مهاجرت به بلژیک؛ چطور به پایتخت اتحادیه اروپا مهاجرت کنیم؟

بلژیک کشوری در غرب اروپا است که به شکلات، تن‌تن و هنر معروف است. این کشور را پیشتر به طور کامل معرفی کردیم و حالا قصد داریم از منظری دیگر به آن بپردازیم. قصد داریم به شکلی صادقانه مزایا و معایب و همینطور شیوه‌های مهاجرت به این کشور را برشماریم. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص، با خوبو همراه باشید.

آشنایی کلی با بلژیک

پادشاهی بلژیک، کشوری نسبتاً کوچک در منطقه‌ی اتحادیه اروپا است. پایتخت این کشور بروکسل است که در نیمه‌ی بالایی کشور جا گرفته و بزرگترین شهر آنها نیز به شمار می‌رود. به لحاظ فرهنگی و زبانی، بلژیک را به دو بخش مختلف تقسیم می‌کنند. این دو بخش فلاندرز و والونیا نام دارند. بخش فلاندرز، به هلند نزدیک است، مردم آن به زبان هلندی صحبت می‌کنند و فرهنگی ژرمن دارد. بخش والونیا به فرانسه نزدیک است، مردم آن به فرانسوی صحبت می‌کنند و فرهنگی مربوط به روم باستان دارد. البته حالا بخش‌های این کشور تا حد زیادی به یکدیگر نزدیک شده‌اند اما همچنان تفاوت‌ها به چشم می‌آیند.

بلژیک از چهار سو به هلند، آلمان، فرانسه و لوکزامبورگ و دریای شمال محدود شده است. آن سوی ساحل بلژیک در کنار دریای شمال، انگلستان واقع است که در نزدیک‌ترین نقاط، حدود صد کلومتر فاصله دارند.

بلژیک از اوایل قرن نوزدهم با همت فرانسوی‌تبارها، جنگ جدایی‌طلبانه را از پادشاهی هلند پیروز شد و حدود دو قرن است که مستقل به شمار می‌رود. آنها در طی دو جنگ جهانی توسط آلمان اشغال شدند و همینطور سابقه‌ نسل‌کشی مردم کنگور را در اواخر قرن نوزده و اوایل قرن بیستم دارند.

همینک بلژیک به عنوان عضوی مهم در اتحادیه اروپا و ناتو به شمار می‌رود. احزاب متعددی در این کشور در انتخابات‌ها با هم می‌جنگند و هیچکدام نمی‌توانند اکثریت آشکار را به دست بیاورند. از صادرات مهم آنها می‌توان به شکلات و آبجو اشاره کرد. آدری هپبورن، یان ون آیک، ژرژ، شارلمانی، ژاک برل، شاه لئوپولد دوم و کوین دی بروین از معروفترین بلژیکی‌های تاریخ هستند.

مسئله‌ی مهاجران و بلژیک

مسئله‌ی مهاجرت به بلژیک و از بلژیک در دوره‌های مختلف موردتوجه بسیاری بوده است.

طی دو جنگ جهانی که هر دو مرتبه این کشور اشغال شد، بلژیکی‌های زیادی از این کشور فرار کردند. بسیاری از آنها طی جنگ جهانی دوم -در حالی که هلند و فرانسه هم اشغال شده بودند- از راه دریا راهی بریتانیا شدند. اولین موج از مهاجرت‌های اینچنین، در قرن شانزده به دلایل دینی (پروتستان‌ها از ترس کاتولیک‌ها) بخصوص به سوی بریتانیا بود. در طی تاریخ ولی بیشترین بلژیکی‌ها راهی آمریکا و کانادا شدند. مهاجرت‌ به قصد پیشرفت طی قرن نوزده به سمت غرب بسیار رونق داشت. اوضاع به شکلی بود که طی اوایل قرن بیستم، سالیانه دو هزار بلژیکی راهی تنها کانادا می‌شدند.

با وجود همه‌ی بلژیکی‌های مهاجر، طی یک قرن اخیر مهاجرت به بلژیک رونق بیشتری داشته است. این کشور پایتخت اتحادیه اروپا است و قوانین مهاجرتی و پناهندگی در نظر گرفته شده از سوی این اتحادیه، تا حد بسیار زیادی در قوانین این کشور بازتاب یافته است.

مهاجرت به بلژیک به لحاظ تاریخی

بلژیک جایگاهی مهم در فرهنگ مهاجرپذیری اروپا دارد. در عصر صنعتی‌شدن، بلژیک جز اولین کشورهایی بود که به جامعه‌ای از مهاجران بدل شد. در قرن نوزدهم، ایتالیایی‌ها، یهودیان، لهستانی‌ها، مردم چک و شمال آفریقا برای کار در صنعت و تجارت راهی بلژیک شدند. بعد روس‌ها و آلمانی‌های زیادی (شرق آلمان) در ابتدای قرن بیستم راهی بلژیک شدند تا از رژیم‌های توتیلاتر خود فرار کنند. این افراد اگرچه حقوق مدنی داشتند، حقوق سیاسی برایشان در نظر گرفته نشد.

وقتی دوران پس از جنگ جهانی دوم شروع شد، تنها کارهایی به مهاجران اختصاص داده میشد که مردم بلژیک از آنها دوری می‌کردند. بسیاری از یهودیانی که از آلمان نازی به بلژیک فرار کرده بودند، اوضاع جالبی در بلژیک پیدا نکردند. با این حال هرچه به زمان حاضر نزدیک شدیم، قوانین آزادمنشانه‌ی بیشتری به کار گرفته شد. البته بلژیک در این زمینه تنها نبود و این رویه از سوی اتحادیه اروپا به طور کل در پیش گرفته شد.

طی قرن بیستم، بیش از دویست هزار نفر از کنگو، رواندا و بروندی که جز مستعمره‌ها بودند و همینطور مراکش به بلژیک مهاجرت کردند که اولین موج مهاجرت مهم از خارج اروپا به این کشور بود. نسل دوم یا سوم این مهاجران، همین حالا حدود نیمی از تیم ملی فوتبال بلژیک را تشکیل می‌دهند. از دیگر گروه‌هایی که طی قرن بیستم و سال‌های اخیر به صورت چشمگیر راهی بلژیک شده‌اند می‌توان به ترک‌ها، مردم بالکان، قبرس، عراق و سوریه اشاره کرد. برخی از این مردم به خاطر درگیری در کشورهای خود و برخی به خاطر برنامه‌های دولتی اعطای ویزای کاری از سوی بلژیک، این مسیر را طی کردند.

همینطور از آنجا که بلژیک پایتخت اتحادیه اروپ به حساب می‌آید، متخصصان بسیاری چه در حوزه‌های سیاسی و چه حوزه‌های دیگر در پایتخت این کشور ساکن شده‌اند.

دلایل مهاجرت به بلژیک

افراد ممکن است به دلایل متعددی به بلژیک مهاجرت کنند. بخشی از اتحادیه اروپا و پیمان شنگن بودن می‌تواند دلیلی بسیار جذاب باشد. آنها هفتمین پاسپورت ارزشمند جهان را دارند (با پاسپورت این کشور می‌توانید به 186 کشور بدون ویزا سفر کنید) و همینطور در بین کشورهایی که برابری نژادی در آنها وجود دارد (کمترین نژادپرستی) نهمین کشور جهان هستند. همینطور در لیست کشورها با بیشترین میزان  سرانه تولید ناخالص داخلی با سالیانه 51 هزار دلار در رتبه‌ی 25 جهان، به لحاظ توسعه انسانی در رتبه سیزده و به لحاظ شاخص شادی در رتبه بیستم جهان هستند.

کیفیت زندگی در این کشور بالاست، آنهم در حالی که هزینه‌های زندگی نسبت به کشورهای دیگر اروپایی معقول است. حمل نقل عمومی خوبی دارند، چندزبانه هستند و به عنوان یکی از سرسبزترین کشورهای اروپایی شناخته می‌شوند.

پناهندگی در بلژیک

مانند بسیاری کشورهای دیگر، بلژیک هم امکان اعطای پناهندگی سیاسی دارد. آنها عضو کنوانسیون ژنو هستند و اگر شرایط فرد برای کسب پناهندگی مهیا باشد، چنین امکانی ارائه می‌دهند. با این حال پناهندگی آخرین راه برای سکونت در بلژیک و هر کشور دیگری است. با توجه به شرایطی که در کنار پناهندگی باید رعایت شود، توصیه‌ی اصلی این است که افراد ابتدا راه‌های دیگر را امتحان کنند.

افرادی که قانونی یا غیرقانونی به قصد مهاجرت راهی بلژیک می‌شوند، در کمپ‌های مخصوص پناهندگان سکونت داده می‌شوند. ممکن است که این سکونت مدت زیادی طول بکشد تا پرونده‌ی فرد مورد بررسی قرار گیرد. همینطور ممکن است درخواست وی در نهایت مورد موافقت قرار نگیرد. به این معنی که دلایلی که فرد برای پناهندگی برشمرده، تائید نشوند. عموماً کمپ‌های پناهندگان حتی در کشورهای طراز اول اروپایی چندان شرایط خوبی ندارند. همینطور مسئله‌ی بلاتکلیفی تا زمان مشخص شدن وضعیت پرونده، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.

طبق قوانین کنوانسیون ژنو، فرد در صورتی قادر به دریافت شهروندی به طریق پناهندگی است که ثابت کند جان او یا خانواده‌اش در کشورشان در خط است. این می‌تواند به دلایل سیاسی، عقیدتی، مذهبی یا چیزهایی شبیه به این باشد. فرد در صورتی که در این مسیر به موفقیت برسد نیز دیگر توانایی بازگشت به کشور خود را نخواهد داشت. همینطور فرد ممکن است نتواند جایگاه اجتماعی بالایی در کشور مقصد که اینجا بلژیک است به دست بیاورد.

فرد اگر به صورت غیرقانونی وارد شده باشد، حتی اگر بتواند پناهندگی را کسب کند، ممکن است نتواند هرگز شغل مناسبی پیدا کند. این بین، پناهندگان زیادی که تحت تاثیر قاچاقچیان انسان هستند، در سفر غیرقانونی به سمت غرب اروپا، جان یا مال خود را با شیوه‌های پرخطر انتقال بین کشورها از دست می‌دهند.

نظر مردم بلژیک به مهاجران

در خبری مربوط به نوامبر 2022 که اطلاعات آن بنا بر یک نظرسنجی ملی از سه هزار نفر در بلژیک نگارش یافته بود، نظر بلژیکی‌ها در خصوص مهاجرانی که فرصت‌های شغلی را در این کشور به دست می‌آورند، رو به منفی شدن است. طبق این نظرسنجی 39 درصد از مردم این کشور باور ندارند کشورشان بابت حضور مهاجران چیزی به دست آورده باشد. همینطور شصت درصد باور داشته‌اند که مهاجران، به نسبت ارزشی که افزوده‌اند، هزینه‌های بیشتری تراشیده‌اند. 67 درصد آنها باور داشتند مرزهای این کشور باید بسته‌تر باشد و 64 درصد اعلام کرده‌اند کیفیت تحصیلات در این کشور با حضور فرزندان مهاجران افت کرده است.

مهاجران همینک بحث داغی در بلژیک هستند و اثراتی پررنگ روی بازار کار داشته‌اند. به این معنی که درصد بیکاری بلژیکی‌ها طی سال‌های اخیر افزایش یافته است چون کارخانه‌ها هم علاقه بیشتری به جذب کارگران جهان سومی نشان می‌دهند. تنها نیمی از افراد باور داشتند که بلژیک باید درخواست پناهجویان را موردتوجه قرار دهد و 17 درصد علیه هرگونه حضور پناهجویان بودند. درصد بیشتری باور دارند که سیستم فعلی برای پناهجویی در بلژیک، مورد سو استفاده قرار می‌گیرد و پناهجویان با دروغگویی اجازه سکونت در این کشور را به دست می‌آورند.

یک سایت دولتی بلژیک، مسئله را اینطور تلاش کرده بین مردم این کشور جا بیندازد:

مهاجرت و توسعه با هم پیوندی ناگسستنی دارند. آنها بر هم تاثیر مستقیم می‌گذارند. به همین دلیل سازمان‌های همکاری و توسعه‌ی بلژیک توجه زیادی روی مسئله‌ی مهاجرت دارند. مهاجرت می‌تواند باعث رشد شخصی مهاجران و خانواده‌های آنها شود. مهاجران این شانس را پیدا می‌کنند که شغل پیدا کنند، درآمد پایدار یا خانه داشته باشند و فرزندان را به مدرسه برسانند یا مراقبت بهداشتی برایشان فراهم کنند. مهاجران رابطه‌ی خود را با کشور مبدا حفظ می‌کنند و با ارسال پول، انتقال دانش، مهارت و فناوری می‌توانند از آن حمایت کنند. این خانواده‌ها به این شکل فرصت توسعه خواهند داشت یا تا در مواجهه با مشکلات، انعطاف‌پذیرتر باشند.

اما همینطور مهاجرت برای کشور مقصد مفید است. کمبودهای بازار کار به این نحو مرتفع خواهد شد و باعث تنوع در اقتصاد کشور می‌شود. در مورد کشور ما، طی کرونا، مهاجران بسیار به کمک ما آمدند. آنها در بخش‌های کلیدی مثل بهداشت و مراقبت خانگی، مغازه‌داری، نظافتچیان و به عنوان تولیدکننده مواد غذایی مفید واقع شدند. با این حال این تاثیر، تضمین‌شده نخواهد بود. پیش‌شرط مهم این است که مهاجر باعث تشدید نابرابری و در نتیجه ناممکن شدن توسعه نشود. برای مثال اگر نتوانند کار یا امکانات اولیه مثل بهداشت را به دست بیاورند، روند پیشرفتشان مختل خواهد شد. همینطور مهاجرانی که تحت فشار خشونت از کشور خود خارج می‌شوند، باید مورد حمایت قرار بگیرند. توسعه بر مهاجرت هم تاثیر خواهد گذاشت. کسانی که توانایی بالاتری دارند، می‌توانند آزادانه و آگاهانه برای مهاجرت تصمیم بگیرند.

همینطور یک کاربر هلندی‌زبان بلژیک، در سایت Quora در این خصوص نوشته است:

در ابتدا باید بگم دوازده میلیون بلژیکی وجود داره و همه مثل هم فکر نمی‌کنن. مردم نظرات متفاوتی در این خصوص دارن. یک سری فکر می‌کنن “اون حرومزاده‌های قهوه‌ای و حتی نسل‌های دوم و سومشون را باید بیرون کنیم” تــــا “هرچی بیشتر باید به پناهجوها خوش‌آمد بگیم، بخصوص اونا که از جنگ فرار کردن تا جامعه‌ی ما رو غنی کنن و تنوع به وجود بیاورن”. با این حال، بیشتر مردم جایی این بین هستن.

من نظر خودم رو می‌تونم بگم. به نظر من مهاجرت باید به صورت تدریجی باشه. بلژیک کشوری کوچک با جمعیتی پرتراکمه. نمی‌تونیم مهاجرهای زیادی بپذیریم. این باعث میشه اقتصاد و زیرساخت‌هامون به خطر بیفته. همینطور مردم وقتی به کشوری وارد میشن باید از قوانینش فرمانبرداری داشته باشن که گاهی اینطوری نمیشه و باعث احساسات ضدمهاجری میشه. البته باید بگم که پیری جمعیت داریم و مهاجرت اینجا می‌تونه بسیار کمک‌کننده باشه.

یک سری اصطکاک فرهنگی و مذهبی اینجا وجود داره، همینطور عاداتی که مهاجرها نشون میدن (لزوما غیرقانونی نیستن) که باعث ترس مردم بومی میشه. محافظه‌کارترها از این چیزها ناراحت هستن.

مهاجر باید بتونه خودش رو با جامعه‌ی جدید ادغام کنه. باید بتونن یک سری عقاید مربوط به کشور خودشون رو رها کنن. مطمئن نیستم چنین چیزی شدنی باشه. مشکلی نیست اگه عادات متفاوتی داشته باشند در شرایطی که این رفتارها بی‌ادبی به کسی دیگه نباشه و رفتاری صمیمی داشته باشن، بخصوص در مکان‌های عمومی. البته قصد ندارم بگم این مشکلات بین مهاجرها همه‌گیره، چون بیشترشون اینطور نیستن. از سمت فقر و تحصیل پایین تو جامعه‌ی ما هم وجود داره. راه حل سریعی به چشمم نمیاد.

انواع مهاجرت به بلژیک

به طرق متفاوتی می‌توان به بلژیک مهاجرت کرد. برای رفتن به این کشور به ویزا نیاز دارید. سفارت بلژیک در تهران، در الهیه، خیابان آقا بزرگی واقع شده است. شما به می‌توانید با انگیزه‌های متفاوتی به این کشور مهاجرت کنید و پس از سه تا ده سال -در صورت تائید پرونده- شهروند این کشور شناخته شوید.

وقتی درخواست ویزا می‌کنید، وضعیت شما از سوی سفارت و ارگان‌های دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای مثال اوضاع مالی، سوءپیشینه و انگیزه‌های شما مورد بررسی قرار می‌گیرد. بلژیک حداقل در حال حاضر چندان علاقه‌ای به اعطای ویزای کاری آن هم بدون وجود پیشنهاد کاری مناسب نشان نمی‌دهد. بیشتر افرادی موفق به مهاجرت از ایران به بلژیک می‌شوند که به قصد تحصیل یا سرمایه‌گذاری این راه را در پیش می‌گیرند.

از مدارک عمومی‌ای که برای دریافت ویزای بلژیک الزامی است، می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• کپی تمام صفحات شناسنامه
• عکس بیومتریک
• گذرنامه با حداقل شش ماه اعتبار
• استعلام سه ماه اخیر حساب بانکی متقاضی
• رضایت نامه محضری والدین در صورت اعزام کودکانی که به تنهایی اعزام می‌شوند
• حداقل چهل میلیون تومان موجودی حساب
• گواهی اشتغال معتبر (بسته به شغل)
• ارائه دعوت‌نامه (در صورت وجود، روند سریعتر انجام می‌شود)
• اثبات مکان اقامت، رزرو هتل و بلیت رفت و برگشت
• بیمه مسافرتی
• (تمام مدارک باید به انگلیسی ترجمه شده باشند)

سفارت بلژیک، مسئله‌ی روند اخذ ویزا را به کارگزاری وی اف اس گلوبال برون‌سپاری کرده است. برای تحویل مدارک و انگشت‌نگاری باید به دفتر این نمایندگی مراجعه کنید. آدرس این دفتر در تهران در میدان هروی، خیابان گلستان پنجم، مرکز هروی سنتر، طبقه چهار قرار دارد.

ویزای کوتاه مدت

مرسوم‌ترین حالت اخذ ویزا، ویزای توریستی یا کوتاه‌مدت شینگن است. با این ویزا می‌توانید در بازه‌های سه تا شش ماهه در بلژیک اقامت داشته باشید. همینطور با ویزای شینگن، قادر به سفر به سایر کشورهای عشق این پیمان خواهید بود. اگر دعوت‌نامه داشته باشید، این مسیر کوتاه و ساده‌تر خواهد شد. مثلا اگر قصد دیدار با خانواده یا دوستان خود که ساکن بلژیک هستند را داشته باشید، از آنها درخواست دعوت‌نامه کرده و راهی این کشور می‌شوید.

همینطور می‌توانید برای اهداقل تحصیلی یا شرکت در رویدادهای فرهنگی، بلیت سه ماهه اخذ کنید.

از سمت دیگر، بلژیک به شما اجازه‌ی تغییر ویزای توریستی را نمی‌دهد. نمی‌توانید با این ویزا کار کنید یا درخواست تمدید را با درخواست تبدیل به ویزای کاری همزمان کنید. برای دریافت ویزای کار باید سراغ سفارت بلژیک در کشور خود بروید. اگر بخواهید در بلژیک، ویزای توریستی را به کار تبدیل کنید، این درخواست بلافاصله رد می‌شود و یک امتیاز منفی در درخواست بعدی شما به حساب خواهد آمد.

از طریق کار

روند استخدام به این صورت است که شرکت متقاضی باید آگهی برای جذب نیروی کار را ابتدا در بلژیک آگهی کند و بعد برای سه ماه این کار را در اتحادیه اروپا انجام دهد. اگر جذب صورت نگیرد، آنگاه می‌تواند به فکر نیروی کاری خارج از اروپا باشد و درخواست خود را مطرح نماید. وقتی برای پذیرش این شغل درخوسان می‌دهید، باید مصاحبه انجام دهید. اگر در مصاحبه هم موردقبول واقع شدید، آنگاه شرکت مسئله را با تائید مقامات، به سطح امضای قرارداد می‌رساند. قرارداد شامل میزان حقوق، نوع مهارت و سِمَت فرد خواهد شد.

برخی کشورها ویزای جهت جست‌وجوی کار به متقاضی می‌دهند اما بلژیک چنین قانونی ندارد. ویزاهای کار در بلژیک یک ساله صادر می‌شوند و هر سال باید اقدام به تمدید آنها کنید. پس از چهار سال اقامت و کار در بلژیک و با پرداخت هزینه بیمه و مالیات، قادر به اقامت دائم در بلژیک خواهید بود.

مسیر مورد اشاره چندان ساده نیست. بیشتر نیازهای کاری شرکت‌های بلژیکی در این کشور و اتحادیه اروپا مرتفع خواهد شد و به همین دلیل سخت می‌توان چنین فرصتی را به دست آورد که تمام شرایط ایده‌آل فرد را هم داشته باشد. معلمی، برنامه‌نویسی، معماری، حسابداری، توسعه‌دهنده نرم‌افزار، مهندس پروژه، کارشناس فروش و بازاریابی از مشاغلی است که بلژیک درها را به روی آنها گشوده است.

پیش از اینکه قدم در این راه بگذارید، لازم است با تمام جزئیات آن آشنا شوید. البته همین که موفق به اخذ ویزای بلژیک از سفارت این کشور شوید، خود به معنی عبور از مسیری سخت است که طی آن، اطلاعات لازم را در خصوص این کشور به دست خواهید آورد.

افرادی که در کشورهای اتحادیه اروپا تحصیل می‌کنند، می‌توانند برای کار راهی بلژیک شوند. در این شرایط، دریافت ویزای کار در بلژیک ساده‌تر به نظر می‌آید. بیشترین موقعیت‌های کاری در بروکسل پایتخت بلژیک فراهم است. این شهر در سال‌های اخیر مهاجران بسیاری را در دل خود جا داده و کمی تصویر سنتی آن دچار تغییر شده است.

از طریق تحصیل

از آنجا که بلژیک کشوری سه زبانه است، توانایی صحبت به یکی از این سه می‌تواند باعث شود قادر به تحصیل در تمام دانشگاه‌های بلژیکی باشید. همینطور این امر در گرفتن اقامت این کشور بسیار مفید واقع خواهد شد. حتی اگر هیچکدام از این سه زبان را هم ندانید مشکلی وجود ندارد. دانشگاه‌های بین‌المللی زیادی در بلژیک وجود دارند که توانایی تحصیل به زبان انگلیسی را در آنها دارید.

• کارشناسی: سه الی چهار ساله است. اگر قصد تحصیل به انگلیسی را دارید، باید نمره آیلتس شما حداقل شش باشد. برای ورود به رشته‌های هنر و فنی، نیاز به آزمون عملی است.
• کارشناسی ارشد: این مقطع دو ساله ست. برای ورود به این مقطع در دانشگاه‌های بین‌المللی بلژیک، باید نمره آیتلس 6.5 داشته باشد.
• دکتری: وقتی در دوره‌ی دکتری در بلژیک تحصیل می‌کنید، می‌توانید به عنوان دستیار استاد در برنامه‌های پژوهشی یا حتی تدریس مشغول کار شوید. این دوره چهار ساله است و طی آن حقوق دریافت خواهید کرد. نمره آیلتس برای ورود به این مقطع، باید هفت باشد.

برای پذیرش در دانشگاه‌های بلژیک و تحصیل حضوری در آنها، باید ویزا دریافت کنید. برای این کار لازم است با ترجمه مدارک، سراغ شرکت معرفی‌شده از سوی سفارت بلژیک در تهران، برای بررسی و تائید درخواست بروید. جز مدارک هویتی و تحصیلی، لازم است مدارک مربوط به دوره‌های معتبر آیتلس یا تافل نیز ارائه دهید. در پایان، باید تمکن مالی خود را نیز به اثبات برسانید. اینطور تخمین زده شده که تحصیل در بلژیک، ماهانه حداقل 660 یورو هزینه دارد و باید به اندازه‌ی دوازده ماه این مبلغ (7900 یورو) را در حساب داشته باشید.

بورسیه تحصیلی بلژیک

تحصیل با بورسیه در بلژیک در تمامی مقاطع ممکن است. برخی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقات و دولت ارائه‌دهنده‌ی این تسهیلات هستند. شما قادر هستید در صورت اطمینان از رزومه و شرایط خود برای دریافت بورسیه اقدام کنید. هرچه رزومه‌ی بهتری داشته باشید، طبیعتا قادر به نشانه رفتن بورسیه‌های کامل‌تر خواهید بود. از بورسیه‌های قابل ذکر در بلژیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بورسیه  VLIR-UOS
• بورسیه دولت فلاندرز برای دانشجویان مقطع لیسانس ویژه دانشجویان بین المللی
• بورسیه تحصیلی برای دوره دکتری در دانشگاه گنت و دانشگاه لیژ بلژیک
• بورسیه برای دانشجویان بین المللی در دوره کارشناسی ارشد
• بورسیه تحصیلی دانشگاه کاتولیک لوون
• بورسیه تحصیلی «ARES»
• بورسیه تحصیلی «Erasmus Mundus» 

که هرکدام شرایط و مقررات خاص خود را دارند. با مکاتبه با این دانشگاه‌ها و مراکز، قادر به اپلای کردن برای دریافت بورسیه‌های قابل اشاره هستید. عموما در این بورسیه‌ها، هزینه‌های تحصیل رایگان خواهد شد و فرد با کار برای موسسه/دانشگاه/دولت به مرور آن را پس خواهد داد. در برخی موارد دیگر، بورسیه تنها شامل یک سال از زندگی دانشجویی می‌شود. همینطور این بورسیه‌ها در مدتی محدود، مثلا فاصله‌ی سه ماهه تا سال تحصیلی جدید ارائه می‌شوند.

از طریق سرمایه‌گذاری

یکی از راه‌های اخذ اقامت بلژیک مانند ترکیه و کشورهای دیگر، سرمایه‌گذاری است. دولت بلژیک یک ویزای طلایی به عنوان ویزای سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد. متقاضیان با سرمایه‌ی 350 تا 500 هزار دلاری قادر به دریافت این ویزا برای یک دوره‌ی پنج ساله خواهند بود. پس از این مدت نیز در صورت تائید درخواست، می‌توانند شهروند این کشور به حساب بیایند. البته در مرحله‌ی آخر، باید در آزمون زبان‌های هلندی یا فرانسوی شرکت کنید.

خرید ملک در بلژیک

خرید ملک در بلژیک، یکی از اصلی‌ترین حالات این نوع ویزا است. محدودیتی برای خرید خانه در بلژیک برای مهاجران وجود ندارد. قراردادها دو زبانه (هلندی-فرانسوی) هستند تا برای طرفین قابل فهم باشند. قیمت خرید خانه در بلژیک می‌تواند بسیار متغییر باشد. برای مثال خانه‌ای که ممکن است در بروکسل 450 هزار یورو قیمت داشته باشد، در فلاندرز ممکن است کمتر از 300 و در والونیا کمتر از 200 هزار یورو قیمت‌گذاری شود. اگر قصد دریافت ویزا با این نوع سرمایه‌گذاری داشته باشید، باید خانه‌ای خریداری کنید که حداقل دویست هزار یورو ارزش داشته باشد.

خرید اوراق قرضه

سرمایه‌ای که به بلژیک می‌برید، می‌تواند با خرید اوراق قرضه دولتی یا شرکت‌ها ارائه شود. خرید این اوراق اگر به صورت هوشمندانه انجام شود، خود می‌تواند محل سودی مستمر باشد. شرکت‌های ناظر یا دولت میزان مبلغ این اوراق را مشخص می‌کنند. البته به این شکل سرمایه‌گذاری، قادر به اخذ اقامت بلژیک به طور اتومات نیستید. با این حال مزایای دیگری شامل حال شما خواهد شد.

ثبت شرکت در بلژیک

ثبت شرکت یکی از راهکارهای دریافت ویزای سرمایه‌گذاری در بلژیک است. با ثبت شرکت و فعالیت آن و پرداخت مالیات و التزام به قوانین، قادر به دریافت اقامت دائم خواهید بود. همینطور وقتی شرکت را ثبت می‌کنید، باید پاسپورت سهامدران و مدیرعامل ارائه شود.

برای ثبت شرکت باید طرح توجیهی اقتصادی مشخص شده باشد. سند مالکیت، پرینت حساب بانکی و مدارک تحصیلی متقاضی نیز لازم است. باید بدانید که هزینه‌های رفاهی کارگران در بلژیک بالا است و باید خود را آماده‌ی پرداخت این هزینه‌ها کرده باشید. با این حال دولت نیز تا حد بالایی برای پا گرفتن شرکت‌ها، قوانین حمایت‌کننده در نظر گرفته است.

ثبت شرکت در بلژیک سبب دریافت ویزای شینگن خواهد شد. با این حال سه سال پس از شروع به کار شرکت می‌توانید برای دریافت اقامت دائم درخواست بدهید. حداقل سرمایه‌گذاری در شرکت هم مانند خرید ملک، دویست هزار یورو است.

استارتاپ

افراد قادر هستند بدون سرمایه اولیه نیز با یک طرح تجاری نوآورانه اقدام به ثبت شرکت و اخذ اقامت بلژیک کنند. متقاضی یا متقاضیان باید بیزنس پلن خود را ارائه دهند و تائیدیه را از ارگان مسئول در زمینه‌ی کاری خود -که بخشی انتخاب‌شده از سوی دولت است- دریافت کنند. این مسیر ممکن است سه تا هشت ماه به طول بینجامد. کارآفرینی به شکل استارتاپ اگرچه نیاز به سرمایه‌گذاری ندارد، نمی‌تواند منجر به اخذ اقامت دائم شود اما فرد می‌تواند به طور مجزا برای دریافت ویزای کار درخواست دهد.

 از طریق ازدواج

مانند انگلستان و دانمارک، بلژیک هم اجازه‌ی ازدواج با تبعه‌ی این کشور و در نهایت اخذ اقامت می‌دهد. برای ازدواج با تبعه‌ی بلژیک، باید حداقل سه ماه اقامت قانونی در این کشور داشته باشید. اخذ ویزا به این دلیل، با توضیح شرایط و تسلیم مدارک ممکن است. بیمه درمانی فرد تا سقف سی هزار یورو باید پیش‌بینی شده باشد و از سمت دیگر، کارت شناسایی و اطلاعات اقامتی شهروند بلژیکی (که قصد ازدواج با وی را دارید) نیز ارائه می‌شود. طرفین باید حداقل 21 ساله باشند و به جز سوءپیشینه، باید گواهی سلامت نیز ارائه شود.

با مدارکی که ارائه می‌شود، باید تمکن مالی نیز مشخص شود. باید مشخص شود فرد بلژیکی مدنظر شما در این کشور وضعیت مالی قابل‌قبولی دارد. میزان درآمد وی، نوع درآمد و سرمایه‌ی که وی دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد. همینطور باید مدارکی ارائه شود که تجرد دو طرف مشخص شود. برای مثال اگه پیشتر ازدواج کرده باشید، باید سندی رسمی و ترجمه‌شده ارائه شود که طلاق جاری شده است.

طلاق در بلژیک بسیار آمار بالایی دارد و جز بالاترین آمارها در جهان به شمار می‌رود. افراد به شرطی قادر به جدایی هستند که حداقل یک سال دور از هم زندگی کرده باشند. در صورت طلاق توافقی، حداقل شش ماه دوری کفایت خواهد کرد.

پس از سه سال از زمان زندگی مشترک، فرد می‌تواند درخواست اقامت دائم در بلژیک دهد. اینجا نیز حُسن‌ سابقه‌ی فرد در بلژیک، وضعیت کاری و مالی وی باید موردتائید قرار بگیرد.

از آنجا که بلژیک یکی از اولین کشورهایی بود که ازدواج همجنس را به رسمیت شناخت، تمام مسائل ذکر شده در خصوص ازدواج افراد همجنسگرا هم صدق می‌کند.

از طریق تولد فرزند

قوانین در این زمینه، در کشورهای متفاوت، با هم فرق دارند. برخی خون و برخی خاک را مدنظر می‌گیرند و برخی شرایط سخت‌تری را ارائه می‌دهند. برای مثال برخی کشورها حتی اگر تولد فرزند در حریم هوایی کشور حاصل شده باشد، فرزند را تبعه‌ی خود به حساب می‌آورند. مانند بیشتر کشورهای اتحادیه اروپا، در بلژیک هم اصل خون حکمفرماست. با این حال با تغییرات جدید، در یک سری شرایط اصل خاک هم صدق می‌کند. به این معنی که در بعضی شرایط، تولد در بلژیک از والدین غیربلژیکی هم می‌تواند منجر به اخذ تابعیت شود. طی این شرایط فرزند متولد شده می‌تواند تابعیت بلژیک را به دست بیاورد:

• حداقل یکی از والدین شهروند بلژیک باشد.
• متولد بلژیک باشید و قبل از 18 سالگی، تابعیت کشور دیگری را نداشته باشید.
• در بلژیک متولد شده باشید و والدین شما که هیچکدام شهروند بلژیک نیستند، حداقل پنج سال از ده سال اخیر را در این کشور زندگی کرده باشند
• فرزندی که در بلژیک متولد شده، از والدینی غیربلژیکی اما متولد این کشور به دنیا آمده باشد. همینطور والدین حداقل پنج سال از ده سال اخیر را در این کشور زندگی کرده باشند
• کودکانی که در بلژیک متولد شده و سرپرست نامشخص داشته باشند.

در سمت مقابل، تولد فرزند در بلژیک نمی‌تواند منجر به اخذ تابعیت برای والدین شود. متقاضیان می‌توانند به شیوه‌های دیگر -در کنار تولد کودک- مثل کار و سرمایه‌گذاری برای دریافت تابعیت اقدام نمایند.

هزینه زندگی در بلژیک

با این حال شاید مقیاس بهتر، این باشد که هزینه‌های زندگی در بلژیک را با کشور خودمان مقایسه کنیم. با پایگاه داده‌ی وبسایت expatistan قادر به این کار هستیم. طبق آماری کلی، هزینه زندگی در تهران سه برابر بروکسل است. به این معنی که وقتی کف درآمد را با هزینه‌ها مقایسه می‌کنیم، قیمت‌ها در پایتخت ایران کسری سه برابر بزرگتر از درآمدها را شامل می‌شوند. به طور جزئی‌تر هم با تصویر زیر، قادر به مقایسه دو پایتخت به لحاظ اقلامی مثل غذا، خانه، لباس، حمل و نقل، سرگرمی و موارد شخصی هستید. همینطور زندگی در بروکسل به ترتیب 20، 30، 31 و 61 درصد ارزانتر از برلین، پاریس، آمستردام و لندن است.

در جدول زیر یک سری قیمت‌ها را در بلژیک ذکر می‌کنیم:

موارد	هزینه به یورو
میانگین حقوق ماهیانه	2370
قیمت خرید هر متر مربع خانه	2700 تا 3500
اجاره آپارتمان یک خوابه	600 تا 900
میانگین هزینه حمل و نقل	49
شهریه دانشگاه، در مجموع (برای غیراروپایی‌ها)	10 تا 11 هزار
یک لیتر بنزین	1.765
غذا در رستوران معمولی	15
کاپوچینو	سه
یک پاکت سیگار مارلبرو	هفت
برنج، هر کیلو	1.89
شیر، هر لیتر	0.96
نان، نیم کیلو	1.79
تخم مرغ 12 عددی	2.64
پنیر، هر کیلو	12
گوشت گوساله، هر کیلو	15
پرتقال، هر کیلو	دو
یک بطری آب 1.5 لیتری	0.81
آبجو، بطری کوچک	چهار
هزینه میانگین قبوض، ماهانه	175

نقاط مثبت

• اقتصاد قدرتمند: بلژیک یکی از بهترین اقتصادهای جهان است و یافتن کار در آن اگر مایل به کار کردن باشید، می‌تواند بسیار مفید باشد.
• امنیت بالا: میزان جرم و جنایت در بلژیک چندان بالا نیست.
• سیستم حمل و نقل پیشرفته: مترو و اتوبوس‌رانی بلژیک، یکی از بهترین‌ها در اروپا به شمار می‌رود.
• تحصیلات رایگان: مدارس دولتی برای شهروندان بلژیک کاملاً رایگان و دارای کیفیت بالا هستند.
• پاسپورت ارزشمند: بلژیک یکی از بهترین پاسپورت‌های جهان را دارد، به این معنی که با آن می‌توانید به 152 کشور جهان بدون ویزا سفر کنید. از این حیث، پاسپورت این کشور در رتبه‌ی هفتم جهان قرار دارد.

نقاط منفی

• ساختار پیچیده: ایرانیان که به یک زبان و یک حکومت مرکزی عادت دارند، اگر اطلاعات کافی را از سیستم اداره و فرهنگ این کشور نداشته باشند، در ابتدا گیج خواهند شد. بلژیک سه زبان رسمی، یک دولت مرکزی و دو دولت محلی در دو بخش شمالی و جنوبی دارد. به همین دلیل فرهنگ مناطق مختلف این کشور می‌تواند بسیار نسبت به یکدیگر متفاوت باشد. در هر بخش قوانین از سطوح کوچک تا بزرگ تفاوت‌هایی دارند و باعث گیجی فرد مطلع خواهند شد.
• مالیات بالا: در ازای سیستم بهداشت و تحصیل سطح بالا، دولت بلژیک مالیات بالایی از مردم خود اخذ می‌کند.
• رشد احساسات ضدمهاجرتی: طی سال‌های اخیر، راست‌گرایی در بلژیک هم طرفداران بیشتری پیدا کرده که طرفدار سخت شدن مهاجرت به این کشور و باقی ماندن فرصت‌های شغلی برای شهروندان این کشور هستند.

مسئله‌ی ایرانیانِ بلژیک

حدود بیست هزار ایرانی در بلژیک زندگی می‌کنند. البته این آمار تخمینی است و شامل نسل دوم خانواده‌های مهاجرت کرده به بلژیک نمی‌شود. از ایرانیان مشهوری که در بلژیک زندگی می‌کنند می‌توان به دریا صفایی اشاره کرد که در حال حاضر عضوی از مجلس نمایندگان سراسری بلژیک (حزب محافظه‌کار) است. او به همراه همسر خود سعید بشیرتاش -نویسنده و جراح که زمانی عضو حزب ملی‌گرای ایرانی- در بروکسل اقامت دارند. راحله آسمانی تکواندوکای ایرانی هم که سال 2012 مهاجرت کرد، در بلژیک زندگی می‌کند.

سایتی فعال به اسم ایرانیان بلژیک (iranian.be) از سال 2003 در دسترس است که به اطلاع‌رسانی مسائل مربوط به این قشر می‌پردازد. آنها وظیفه خود را اطلاع‌رسانی جامعه‌ی ایرانیان بلژیک، هلند و لوکزامبورگ، اطلاع‌رسانی خبرهای سه دولت مورداشاره که مهاجران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و حمایت از این افراد اعلام کرده‌اند.

بیشتر ایرانیان بلژیکی در بروکسل زندگی می‌کنند. بروکسل شهری به نسبت شلوغ است و در یک سری محله‌های آن، تراکمی از جمعیت ایرانی به وجود آمده ست. همینطور ایرانیان در آنتورپ که محیط چند فرهنگی دارد، زندگی می‌کنند. یک سری ایرانی نیز در بروژ، خنت و ریکسنسارت زندگی می‌کنند.

تجربه یک ایرانی از زندگی در بلژیک

یک ایرانی به اسم حامد که سال‌ها است در بلژیک کار و زندگی می‌کند، در صحبتی مفصل تجربیات خود را در یوتیوب منتقل کرده است. خلاصه‌ای از این صحبت‌ها را در ادامه خواهید خواند:

کار پیدا کردن تو بلژیک راحته. کسی که دانشجو بشه تو بلژیک، بعد از چهار ماه می‌تونه به موسسه‌های کاریابی بره. حتی لازم نیست هلندی یا فرانسوی یا آلمانی بلد باشید. باید انگلیسی بلد باشید فقط. میگید می‌خوام کار کنم تو این تعداد ساعت روز یا هفته. موسسه براتون کار پیدا می‌کنه. کار دانشجویی، پاره وقت یا تمام وقت؛ کارخانه و رستوران. حالا به نسبت اینکه هفتگی یا ماهانه حقوق واریز بشه، یک درصدی رو همون موسسه کاریابی برمی‌داره. مثلا در قراردادهای هفتگی، 40-50 یورو رو موسسه برمیداره. حقوق خالص کار تو کارخانه‌ها هفته‌ای حدود 400 یورو میشه که البته مالیات ازش کسر میشه.

من خودم از یه موسسه کاریابی، کار پیدا کردم. تو ایران کار گمرک انجام می‌دادم و اینجا هم خیلی راحت کارا پیدا کردم.ولی حتی اگه تجربه کاری هم نداشته باشید، اینجا کار پیدا می‌کنید به راحتی. مشاغلی هست که نیاز به هیچ تجربه‌ای نداره. ولی مثل ایران ساعت هفت و نیم برید سر کار، تا یه چایی بخورید و با بقیه خوش و بش کنید ساعت 9 بشه و بعد کار رو شروع کنید. اینجا یکسره کار می‌کنن و حتی خبری از صحبت و وقت تلف کردن نیست. خانم‌ها هم تو کارخانه‌ها زیادن و پا به پای مردها کار سخت انجام میدن. جامعه‌شون رو پرورش دادن برای اینطور کار کردن. حتی دانش‌آموزها رو تابستون می‌برن تو کارخونه‌ها، کارای راحت انجام بدن تا تو فضا قرار بگیرن. یاد میگیرن که اگه میخوای جامعه‌ت پیشرفت کنه، باید کار کنی.

از خوبی‌های بلژیک اینه که می‌تونید گواهینامه‌ی ایرانتون رو ارائه بدید و گواهینامه‌ی اروپایی بگیرید. برنامه‌نویس‌ها، پرستارها و حسابدارها درآمد خوبی تو بلژیک دارن. برعکس مثلا مربیان بدنسازی اینجا وضعیت خوبی ندارن، چون مردم دنبال چیزهای اینطوری نیستن. بعد سه ماه کار کردن تو هر کارخونه، رسمی میشی.

اینجا میشه آپارتمان یه خوابه با ماهی پونصد یورو اجاره کرد. دویست دلاری هزینه قبض‌ها و اینترنت میشه. هزینه خورد و خوراک یه نفر، حداقل سیصد یورو در ماه میشه. اگه خیلی اقتصادی زندگی کنی، می‌تونی ماهی دویست تا سیصد دلار پس‌انداز کنی. بهتر وقتیه که دو نفر با هم زندگی می‌کنن چون هزینه‌ها تقسیم میشه. نهایتاً هفتصد دلار هزینه‌ی اجاره خونه شه و یه حدی خورد و خوراک‌ و قبض‌ها بیشتر شه، ولی دو نفری می‌تونن خیلی بیشتر پس‌انداز کنن. یا ماشین بخرن، چون هزینه خرید ماشین زیاد نیست و شرکت‌ها کلی تسهیلات برای فروش ماشین دارن. وقتی یه جا استخدام باشی، می‌تونی برای خرید ماشین اقدام کنی و مثلا با 250 یورو در ماه قسط، ماشین رو سوار شی و بیاری خونه.

یه چیزایی تو آلمان از بلژیک ارزونتره. بخصوص مواد شوینده. یه کار خوبی که بلژیک می‌کنه اینه که هر سال یه مبلغی حدود 2500 یورو برای سفر به هر فرد میده که معاف از مالیاته و بابد بری سفر که ازش استفاده کنی. در واقع استفاده از یک ماه مرخصی در سال اجباریه. مثلا اگه مرخصی نری و اون پول رو بخوای بذاری تو جیبت، یه جای دیگه باهات حساب می‌کنه. همینطور هر آخر سال، مثل عیدی یه چیزی دولت به هر فرد کمک می‌کنه.

بلژیک جامعه‌ی بازی به حساب میاد که دو میلیونش مهاجرن. مردم رابطه‌ی خوبی با مهاجرا دارن و بهشون تو خیابون لبخند می‌زنن. این حتی با آلمان هم تفاوت داره. ایرانیا خیلی راحت می‌تونن با بلژیکی‌ها ارتباط بگیرن.

گرفتن ویزا و پاسپورت بلژیکی تا سال 2015 راحت‌تر بود ولی حالا یه مقدار سخت‌تر شده. به خاطر مشکلاتی که دولت بلژیک با ایران داره، حالا گرفتن راحت نیست. ولی حالا هم اگه سه سال اینجا کار سفید انجام بدی و مالیات پرداخت کنی، می‌تونی درخواست اقامت بدی.

وکیل مهاجرت برای مهاجرت به بلژیک

وکیل مهاجرت وکیلی است که در پرونده‌های اقامت و پناهندگی متخصص است. اگرچه رشته‌ی وکالت مهاجرت در هیچ دانشگاهی تدریس نمی‌شود، وکلای مهاجرت نسبت به قوانین کشور تخصص خود، اشراف کامل دارند. به هر حال اگرچه قوانین کشورهای اتحادیه اروپا تا حد زیادی به هم نزدیک است، همچنان احتمال وجود پیچیدگی‌های فراوانی وجود دارد. برای مثال کسی که خود را وکیل مهاجرت به بلژیک معرفی می‌کند، باید اطلاعات دقیقی از وضعیت قوانین و شیوه‌های مهاجرت به این کشور داشته باشد. همینطور باید بدانید که قوانین مهاجرتی شامل جزئیاتی هستند که بسیاری از آنها عمر کوتاهی دارند و به سرعت دچار دگرگونی می‌شوند. وکیل مهاجرت باید اطلاعات به روز داشته باشد.

شما هم می‌توانید با بررسی کارهای پیشین یک وکیل مهاجرت به بلژیک، نسبت به کیفیت کاری او مطلع شوید. همینطور خوب است که در ابتدا نسبت به وظایف یک وکیل مهاجرت به طور کامل آشنا شویم. در ایران عرف بر این است که وکلای دارای پروانه‌ی کار وقتی هدف خود را مسئله‌ی مهاجرت در نظر می‌گیرند، در یک دفتر حقوقی مهاجرتی مشغول کار می‌شوند.

شما قادر هستید بدون نیاز به وکیل مهاجرت، قدم در مسیر پر پیچ و خم مهاجرت بگذارید. با این حال اگر نتوانید خود را به‌روز نگه دارید و نسبت به بخش‌هایی از قانون بی‌اطلاع باشید، این امکان وجود دارد که مشکلاتی سر راهتان ظاهر شود. ممکن است پرونده‌ای قضایی به طور غیرضروری برایتان بز شود، سردرگم شوید و نهایتا ضرر و زیان متوجهتان شود. به همین دلیل توصیه بر این است که بخصوص در موارد مربوط به مهاجرت با سرمایه‌گذاری سراغ وکیلی مجرب در زمینه‌ی مهاجرت به بلژیک بروید.

سوالات متداول در خصوص مهاجرت به بلژیک