فیلم نهنگ عنبر

فیلم نهنگ عنبر فیلمی ایرانی است که توسط سامان مقدم در سال ۱۳۹۳ ساخته و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ با حذف برخی صحنه‌ها به اکران عمومی درآمد.

به گزارش خوبو، نهنگ عنبر یکی از بهترین فیلم‌های کمدی سال‌های اخیر سینمای ایران است که مورد استقبال تماشاگران قرار گرفت. همین استقبال باعث شد، در سال ۱۳۹۶ دنباله این فیلم با نام “نهنگ عنبر ۲: سلکشن رویا” ساخته و اکران شود. این فیلم از سایت معتبر IMDB، موفق به کسب نمره متوسط 6.3 شده که برای یک فیلم کمدی نمره خوبی است. 5200 به این فیلم نمره داده‎اند.

برخی منتقدان، نهنگ عنبر را اقتباسی از فیلم فارست گامپ محصول سال 1994 آمریکا می‌دانند.

عوامل و بازیگران فیلم نهنگ عنبر

نهنگ عنبر فیلمی است که در ژانر کمدی، درام و عاشقانه توسط سامان مقدم ساخته شده است. سامان مقدم از فیلم‌سازان مطرح سینما و تلویزیون ایران است که چندین سریال و فیلم مطرح و محبوب همچون شمس العماره، دیوار به دیوار، پارتی و مکس را در کارنامه دارد.

نهنگ عنبر بدون شک بهترین و محبوب‌ترین اثر ساخته شده توسط مقدم است. حضور رضا عطاران که از مطرح‌ترین بازیگران کمدی ایران است، به محبوبیت فیلم افزوده است.

نهنگ عنبر در زمان اکران به سومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران تبدیل شد. اکنون این فیلم در جایگاه سی و نهم قرار گرفته است.

خلاصه داستان

ارژنگ صنوبر (رضا عطاران) مردی پنجاه ساله است که همراهش می‌شويم تا تجربه‌های متفاوت و پيچيده‌اش از عشق و مصائبی که در زندگی دچارش می‌شود را برايمان بازگو کند. او که از کودکی رویا (مهناز افشار) را دوست داشته، به دلایلی نمی‌تواند با او ازدواج کند و رویا با توجه به محدودیت‌های اجتماعی دهه شصت، به همراه خانواده‌اش راهی آمریکا می‌شود. ارژنگ که هرگز رویا را فراموش نکرده، دست به کارهای عجیب و غریبی می‌زند و در مقاطع مختلفی باز با رویا روبه‌رو می‌شود. اما هر بار ناکام می‌ماند. او که حالا در دهه پنجم زندگی‌اش ثروتمند شده، دردمندانه و مصرانه از رویا می‌خواهد که در ایران بماند و با او زندگی کند. سکانس پایانی فیلم به تصمیم رویا می‌پردازد. در پایان، ارژنگ رویا را راهی آمریکا می‌کند اما رویا دوباره برمیگردد.

نقد و بررسی فیلم نهنگ عنبر

نهنگ عنبر در مقایسه با ساخته کمدی قبلی کارگردانش یعنی مکس، اثری جسورتر و رو به جلوتر محسوب می‌شود که در امتداد خط قرمزهای فیلمسازی قدم برداشته است. اما کماکان مشکلات فیلمنامه نیز در اثری که سامان مقدم آن را کارگردانی کرده به چشم می‌خورد.

نهنگ عنبر شروعی پر انرژی دارد. لحظات کمیک از همان دقایق ابتدایی با شور و حرارت مخاطبش را غافلگیر می‌کند. داستان از سال‌های قبل از انقلاب با معرفی خانواده ارژنگ آغاز می‌گردد که در آن دوران، مادرِ ارژنگ به پدرش خیانت کرده و با یک عکاس ازدواج می‌کند و به آمریکا می‌رود. این مقدمه با اینکه به سرعت به اتمام می‌رسد اما شوخی‌های بامزه‌ای از جمله شوخی با خواننده مطرح لس آنجلسی در آن به چشم می‌خورد که شباهت عجیب و غریب بازیگر این نقش با سوژه اصلی، باعث حیرت مخاطب می‌شود.

فیلم سپس ارژنگ و عشق دوران کودکی‌اش رویا را به سالهای دهه 60 می‌برد. مقدم با توجه به فضای محدود این دوران، فرصت ایجاد لحظات کمیک بسیاری در اختیار داشته که مطابق انتظارات، وی به سراغ سوژه‌هایی نظیر ممنوعیت استفاده از دستگاه پخش ویدئو و موسیقی‌های شاد لس آنجلسی و جنگ رفته است. البته به نظر می‌رسد که فیلم دچار ممیزی‌هایی در بخش صحنه‌های جنگ مواجه شده چراکه این بخش بی‌مقدمه آغاز می‌شود و بسیار کوتاه‌تر از آنکه بتوان باور کرد، به پایان می‌رسد.

اما فیلمنامه نهنگ عنبر پس از گذراندن سال‌های دهه پنجاه و شصت زندگی ارژنگ صنوبر، از رمق می‌افتد و قادر به استمرار لحظات کمیک خوشایندی که در نیمه ابتدایی فیلم خلق کرد نیست. فیلم پس از سفر رویا به آمریکا، سوژه بکری برای ادامه داستان ندارد و شخصیت فرعی اضافه‌ای نظیر دوست رویا هم که به داستان اضافه می‌شود، قادر نیست تا ریتم مناسب فیلم را دوباره به جریان بیندازد و در نهایت پس از چند دقیقه نیز از داستان خارج می‌گردد.

فیلم همچنین از دوران میانسالی ارژنگ صنوبر به بعد وضعیت به مراتب بدتری نیز پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد که فیلمساز هرچه در چنته داشته را در نیمه ابتدایی فیلم به‌کار گرفته و برای ادامه راه، هیچ راه حلی برای تداوم خنده‌های مخاطب پیش‌بینی نکرده است. سامان مقدم در بخش‌های میان‌سالی زندگی ارژنگ، موقعیت کمیکی که بتواند داستان را سرپا نگه دارد در اختیار نداشته و رفته رفته داستان فیلم از کمدی به درام سوق داده می‌شود و در اینجاست که حفره‌های فیلمنامه فرصت نمایان شدن پیدا می‌کنند.

نهنگ عنبر علاوه بر ضعفش در ثابت نگه داشتن فضای کمیک، چند سوال عجیب را بی‌پاسخ به حال خود رها می‌کند. به عنوان مثال، در بخشی از فیلم ارژنگ به تماشاگران می‌گوید: «بعدا به شما میگم که چرا از پدرِ رویا متنفرم!» اما در کمال تعجب در کل فیلم پاسخی به این شبهه داده نمی‌شود و دلیل واضحی برای نفرت ارژنگ از پدر رویا ذکر نمی‌شود. همچنین در بخشی از فیلم زمانی که ارژنگ نزد همسرِ دندانپزشک رویا می‌رود تا او را مواخذه کند، وی به ارژنگ می گوید : «تو از هیچ چیز خبر نداری» که مشخصا تماشاگر پس از این جمله منتظر این خواهد بود که حقایق جدیدی درباره رویا فاش شود که این اتفاق هم هرگز رخ نمی‌دهد و سوالات هرگز پاسخ داده نمی‌شوند.

رویا برخلاف ارژنگ که مخاطب اطلاعات کاملی درباره‌اش به‌دست می‌آورد، از پرداخت گنگی برخوردار است و سوالات متعددی از خود بر جای می‌گذارد. ما هرگز متوجه نمی‌شویم که رویا به چه دلیل در ازدواج‌هایش شکست می‌خورد و یا چرا خانواده‌اش در شرایط بحرانی در کنارش نیستند و یا اصلا کجا هستند! پرداخت ضعیف رویا به باورپذیری شخصیت او آسیب رسانده است.

با اینحال، بازی بسیار خوب رضا عطاران توانسته ضعف‌های فیلمنامه را تا حدودی جبران کند. عطاران مخصوصا در نیمه ابتدایی فیلم بسیار پر انرژی است و در نیمه دوم نیز با تکیه بر توانایی‌های بازیگری‌اش توانسته در اجرای درام نیز موفق عمل نماید. با اینحال بازی مهناز افشار در نقشی که شاید کمتر تابه‌حال از او شاهده بوده‌ایم، درخشش چندانی ندارد.

نهنگ عنبر با اینکه در نیمه راه از نفس می‌افتد، اما خواهد توانست مخاطبش را راضی از سالن سینما خارج کند. شاید اگر سامان مقدم می‌توانست توازنی در پرداخت دوره‌های مختلف زندگی ارژنگ صنوبر برقرار کند، می‌شد که نهنگ عنبر را یکی از سرگرم‌کننده‌ترین کمدی‌های سال لقب داد. با اینحال، تماشای دوران زندگی ارژنگ صنوبر در دهه ی 50 و 60، می‌تواند به تنهایی دلیل قانع کننده برای تماشای فیلم باشد.

نویسنده: میثم کریمی
منبع: سایت مووی مگ

فهرست جوایز فیلم نهنگ عنبر

در ابتدا برنامه‌ریزی‌ها حکایت از حضور این فیلم در جشنواره فجر سال ۹۳ داشت، ولی به دلایلی کارگردان این فیلم تصمیم گرفت که اکران فیلم را به آینده موکول کند. در این خصوص نظراتی همانند به پایان نرسیدن به موقع مراحل فیلم‌برداری و نارضایتی علی جنتی، وزیر وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح است.

• جایزه ویژه هیئت داوران (سامان مقدم) در شانزدهمین دوره جشن دنیای تصویر
• تندیس شایستگی بهترین چهره پردازی (سعید ملکان) و بهترین جلوه‌های ویژه میدانی (حمید رسولیان) در هفدهمین جشن سینمای ایران

بیشتر بخوانید

• فیلم سن پطرزبورگ
• فیلم جهان با من برقص