عواملی که باعث تلخی دهان می‌شود

چشایی، حس پیچیده‌ای است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله بهداشت نامناسب دندان، خشکی دهان یا بارداری باشد. درمان طعم تلخ مداوم شامل درمان هر گونه بیماری زمینه‌ای است، اما افراد می‌توانند طعم ناخوشایند را با برخی درمان‌های خانگی ساده کنترل کنند. برخی از علل خوش‌خیم هستند، به این معنی که ممکن است سلامتی را در درازمدت تهدید نکنند. علل دیگر ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد. در این مقاله علت ایجاد طعم تلخ در دهان و شرایط مرتبط با آن توضیح داده خواهد شد. همچنین در مورد درمان‌های خانگی و درمان بالینی طعم تلخ در دهان و اینکه چگونه می‌توانید از شر آن خلاص شوید، بحث خواهد شد.

علت احساس مزه تلخ در دهان چه چیزی می‌تواند باشد؟

برخی از شرایط ممکن است به دلیل شرایطی به نام دیسگوزیا منجر به طعم تلخ دهان شود که ممکن است به عنوان یک علامت ایجاد شود. این یک اختلال نسبتاً شایع است که بر چشایی تأثیر می‌گذارد و می تواند طعم مشخص یا ناخوشایندی را در دهان ایجاد کند که ممکن است برای مدت طولانی باقی بماند. از دیگر شرایطی که می‌تواند در ایجاد طعم تلخ در دهان مؤثر باشد، عبارت‌اند از:

دهان خشک

خشکی دهان زمانی است که غدد بزاقی، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان ایجاد نمی‌کنند. این می‌تواند به طور موقت و گاهی‌اوقات در هر کسی رخ دهد، به عنوان مثال، زمانی که فردی مضطرب یا استرس دارد. با این حال، خشکی مداوم دهان می‌تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای یا نیاز به مراقبت‌های پزشکی باشد. خشکی دهان ممکن است باعث احساس سوزش در دهان یا بوی بد دهان شود و همچنین می‌تواند منجر به تحریف حس چشایی شود. با این حال، محققان طی یک مطالعه نشان دادند که تحریف طعم بیشتر با خشکی دهان در نتیجه سندرم شوگرن، یک وضعیت خودایمنی، رخ می‌دهد. خشکی دهان علاوه بر این ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های دهانی مانند پوسیدگی دندان یا عفونت قارچی را افزایش دهد که ممکن است منجر به دیسگوزیا شود.

شرایط بهداشتی دهان و دندان

بهداشت نامناسب دهان ممکن است باعث ایجاد طعم تلخ در دهان یا سایر علائم چشایی شود. بهداشت همچنین عامل مهمی در ایجاد شرایط دهان و دندان است که ممکن است بر طعم نیز تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، شرایط زیر می‌تواند در نتیجه بهداشت نامناسب رخ دهد و ممکن است منجر به تغییر طعم دهان شود:

• عفونت‌های حفره دهان
• پوسیدگی دندان
• از دست دادن دندان
• بیماری لثه

این به این دلیل است که شرایط دهان و دندان می‌تواند به عنوان بخشی از پاسخ ایمنی منجر به التهاب شود. التهاب می‌تواند بر نحوه درک و انتقال اطلاعات حسی از جمله طعم توسط گیرنده‌های چشایی و همچنین بر سرعت گردش جوانه‌های چشایی در دهان تأثیر بگذارد.

سندرم سوزش دهان

این سندرم، وضعیتی است که باعث احساس سوزش در دهان می‌شود و می‌تواند احساسات متفاوتی را ایجاد کند، اما بسیاری آن را شبیه به خوردن فلفل تند توصیف می‌کنند. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است طعم تلخ یا ترش را در دهان خود تجربه کنند. علائم سندرم سوزش دهان ممکن است به صورت پراکنده ظاهر شود، اما همچنین می‌تواند مزمن باشد و برای مدت طولانی ادامه یابد. برخی از افراد مبتلا به این سندرم ممکن است در خوردن یا آشامیدن مشکل داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است متوجه شوند که این امر علائم آنها را تسکین می‌دهد.

بارداری

طعم تلخ یا فلز در دهان، یک شکایت رایج در سه ماهه اول بارداری است. هورمون‌های بدن در دوران بارداری دچار نوسان می‌شوند و این می‌تواند بر حواس تأثیر بگذارد. چنین شرایطی، می‌تواند باعث ایجاد هوس‌های خاص شود و برخی غذاها یا بوها را منزجرکننده جلوه دهد. بسیاری از افراد باردار نیز متوجه طعم فلزی یا تلخ در دهان خود می‌شوند. این می‌تواند آزاردهنده باشد، اما معمولا در اواخر بارداری یا پس از زایمان از بین می‌رود.

GERD یا رفلاکس اسید معده

بیماری رفلاکس اسید معده به مری (GERD) ممکن است منبع طعم تلخ ناخواسته در دهان باشد. این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد که عضله یا اسفنکتر بالای معده ضعیف می‌شود و اجازه می‌دهد اسید یا صفرا وارد مری شود. GERD تمایل دارد دستگاه گوارش را تحریک کند و باعث ایجاد احساس سوزش در قفسه سینه یا شکم شود. همچنین می‌تواند باعث ایجاد طعم بد یا تلخ در دهان شود که ممکن است تا زمانی که علائم دیگر باقی بماند.

آسیب عصبی

مانند حواس دیگر ما، جوانه‌های چشایی به طور مستقیم با اعصاب مغز در ارتباط هستند. آسیب به اعصاب می‌تواند باعث تغییر در نحوه تجربه یک فرد شود. آسیب عصبی می‌تواند ناشی از آسیب سر یا شرایطی باشد که شامل صرع، اسکلروز چندگانه، تومورهای مغزی، فلج بل و یا زوال عقل است.

درمان سرطان

فردی که تحت درمان سرطان قرار می‌گیرد، ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن در دهان خود طعم بدی را تجربه کند. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است جوانه‌های چشایی را در برخی افراد تحریک کند که ممکن است باعث شود حتی چیزهای ساده مانند نان تست ساده یا آب، طعم تلخ یا ناخوشایندی داشته باشند.

داروها و مکمل‌های خوراکی

در برخی افراد، برخی داروها، مکمل‌ها یا درمان‌های پزشکی ممکن است باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شوند. این ممکن است به این دلیل باشد که طعم داروها تلخ است یا مواد شیمیایی موجود در آنها به بزاق دفع می‌شود. فرد باید با پزشک خود مشورت کند تا دریابد که آیا داروهای مصرفی آنها می‌تواند باعث ایجاد طعم تلخ در دهان شود یا خیر داروهایی که ممکن است منجر به طعم تلخ دهان شوند، عبارت‌اند از: آنتی‌بیوتیک‌های خاص، برخی از داروهای قلبی، ویتامین‌های حاوی مواد معدنی یا فلزات مانند مس، آهن یا روی و یا داروهای لیتیوم.

یائسگی

زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند نیز ممکن است طعم تلخی را در دهان خود تجربه کنند. این می‌تواند به دلیل سطوح پایین استروژن در بدن باشد که می‌تواند منجر به یک بیماری ثانویه مانند سندرم سوزش دهان شود. همچنین ممکن است به دلیل خشکی مداوم دهان باشد.

بیماری‌ها

برخی از بیماری‌ها، از جمله عفونت سینوسی یا سرماخوردگی، می‌توانند با طعم تلخ در دهان همراه باشند. در طول این بیماری‌ها، بدن پروتئین‌های التهابی را برای جذب سلول‌های مضر ارسال می‌کند. این پروتئین‌ها همچنین ممکن است بر زبان و جوانه‌های چشایی تأثیر بگذارند، که می‌تواند باعث شود فرد طعمی تلخ‌تر از حد طبیعی را در دهان تجربه کند.

مشکلات کبدی

هنگامی که کبد به درستی کار نمی‌کند، بدن شروع به تجمع مقادیر زیادی آمونیاک می‌کند، که یک ماده سمی است که معمولاً توسط کبد به اوره تبدیل می‌شود و از طریق ادرار دفع می‌شود. افزایش سطح آمونیاک باعث تغییر طعم دهان مانند ماهی یا پیاز می‌شود.

علائم و نشانه‌های احساس تلخی در دهان

اگر مطمئن نیستید که طعم تلخی را تجربه می‌کنید که نشانه چیزی غیر طبیعی است یا خیر، تعدادی از علائم وجود دارد که نشان می‌دهد طعم تلخ مزمنی را تجربه می‌کنید. اگر متوجه طعم عجیبی در دهان خود شده‌اید که در طول روز بدون توجه به آنچه می‌خورید باقی می‌ماند، احتمالاً بهتر است با یک پزشک یا دندانپزشک صحبت کنید. طعم تلخ ممکن است همراه با طعم شوری، فلز یا غذای فاسدشده باشد. اگر تلخی دهان شما به حدی است که حواس شما را در طول روز پرت می‌کند، این نشانه دیگری از غیر طبیعی بودن آن است.

یک مزه تلخ و قوی ممکن است حواس شما را در حین انجام کارهای روزمره پرت کند و حتی ممکن است حواس‌تان را از طعم غذایتان در حین خوردن دور کند. یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌هایی که نشان می‌دهد طعم تلخ دهان یک بیماری مزمن است، این است که بعد از مسواک زدن، طعم آن باقی می‌ماند. گاهی‌اوقات ممکن است پس از خوردن یا نوشیدن چیزی طعم فلز یا تلخی در دهانتان باقی بماند. با این حال، اگر طعم آن پس از مسواک زدن از بین نرود، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل اساسی باشد.

تشخیص و درمان

بر اساس زمان بروز علائم، پزشک شما ممکن است بتواند داروی ایجاد کننده مشکل را مشخص کند. حتی ممکن است پس از بررسی سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، بتوانند آن را رمزگشایی کنند. سپس، در صورت لزوم، ممکن است نیاز به قطع یا جایگزینی داروی متخلف باشد. در برخی موارد، مصرف یک دوز در شب به جای روز ممکن است به کاهش طعم تلخ در دهان شما کمک کند.

با این حال، اگر مربوط به دارویی باشد که برای مدت کوتاهی از آن استفاده می‌کنید، مانند آنتی‌بیوتیک، ممکن است لازم باشد تا زمانی که درمان کامل شود، طعم ناخوشایند آن را تحمل کنید. هرگز قبل از صحبت با پزشک خود مصرف دارو را قطع نکنید. درعوض، با پزشک خود کار کنید تا مشخص شود که آیا یک دارو باعث طعم تلخ شما شده است یا خیر. آنها به شما کمک می‌کنند تا تشخیص دهید چه چیزی ممکن است مقصر باشد و در صورت امکان، دارو یا دوز مصرفی را تغییر دهید.

درمان‌های خانگی

درمان طعم تلخ در دهان به طور معمول شامل درمان علت زمینه‌ای است. پزشک اغلب می‌تواند با پرسش در مورد سایر علائم و داروها و انجام آزمایشات مشکل را تشخیص دهد. سپس می‌توانند درمان‌های مناسب را توصیه کنند. درمان‌های خانگی ممکن است به برخی از افراد کمک کند در حالی که به دنبال راه‌حلی دائمی هستند، علائم خود را به طور موقت تسکین دهند، اگرچه ممکن است برای همه کارساز نباشد. داروهای خانگی که ممکن است به کاهش طعم تلخ در دهان کمک کنند عبارت‌اند از:

• رعایت بهداشت دهان و دندان به طور منظم مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان‌شویه ضد باکتری می‌تواند تا حد زیادی طعم تلخ دهان را رفع کند. طیف وسیعی از محصولات مراقبت از دندان از جمله مسواک، نخ دندان و دهانشویه برای خرید در دسترس است.
• جویدن آدامس بدون قند برای حفظ حرکت بزاق در دهان می‌تواند مؤثر باشد. برای اینکه ضرری به دندان‌های شما نرساند، می‌توانید از آدامس‌های بدون قند استفاده کنید.
• نوشیدن مایعات فراوان در طول روز را فراموش نکنید.
• اجتناب از عوامل خطر رفلاکس اسید، مانند خوردن غذاهای چرب یا تند، و کاهش یا حذف محصولات تنباکو و الکل

کلام پایانی

تجربه طعم تلخ در دهان نسبتاً رایج است و نباید دلیلی فوری برای نگرانی باشد. بیشتر مزه‌های تلخ قابل درمان هستند و ممکن است فرد بتواند این علامت را مدیریت کند در حالی که پزشک علت را تشخیص می‌دهد. پس از پیدا شدن علت و شروع درمان، جوانه‌های چشایی باید به حالت عادی برگردند و طعم تلخ دهان از بین برود.