شاید برای بسیاری سوال باشد که مراحل گرفتن دیه از ادارات بیمه یا صندوق تامین خسارت های بدنی چیست و چگونه می‌توان وجه دیه را دریافت کرد.
به گزارش خوبو، بسیاری در راه دریافت دیه با مشکلاتی مواجه می‌شوند و ادارات بیمه نیز گاهاً از عدم اطلاع مردم در جهت پرداخت نکردن حق قانونی آن‌ها سوءاستفاده می‌نمایند.
ابتدا باید چندین اصطلاح را در این باره بررسی کنیم، تا پس از آن مراحل گرفتن دیه را مرور کنیم.
دیه چیست؟
دیه یا خون بها از قوانین اسلام است و در تعریف حقوقی دیه کیفر نقدی است که از مجرم به نفع مجنی‌علیه یا قائم مقام او گرفته شود.
مطابق ماده ۴۴۸ قانون مجازات اسلامی، دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.
معمولاً در چند صورت احتمال گرفتن دیه بیش از موارد دیگر است:
- تصادفات منجر به جرح یا فوت
- ضرب و جرح
- قتل
تصادفات منجر به جرح یا فوت
پس از تصادفی که منجر به جرح یا فوت می‌شود، کارشناس بر سر صحنه تصادف حاضر می‌شود و گزارش خود را مکتوب می‌نویسد و این گزارش در پرونده‌ای که در محاکم کیفری تشکیل می‌شود، ضمیمه می‌گردد. در صورت فوت، دیه کامل و در صورت جرح به میزانی که پزشکی قانونی دیه و ارش را تعیین می‌کند، ادارات بیمه موظف هستند، نسبت به پرداخت آن اقدام نمایند. هرگاه وسیله نقلیه‌ای فاقد بیمه‌نامه معتبر باشد، مبلغ دیه و ارش از صندوق تامین خسارت‌های بدنی پرداخت می‌گردد.
ضرب و جرح
هنگامیکه طی یک درگیری به صورت عامدانه یا غیر عمد، ضرب و جرحی رخ میدهد، شخص مضروب باید بلافاصله پس از وقوع حادثه، یا به کلانتری محل مراجعه کند یا با ۱۱۰ تماس بگیرد تا در محل حادثه حاضر شود. این اقدام در جهت تایید ماموران کلانتری در خصوص آثار ضرب و جرح است. وی می‌تواند اطرافیانی که ناظر قضیه بوده‌اند را معرفی کند، تا آن‌ها در خصوص آنچه که مشاهده کرده‌اند اطلاعاتشان را به اشتراک بگذارند.
پس از گزارش نیروی انتظامی، شخص باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و شکایت خود را به ثبت رساند، تا پرونده به دادسرای محل وقوع جرم و سپس شعبه بازپرسی یا دادیاری ارجاع گردد.
بازپرس یا دادیار پرونده در صورتیکه دلایل شاکی را برای اثبات جرم کافی بدانند، اقدام به صدور قرار تامین کیفری (اصولاً کفالت) می‌نمایند. متهم در چنین شرایطی یکی از بستگانش را که دارای پروانه کسب یا فیش حقوقی است معرفی کرده و بازپرس یا دادیار پس از تشخیص ملائت کفیل معرفی شده، کفالت او را قبول می‌کند و شخص ضارب آزاد می‌شود.
پس از وصول نظریه پزشکی قانونی، میزان خسارت وارده به شخص مجروح مشخص می‌شود و بر اساس آن بازپرس یا دادیار، ضارب را دعوت و موضوع را به وی تفهیم اتهام می‌کند و پس از اخذ آخرین دفاع، اقدام به صدور قرار مجرمیت و جلب دادرسی نموده و پرونده را برای صدور رای به دادگاه ارسال می‌کند.
قتل
قتل به دو قسم قتل عمدی و غیر عمدی تقسیم می‌شود. قتل غیرعمدی، قاتل را موظف به پرداخت دیه به اولیای دم مقتول می‌کند، اما قتل عمد مطابق مواد ۲۹۰ به بعد قانون مجازات اسلامی مستوجب قصاص است. اگر قاتل عمد موفق به اخذ رضایت از اولیای دم مقتول شد، می‌تواند مجازات قصاص را به دیه تغییر دهد.
ارش چیست؟
اَرش نوعی دیه است که میزان آن در قانون از قبل تعیین نشده است.
مطابق ماده ۴۴۹ قانون مجارات اسلامی، ارش، دیه غیرمقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تأثیر آن بر سلامت مجنی ٌعلیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می‌کند. مقررات دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر اینکه در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود.
نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
نرخ و قیمت دیه هر سال با توجه به نرخ تورم و شاخص اعلام شده توسط بانک مرکزی توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می‌شود. بر همین اساس نرخ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱، در ماه‌های غیر حرام یا عادی، ۶۰۰ میلیون تومان و در ماه‌های حرام، معادل ۸۰۰ میلیون تومان است.
ماه های حرام کدام ماه ها هستند؟
ماه‌های حرام شامل چهار ماه قمری محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه است. اگر دیه ماه غیر حرام را با یک سوم مبلغ آن جمع ببندیم، مقدار دیه ماه‌های حرام به‌دست خواهد آمد.
دیه انسان چند شتر است؟
بر اساس نظر فقهای اسلام، میزان دیه یک مرد مسلمان، بر اساس یکی از این شش معیار تعیین می‌شود:
۱۰۰۰ گوسفند، ۲۰۰ گاو، ۱۰۰ شتر، ۲۰۰ دست حله یمنی، ۱۰۰۰ دینار طلا، یا ۱۰۰۰۰ درهم نقره.
تفاوت دیه مرد با دیه زن در قانون ایران
در فقه اسلام، دیه به قتل یا جرح غیرعمدی تعلق می‌گیرد، اما در قتل یا جرح عمدی نیز در صورت رضایت ولی دم یا مجتبی علیه به گذشت از قصاص، نیز دیه تعلق می‌گیرد.
در قانون ایران، دیه زن نصف دیه مرد است. اما ذکر یک نکته خالی از لطف نیست. نصف بودن دیه زن نسبت به مرد مادامى است که دیه به میزان یک‌سوم (ثلث) نرسد و الا دیه مرد و زن در کمتر از ثلث با هم مساوى است.
در پایان گفتنی است؛ در حال حاضر طبق ماده ۵۵۱ از قانون مجازات اسلامی، دیه زیان‌دیدگان تصادفات رانندگی بدون توجه به جنسیت پرداخت می‌شود و مابه‌التفاوت میزان دیه زن و مرد در سوانح رانندگی از صندوق تامین خسارات بدنی پرداخت می‌شود. بنابراین دیه زن و مرد در تصادف برای تمام افراد جامعه برابر است.
نحوه پرداخت دیه توسط بیمه چگونه است؟
مطابق قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵، کلیه دارندگان وسایل نقلیه موضوع این قانون اعم از اینکه اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند مکلفند وسایل نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه مذکور به اشخاص ثالث وارد می شود، نزد شرکت بیمه‌ای که مجوز فعالیت در این رشته را از بیمه مرکزی داشته باشد، بیمه کنند.
به موجب ماده ۴ قانون مذکور، در صورت وقوع حادثه و ایجاد خسارت بدنی یا مالی برای شخص ثالث، در صورتی که وسیله نقلیه مسبب حادثه، دارای بیمه نامه موضوع این قانون باشد، جبران خسارت‌های وارد شده در حدود مقررات این قانون بر عهده بیمه‌گر (شرکت بیمه) است. در صورت نیاز به طرح دعوی در خصوص مطالبه خسارت، زیان دیده یا قائم مقام وی دعوی را علیه بیمه‌گر و مسبب حادثه طرح می‌کند. این حکم، نافی مسئولیتهای کیفری راننده مسبب حادثه نیست.
در صورتی که وسیله نقلیه، فاقد بیمه نامه موضوع این قانون یا مشمول یکی از موارد مندرج در ماده (۲۱) این قانون باشد، خسارت‌های بدنی وارده توسط صندوق با رعایت ماده (۲۵) این قانون جبران می‌شود. در صورت نیاز به طرح دعوی در این خصوص، زیان دیده یا قائم مقام وی دعوی را علیه راننده مسبب حادثه و صندوق طرح می‌کند.
پس از صدور رای، شرکت بیمه یا صندوق تامین خسارت های بدنی (به تناسب موضوع) مکلف هستند نسبت به پرداخت دیه و ارش به شخص بزه‌دیده و در صورت فوت به اولیای دم او، اقدام نماید.
کشیدن کروکی توسط افسر راهنمایی و رانندگی
یکی از اسنادی که برای تکمیل پرونده و متعاقباً صدور رای توسط مقام قضایی برای گرفتن دیه لازم است، کشیدن کروکی توسط افسر راهنمایی و رانندگی است. به عبارت دیگر کشیدن کروکی سندی است که برای تشکیل پرونده دیه مهم و لازم است.
مدارک لازم جهت رسیدگی به پرونده های غرامت بدنی بیمه شخص ثالث و پرداخت دیه در شرکت های بیمه
- اصل و تصویر بیمه نامه مقصر حادثه
- اصل و تصویر گواهینامه رانندگی راننده مقصر حادثه
- اصل و تصویر کارت شناسایی و شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه
- اصل و تصویر کارت ملی راننده مقصر
- تصویر برابر اصل شده گزارشات مقامات انتظامی اعم از اولیه و نهایی
- تصویر برابر اصل شده گزارش کاردان فنی تصادفات یا کارشناسان رسمی دادگستری
- تصویر برابر اصل شده اوراق بازجویی (قبولی تقصیر طرفین حادثه)
- تصویر برابر اصل شده گزارش پزشکی قانونی (جهت مصدومین)
- تصویر برابر اصل شده مدارک فوت شامل معاینه جسد، جواز دفن و خلاصه رونوشت وفات، گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت، تصویر تمام صفحات شناسنامه باطل شده متوفی، تصویر شناسنامه اولیای دم، رای بدوی و تجدیدنظر دادگاه (جهت متوفی)
مشاوره با وکیل برای دریافت دیه
برای مشاوره با وکلای خبره در جهت چگونگی دریافت مبالغ ارش و گرفتن دیه خود و یا امضای وکالتنامه و گرفتن وکیل برای پیگیری امور مربوط از ابتدا تا انتهای کار، با شماره ۰۹۱۲۲۲۵۲۳۷۰ تماس گرفته و موضوع را با متخصصین امر در میان بگذارید.
نظرات کاربران