آشنایی با یونان؛ آشنایی با کشور، تاریخ، فرهنگ و شرایط فعلی

یونان به عنوان کشوری در جنوب شرقی اروپا به عنوان مقصدی زیبا و جالب برای مهاجرت ایرانیان شناخته می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این کشور و شیوه‌های مهاجرت با آن، با خوبو همراه باشید.

نام کشور	یونان | Greece | Hellenic Republic | Elláda
پایتخت	آتن | Athens
زبان	یونانی | Greek
شیوه‌ی حکومت	جمهوری متمرکز
تاریخ استقلال	25 مارس 1821
مساحت	131 هزار کیلومتر مربع (نود و پنجمین کشور بزرگ جهان)
جمعیت	10,432,481 (هشتاد و هشتمین کشور پرجمعیت جهان)
تولید ناخالص داخلی	387 میلیارد دلار / پنجاه و پنجمین کشور 36 هزار دلار سانه / پنجاه و دومین کشور
شاخص توسعه انسانی	0.887 / سی و سومین کشور جهان
شاخص شادی	شصت و هفتمین در جهان
مهمترین شهرها (بالای 100 هزار نفر جمعیت)	آتن، سالونیک، پاتراس، پیرئاس، لاریسا، هراکلیون، پریستری و کالیته‌آ
واحد پول	یورو
فاصله زمانی با ایران	1:30-
پیش شماره تلفن	+30
دین	ارتدکس یونانی 90% بدون دین 4% سایر مسیحیان 3% اسلام 2% ادیان دیگر 1%
نژاد	بیش از نود درصد یونانی آلبانیایی، ایتالیایی، مقدونیه‌ای، ترک

آشنایی کلی با یونان

ریشه‌ی اسم

نام این کشور، خود نیاز به توضیح دارد. یونانی‌های امروزی به کشور خود Elláda می‌گویند که از واژه‌ی کهن Hellas در یونان باستان تغییرشکل داده است. در انگلیسی هم گاهی یونان را به همان صورت Hellas می‌نوشتند که البته همینک چندان استفاده ندارد. در مراودات سیاسی نیز این کشور را Hellenic Republic می‌نامند. کلمه‌ی گریس (Greece) از کلمات لاتین Graecia و Graecus نشات گرفته است که اشاره به یکی از اقوام کهن یونانی دارد. این شهر که در شکل یونانی خود Graea نام داشت، در نوشته‌های ارسطو هم به عنوان قدیمی‌ترین شهر یونانی یاد شده است.

اینکه ما چرا به این کشور یونان می‌گوییم، ریشه در تاریخ کشور خودمان دارد. پارسی‌های باستان در دوره‌ی هخامنشیان به شهری در سرزمین کنونی ترکیه دست پیدا کردند که ایونی نام داشت. آنها متوجه شدند که مردمانی اروپایی هم با همین زبان و فرهنگ وجود دارند که در یونان کنونی زندگی می‌کنند. جمع ایونی‌ها، به ایونیان و بعد یونیان تبدیل شد. این واژه رفته‌رفته به یونان تغییر شکل داد. آن اقلیت ایونی در ترکیه از بین رفت و این واژه برای تعریف مردم در آن خطه از اروپا باقی ماند. اعراب هم از ایرانیان آموختند و این کشور را یونان می‌خوانند.

جغرافیا

یونان در جنوب شرقی اروپا واقع است که شامل یک سرزمین اصلی و تعداد زیادی جزیره می‌شود. این اقلیم در منطقه‌ی موسوم به بالکان واقع شده که در ترکی به معنی کوه است و جز یونان، صربستان، بوسنی، کرواسی، مونته‌نگرو، آلبانی، کوزوو و مقدونیه شمالی نیز در آن جا گرفته‌اند. کانال کورینس به عنوان یکی از مهمترین نکات جغرافیایی یونان، باریکه‌ای است که شهر رکورینتوس را به سرزمین اصلی یونان متصل می‌کند. این منطقه در جایی واقع شده که اروپا را به آسیا و آفریقا وصل می‌کند.

به دلیل جزایر بسیار، یونان کشوری است که از نظر میزان سواحل، در رده یازدهم کشورهای جهان جا دارد. یونان شامل شش هزار جزیره می‌شود که تنها 227 تای آنها سکونتگاه هستند. جزایر یونانی بسیار توریستی هستند و محرک اصلی اقتصاد این کشور به شمار می‌روند. با این حال طی دهه اخیر، یک سری از این جزایر به کمپ پناهنده‌های خاورمیانه‌ای تبدیل شدند. کرت مهمترین جزیره‌ی یونان است که 650 هزار نفر جمعیت دارد.

هشتاد درصد خاک اصلی این کشور کوه یا تپه است. کوه المپ که اساطیر یونانی از آن نشات می‌گیرند 2918 متر ارتفاع دارد و بلندترین کوه است. آب و هوای یونان متعدل مدیترانه‌ای است. تابستان‌های مرطووب و تابستان‌های گرم و خشک نشانه‌ی این هوا هستند.

سیستم سیاسی

یونانیان دوره‌ی کلاسیک، مبدع سیستم جمهوری بودند هرچند دو هزار سال طول کشید تا این شیوه در کشورهای دیگر اروپایی برای نخستین بار به کار بسته شود. پس از فروپاشی حکومت نظامی در دهه شصت و هفتاد، آنها سومین جمهوری خود را پایه‌ریزی کردند. در قانون اساسی این کشور، سه قوه‌ی اجرایی، مقننه و قضایی مستقل هستند. رئیس جمهور نفر اول دولت است که توسط پارلمان برای دوره‌های پنج ساله انتخبا می‌شود. با این حال او باید نخست‌وزیر را انتخاب کند و بسیاری وظایف اجرایی با نخست‌وزیر است.

پارلمان سیصد نفره در این کشور رئیس جمهور را انتخاب می‌کند. انتخابات پارلمان هر چهار سال برگزار می‌شود. دو حزب اصلی در این کشور قادر به اخذ اکثریت آرا هستند. این دو حزب: حزب محافظه‌کار-لیبرال نیودموکراسی (ND) و حزب سوسیالیستی پان‌هلنی (PASOK) هستند. این دو حزب تا پیش از بحران 2009، تقریباً تمام آرا را مال خود می‌کردند اما طی دهه اخیر از محبوبیت آنها کاسته شده است. احزاب جدید افراطی راست و چپ حالا آرای بیشتری به خود اختصاص می‌دهند. حزب چپ افراطی Syriza حالا دومین قدرت به شمار می‌رود. با اکثریت نگرفتن ND در انتخابات اخیر، آنها یک رئیس جمهور خارج از احزاب را برگزیدند.

با وجود بهبود رابطه‌ی یونان و ترکیه حداقل در ابتدای قرن بیست و یکم، مشکلات این دو کشور به نظر پایان‌پذیر نیستند. ترک‌ها به جزایر یونانی، بخصوص جزایر دریای اژه چشم دارند و طی سال‌های اخیر، اردوغان بارها در این خصوص صحبت کرده است. مهمترین واکنش رئیس جمهور ترکیه طی چند ماه اخیر بود که اعلام کرد ممکن است در نیمه شبی و به صورتی ناگهانی به یونان حمله کنیم.

تاریخ

دوره باستان

اولین یافته‌ها در مورد قدیمی‌ترین دوره‌ی حیات انسان در جنوب بالکان مربوط به 270 هزار سال پیش است که در یک غار یافته شده است. آثار مربوط به دوره‌ی نوسنگی یونان هم مربوط به 9000 سال پیش پیدا شده که جزء قدیمی‌ترین‌ها در اروپا به شمار می‌رود. دوره‌های برنز این منطقه در حوالی شش هزار پیش آغاز شد. آنها چند دوره‌ی تایخی واضح‌تر از حوالی پنج سال گذشته به بعد دارند. زمان گذشت و یونان به مهد تمدن اروپایی تبدیل شد. آنها اولین فرهنگ پیشرفته‌ی قاره‌ی سبز بودند و از 3500 سال پیشِ آنها، خط و نوشته‌ باقی مانده است.

خاندان‌های مختلف طی این دوره‌ها می‌آمدند و می‌رفتند و این بین میسنی‌ها (Mycenaeans) از مهمترین آنها به شمار می‌روند اما این خاندان حدود 3200 سال پیش ساقط شدند که از آن به خاطر آخرین سقوط دوره‌ی برنز یاد می‌شود. دوران سیاه یونان آغاز شد که از آن نوشته‌ی خاصی هم باقی نمانده است. با این حال، از نوشته‌های باقی‌مانده در مصر می‌شود به این نتیجه رسید که یک شاه بزرگ در سرزمین اصلی یونان حکمرانی می‌کرد.

دوره کلاسیک

انتهای دوره‌ی تاریک یونان را سال 776 پیش از میلاد معرفی می‌کند، این همان سالی است که اولین دوره‌ی بازی‌های المپیک باستان آغاز شد. همینطور باور بر این است که ایلیاد و ادیسه‌ی هومر، حدوداً در همین دوره نگارش یافته است. طی این دوره، حکومت‌های کوچک زیادی در سراسر سرزمین یونان سر بر آوردند و امتداد دریای سیاه، جنوب ایتالیا و آسیای صغیر (ترکیه) ادامه یافتند. این حکومت‌ها طوری موفق بودند که اوج پیشرفت فرهنگی یونان اتفاق افتاد که از آن به عنوان دوره‌ی یونان کلاسیک یاد می‌کنیم. معماری، داستان‌سرایی، علوم، ریاضی و بخصوص فلسفه در این دوره به سطحی جدید رسیدند. کلئیستنس در حدود 2530 سال پیش، اولین مجموعه قوانین دموکراتیک باستان را برای حکومت آتن نوشت که آغاز دوره‌ی دموکراسی شناخته می‌شود.

سال 500 قبل از میلاد، ایرانیان بر بخشی از دولت-شهرهای یونانی، آسیای صغیر و مقدونیه حکمرانی می‌کردند. تلاش‌های انقلابی این مردم جواب نداد و باعث شد ایرانیان به سرزمین اصلی یونان حمله کنند. با این حال بعد از شکست در نبرد ماراتن مربوط به 490 پیش از میلاد، ایرانیان عقب‌نشینی کردند. اتحادی در نتیجه بین دولت‌های کوچک یونانی شکل گرفت و وقتی ایرانیان یک مرتبه دیگر حمله کردند، باز هم مجبور به عقب‌نشینی شدند و اینطور کل سرزمین اروپایی خود را از دست دادند. جنگ‌های ایرانیان و یونانیان به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های تاریخ شناخته می‌شود. پنجاه سال صلح در پس آن در آتن اتفاق افتاد که به دوران طلایی این شهر شهرت دارد.

وقتی دشمن خارجی از صحنه خارج شد، اختلاف نظر دولت‌-شهرها منجر به جنگ‌های داخلی در یونان شد. آتنی‌ها، اسپارتاها، تبای و مقدونی‌ها در دوه‌های مختلف حوالی 430 پیش از میلاد تا صد سال بعد بر باقی دولت‌-شهرها فائق آمدند، با این حال تا زمان رومیان، اتحاد سراسری در این کشور رخ نداد.

از اسکندر تا مسیحیت

اوج این دوره، زمانی بود که فیلیپ دوم (از اسپارتاها که به اتحاد ملحق نمی‌شد) توانست منطقه‌ی کرت را از ایرانیان پس بگیرد و شهرتی به دست بیاورد. او به قتل رسید و الکساندر بزرگ (اسکندر مقدونی، آنطور که ما او را می‌شناسیم) جاشین وی شد. اسکندر حملات خود را به سرزمین‌های پارسی آغاز کرد و در سال 330 پیش از میلاد، توانست به طور کل حکومت هخامنشیان را منقرض کند. عمر او کوتاه بود و سال 323 پیش از میلاد درگذشت، با این حال یکی از بزرگترین امپراتوری‌های تاریخ (از یونان تا هند) را به وجود آورد و به عنوان فرمانروای شکست‌ناپذیر شناخته می‌شود. با مرگ اسکندر، حکومت او چند دسته شد، از جمله سلوکیان که حامل ایران شدند.

حکومت اسکندر باقی نماند اما فرهنگ و زبان یونانی به مناطق مختلف آسیا و آفریقا نفوذ کرد. موازی با سلوکیان، دودمان آنتیگونی کنترل کامل بر مقدونیه و بیشتر یونان را به دست آورد. با این حال وقتی به سال 200 پیش از میلاد رسیدیم، رومیان به بازیگری مهم تبدیل شدند و جنگ‌های خود را با این خاندان آغاز کردند. این دوره طولانی نشد و سال 168 پیش از میلاد، یونانیان بر مقدونیه و بیشتر یونان کنترل کامل پیدا کردند. سال 27 پیش از میلاد، در دوران امپراتوری سزار آگوستوس، رومیان کنترل تمام یونان را به دست آوردند. با وجود برتری کامل نظامی‌ها، رومیان هم تحت‌تاثیر فرهنگ یونانی قرار گرفتند.

مناطق مختلفی در یونان از قرون دوم و سوم میلادی، مسیحی شدند. عهد جدید هم در همین کشور نوشته شد. هرچند هنوز بخش‌های مفصلی از یونان به پگانیسم باور داشتند. چیزی که اوضاع مذهبی این کشور را تغییر داد، زمانی بود که یکی از امپراتورانا رووم در قرن چهارم، هر دینی جز مسیحیت را غیرقانونی اعلام کرد. آخرین دوره‌ی مسابقات المپیک باستان نیز در سال 393 میلادی برگزار شد. بیشتر معابد قدیمی نابود شدند و وقتی آکادمی نئوافلاطونی در سال 529 تعطیل شد، این را پایان دوره‌ی زایش فرهنگی یونان در تاریخ جهان می‌دانند.

قرون وسطی

با وجود سقوط روم غربی در قرن پنجم میلادی، روم شرقی سرپا ماند و با نام امپراتوری بیزانس به کار خود ادامه داد. این حکومت تا سال 1453 به حیات خود ادامه داد و پایتخت آن کنستانتینوپل (قسطنطنیه، استانبول کنونی) بود و از زبان و فرهنگ یونان تا حد بسیاری در کلیسای ارتدکس شرق استفاده می‌شد. با این حل حملات بربرها از جنوبو شمال اروپا (از اقوام اسلاو، گوت و هون، بسیار متداول بود و سرانجام کنترل بخش‌هایی در نهایت به اسلاوها رسید. با این همه مثلا در قرون شش م و هفتم، یونان بیش از هشتاد شهر پرجمعیت داشت و ز مهمترین مناطق شرق مدیترانه به شمار می‌رفت.

وقتی قرن هشتم از راه رسید، یونان تحت قلمروی قدرت اسقف‌نشین رم بود. با این حال بیزانس تا انتهای همین قرن، موفق شد کنترل خود بر یونان را باز ستاند. قرون یازده و دوازده، مجددا ثبات به قلمروی یونان بازگشت و این در نتیجه پیشرفت اقتصادی بود. همینطور در این دوره کلیسای ارتدوکس یونان اهمیت بسیرا در جامعه‌ی جهانی ارتدکس یافت.

پیرو جنگ چهارم صلیبی، قسطنطنیه فروپاشید و یونان سه پاره شد. یک بخش آن، تحت قلمروی خاندان یونانی اپیروس و بخش دیگر تحت قانون فرانسوی‌ها بود. برخی جزایر هم هم قدرت دولت-شهر ونیز قرار گرفتند. بیزانس قدرت خود را پس گرفت و توانست بخش‌هایی از یونان را پس بگیرد، با این حال چندپارگی یونان تا قرن چهاردهم ادامه یافت.

در قرن چهاردهم، پادشاهان حاکم بر یونان خود را «Emperor of the Hellenes» معرفی می‌کردند. در انتهای همین قرن ابتدا صرب‌ها و بعد عثمانی‌ها بر این کشور، سلطه جستند و در ابتدای قرن پانزدهم، قلمروی یونان به شهر تسالونیکی محدود بود. سال 1460، سرانجام بیزانس به طور کامل توسط عثمانی ساقط شد و بسیاری عالمان یونانی ساکن بیزانس به غرب فرار کردند و در زمینه شروع رنسانس نقش ایفا نمودند.

چهار قرن سلطه‌ی عثمانی

از انتهای قرن پانزدهم، عثمانی بر بیشتر یونان حاکمیت می‌کرد. تنها جزایر ایونی بودند که نام یونان را حمل می‌کردند و به دست عثمانی نیفتادند. یونانیان در دوره‌ی عثمانی شهروندان دورجه دو به حساب می‌آمدند و دوره تاریکی در تاریخ این کشور به دست مسلمانان رقم خورد. عثمانی، مسیحیان را مجبور به پذیرش اسلام نمی‌کرد اما آنها مجبور به پرداخت مالیات سنگین بودند و بسیاری از آنها به عنوان برده داد و ستد می‌شدند. برخی یونانیان برای در امان ماندن از ظلم حاکمان محلی عثمانی، به شکل صوری مسلمان شدند.

برخی از شهرهای یونان در این دوره کسی را به عنوان سلطان داشتند و برخی مثل آتن خودمختار بودند. تا پیش از انقلاب و استقلال یونان در سال 1821، جنگ‌های متعددی در سراسر این چهار قرن بین یونانیان و عثمانی درگرفت. برای مثال یکی از این جنگ‌ها در اواخر قرن هجدهم با حمایت روس‌ها علیه عثمانی انجام شده بود. حتی طی این جنگ‌ها، برخی یونانیان در سپاه عثمانی خدمت می‌کردند.

قرون شانزده و هفده، به عنوان دومین دوره‌ی تاریک تاریخ یونان شناخته می‌شود. حلقه‌ی محاصره عثمانی برای جلوگیری از جنگ‌های بیشتر، عمیق‌تر شده بود. طی قرن هجدهم، بازرگان‌های ثروتمندی در یونان سربرآوردند و با تجارت مستمر با عثمانی و در حاشیه‌ی مدیترانه، بالکان و اروپای غربی، به کیفیت زندگی منطقه‌ی خود افزودند. سلطه‌ی عثمانی، یونان را از مکاتب فکری جدید، روشنفکرانه و وطن‌پرستانه در سراسر اروپا جدا انداخت. ریغاس فرئوس یک یونانی ساکن اتریش بود که اولین قدم‌ها را جهت استقلال یونان برداشت و بعدها توسط افسران عثمانی به قتل رسید.

جنگ، استقلال و امپراتوری یونان

اندیشه‌های استقلال‌طلبانه، جدا از مکتب ارتدکس از اواخر قرن هجدهم در یونان و بین یونانیان رشد کرد. از ابتدای قرن نوزدهم، این جنبش‌ها با کمک تزار روسیه، سعی خود را برای بیرون کردن عثمانی آغاز کردند. سال 1821 جرقه انقلاب زده شد و آنها به سرعت موفق به آزاد کردن یک به یک شهرهای یونانی شدند. طی سه سال بعد، جنگ ادامه داشت و عثمانی‌ها دست به چند کشتار گسترده زدند و اینطور با کمک دولت‌های غربی، دخالت خود را به نفع یونان آغاز کردند. دو جنگ داخلی رخ دد و سلطان عثمانی با کمک والی مصر، یک سری انقلابیون را سرکوب کرد. سرانجام فرانسه، روسیه و بریتانیا بودند که با ارسال نیروی دریایی خود، ورق را برگرداندند. اکتبر 1827 نیروی دریایی عثمانی نابود شد و سرانجام در سال 1830، حکومت یونان استقلال خود را به دست آورد.

دولت جدید روی کار آمد اما اولین فرماندار یونان «ایوانیس کاپودیستریاس» سه سال بعد از شروع کار، ترور شد. قدرت‌ها در نتیجه شاهزاده اوتو ون ویتلسباخ که پدرش شاه باواریا بود را به عنوان شاه به یونان تحمیل کردند. طی این دوره‌ی دیکتاتوری، یک سری از ارکان اصلی یونان مدرن سر و شکل گرفت. تاریخ‌نگاران این کشور نیز سعی کردند موضوع بحث را از بیزانس و عثمانی، به یونان باستان و دوره‌ی کلاسیک سوق دهند. آتن هم که حالا شهری کوچکتر بود، به خاطر ارزش تاریخی خود دوباره پایتخت لقب گرفت. اوتو، با انقلاب سال 1862 سرنگون شد و به تبعید فرستاده شد. قدرت‌ها این بار شاهزاده‌ی دانمارک، ویلهم را بهب یونان فرستادند، با این حال این کشور از سال 1864 به مشروطه تغییر سیستم داد. پارلمان، یک دهه بعد راه افتاد.

مردم به زبان یونانی دموتیک صحبت می‌کردند که زبان‌شناسان باور داشتند از زبان کارگران نشات گرفته و آنها می‌خواستند شکوه دوره‌های قدیم را زنده کنند. اسناد دولتی و روزنامه‌ها از آن پس به زبان کاتارووسا منتشر شد که یونانیان کمی قادر به درک آن بودند. عهد جدید به یونانی دموتیک ترجمه شد و اعتراضات در آتن، منجر به سقوط دولت شد. هنوز یک سری جزایر یونانی در دست عثمانی بود. وقتی جنگ عثمانی و روسیه سال 1877 شروع شد، مردم می‌خواستند به نفع روسیه وارد جنگ شوند اما دولت به واقع ورشکت بود. سرانجام سال 1897 جنگ علیه عثمانی اعلام شد که با شکست یونان همراه شد. کرت بی‌طرف اعلام شد اما یونان بخشی از خاک خود را از دست داد.

دو جنگ جهانی

کودتایی نظامی در سال 1909 انجام شد که در نتیجه‌ی آن، یک سیاستمدار اهل کرت به اسم ونیزلوس با اندیشه‌ی بازسازی روی کار آمد. طی دو دوره نخست‌وزیری او، یونان پیشرفت کرد و به عضوی مهم در منطقه‌ی بالکان تبدیل شد و جمعیت خود را نیز دو برابر کرد. آنها همینطور کرت، اپیروس و مقدونیه را به ضمیمه‌ی نقشه‌ی خود کردند. با این حال کشمکش بین نخست‌وزیر و پادشاه، کشور را جناح‌بندی کرد. وقتی جنگ اول شروع شد، یونان دو دولت داشت که یکی سرسپرده‌ی آلمان و دیگری وطن‌پرست یونانی بود. با اتحاد این دو، یونان سال 1917 به نفع متفقین (یعنی علیه جناحی که آلمان و عثمانی در آن بودند) وارد جنگ شد.

عمثانی نابود شد و یونان سعی کرد در خاک آن پیشروی کند اما در جنگ‌های یونان-ترکیه بین 1919 تا 1922 شکست خورد. پیش از شروع این جنگ و طی آن، کشتار یونانیان توسط حکومت عثمانی و ترکیه در جریان بود. بین 300 تا 900 هزار نفر یونانی ارتدکس در این دوره قتل‌عام شدند. این قتل‌عام با کشتار ارمنیان همزمان بود. برای جلوگیری از ادامه‌ی ماجرا و عمل متقابل، سال 1923 مبادله جمعیت میان یونان و ترکیه انجام شد تا جنگ پایان بگیرد. بیش از 1.5 میلیون نفر بین دو کشور جابجا شدند و دوره‌ای از عدم‌ثبات آغاز شد. به دنبال فجایع حادث‌شده در ترکیه، سیستم پادشاهی با یک رفراندم برچیده شد و جمهوری دوم یونان حیات خود را آغاز کرد. دیری نپایید که کودتا انجام شد و کینگ جورج دوم به کار بازگشت.

با وجود دیکتاتوری در دهه‌ی سی، یونان ارتباط خوبی با بریتانیا داشت و به دولت‌های متحد ملحق نشد. ایتالیای فاشیست خواستار تسلیم یونان شد و با سر باز زدن آنها، جنگ یونان ایتالیا آغاز شد. جنگ طرفین در آلبانی به اولین پیروزی متفقین بر متحدین تبیل شد. چرچیل اعلام کرد درست نیست که بگوییم یونانیان مثل قهرمان‌ها جنگیدند، درست است که بگوییم قهرمان‌ها مثل یونانیان می‌جنگند.

با نقش‌آفرینی آلمانی‌ها، یونان سقوط کرد. هرچند مقاومت زیرزمینی ادامه یافت و حتی هیتلر به آن اشاره کرد. نازی‌ها بر آتن و تسالونیکی نفوذ داشتند و بقیه مناطق در دست ایتالیا و بلغارستان بود. تنها در یک زمستان، بیش از صد هزار یونانی این دوره بر اثر گرسنگی مردند. ده‌ها هزار یهودی یونان به کمپ‌های آلانی منتقل شدند. مقاومت زیرزمینی بسیار موفق بود اما آلمانی‌ها برای جلوگیری، دهکده‌ها را می‌سوزاندند یا دست به اعدام دست‌جمعی می‌زدند. متحدین هفتاد هزار یونانی را طی اشغال کشتند.

پس از جنگ تا حالا

جنگ تمام شد و یونان خاک خود رار پس گرفت اما بلافاصله جنگ داخلی آغاز شد. این بار نیروهای کمونیست و دولتی جنگیدند که این اولین جرقه از جنگ سرد در اروپا بود. یونان توانست طی دهه پنجاه با کمک طرح آمریکایی مارشال، پیشرفت اقتصادی را تجربه کند. ناتو شکل گرفت و یونان هم یکی از اعضا بود. دهه شصت دوباره کودتا انجام شد و طی دوره‌ی حکومت ژنرال‌ها، امتیازهای مدنی لغو شد. دهه هفتاد قیام مردم در آتن منجر به سقوط دولت کودتایی شد و بعد دوباره نظامیان کودتا کردند و یک حکومت نظامی دیگر مشغول به کار شد. ترکیه به جزایر یونانی حمله کرد و رژیم یونان سقوط کرد.

سال 1975 در یک رفراندم، مردم رای به حذف مقام شاه دادند و سومین جمهوری یونا‌ن شکل گرفت. طی چهار دهه، دو حزب اصلی که یکی سوسیالیست و یکی دموکراتیک است، با هم در انتخابات‌ها رقابت کرده‌اند. آنها از دهه هشتاد به منطقه‌ی یورو پیوستند. وقتی زلزله سال 1999 یونان و ترکیه را همزمان درگیر کرد، رابطه‌ی دو کشور بهتر شد و این سبب شد وتوی یونان روی ملحق شدن یونان به ناتو گرفته شود.

آنها یورو را سال 2001 پذیرفتند و میزبان المپیک 2004 آتن بودند. با این حال، رکورد اقتصادی شدید در نتیجه‌ی بدهی‌های بین‌المللی تاریخ اخیر یونان را تحت‌شعاع قرار داده است. دولت چپ‌گرا بین 2015 تا 2019 در این کشور قدرت را در دست داشت. سال 2020 مجلس این کشور «اکاترینی ساکلاروپولو» را به عنوان نخستین زن به عنوان رئیس‌جمهور معرفی کرد.

مردم شناسی

یونانی‌ها (Greeks یا Hellenes) قومیتی هستند که بومی شرق مدیترانه و دریای سیاه و اژه زندگی می‌کنند. این مردم به طور خاص در یونان و قبرس سکونت دارند اما هممینطور در بخش‌هایی از آلبانی، ایتالیا، آناتولی، مصر و البته جزایر دریای مدیترانه هم ساکن هستند. این مردم به زبان یو‌نانی صحبت می‌کنند و از دوران برنز تاکنون در همین خطه سکونت دارند. این ناحیه در دوره‌های مختلفی دارای ارزش در تاریخ جهان شد و همینطور دوره‌های سیاهی را نیز سپری کرد.

عثمانی و ترکیه در ادامه به عنوان همسایه‌ی یونا‌نی‌ها در شش قرن اخیر، بارها به این کشور دست‌درازی کرده و مردمانش را به قتل رسانده‌اند که از آن جمله می‌توان به نسل‌کشی ابتدای قرن بیستم و در نتیجه تبادل جمعیت بین دو کشور اشاره کرد.

یونانیان جهان را بین 14 تا 17 میلیون نفر تخمین می‌زند. 9.9 میلیون نفر از این جمع در کشور یو‌نان زندگی می‌کنند. 1.2 میلیون نفر در آمریکا، 443 هزار نفر در آلمان، 424 هزار نفر در استرالیا، 345 هزار نفر در بریتانیا، 271 هزار نفر در کانادا، 200 هزار نفر در آلبانی زندگی می‌کنند. همینطور 78 درصد جمعیت قبرس، یونا‌نی هستند.

یو‌نانی بودن به نظر یونانی‌ها، به طور تاریخی فراتر از زندگی در مناطق مربوط به آن انگاشته می‌شد. داشتن خون یو‌نانی، صحبت به زبان یو‌نانی، باور مشترک و لباس مشترک هم می‌توانست باعث شود فردی یو‌نانی در نظر گرفته شود.

فرهنگ

یونا‌نیان، نقش موثری در تاریخ فرهنگ، هنر‌، اکتشافات، ادبیات، فلسفه، اخلاقیات، سیاست، معماری، موسیقی، ریاضی، پزشکی، علوم، تکنولوژی، تجارت، غذا و ورزش داشته‌اند. یو‌نانی، قدیمی‌ترین زبانِ دارای رسم‌الخط است که همچنان مورد استفاده است و واژگان آن، اصول بسیاری زبان‌ها از جمله انگلیسی هستند و همینطور عهد جدید در یونا‌ن نوشته شده است. زبان یو‌نانی، شاخه‌ای مستقل از زبان‌های هندواروپایی است و بیشترین شباهت را به زبان‌های ارمنی و فارسی دارد.

اساطیر یونا‌نی، آموزه‌هایی مربوط به یو‌نان باستان از خدایگان و قهرمانان آنها و همینطور مکاتب و آئین‌های این مردم هستند. این اسطوره‌شناسی، بخشی از دین یو‌نان باستان است که وقتی مسیحیان بر این منطقه چیره شدند، آن را با بت‌برستی و کفر هم‌ارز پنداشتند. این اساطیر می‌کوشیدند منشا جهان را توضیح دهند و همینطور شرح جزئیات زندگی خدایان، الهه‌ها، قهرمان‌ها، پهلوان‌ها و موجوداتی اساطیری بودند.

قدیمی‌ترین منابع ادبی یو‌نان، ایلیاد و اودیسه از هومر هستند. این اشعار حماسی، دوران جنگ تروآ و اتفاقات پس از آن را روایت می‌کنند. تخمین بر این است که این جنگ جایی بین قرون دوازده یا یازده پیش از میلاد رخ داده است. با این حال، هومر معاصر این دوره نبود و در قرن هفت یا هشتم پیش از میلاد زندگی می‌کرد.

از مهمترین شخصیت‌های مدرن یو‌‌نان هم می‌توان به نیکوس کازانتزاکیس اشاره کرد که نویسنده‌ی رمان‌های زوربای یونانی و آخرین وسوسه مسیح بود. همینطور می‌شود به اودیسیاس الیتیس شاعر یونا‌نی برنده نوبل ادبیات در سال 1979 اشاره کرد. از موسیقی‌دان‌های معروف اخیر یونانی هم می‌توان به بزرگانی مانند ونجلیس، یانی و میکیس تئودوراکیس اشاره کرد.

فلسفه

شش قرن پیش از میلاد، تولد فلسفه در یونان باستان رقم خورده است. طیق موضوعات فلسفی مطرح‌شده در بین یونیان آن دوره، از فلسفه سیاسی، اخلاق، متافیزیک، هستی‌شناسی، منطق، زیبایی شناسی، بلاغت و زیبایی شناختی گسترده است. از جمع دولت‌شهرهای یونانی، فلسفه بیش از سایرین پیشگام تفکر سیاسی بود. اوج این دوره مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد بود، یعنی زمانی که بزرگانی مثل سقراط، افلاطون و ارسطو ظهور کردند. با این حال، فیلسفوفان و حتی مسیر متفاوتی از فلسفه‌ورزی پیش از این دوره، با بزرگانی مانند هراکلیت، طالس و انکسیانوس معرفی شده است.

نظرات افلاطون و ارسطو نه‌تنها تاثیر بزرگی بر فلسفه غرب که حتی فلسفه شرق گذاشته است. فیلسفوان مسلمانی مانند ملاصدرا، فارابی، امام محمد غزالی، ابن سینا و ابن رشد تحت تاثیر بخصوص نوشته‌های ارسطو قرار داشتند.

آکادمی افلاطون در قرن چهارم پیش از میلاد به یاد یک پهلوان افسانه‌ای یو‌نانی تاسیس شد. این مدسه در نزدیکی باغی در آتن بود و ارسطو هم یکی از شاگردان آن بود. از این مدرسه به عنوان مروج شک‌گرایی یاد می‌کنند.

ریاضی و علوم

کلمه‌ی Mathematics در انگلیسی به معنی ریاضی، خود ریشه‌ای یو‌نانی به معنی یاد گرفتن دارد. علم ریاضی طی دروه‌ی یونان باستان پیشرفت چشمگیری را تجربه کرد. تالس که از او به عنوان نخستین چهره‌ی علم یاد می‌شود و از فرزانگان هفت‌گانه یونا‌ن است، در دهه دوم قرن ششم پیش از میلاد زندگی می‌کرد. چیزی به اسم قضیه تالس در ریاضی را از او داریم.

فیثاغورس با این حاال مهمترین ریاضی‌دان یونا‌‌ن باستان است. او سال 570 پیش از میلاد به دنیا آمد. او سفرهای زیادی در جوانی رفت و از جمله به ایران آمد و از جمله اولین گیاهخواران جهانا به دلایل اخلاقی بود. بیش از همه ما او را به خاطر کشف چیزی به اسم رابطه فیثاغورث می‌شناسیم که با آن، طول ضلع روبروی بخش قائمِ مثلث قائم‌الزاویه محاسبه می‌شود. او همینطور از اولین کسانی بود که ادعا کرد زمین گرد است و به قطب شمال و جنوب اشاره کرد.

اَرشِمیدِس دیگر ریاضی‌ و فیزیکدان مطرح یونا‌نی بود که چند قرن بعد، در قرن دوم پیش از میلاد زندگی می‌کرد. او مبدع منجنیق، قرقره، کاشف عدد پی و همان ریاضی‌دانی است که توانست نسبت کره به استوانه‌ی محیط آن را محاسبه کند.

هیپاتیا هم به عنوان یکی از اولین دانشمندان زن تاریخ، اهل یو‌نان بود. او را اولین ریاضی‌دان زن و آخرین کتابدار کتابخانه اسکندریه معرفی می‌کند. او همینطور نه‌تنها قاعل به گردش زمین به دور خورشید بود که متوجه شده بود زمین به صورت بیضی‌وار و نه دایره این مسیر را طی می‌کند و اینطور خشم کلیسا را برانگیخت.

ورزش

اگرچه در یونان پیش از هرجای دیگر در جهان ورزش جدی گرفته می‌شد، آنها به ندرت توانسته‌اند در ورزش‌های مدرن حرفی میان قدرت‌های برتر داشته باشند. مهمترین افتخار یونان در ورزش طی دهه‌های اخیر مربوط به یورو 2004 بود که در عین شگفتی و با بازی‌هایی دفاعی موفق به قهرمانی در جام ملت‌های اروپا شدند.

ورزشکاران یونانی همینطور در رشته‌های بسکتبال، کشتی، واترپلو، دو و میدانی و وزنه‌برداری گهگاه موفقیت‌های درخوری کسب کرده‌اند. ورزشکاران یو‌نانی از 1896 که اولین دوره المپیک مدرن در آتن برگزار شد تاکنون تنها 35 مدال طلا کسب کرده‌اند که کمی بیش از یک مدال طلا بابت هر دوره حضور است. آنها شانزده مدال طلای خود را طی دو دوره میزبانی به دست آورده‌اند و این یعنی طی هجده دوره از مسابقات حتی یک طلا کسب نکردند. پیروس دیماس پرافتخارترین المپیکی یو‌نان است که طی سه دوره وزنه‌برداری المپیک به مدال طلا رسید.

آنها همینطور سابقه سه حضور در جام جهانی را دارند که تنها یک مرتبه در 2015 به دور دوم رسیدند. یونـاندر بسکتبال وضعیت بهتری دارد و دو مرتبه در سال‌های 1987 و 2005 قهرمان شده است.

آنها بابت میزبانی المپیک 2004 و پاراالمپیک، متحل هزینه‌های گزافی شدند و پس از این مسابقات، با بحران بدهی‌ها روبرو شدند. جز آن، آنها ورزشگاه‌های سطح اول داشتند که در اوقاتی جز المپیک کاربرد نداشت و هزینه نگهداری بالایی داشت. این یکی از دلایل فروپاشی اقتصاد یونـانبود.

آثار باستانی مهم

مهم‌ترین اثر به جا مانده از یونـانباستان آکروپولیس است. این کلمه در زبان یونانی قدیم به معنی دژشهر یا  صخره مقدس است. در شمال شرقی آتن قرار گرفته و 150 متر ارتفاع دارد. این مجموعه تاریخی، نماد ملی یونانیان است. در یونـانقدیم هم آکروپولیس، دژ یا قلعه‌ای مستحکم بود و در بالاترین حد دقت هندسه و ریاضی ساخته شده است. ایرانیان در دوران هخامنشی در حوالی 840 پیش از میلاد آتن را تسخیر و آکروپولیس را غارت و بعد نابود کردند. با این حال یونانیان دوباره آن را از پایه ساختند.

المپیا، دشتی است که مسابقات المپیک باستان در آن برگزار میشد. این منطقه با آنچه از آن دوران باقی مانده در شبه‌جزیره پلوپونز یکی از مناطق ثبت‌شده یونانی در فهرست یونسکو است. «بسی» به معنی دره‌ای کوچک بین صخره‌ها، مکانی باستانی است که به دلیل حفظ معبد آپولو اپیکیوریس تا اواخر قرن پنجم اهمیت دارد و قدیمی‌ترین اثر ثبت‌شده یونانی در یونسکو است. دلفی شهری باستانی در یونـاناست که مقر معبد آپولون است. یونانیان باستان، دلفی را مرکز زمین می‌دانستند.

مهاجرت به یونان

یونـان، یکی از کشورهایی است که می‌توانید به عنوان یک ایرانی به آن مهاجرت کنید. در مطلبی دیگر، به مسئله‌ی مهاجرت به یونان به صورت مفصل خواهیم پرداخت.

سوالات متداول در خصوص یونان