معرفی مستند «در جستجوی نور: جین باون»؛ روایتی صمیمی از زندگی جین باون

اگر بومیان بر این باور بودند که عکاسی روح انسان را می‌دزدد، اما «جین باون» راهی برای دمیدن روح به سوژه‌ها از طریق عکاسی یافته بود. به گزارش سایت خوبو، در روایت صمیمی مستند «در جستجوی نور: جین باون» او از زندگی و به شهرت رسیدنش به عنوان عکاس پرترۀ افسانه‌ای پرده برمی‌دارد. کسانی که از داستان زندگی او چیزی نمی‌دانند، اما با دیدن عکسهای او، از ساموئل بکت گرفته تا سِر مایکل فیلیپ جَگِر (از بنیانگذاران گروه موسیقی رولینگ استونز)، بیورک (خواننده و هنرپیشۀ ایسلندی)، پی‌جِی هاروی (از ترانه‌سرایان تاثیرگذار دهۀ ۹۰) و ملکه الیزابت او را خواهند شناخت.

دربارۀ فیلم

«جین باون» که از سال ۱۹۴۹ به عنوان ژورنالیست برای روزنامۀ The Observer عکاسی کرده است، بخش عمده‌ای از شصت سال فعالیت خود را صرف ثبت تصاویر و وقایع‌نگاری تعداد زیادی از متمایزترین و شاخص‌ترین نمادهای جهان کرد؛ یک کمالگرا که رویکرد متواضعانۀ او در قبال سوژه‌ها منجر به خلق پرتره‌هایی جاودانه شد.

«مایکل وایت» در فیلم خود با استفاده از ویدئوهای «لوک داد»، آرشیودار «جین باون» توانسته است مستندی دقیق و درخشان از زندگی زنی که در جلو و پشت دوربین حرفهای زیادی برای گفتن داشت، بسازد. در این فیلم، با شرح و بسط مفصل مصاحبۀ اولیه‌ای که «جین باون» در سال ۲۰۰۵ انجام داد ـ دورانی که فعالیت او در روزنامۀ The Observer رو به پایان بود ـ «مایکل وایت» و «جین باون» با عکاس مورد احترامی ملاقات می‌کنند که اکنون از آن همه هیاهو به دور است. زندگی پر فراز و نشیب و کار طولانی مدت او تا اندازه‌ای طاقت‌فرسا است اما او هرگز پا پس نکشیده است.

زندگی از نگاه جین باون

در فیلم «در جستجوی نور» ما همراه با دوربین به داخل منزل عکاس رفته و او را در حالیکه به خاطرات خوب خود فکر می‌کند می‌بینیم. در آغاز، دیواری پوشیده از بهترین عکسهایش، سبدی از حلقه‌های فیلم عکاسی و صندوقچه‌ای از خاطرات فراموش‌نشدنی توجه ما را به خود جلب می‌کند تا اینکه او با لحنی که مخصوص خودش است، اینگونه به ما خوش‌آمد می‌گوید:

فکر می‌کنم جاده‌ای که زندگی در آن به پیش می‌رود، خارق‌العاده است. وقتی به آن فکر می‌کنم، می‌بینم که سفر عجیب و غریبی بود؛ اینطور نیست؟

با نمایش گزیده‌ای از آثار و پرتره‌های سیاه و سفید مشهور او، از میک جگر و ساموئل بکت گرفته تا مارگارت تاچر و وینستون چرچیل، مستند «در جستجوی نور: جین باون» با ترکیب حکایت‌ها و نظرات دوستان و همکارانش تلاش می‌کند تا تصویری گویا از زندگی عکاس ارائه کند. این فیلم تا حد زیادی یک اثر بیوگرافیک است. شاید جالب‌ترین جنبۀ مستند، توجه به رابطه میان عکاسی و حافظه باشد زیرا او اعتراف می‌کند که در حال از دست دادن حافظه‌اش است و برای بازیابی و حفظ خاطرات، به دیدن عکسها و گفتگو درباره‌شان احتیاج دارد. قاب‌بندی و استفادۀ هنرمندانه از نور طبیعی و جلب اعتماد از سوژه‌ها، از بارزترین خصوصیات «جین باون» است.

دو مورد خاص؛ برتراند راسل و ساموئل بکت

وحشت‌زده بودم، حتی نمی‌دانستم که او کیست. اما نور خوبی برای عکاسی بود…

اینها جملات «جین باون» در مورد اولین سفارش کار خود از سوی روزنامۀ «آبزرور» است ـ تهیۀ پرترۀ فیلسوف سرشناس، برتراند راسل.

«جین باون» از بسیاری جهات متفاوت از آقایان همکاران خود در دنیای عکاسی خبری بود. او به شکل ذاتی کار می‌کرد، در عکاسی سریع بود و علاقه‌ای به تجهیزات دوربین نداشت. در یک پروژۀ عادی عکاسی، او معمولا کار خود را در کمتر از پانزده دقیقه و تنها با یک حلقه فیلم انجام می‌داد.

یکبار، در کوچه‌ای تنگ و تاریک مشرف به تئاتر سلطنتی کورت در لندن، «ساموئل بکت» را که بین عکاسان به خاطر امتناع از حضور در مقابل دوربین بدنام بود را در گوشه‌ای گیر انداخت. اما مهارت «جین باون» در جلب رضایت از سوژه‌ها باعث شد تا «ساموئل بکت» گرچه با چهره‌ای عبوس و خصمانه اما آنقدر آنجا بایستد تا او بتواند پنج فریم از او بگیرد. پرتره‌ای که او از «ساموئل بکت» گرفت، مشهورترین و بهترین پرتره از این نمایشنامه‌نویس نامدار است.

ویژگی خاص جین باون

به نظر می‌رسد که کلید موفقیت او گشاده‌رویی و همدلی نسبت به سوژه‌هایش است که آنها را قادر می‎سازد آرامش خود را حفظ کنند و در نتیجه بیش از آنچه که از آنان انتظار می‌رود، واقعیت خود را بروز دهند. مصاحبه‌شوندگان کم حرفی مانند دان مک‌کالین (عکاس و روزنامه‌نگار شهیر بریتانیایی)، به گرمی از شخصیت فروتن «جین باون» یاد می‌کنند و از چشمان کاوشگر او می‌گویند که چطور می‌توانست از پشت دریچۀ دوربین به دنیای درون سوژه‌ها نفوذ کند.

اگر از علاقه‌مندان به دنیای عکاسی هستید، این مستند را که در مورد زندگی و حرفۀ «جین باون» عکاس پرترۀ مشهور روزنامۀ قدیمی «آبزرور» است را از دست ندهید.

جدول اطلاعات فیلم

منابع

برای تهیه و ترجمۀ این مطلب در سایت خوبو، از منابع زیر استفاده شده است:

• Looking for Light: Jane Bown review – affectionate account of Observer photographer’s career
• Cine Vue: Looking for Light: Jane Bown
• Eccentric photographer with hint of Miss Marple

بیشتر بخوانید

• معرفی فیلم «مثلث غم»، برندۀ نخل طلای جشنوارۀ کن ۲۰۲۲
• معرفی فیلم «مسافران شب» (Les passagers de la nuit, 2022)
• فیلمهای علمی ـ تخیلی برای طرفداران فیلم «میان‌ستاره‌ای»، بخش اول
• فیلمهای علمی ـ تخیلی برای طرفداران فیلم «میان‌ستاره‌ای»، بخش دوم