بیش از یک سال مردم ترکیه منتظر رسیدن این روز بودند: 14 می 2023 روز تعیین سرنوشت رئیس جمهور و ساختار مجلس ترکیه. سقوط ارزش لیر، گرانی بی‌سابقه و درگیری‌های سیاسی و اجتماعی خیلی‌ها را در داخل و خارج از ترکیه به این باور رسانده بود که این بار دیگر رجب طیب اردوعان نخواهد توانست پیروز شود و دوران طولانی حکومت او بر ترکیه به پایان می‌رسد. در این مطلب سعی می‌‌کنیم در کنار مطلع کردن شما مخاطبان عزیز سایت در مورد نتایج انتخابات 2023 ترکیه، به تمام سوالات شما در مورد این روز بزرگ ترکیه پاسخ بدهیم.
نتیجه انتخابات 2023 ترکیه
ساعت 21 به وقت تهران، 60 درصد از صندوق‌های رای باز شده بودند و تمامی شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌های اصلی ترکیه از برتری رجب طیب اردوعان در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه سخن می‌گفتند. در آن ساعت، اردوعان 52 درصد و کلچ‌دار اوعلو (کاندیدای منتخب مخالفان اردوعان) 41 درصد رای کسب کرده بودند. برای رسیدن به پیروزی در این رقابت شما باید بیش از 50 درصد آراء را به دست آورید. این نتیجه هم در آن زمان نشان می‌داد اردوعان همچنان رئیس جمهور ترکیه خواهد ماند و انتخابات به دور دوم کشیده نمی‌شود.
اما ساعت 22:10 به وقت تهران، نرخ صندوق‌های رای بازشده به 75 درصد رسید و تابلو تا حدی تغییر کرد. با به‌روزرسانی نتایج لحظه‌ای رای‌گیری، اردوعان به 50.8 درصد و کلچ‌دار اوعلو به 43.4 درصد رای رسیدند. سینان اوعان هم در آن ساعت 5.3 درصد آراء را به خود اختصاص داده بود. این یعنی احتمال کشیده شدن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به دور دوم را نباید کنار گذاشت.
ساعت 23:15 به وقت تهران و نتیجه آراء به این شکل است: 85.8 درصد از صندوق‌های رای باز شده و رجب طیب اردوعان با 50.1 درصد پیشتاز است. کمال کلچ‌دار اوعلو هم 44.1 درصد از آراء را به خود اختصاص داده است. سینان اوعان هم همچنان با 5.3 درصد سوم است. در انتخابات مجلس ترکیه هم ۸۰.۴ درصد صندوق‌ها باز شده و نتایج به این شکل است: ائتلاف جمهور ۳۲۶ نماینده (۵۰.۷ درصد) و ائتلاف ملت ۲۱۴ نماینده (۳۴.۵ درصد) به مجلس ترکیه می‌فرستند.
ساعت 01:30 به وقت تهران و آخرین نتایج اعلام شده شمارش آراء به این ترتیب است: 95.1 درصد صندوق‌های رای باز شده و اردوعان 49.5 درصد، کلچ‌دار اوعلو 44.8 درصد، اوعان 5.3 درصد آراء را کسب کرده‌اند. گفتنی است در این ساعت، اختلاف دو رقیب اصلی به حدود 2.5 میلیون رای رسیده است. از سوی دیگر در انتخابات مجلس ترکیه هم 93.2 درصد صندوق‌ها باز شده و ائتلاف جمهور با 49.7 درصد پیشتاز است و ائتلاف ملت 35 درصد آراء را به خود اختصاص داده است.
کمال کلچ‌دار اوعلو (رئیس حزب ج ه پ)، اکرم امام اوعلو (شهردار استانبول) و منصور یاواش (شهردار آنکارا) طی اظهارات جداگانه‌ای اعلام کرده‌اند به صورت رسمی تنها 60-70 درصد آراء شمارش شده و هنوز راه طولانی تا مشخص شدن نتیجه رسمی و نهایی انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باقی ست. آن‌ها مدعی هستند طبق اطلاعاتی که از نمایندگان خود پای صندوق‌های رای و مراکز شمارش رای به دست آورده‌اند، کلچ‌دار اوعلو با اختلافی کم بالاتر از اردوعان قرار گرفته و بدین ترتیب انتخابات به دور دوم خواهد کشید چون هیچ‌کدام از کاندیداها نخواهند توانست بیش از 50 درصد آراء ماخوذه را کسب کنند.
ساعت 07:30 به وقت تهران است و به خاطر رسیدگی به اعتراضات، شمارش آراء هنوز به پایان نرسیده است. تاکنون 98.6 درصد صندوق‌ها باز شده و نتایج به این ترتیب است: رجب طیب اردوعان 49.3 درصد، کمال کلچ‌دار اوعلو 45 درصد، سینان اوعان 5.2 درصد رای کسب کرده‌اند. در انتخابات مجلس ترکیه هم 98.5 درصد صندوق‌ها باز شده و ائتلاف جمهور 49.3 درصد (322 نماینده) و ائتلاف ملت 35.2 درصد (212 نماینده) آراء را به خود اختصاص داده‌اند.
در نهایت 99.9 درصد صندوق‌های رای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باز شد و نتایج به این شرح اعلام گردید:
رجب طیب اردوعان 49.5 درصد
کمال کلیچ‌دار اوعلو: 44.9 درصد
سینان اوعان: 5.2 درصد
گفتنی ست دور اول انتخابات برنده ای نداشت و دو کاندیدا باید در مرحله دوم باهم رقابت کنند.
و اما نتایج انتخابات مجلس ترکیه با 99.9 درصد صندوق رای باز شده:
ائتلاف جمهور: 49.5 درصد – 322 نماینده
ائتلاف ملت: 35 درصد: 213 نماینده
انتخابات ترکیه 2023: سرنوشت سیاسی یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه
بدون شک، ترکیه یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه است. رجب طیب اردوعان بیش از 20 سال است که حکومت را در اختیار دارد و به همراه حزبش یعنی آ ک پ (حزب عدالت و توسعه)، در تمامی انتخابات مجلس و ریاست جمهوری به پیروزی رسیده است. مهم‌ترین حزب مخالف دولت، ج ه پ (حزب جمهوری خلق ترکیه) نام دارد و 13 سال است کلچ‌دار اوعلو رهبری این حزب را در اختیار دارد و شکست‌های متوالی طی سال‌های گذشته هم نتوانسته خدشه‌ای به جایگاه او وارد کند. م ه پ (حزب حرکت ملی ترکیه) بزرگترین متحد حزب اردوعان در ترکیه است و دولت باحچه‌لی 26 سال است رهبری آن را بر عهده دارد.
انتخابات 2023، هم رئیس جمهور ترکیه طی 5 سال آینده هم نمایندگان مجلس ترکیه را مشخص می‌کند. یعنی صبح روز 15 می، ما شاهد شروع یک دوره جدید در تاریخ سیاسی ترکیه خواهیم بود و سرنوشت تصمیم‌گیران سیاسی ترکیه مشخص می‌شود.
انتخابات ترکیه 2023: تغییر ساختار حکومتی از پارلمانی به ریاستی
در سال 2017 یک رفراندوم تاریخ‌ساز در ترکیه برگزار شد و سیستم حکومتی ترکیه از پارلمانی به ریاستی تغییر کرد. این سیستم از سال 2018 حیات خود را شروع کرده است. قبل از آن تاریخ، قدرت اصلی تصمیم‌گیری سیاسی در اختیار مجلس ترکیه بود و احزاب ترکیه بر اساس تعداد نمایندگانی که در مجلس داشتند می‌توانستند در آینده سیاسی کشورشان دخیل باشند.
این سیستم فواید و معایب خاص خود را داشت. مهم‌ترین خوبی آن، دموکراسی و توجه به اصل چندصدایی بود و در این سیستم تمامی احزاب و شخصیت‌های سیاسی ترکیه می‌توانستند در تصمیم‌گیری‌های مهم کشور مشارکت کنند. مهم‌ترین عیب آن هم دعواهای بی‌پایان سیاسی بود. دهه 1990 بهترین نمونه این ادعاست. در آن زمان هیچ حزبی با اقتدار اکثریت آراء را به دست نمی‌آورد و دولت‌ها به صورت ائتلافی تشکیل می‌شدند و دعواهای سیاسی مانع تصویب لوایح می‌شد و عمر دولت‌ها کوتاه بود.
رجب طیب اردوعان هم بارها گفته بود به دنبال تغییر سیستم حکومتی ترکیه است. او در نهایت توانست حزب م ه پ و شخص دولت باحچه‌لی که رهبر ملی‌گراهای ترکیه است را جلب کند و با توجه به نمایندگان زیادی که در مجلس ترکیه داشت، رفراندوم را به تصویب رساند و نتیجه نظرسنجی از مردم هم به نفع خواسته اردوعان بود.
بدین ترتیب از سال 2018 رئیس جمهور، شخص اول مملکت در ترکیه است. در صورتی که قبل از آن نخست وزیر شخص اول به حساب می‌آمد و ریاست جمهوری پست تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌سازی‌های ترکیه نبود. ترکیه تا کنون 12 رئیس جمهور مختلف داشته است و اردوعان اولین رئیس جمهوری است که با رای مستقیم مردم انتخاب شد. در دوران سیستم پارلمانی، نمایندگان مجلس رئیس جمهور را انتخاب می‌کردند.
انتخابات ترکیه 2023؛ کاندیداهایی که می‌توانستند سرنوشت انتخابات را تغییر دهند
روز 12 فوریه سال 2022 رئسای 6 حزب سیاسی ترکیه کنار هم قرار گرفتند و شروع یک راه جدید را نوید دادند. رئسای احزاب جمهوری خلق، خوب، سعادت، دموکرات، دموکراسی و پیشرفت، و آینده اعلام کردند ائتلافی به نام «میز 6 نفره» را تشکیل داده‌اند (که بعدها «ائتلاف ملت» نام گرفت) و یک کاندیدا برای رقابت با رئیس جمهور اردوعان معرفی خواهند کرد. ماه‌ها گذشت و جلسات متعددی برگزار شد ولی کاندیدای مورد توافق میز 6 نفره مشخص نشد. آن بخش از مردم که به دنبال پایان دوران حکومت اردوعان هستند، دلسرد شدند و به انتقاد از رهبران سیاسی مذکور پرداختند.
مرل آکشنر، رئیس سابق مجلس ترکیه و رئیس حزب تازه‌تاسیس خوب، در روز 3 مارس سال 2023 اعلام کرد از میز 6 نفره جدا شده است. او با کاندیداشدن کلچ‌دار اوعلو (رئیس حزب ج ه پ) مخالف بود و امام اوعلو (شهردار استانبول) و منصور یاواش (شهردار آنکارا) را گزینه‌های بهتری می‌دانست. ولی طرف مقابل روی تصمیم خود پافشاری کرد و این راه حل ارائه شد: کلچ‌دار اوعلو رئیس جمهور می‌شود و 5 نفر دیگر حاضر در میز 6 نفره به همراه 2 شهردار مذکور، 7 معاون رئیس جمهور ترکیه خواهند بود و بدین ترتیب کلچ‌دار اوعلو باید در مورد همه تصمیمات مهم کشوری با این 7 نفر مشورت کرده به توافق برسد. هر چند این پیشنهاد هم انتقادات زیادی را به همراه داشت ولی در نهایت کلچ‌دار اوعلو به عنوان کاندیدای مورد توافق ائتلاف ملت معرفی شد.
از سوی دیگر، محرم اینجه (عضو سابق حزب ج ه پ و رئیس حزب تازه‌تاسیس مملکت) در انتخابات ریاست جمهوری سال 2018 با اردوعان رقابت کرده بود و با 30.64 درصد رای در مقابل 52.59 درصد رای اردوعان شکست خورده بود. او در آن زمان مدعی شده بود سران حزب از او حمایت نکرده‌اند و در شب انتخابات، تعداد زیادی از آراء او به دلایل واهی رد شده و اردوعان به این شکل به پیروزی رسیده است. همین اختلافات هم باعث شد اینجه از ج ه پ جدا شده حزب مملکت را تاسیس کند. او هم یکی از کاندیداهای انتخابات 2023 ترکیه بود ولی بعد از رایزنی‌های بسیار (از طرف همکاران قبلی‌اش در حزب ج ه پ) دو روز قبل از انتخابات اعلام کرد از رقابت انصراف داده است.
برخی کارشناسان سیاسی ترکیه معتقدند اگر رقیب اردوعان در این انتخابات، امام اوعلو، یاواش یا اینجه بود نتیجه می‌توانست به شکل دیگری رقم بخورد.
تورم و ارزش لیر واقعا مردم ترکیه رو فقیر کرده و تو خیابون که میری بین مردم کاملا این رو حس میکنی که عموما مردم دیگه خوشحال نیستند.