گلودرد استرپتوکوکی، یک عفونت باکتریایی است که می‌تواند باعث ایجاد احساس درد و خارش در گلو شود. استرپتوکوک گروه A (GAS) که به آن استرپتوکوک A نیز گفته می‌شود، یک باکتری رایج است. بسیاری از ما آن را در گلو و روی پوست خود حمل می‌کنیم، ولی همیشه منجر به بیماری نمی‌شود. با این حال، GAS باعث تعدادی عفونت می‌شود که برخی خفیف و برخی جدی‌تر هستند. در صورت عدم درمان، گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند عوارضی مانند التهاب کلیه یا تب روماتیسمی ایجاد کند. تب روماتیسمی می‌تواند منجر به مفاصل دردناک و ملتهب، نوع خاصی از بثورات پوستی یا آسیب دریچه قلب شود. گلودرد استرپتوکوکی در کودکان شایع‌تر است، اما افراد در هر سنی را مبتلا می‌کند. اگر شما یا فرزندتان علائم گلودرد استرپتوکوکی را دارید، برای آزمایش و درمان فوری به پزشک مراجعه کنید.
Strep A یا GAS چیست؟
استرپتوکوک A یا استرپتوکوک گروه A (GAS)، نوعی باکتری است که در گلو و روی پوست یافت می‌شود و در اکثر افراد هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. با این حال، می‌تواند باعث طیف وسیعی از بیماری‌های مختلف بینی، گلو و ریه شود. می‌تواند از طریق سرفه، عطسه و تماس پوست به پوست سرایت کند. کسانی که این باکتری را حمل می‌کنند ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما به همان اندازه کسانی که بیمار شده‌اند، به استرپتوکوک A منتقل می‌شوند. در افراد مسن‌تر، کودکان بسیار خردسال یا افراد دارای نقص ایمنی، باکتری‌ها گاهی‌اوقات می‌توانند وارد جریان خون شوند و باعث بیماری جدی‌تر به نام استرپتوکوک مهاجم گروه A یا iGAS شوند.
استرپتوکوک مهاجم گروه A یا iGAS
بیماری تهاجمی iGAS، زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری از بخش دفاعی طبیعی بدن عبور کند و وارد قسمت‌هایی از بدن شود که معمولاً در آنجا یافت نمی‌شود، مانند خون، ماهیچه‌ها یا ریه‌ها. شدیدترین اشکال بیماری تهاجمی GAS عبارت‌اند از: سندرم شوک سمی استرپتوکوک که علائم آن شامل تب بالا، فشار خون پایین، مخملک، آسیب کلیه یا کبد و استفراغ و اسهال است. همچنین فاشئیت نکروزان، ذات‌الریه نکروزان و سندرم شوک سمی استرپتوکوک، برخی از عفونت‌های ناشی از iGAS هستند که اغلب کشنده هستند.
GAS کدام عفونت‌ها را ایجاد می‌کند؟
GAS باعث عفونت در پوست، بافت نرم و مجاری تنفسی می‌شود. مسئول عفونت‌هایی مانند التهاب لوزه، فارنژیت، مخملک، زردزخم و سلولیت است. در حالی که عفونت‌هایی مانند این می‌توانند ناخوشایند باشند، به ندرت جدی می‌شوند. هنگامی که با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود، یک فرد بیمار با یک بیماری خفیف مانند التهاب لوزه حدود 24 ساعت پس از شروع دارو، دیگر مسری نیست. در حال حاضر شاهد تعداد بالایی از موارد مخملک هستیم. اولین علائم مخملک می‌تواند علائمی شبیه آنفولانزا باشد، از جمله دمای بالا، گلودرد و تورم غدد گردن (یک توده بزرگ در کنار گردن). بثورات پوستی 48 تا 12 ساعت بعد ظاهر می‌شود. به نظر می‌رسد مانند برآمدگی‌های کوچک و برجسته است و روی قفسه‌سینه و شکم شروع می‌شود و سپس گسترش می‌یابد. بثورات، پوست شما را مانند کاغذ سنباده زبر می‌کند. بثورات روی پوست تیره‌تر کمتر دیده می‌شود، اما همچنان مانند کاغذ سنباده است.
علائم و نشانه‌های استرپتوکوک A
علائم و نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گلودردی که معمولاً به سرعت بروز می‌کند.
- بلع دردناک
- لوزه‌های قرمز و متورم، گاهی‌اوقات با لکه‌های سفید یا چرک
- لکه‌های قرمز ریز در ناحیه پشت سقف دهان
- غدد لنفاوی متورم و حساس در گردن
- تب
- سردرد
- کهیر
- حالت تهوع یا استفراغ، به ویژه در کودکان کوچک‌تر
- بدن درد
ممکن است شما یا فرزندتان بسیاری از این علائم و نشانه‌ها را داشته باشید، اما گلودرد استرپتوکوکی نداشته باشید. علت این علائم و نشانه‌ها می‌تواند عفونت ویروسی یا برخی بیماری‌های دیگر باشد. به همین دلیل است که پزشک شما به طور کلی آزمایش گلودرد استرپتوکوکی را انجام می‌دهد. همچنین ممکن است شما در معرض فردی قرار بگیرید که ناقل استرپتوکوک است، اما هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد.
استرپتوکوکی گروه A در کدام کشورها شایع‌تر است؟
این بیماری در حال حاضر در بریتانیا شایع است، به طوری که ده‌ها نفر را بیمار کرده و 13 کودک زیر 15 سال را در انگلیس کشته است. یک نظریه در خصوص شیوع این بیماری این است که عدم قرار گرفتن در معرض استرپتوکوک گروه A (استرپتوکوک A) در طول قرنطینه و در اوج همه‌گیری کووید-19، باعث شده است تا کودکان خردسال در برابر باکتری‌ها ایمن نباشند. کلر ترنر، میکروبیولوژیست مولکولی در دانشگاه شفیلد، بریتانیا، می‌گوید: «اما هنوز خیلی زود است که به طور قطع بگوییم که آیا این در پس افزایش استرپتوکوکی A است یا خیر. بسیاری چیزها وجود دارد که بعد از قرنطینه‌ها کمی عجیب به نظر می‌رسد. اما به سختی می‌توان گفت که آیا این موضوع باعث افزایش بیماری در حال حاضر شده است یا خیر، به خصوص با توجه به این که قبل از همه‌گیری، روند افزایشی داشته‌ایم.»
چرا بیماری Strep A به یک مشکل جدی تبدیل شده است؟
مقامات بهداشت می‌گویند: در حال حاضر هیچ مدرکی مبنی بر انتشار سویه جدید وجود ندارد. آنها گفتند که افزایش موارد و مرگ‌و‌میر به احتمال زیاد مربوط به مقادیر بالای باکتری‌های در گردش است. دکتر کالین براون، معاون آژانس امنیت بهداشتی بریتانیا (UKHSA) در بیانیه‌ای اعلام کرد: امسال شاهد تعداد بیشتری از موارد استرپتوکوکی گروه A در سال جاری نسبت به معمول هستیم. این باکتری معمولاً باعث ایجاد عفونت خفیف می‌شود که گلودرد یا مخملک ایجاد می‌کند که به راحتی با آنتی‌بیوتیک قابل درمان است. در شرایط بسیار نادر، این باکتری می‌تواند وارد جریان خون شود و باعث بیماری جدی شود که به آن استرپتوکوک گروه مهاجم A (iGAS) می‌گویند.
این امر هنوز غیرمعمول است، با این حال مهم است که والدین مراقب علائم باشند و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند تا فرزندشان درمان شود و بتوانیم از جدی شدن عفونت جلوگیری کنیم. اگر کودک شما پس از مخملک، گلودرد یا عفونت تنفسی علائم بدتر شدن را نشان می‌دهد، حتما با یک متخصص صحبت کنید. میکروب‌شناسان بر این باورند که کاهش روابط اجتماعی در بین کودکان در دو سال گذشته ممکن است باعث کاهش ایمنی در کل جمعیت شود که ممکن است منجر به افزایش انتقال در بریتانیا، به ویژه در میان کودکان در سنین مدرسه شود.
افرادی که در معرض خطر بیشتر ابتلا به استرپتوکوک A هستند
هر کسی ممکن است به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شود، اما عواملی وجود دارند که می‌توانند خطر ابتلا به این عفونت رایج را افزایش دهند:
سن
گلودرد استرپتوکوکی در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. بیشتر در کودکان 5 تا 15 ساله دیده می‌شود. این در حالی است که در کودکان کمتر از 3 سال بسیار نادر است. بزرگسالانی که در معرض خطر ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی هستند، عبارت‌اند از: والدین کودکان در سن مدرسه و یا بزرگسالانی که اغلب با کودکان در تماس هستند.
تماس نزدیک با فرد مبتلا
تماس نزدیک با فرد دیگر مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی، شایع‌ترین عامل خطر برای این بیماری است. به عنوان مثال، اگر فردی گلودرد استرپتوکوکی داشته باشد، باکتری اغلب به سایر افراد خانواده‌اش سرایت می‌کند. بیماری‌های عفونی در هر جایی که گروه‌های بزرگی از مردم جمع می‌شوند، شیوع پیدا می‌کنند. بنابراین در مکان‌های شلوغ مانند مدارس، مهدکودک‌ها و یا مکان‌های آموزش نظامی، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت استرپتوکوک گروه A را افزایش دهد.
چه زمانی مراجعه به پزشک توصیه می‌شود؟
اگر شما یا فرزندتان هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- گلودرد همراه با غدد لنفاوی حساس و متورم
- گلودردی که بیش از 48 ساعت طول بکشد.
- تب
- گلودرد همراه با راش
- مشکلات تنفسی یا بلعیدن
- اگر استرپتوکوک تشخیص داده شده باشد، عدم بهبودی پس از مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت 48 ساعت
این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یسیاری از علل دیگر گلودرد ممکن است علائم مشابهی داشته باشند. پزشک شما باید آزمایشی را برای تشخیص گلودرد استرپتوکوکی انجام دهد و تصمیم بگیرد که آیا آنتی‌بیوتیک تجویز کند یا خیر. تست سریع استرپتوکوکی را می‌توان در اکثر مراکز پزشکی انجام داد. با این حال، آزمایش ممکن است منفی باشد، حتی اگر استرپتوکوک وجود داشته باشد. اگر تست سریع استرپتوکوک منفی باشد و پزشک شما هنوز مشکوک است که باکتری استرپتوکوک باعث گلودرد شده است، می‌توان با استفاده از سواب، گلو را آزمایش کرد (کشت) کرد تا ببیند استرپتوکوک از آن رشد می‌کند یا خیر. نتایج 1 تا 2 روز طول می‌کشد.
درمان بیماری Strep A
بیشتر گلودردها ناشی از ویروس‌ها هستند نه باکتری‌ها. گلودرد فقط در صورت مثبت بودن تست استرپتوکوکی باید با آنتی‌بیوتیک درمان شود. آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از مشکلات نادر اما جدی‌تری مانند تب روماتیسمی مصرف می‌شوند. پنی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین اغلب اولین داروهایی هستند که آزمایش می‌شوند. برخی دیگر از آنتی‌بیوتیک‌ها نیز ممکن است علیه باکتری استرپتوکوک کار کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها باید به مدت 10 روز مصرف شوند، حتی اگر علائم اغلب در عرض چند روز از بین می‌روند. نکات زیر ممکن است به بهبود گلودرد شما کمک کند:
- مایعات گرم مانند چای لیمو یا چای با عسل بنوشید.
- چندین بار در روز با آب نمک گرم غرغره کنید (1/2 قاشق چایخوری نمک در 1 فنجان آب).
- مایعات سرد بنوشید یا یخ‌های با طعم میوه را بمکید.
- آب‌نبات‌های سفت یا قرص‌های ضدگلودرد را بمکید. به کودکان خردسال نباید این محصولات داده شود، زیرا ممکن است دچار خفگی شوند.
- یک دستگاه بخور سرد یا مرطوب کننده می‌تواند گلوی خشک و دردناک را مرطوب و تسکین دهد.
- داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن را امتحان کنید، اما در مصرف آن زیاده‌روی نکنید.
مزایای استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها
پزشکان گلودرد استرپتوکوکی را اغلب با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند. مزایای آنتی‌بیوتیک‌ها عبارت‌اند از:
- کاهش مدت زمانی که فرد بیمار است.
- کاهش علائم
- جلوگیری از گسترش باکتری به دیگران
- جلوگیری از عوارض جدی مانند تب روماتیسمی
فرد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی باید یک یا دو روز پس از شروع آنتی‌بیوتیک احساس بهتری داشته باشد. اگر شما یا فرزندتان پس از مصرف 48 ساعت آنتی‌بیوتیک احساس بهبودی نکردید، با پزشک تماس بگیرید. در مصرف آنتی‌بیوتیک به این نکات توجه داشته باشید:
- نسخه را دقیقاً همان‌طور که پزشک گفته است، مصرف کنید.
- مصرف دارو را به صورت خودسرانه قطع نکنید، حتی اگر شما یا فرزندتان احساس بهتری داشته باشید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید قطع کنید.
آیا همه مبتلایان به آنتی‌بیوتیک نیاز دارند؟
همه افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، به آنتی‌بیوتیک نیاز ندارند. کسی که تست گلودرد استرپتوکوکی او مثبت است، اما هیچ علامتی ندارد و ناقل بیماری است، معمولاً نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد. این افراد کمتر احتمال دارد که باکتری را به دیگران منتقل کنند و در نتیجه، احتمال بروز عوارض بسیار کم است. اگر ناقلی به بیماری گلودرد ناشی از ویروس مبتلا شود، آزمایش سریع استرپتوکوک می‌تواند مثبت باشد. در این موارد، تشخیص علت گلودرد دشوار است. اگر فردی پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های مناسب، همچنان گلودرد می‌گیرد، ممکن است ناقل استرپتوکوک باشد و عفونت ویروسیِ گلو داشته باشد. اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان ناقل استرپتوکوک هستید، با پزشک صحبت کنید.
عوارض بیماری گلودرد استرپتوکوکوکی
عوارض ممکن است پس از عفونت گلودرد استرپتوکوکی رخ دهد. اگر باکتری به قسمت‌های دیگر بدن سرایت کند، ممکن است این اتفاق بیفتد. عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آبسه در اطراف لوزه‌ها یا در گردن
- غدد لنفاوی متورم در گردن
- عفونت‌های سینوسی
- عفونت گوش
- تب روماتیسمی (بیماری که می‌تواند قلب، مفاصل، مغز و پوست را درگیر کند)
- گلومرولونفریت پس از استرپتوکوک (یک بیماری کلیوی)
چگونه از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنیم؟
بیشتر افراد مبتلا به استرپتوکوک می‌توانند عفونت را به دیگران منتقل کنند تا زمانی که به مدت 48 تا 24 ساعت آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. آنها باید از مدرسه، مهدکودک یا محل کار در خانه بمانند تا زمانی که حداقل یک روز آنتی‌بیوتیک مصرف کنند. بعد از 2 یا 3 روز، اما قبل از اتمام آنتی‌بیوتیک، لازم است مسواک و ظروف خود را از خانواده جدا نگه دارید. اگر موارد مکرر استرپتوکوکی هنوز در خانواده‌ای رخ دهد، باید بررسی کنید که آیا فردی ناقل استرپتوکوک است یا خیر. ناقلان در گلوی خود استرپتوکوک دارند، اما باکتری آنها را بیمار نمی‌کند. گاهی‌اوقات، درمان آنها می‌تواند از ابتلا دیگران به گلودرد استرپتوکوکی جلوگیری کند. همچنین:
- دست‌های خود به خصوص بعد از رفتن به توالت و قبل از غذا خوردن به طور منظم بشویید.
- در صورت داشتن علائم در خانه بمانید. این شامل عدم فرستادن کودکان بیمار به مهدکودک یا مدرسه تا بهبودی آنها می‌شود.
- از صابون، حوله و دیگر وسایل شخصی خود استفاده کنید.
اگر در بیمارستان هستید:
- تماس با سایر بیماران را محدود کنید و از تخت آنها دور بمانید.
- از به اشتراک گذاشتن غذایا سایر وسایل شخصی با سایر بیماران خودداری کنید.
- اگر امکانات بیمارستان یا کلینیک تمیز نیست، به کارکنان بگویید.
- اگر دوستان و یا آشنایان به ملاقات شما می‌آیند، باید قبل و بعد از دیدن شما دست‌های خود را بشویند و کاملاً تمیز کنند. همچنین آنها نباید روی تخت شما بنشینند.
کلام پایانی
همان‌طور که گفته شد، بیماری Strep A می‌تواند به سرعت انتقال یابد، اما در صورت ابتلا، طیف وسیعی از آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که می‌توانند در درمان این بیماری مؤثر باشند. پزشکان بسته به محل عفونت و شدت آن تصمیم می‌گیرند که کدام یک بهتر است. از آنجایی که طول مدت یک بیماری استرپتوکوکی، به ماهیت عفونت بستگی دارد، علائم معمولاً یک تا پنج روز طول می‌کشد. این در حالی است که برای بیمارانی که درمان به موقع را شروع نمی‌کنند، تا 3 هفته دچار عفونت خواهند بود. بنابراین، توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نظرات کاربران