فیلم متولد ماه مهر فیلمی ایرانی است که توسط احمدرضا درویش در سال ۱۳۷۸ ساخته شده و در هجدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر اکران شد.
به گزارش خوبو، متولد ماه مهر از فیلم‌های جریان ساز دهه 70 سینمای ایران است که مورد توجه تماشاگران، منتقدین و جشنواره‌‌های داخلی قرار گرفت. این فیلم از سایت معتبر IMDB، نمره ضعیف 5.6 را کسب کرده است. 304 نفر به این فیلم نمره دادهاند.
عوامل و بازیگران فیلم متولد ماه مهر
متولد ماه مهر فیلمی است که در ژانر درام توسط احمدرضا درویش ساخته شده است. احمدرضا درویش از فیلم‌سازان به‌نام سینمای ایران است که فیلم‌های زیادی را حول محور جنگ ایران و عراق ساخته است و متولد ماه مهر در کنار کیمیا، سرزمین خورشید و دوئل از مطرح‌ترین آن‌ها است.
میترا حجار در این فیلم بهترین نمایش دوران بازی خود را داشته است و موفق به کسب سیمرغ بلورین نیز شد.
| کارگردان | احمدرضا درویش |
| تهیه کننده | مئسسه فرهنگ تماشا سازمان توسعه سینمایی سوره |
| نویسنده | احمدرضا درویش |
| تدوین | بهرام دهقان |
| بازیگران | محمدرضا فروتن میترا حجار محمود عزیزی لاله اسکندری ایمان اشراقی صبا کمالی مصطفی کریمی |
| موسیقی | محمدرضا علیقلی |
| سال ساخت | 1378 |
| مدت زمان فیلم | 99 دقیقه |
| نمره IMDB | 5.6 |
خلاصه داستان
مهتاب (میترا حجار) دختر دانشجويی كه در رشته جامعه شناسی تحصيل می‌كند با پدر مستبد (محمود عزیزی)، مادر و برادر كوچكترش زندگی می‌كند. او كه دلباخته دانيال (محمدرضا فروتن) همكلاسی‌اش است ماجرا را به مادرش می‌گويد و از او می‌خواهد كه جريان را به پدرش اطلاع دهد تا دانيال به خواستگاری‌اش بيايد. در دانشگاه، مهتاب به دانيال می‌گويد كه پدرش می‌خواهد او را ببيند. مسأله جداسازی دختران از پسران در دانشگاه با بيانيه‌ای كه تنی چند از دانشجويان در ديوار سالن دانشگاه نصب كرده‌اند حالت بحرانی و جدی به خود می‌گيرد. در زير اين بيانيه امضا و نام دانيال هم به چشم می‌خورد.
دوستان مهتاب ماجرا را به او می‌گويند و دانيال مدعی می‌شود كه امضای او در زير بيانيه جعلی است و به همين دليل با امضاكنندگان بيانيه درگيری لفظي پيدا می‌كند. دوستان مهتاب از او می‌خواهند كه از نفوذ پدرش كه جزو هيأت امنای دانشگاه است استفاده كند و از او بخواهد كه با اين طرح مخالفت كند. رئيس دانشگاه، آقای افصحی جلسه‌ای با هيأت امنا می‌گذارد و قرار می‌شود اين طرح تصويب و اجرا شود.
دانشجويان با اين طرح مخالفت می‌كنند. دوستان مهتاب كه از امضای دانيال زير بيانيه عصبانی هستند نامه‌ای جعلی را كه از طرف دانيال به مهتاب نوشته شده است رو می‌كنند. پدر مهتاب به سختی با دانيال برخورد می‌كند و به او گفته می‌شود كه از دانشگاه اخراج شده است. مهتاب از دانيال دلگير می‌شود ولی در جريان يک كيف‌زنی و زمانی كه دو مرد موتورسوار كيف مهتاب را می‌دزدند، دانيال پس از درگيری با دزدان كارش به كلانتری كشيده می‌شود و بار ديگر پدر مهتاب به كلانتری می‌آيد و با سپردن يک چک آن دو را آزاد می‌ند.
دانيال به زادگاهش در جنوب ـ انديمشک ـ می‌رود و مدتی بعد مهتاب كه هنوز او را دوست دارد به نزد او می‌آيد ولي در پايان، زمانی كه می‌خواهد با موتورسيكلت مهتاب را به ايستگاه راه آهن برای بازگشت به تهران برساند به دليل باران سيل آسايی كه می‌آيد در يك رودخانه می‌افتند و به سختی خود را به يک خشكی می‌رسانند. آن‌ها به زودی درمی‌يابند كه در يک منطقه مين‌گذاری شده گرفتار شده‌اند. بر اثر انفجار يك نارنجک، دانيال می‌ميرد ولی پيش از مرگ از مهتاب می‌خواهد كه آنجا را ترک كند. مهتاب نيمی از پلاكی را كه بر گردن دانيال است جدا می‌كند و نزد خود نگاه می‌دارد.
نقد و بررسی فیلم متولد ماه مهر
چرا در سال ۱۳۹۶ به فیلمی می‌پردازیم که در ۱۳۷۸ ساخته شده، به نمایش عمومی درآمده و به تاریخ سینمای ایران پیوسته است؟ یک دلیل ساده‌اش می‌تواند این باشد که بازگشت به گذشته و مرور دوباره برخی آثار سینمایی این حسن را دارد که ما را با بخشی از خاطره‌ی جمعی سینمای خودمان و فرازوفرود‌های سینمایی و البته غیرسینمایی آشنا می‌کند؛ مثلاً بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد ۱۳۷۶ تحولات سریعی در عرصه‌های فرهنگی و هنری رخ داد و ما شاهد دگرگونی‌های عمده‌ای در سینمای ایران بودیم. سینمای ما از درصد بالایی از محافظه‌کاری‌هایش دست کشید و آثاری ساخته شدند که تا پیش از آن ساخت و نمایش‌شان تقریباً محال بود.
متولد ماه مهر یکی از این آثار است که در زمان ساخت حتی می‌توان آن را اثری پیشرو در عرصه‌ی اجتماعی دانست. فیلم ماجرای عشق و علاقه‌ی دو جوان، دانیال (محمدرضا فروتن) و مهتاب (میترا حجار) را روایت می‌کند که علاوه بر فاصله‌ی طبقاتی، به‌نوعی فاصله‌ی اعتقادی هم دارند؛ هرچند پدر مهتاب (محمود عزیزی) ظاهری مذهبی دارد اما فرد مذبذبی است که بیش از هر چیزی موقعیتش برای او اهمیت دارد (عزیزی در همان سال‌ها چند بار این «تیپ» را به نمایش گذاشت که بارزترینش لیلی با من است (۱۳۷۴) بود). در دانشگاه و به دلیل تفکیک جنسیتی (بحثی که همواره در دولت‌های مختلف درگرفت) و اعتراض برخی دانشجویان به عدم رعایت شئونات، درگیری ایجاد می‌شود و حالا دانیال در هر دو جبهه شرکت کرده است. سرانجام در اثر سوءتفاهمی، دانیال و مهتاب از دور می‌افتند و مهتاب به جنوب و به سوی دانیال می‌رود و در راه بازگشت از میادین مین سر درمی‌آورند و دانیال زخمی می‌شود و مهتاب هم‌چنان در کنار اوست.
با هر مترومعیاری که به داستان و روایت متولد ماه مهر نگاه کنیم، آن را اثری محافظه‌کارانه خواهیم یافت که قصد ندارد بحثی ریشه‌ای در مورد مقوله‌ی عشق طرح کند که در همان زمان‌ها نیز از تابو‌های سینمای ایران بود و برای همین است که شاید فیلم در داستان دچار دوپارگی است. در واقع بخش اول داستان که ورود مهتاب به جنوب و دیدار با دانیال است، با استفاده از فلاش‌بک به ابتدای داستان این دو بازمی‌گردد و بعد از رفتن دانیال از دانشگاه و بازگشتش به جنوب، بخش دوم داستان رخ می‌دهد که داستان دونفره‌ی دانیال و مهتاب و گیر افتادن در باتلاق و گل‌ولای و سرانجام مین عمل‌نکرده دوران جنگ و البته پایان باز فیلم است که نمی‌دانیم چه بلایی بر سر این دو خواهد آمد. در برخی کتاب‌های فیلم‌نامه‌نویسی اشاره شده است که داستان را نباید از همان ابتدا روایت کرد و خوب است که از میانه وارد بشویم تا تماشاگر از داستان عقب نماند و دچار ملال نشود و بتواند داستان را با فراغت و توجه بیش‌تری دنبال کند. استراتژی فیلم‌نامه‌نویس متولد ماه مهر نیز چنین بوده است. ابتدا حضور مهتاب را در روستای محل اقامت دانیال شاهدیم و پیرمردی که به طرز عجیبی در هوای بارانی با چرخ کوزه‌گری خودش مشغول کارست. سپس با فلاش‌بک به زندگی مهتاب وارد می‌شویم. پدرش را می‌بینیم که قرار است نمونه پدری باشد در شمار مدیران دولتی که نمی‌داند چگونه با فرزندانش برخورد کند (ابتدا با پسرش تندی می‌کند و سپس بیست هزار تومان به مهتاب می‌دهد تا به برادرش بدهد) و تنها چیزی که برای وی اهمیت دارد، حفظ ظواهر است و البته قرار است نمادی باشد از خیل کسانی که صاحب مناصب دولتی‌اند و حفظ ظاهر برای‌شان ارجح‌تر از باطن و معناست.
در واقع دوستان دانیال نیز چنین هستند. آن‌ها هم نمونه‌های کلیشه‌ای کسانی‌اند که قرار نیست با منطق حرف‌شان را پیش ببرند و احساسی برخورد می‌کنند. دانیال نیز احتمالاً به همین دلیل با شور و هیجان مضاعفی به آن‌ها پیوسته و دستش را بالا می‌برد و می‌گوید یکی از امضا‌کنندگان بیانیه ضددانشجویان است. نمونه مهم‌تر محافظه‌کاری در روایت آدم‌هایی که هر کدام سودایی در سر دارند و بر اساس آن دست به قضاوت می‌زنند، در کلانتری و سپس سیلی زدن پدر مهتاب است. فیلم مایل نیست در این مسیر نقبی عمیق به رفتار‌های کلیشه‌ای افراد بزند و به‌سرعت از این بخش عبور می‌کند تا به بخش دوم داستان و روایتی برسد که ظاهراً برای کارگردان نیز بیش از بخش اول جذابیت دارد.
متولد ماه مهر از داستان ابتدایی علاقه دانیال و مهتاب استفاده می‌کند تا مهتاب را به جنوب کشور بکشاند و آن‌ها را در میان آب‌ها و گل‌ولای نشان دهد که چگونه سرگردان‌اند و سرانجام قرار است به هم نرسند. ما از ابتدا و در داستان‌های عاشقانه شرقی همواره خوانده و شنیده‌ایم که عشق معادل «نرسیدن‌ها» است و نمی‌توان در زندگی زمینی به سعادت رسید و باید مرگ در میان باشد تا عاشق و معشوق را مانند رومئو و ژولیت از هم جدا کند. اما در موارد بسیار زیادی این دیدگاه به داستان‌های عاشقانه تحمیل می‌شود و ذات خود داستان به طور منطقی به چنین پایانی منتهی نمی‌شود. دانیال قهر می‌کند و به جنوب بازمی‌گردد. مهتاب به دنبالش می‌آید و پیدایش می‌کند. حتی مهتاب آن دیالوگ عجیب را بر زبان می‌آورد: «اومدم گدایی». او به دنبال عشقش آمده است اما نه دست طبیعت که نویسنده و کارگردان متولد ماه مهر در روایت داستان دست می‌برد و داستان را به میل خود تغییر می‌دهد. شاید به این دلیل که تصور بر این است که نرسیدن جذاب‌تر و دراماتیک‌تر از رسیدن است. این رویکرد حتی به قیمت ملال و اندوهی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سراسر بخش دوم فیلم را در بر گرفته است. فیلم در واقع از بخش ابتدایی استفاده می‌کند و مصالحی فراهم می‌کند تا بخش دوم را سر پا نگه دارد. در حالی که شاید به این حجم از اطناب و درازگویی نیازی نبوده تا روایت فیلم نیمه‌تمام باقی بماند و به سرانجامی نرسد.
نویسنده: شاهپور عظیمی
منبع: ماهنامه سینمایی فیلم
فهرست جوایز فیلم متولد ماه مهر
در هجدهمین دوره برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در سال 1378، فیلم متولد ماه مهر نامزد دریافت هشت سیمرغ بلورین جشنواره شد و در پایان موفق به کسب چهار سیمرغ بلورین شد.
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن (میترا حجار) دوره ۱۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۸
- برنده سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری (جهانگیر میرشکاری) دوره ۱۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۸
- برنده سیمرغ بلورین بهترین جلوه های ویژه (جواد شریفی راد) دوره ۱۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۸
- برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران، دوره ۱۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۷۸
نظرات کاربران