیال شما از قطعی برق راحت است ولی مزیت جلوگیری از نوسان به‌صورت کامل همچون نوع آنلاین انجام نمی‌شود.
معروف‌ترین برندهای UPS
همان‌طور که گفتیم یکی از دسته‌بندی‌های UPS مربوط به برند آن‌ها است. شرکت‌ها و نام‌های تجاری زیادی به طراحی، ساخت و عرضه یو پی اس می‌پردازند که هرکدام اسم‌ورسمی برای خود دارند. در ادامه این مطلب به معرفی و بررسی اجمالی معروف‌ترین برندهای یو پی اس خواهیم پرداخت.
برند فاران
شرکت صنایع الکترونیک فاران، معروف به فاران یک شرکت ایرانی است که از سال 1368 شروع به کار رد. هدف شرکت فعالیت و تولید تجهیزات الکترونیکی، مخابراتی و کامپیوتری بود. نام فاران برگرفته از نام عبری کوه جبل النور است که حضرت محمد (ص) در آنجا به رسالت مبعوث شدند. عمده تمرکز شرکت صنایع الکترونیک فاران بر روی تولید و توزیع انواع UPS، باتری و تجهیزات دیگری از جمله استابلایزر و اینورترها بوده است. در این مجموعه نزدیک به 10 نوع UPS با ظرفیت‌ها متنوع از 10 الی 600 کاوا و با قیمت‌ها مختلف را تولید و عرضه می‌کند.
برند ESIS POWER
این شرکت یک برند خارجی معروف در کشور ترکیه است که در سال 2000 باهدف ارائه راه‌حل‌های باکیفیت بالا و سفارشی به مشتریان خود شروع به کار کرد. در ابتدا این شرکت توسط سه مهندس با بیش از 20 سال سابقه حرفه‌ای در زمینه الکترونیک قدرت داشتند راه‌اندازی شد. ماجرای تولید ESIS POWER که از سال 2000 با تولید انواع اینورتور و یو پی اس شروع شد و پس از مدتی به یکی از 3 تولیدکننده بزرگ ترکیه در بخش الکترونیک قدرت تبدیل شد. محصولات ESIS POWER امروز شامل 17 مدل از انواع UPS و موارد جانبی است. یکی از محبوب‌ترین محصولات این شرکت UPS 800 KVA است.
برند سیماران
شركت صنايع الكترونيك سيماران یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین برندهای ایرانی است. این شرکت در سال 1350 تأسیس شد و فعاليت خود را در جهت توليد یو پي اس، لوازم آنتن مركزي، دزدگير اماكن، درب بازكن صوتي و تصويري، درب‌های اتوماتيك، سيستم‌های اعلام حريق، دوربين‌های مداربسته و … شروع کرد.
بيش از 20.000 متر سالن توليد، مهندسين مجرب و ماشین‌آلات مدرن، تجهيزات پيشرفته تست و كنترل كيفيت ازجمله امکانات پیشرفته این شرکت ایرانی است. در سال‌های اخیر این شرکت در کنار UPS و سایر لوازم الکترونیکی به تولید لوازم‌خانگی، سیستم‌های RFID، سیستم‌های هوشمندسازی ساختمان، لامپ و تجهیزات روشنایی روی آورده است.
برند TESCOM
Tescom یکی از معتبرترین برندهای ترکیه در زمینه تولید یو پی اس است. این شرکت از سال 1986 باتوجه‌به نیاز شدید راه‌حل برای نوسان برق و برق بدون وقفه شروع به طراحی و تولید UPS های متنوع و محصولات مرتبط به UPS با نام تجاری تسکام کرد. یکی از بهترین مزایای تسکام انعطاف‌پذیری آن است، تسکتم فقط به استانداردهای محصولات توجه نمی‌کند بلکه نیازهای مشتریان را نیز بررسی می‌کند.
یو پی اس های تسکام دارای توان 10 تا 30 کیلوولت آمپر است. از مزایای UPS های این شرکت می‌توان به LCD، ترانس ایزوله، بازده 91 درصد، کنترل هوشمند، حساسیت بالا، دامنه عریض ولتاژ ورودی، راه‌اندازی بدون برق شهری، راه‌اندازی خودکار در زمان برگشت برق، مدیریت پیشرفته در شارژ و … است. محبوب‌ترین محصول شرکت تسکام یو پی اس های تک‌فاز در رنج 500 الی 2000 ولت‌آمپر است که برای مصارف خانگی، شخصی و اداری محدود مناسب هستند.
قیمت یو پی اس
به طور دقیق نمی‌توان گفت قیمت UPS چقدر است. باتری‌های UPS با ظرفیت‌های متنوع تولید می‌شوند. همین موضوع قیمت‌گذاری را برای یو پس اس دشوار می‌کند، اما می‌توان یک بازه قیمتی تقریبی از هزینه آن را شناسایی کرد. در مواردی قیمت یو پی اس های صنعتی خاص ممکن است تا یک میلیارد تومان نیز متغیر باشد
یو پی اس
همان‌طور که گفتیم باتری منبع ذخیره یو پی اس در آمپرها و ولتاژهای متفاوتی تولید می‌شوند، به طور معمول UPS ها از 10 KVA شروع شده و تا 1000 KVA نیز ادامه پیدا می‌کند. اما به طور معمول عدد بازه قیمت یو پی اس برای یک مصرف عادی از 5 میلیون تا بیش از 20 میلیون تومان متغیر خواهد بود.
باتری
همان‌طور که گفتیم باتری‌ها یا همان منبع ذخیره یو پی اس در آمپرها و ولتاژهای مختلف تولید و عرضه می‌شوند، معمولاً UPS از 4 آمپرساعت و 12 ولت شروع شده و تا 200 آمپرساعت 12 ولت ادامه پیدا می‌کند. قیمت آن نیز بر همین اساس از 300 هزار تومان تا بیش از 10 میلیون تومان متغیر خواهد بود.
لوازم جانبی
لوازم دیگری همچون اینورتر، تابلو برق، استراکچر، شارژر و … نیز در اجرای یک سیستم UPS باید مورداستفاده قرار گیرد؛ بنابراین باید بر اساس سیستم و نیاز دستگاه‌های متصل شده هزینه جداگانه‌ای برای آن در نظر گرفت. البته این هزینه به زیادی قیمت خود یو پی اس نخواهد بود.
جمع‌بندی
برخی از یو پی اس ها برای مصارف خانگی استفاده می‌کنند. برخی نیز برای ادارات و دفاتر شرکت‌ها، برخی نیز از UPS های صنعتی برای برق‌رسانی به کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک و بزرگ استفاده می‌کنند. به‌هرحال یو پی اس جای خود را در بین زندگی روزانه مردم بازکرده است. اما باید مراقب باشید، UPS ها برای کاربری‌های متنوعی طراحی شده‌اند و بر اساس نیاز و استفاده خود باید بهترین گزینه را انتخاب کنید.
نظرات کاربران