جام حذفی انگلیس (FA Cup) عنوان رقابت فوتبالی حذفی است که به صورت سالیانه میان باشگاه‌های انگلیس برگزار می‌شود.
به گزارش خوبو، جام حذفی انگلیس از فصل 1871/72 آغاز به کار کرد و از آن به عنوان قدیمی‌ترین رقابت باشگاهی تاریخ فوتبال نام برده می‌شود. این مسابقه به وسیله اتحادیه فوتبال انگلیس (The Football Association) برگزار می‌شود و به همین دلیل به FA Cup مشهور است.
تاریخچه جام حذفی انگلیس
در سال 1863، اتحادیه تازه تاسیس فوتبال انگلیس، قوانین بازی فوتبال را منتشر کرد و قوانین مختلفی را که پیش از آن استفاده می‌شد، متحدالشکل کرد. در تاریخ 20 جولای 1871، در دفتر روزنامه اسپورتزمن، چارلز الکوک (Charles W. Alcock) دبیر اتحادیه به کمیته اجرایی اتحادیه پیشنهاد برگزاری یک رقابت را داد و تمامی باشگاه‌های عضو اتحادیه می‌توانند در آن شرکت کنند.
مسابقات جام حذفی انگلیس از 11 نوامبر 1871 رسماً آغاز شد و یارویس کنریک بازیکن کلپهام روورز زننده اولین گل تاریخ این جام بود. در مجموع پس از برگزاری 13 مسابقه، واندررز در تاریخ 16 مارس 1872، با پیروزی در فینال به قهرمانی دست یافت و در فصل بعدی از عنوان قهرمانی اش دفاع کرد.
فینال اسب سفید
اولین فینال جام حذفی انگلیس که در ومبلی برگزار شد به فینال اسب سفید (White Horse Final) مشهور شد. این بازی که در تاریخ 28 آوریل 1923، با صحنه های بی نظیری همراه بود. قبل از بازی جمعیت عظیمی که در بیرون ورزشگاه حضور داشتند، موانع را از پیش برداشتند و به داخل زمین هجوم آوردند.
تعداد رسمی تماشاگرانی که می توانستند بازی را مشاهده کنند 126047 نفر اعلام شده بود، اما صعود وست هم دسته دومی به فینال باعث شد، اوضاع تغییر کند. وست هم نماینده لندن بود و هوای خوب، شوق تماشای استادیوم تازه تاسیس و البته هجوم هواداران بولتون از ایالت لنکشایر، موجب شد خیل عظیمی از مردم این مسابقه را از نزدیک مشاهده کنند.
10 سال پیش از این مسابقه، فینال برگزار شده میان دو تیم استون ویلا و ساندرلند با حضور 121919 تماشاگر رکورد زده بود و کسی تصور نمی کرد، این رکورد شکسته شود. اما شوق دیدن استادیومی که ساختش 300 روز زمان برده بود و 750 هزار پوند صرف ساختش شده بود، موجب شد پیش بینی ها درست از آب درنیاید.
بلیت فروشی از ساعت 11:30 (سه ساعت و نیم قبل از شروع بازی) آغاز شد و پس از دو ساعت و ربع به ناچار درهای ورزشگاه بسته شد و تمامی پلیس های اطراف ورزشگاه به داخل فراخوانده شدند. رفته رفته به تعداد تماشاگران که از هر راهی وارد ورزشگاه می شدند اضافه می شد. مشخص نشد چه تعداد تماشاگر وارد ورزشگاه شدند، اما تخمین زده می شود 200 هزار تماشاگر در استادیوم حضور داشتند.
تماشاگران به زمین مسابقه نزدیک شدند و رفته رفته زمین چمن ورزشگاه نیز مملو از تماشاگران شد. تصویر جورج اسکوری (George Scorey) پلیس سوار بر اسب سفید در میان خیل عظیم جمعیت در عکس ها جاودانه شد و اسبی که جورج اسکوری بر آن سوار بود، شاید یکی از مشهورترین اسب های تاریخ باشد و به همین منظور پلی در نزدیکی استادیوم ومبلی، “پل اسب سفید” نام گذاری شد.
بیرون راندن تماشاگران حدود 45 دقیقه زمان برد و سرانجام بازی با تعویق آغاز شد و پس از دو دقیقه، دیوید جک گل اول بازی را به ثمر رساند. بولتون با نتیجه 2-0 وست هم را شکست داد، تا یکی از مشهورترین دیدارهای تاریخ را به سود خود خاتمه دهد.
فاجعه برندن پارک
در تاریخ 9 مارس 1946 و در جریان بازی برگشت دور ششم جام حذفی انگلیس مابین بولتون و استوک سیتی، یک درگیری باعث کشته شدن 33 نفر شد. علی رغم این فاجعه که به فاجعه برندن پارک (Burnden Park) مشهور شد، مسابقه ادامه یافت. استنلی متئوس بازیکن استوک سیتی بعدها گفت که ادامه بازی باعث مریض شدن او شده است.
فینال متئوس
فینال سال 1953 به فینال متئوس (Matthews Final) مشهور شد. مسابقه مابین بلکپول و بولتون برگزار شد و استلی متئوس پس از دو ناکامی در فینال در سال 1948 و 1951، می‌خواست مدال طلای جام حذفی را کسب کند. بولتون در فاصله 22 دقیقه به پایان مسابقه با نتیجه 3-1 پیش بود. با وجود اینکه بولتون با مصدومیت دو بازیکن تیمش 9 نفره بازی می‌کرد، شانس بیشتری برای برد داشت.
استن مورتنسن بر روی سانتر استنلی متئوس یکی از گل ها را جبران کرد. در حالیکه کمتر از پنج دقیقه به پایان مسابقه باقی مانده بود، استن مورتنسن از روی یک ضربه ایستگاهی باز هم برای بلکپول گلزنی کرد تا تنها بازیکنی باشد که در فینال جام حذفی در ومبلی هت تریک می کند. اندکی پس از شروع مجدد بازی، در حالیکه همگان تصور می‌کردند بازی به وقت اضافی برود، متئوس به بیل پری پاس داد و او دروازه را گشود و بلکپول به قهرمانی دست یافت.
برت تراوتمن
در فینال سال 1956 منچسترسیتی با نتیجه 3-1 مقابل بیرمنگام سیتی به پیروزی رسید. تقریباً 15 دقیقه مانده به پایان بازی، برت تراوتمن (Bert Trautmann) دروازه بان منچسترسیتی (بازیکن آلمانی که در سال 1945 توسط انگلیس به اسارت گرفته شده بود) هنگام دفع شوت پیتر مورفی دچار آسیب دیدگی شدید از ناحیه گردن شد. علیرغم اینکه درد وحشتناکی داشت، او تا پایان مسابقه به بازی ادامه داد و مدال قهرمانی را دریافت کرد. بعدها با اشعه ایکس مشخص شد که یک مهره از گردن تراوتمن شکسته است.
فاجعه هیلزبورو
فاجعه هیلزبورو (Hillsborough) حادثه ای است که بر اثر تجمع انسانی در دیدار نیمه نهایی جام حذفی انگلیس بین لیورپول و استون ویلا در تاریخ 15 آوریل 1989 در استادیوم هیلزبورو شهر شفیلد رخ داد. در این حادثه 96 نفر جانشان را از دست دادند و 766 نفر نیز دچار آسیب دیدگی شدند که همگی آن ها طرفدار لیورپول بودند. فاجعه هیلزبورو یکی از مرگبارترین حوادث ورزشی در تاریخ بریتانیا و فوتبال جهان است.
بعدها و در سال 2012 با رای دیوان عالی بریتانیا مشخص شد دلیل اصلی فاجعه ناکارآمدی پلیس در کنترل جمعیت بوده و طرفداران لیورپول هیچ گونه تقصیری نداشته‌اند.
فابریس موامبا
در تاریخ 17 مارس 2012 و در جریان دیدار تاتنهام هاتسپر و بولتون در دور پنجم جام حذفی، فابریس موامبا (Fabrice Muamba) هافبک تیم بولتون در دقیقه 41 مسابقه دچار ایست قلبی شد. با وجود اینکه موامبا به مدت 78 دقیقه در حالت مرگ قرار داشت، ولی خوشبختانه زنده ماند و دو هفته تحت مراقب های پزشکی قرار گرفت و سرانجام مجبور شد از دنیای حرفه‌ای خداحافظی کند.
فرمت برگزاری جام حذفی انگلیس
جام حذفی انگلیس یک تورنمنت حذفی است و هر باشگاهی تا سطح دهم فوتبال انگلیس مجاز است در این رقابت‌ها شرکت کند. همه 92 باشگاه حرفه‌ای در لیگ برتر (سطح 1) و لیگ فوتبال انگلیس (سطح 2 تا 4) و چند صد تیم حاضر در لیگ ملی (سطح 5 تا 10) در این رقابت ها شرکت می‌کنند.
جام حذفی انگلیس شامل 12 دور قرعه کشی است و هر تیم حاضر در قرعه کشی بدون هیچ گونه سیدبندی به تیم‌های دیگر برخورد خواهد کرد و پس از آن مراحل نیمه نهایی و فینال برگزار خواهد شد. تیم هایی که در لیگ های سطح بالاتر حضور دارند در مراحل ابتدایی مسابقات حضور ندارند، بنابراین برای قهرمانی در این مسابقات، بین 6 تا 14 بازی نیاز است.
شش دور ابتدایی مسابقات، مرحله مقدماتی است و 32 تیم مجوز حضور به دور بعدی را دریافت می کنند تا در کنار 48 تیم از لیگ یک و لیگ دو انگلیس به رقابت بپردازند. تیم های لیگ برتر و چمپیونشیپ از مرحله سوم دور اصلی مسابقات به رقابت ها اضافه می‌شوند.
تا پیش از برگزاری فصل 2020/21، در صورتیکه بازی های جام حذفی انگلیس با تساوی خاتمه می‌یافت، بازی تکراری تکلیف تیم صعود کننده را روشن می‌کرد. اما به دلیل شیوع ویروس کرونا و خستگی بازیکنان، این قانون حذف شد و وقت اضافی و ضربات پنالتی تیم صعود کننده را مشخص می‌کند.
قهرمانان جام حذفی انگلیس مجوز حضور در رقابت های کامیونیتی شیلد و لیگ اروپا را دریافت می‌کنند، هر چند تا فصل 1998/99، قهرمان جام حذفی انگلیس راهی جام در جام اروپا می‌شد.
همچنین به 40 نفر از اعضای تیم‌های قهرمان و نایب قهرمان مسابقات، مدال اهدا می‌شود.
پرافتخارترین تیم های جام حذفی انگلیس
قهرمانان جام حذفی انگلیس (FA Cup)
آرسنال با کسب 14 قهرمانی و 21 حضور در فینال، در هر دو زمینه در تاریخ جام حذفی انگلیس رکورددار است. تاکنون 44 تیم مختلف در میان قهرمانان جام حذفی انگلیس قرار گرفته‌اند.
| نام باشگاه | قهرمانی | نایب قهرمانی | حضور در فینال |
| آرسنال | 14 | 7 | 21 |
| منچستریونایتد | 12 | 9 | 21 |
| چلسی | 8 | 8 | 16 |
| لیورپول | 8 | 7 | 15 |
| تاتنهام هاتسپر | 8 | 1 | 9 |
| منچسترسیتی | 7 | 5 | 12 |
| استون ویلا | 7 | 4 | 11 |
| نیوکاسل یونایتد | 6 | 7 | 13 |
| بلکبرن روورز | 6 | 2 | 8 |
| اورتون | 5 | 8 | 13 |
| وست برومویچ آلبیون | 5 | 5 | 10 |
| واندررز | 5 | 0 | 5 |
| وولورهمپتون واندرز | 4 | 4 | 8 |
| بولتون واندرز | 4 | 3 | 7 |
| شفیلد یونایتد | 4 | 2 | 6 |
| شفیلد ونزدی | 3 | 3 | 6 |
| وست هم یونایتد | 3 | 2 | 5 |
| پرستون نورث اند | 2 | 5 | 7 |
| الد اتونینانز | 2 | 4 | 6 |
| پورتس موث | 2 | 3 | 5 |
| ساندرلند | 2 | 2 | 4 |
| ناتینگهام فارست | 2 | 1 | 3 |
| بری | 2 | 0 | 2 |
| هادرزفیلد تاون | 1 | 4 | 5 |
| لسترسیتی | 1 | 4 | 5 |
| آکسفورد یونیورسیتی | 1 | 3 | 4 |
| رویال انجینیرز | 1 | 3 | 4 |
| دربی کانتی | 1 | 3 | 4 |
| لیدز یونایتد | 1 | 3 | 4 |
| ساوتهمپتون | 1 | 3 | 4 |
| برنلی | 1 | 2 | 3 |
| کاردیف سیتی | 1 | 2 | 3 |
| بلکپول | 1 | 2 | 3 |
| کلپهام روورز | 1 | 1 | 2 |
| ناتس کانتی | 1 | 1 | 2 |
| بارنزلی | 1 | 1 | 2 |
| چارلتون اتلتیک | 1 | 1 | 2 |
| الد کارتوسیانس | 1 | 0 | 1 |
| بکبرن المپیک | 1 | 0 | 1 |
| بردفورد سیتی | 1 | 0 | 1 |
| ایپسویچ تاون | 1 | 0 | 1 |
| کاونتری سیتی | 1 | 0 | 1 |
| ویمبلدون | 1 | 0 | 1 |
| ویگان اتلتیک | 1 | 0 | 1 |
بازیکنان رکورددار جام حذفی انگلیس
- بیشترین قهرمانی: 7: اشلی کول (آرسنال 2002، 2003، 2005) و (چلسی 2007، 2009، 2010، 2012)
- بیشترین بازی در فینال: 9: آرتور کیننیرد (واندررز 1872/73، 1875/76، 1876/77، 1877/78) و (الد اتونیناز 1874/75، 1878/79، 1880/81، 1881/82، 1882/83)
- بیشترین گل در یک فینال: 3: بیلی تاونلی (بلکبرن روورز 1890)، جیمز لوگان (ناتس کانتی 1894)، استن مورتنسن (بلکپول 1953)
- بیشترین گل در فینال: 5: ایان راش (لیورپول، 2 گل در 1986، 2 گل در 1989، یک گل در 1992)
- رکورددار گلزنی در فینال های مختلف: 4: دیدیه دروگبا (چلسی، یک گل در فینال‌های 2007، 2009، 2010، 2012)
نظرات کاربران