13 دلیل برای اینکه کتابی بود که جی اشر نویسنده‌ی آمریکایی در سل 2007 نوشت. بخصوص پس از ساخت سریالی با همین نام، بر شهرت و محبوبیت آن افزوده شد. در واقع کتاب توانست یک مشکلی جدی در مدارس را به یک داستان جذاب تبدیل کند و این شیوه، جالب‌توجه بود. در ادامه شما را با نویسنده، کتاب، واکنش‌ها به کتاب و ترجمه‌های آن آشنا خواهیم کرد. با خوبو همراه باشید
| نام کتاب | 13 دلیل برای اینکه | Thirteen Reasons Why | TH1RTEEN R3ASONS WHY |
| نویسنده | جی اشر |
| گونه ادبی | داستان، تراژدی، نوجوان |
| انتشارات در ایران | نوین، ملیکان و نشرهای دیگر |
| مترجم | یاسمین سیفایی و مترجمان دیگر |
| تعداد صفحه | 288 |
| سال انتشار | 2007 |
| خرید آنلاین | |
| دانلود نسخه آنلاین |
بیوگرافی جی اشر
جی اشر رمان‌نویس آمریکایی سال 1975 در کالیفرنیا متولد شد. خانواده‌ی او نیمه‌یهودی است. جی به دانشگاه پلی‌تکنیک کالیفرنیا رفت اما درس را به پایان نبرد. او می‌خواست نویسنده شود و تلاش اولیه‌ای در زمینه‌ی کتاب‌های کودک مصور بود. او همینطور در کفش‌فروشی، کتاب‌فروشی و چند فروشگاه دیگر کار کرد. اشر سال 2002 با جوان ماری ازدواج کرد و در کالیفرنیا زندگی می‌کنند.
13 دلیل برای اینکه، اولین رمان او بود که بسیار محبوب واقع شد. پس از آن چند رمان دیگر، یک ناداستان و یک کمیک‌بوک هم نوشت. با وجود شهرت، او درگیر حاشیه هم شده است. در سال 2017 بود که جامعه‌ی نویسندگان و طراحان کتاب کودک و همینطور ایجنتِ شر، ایمیلی امضا شده توسط هفت زن دریافت کردند که در آن آشر به سواستفاده‌ی جنسی متهم می‌شد. اشر که متاهل هم هست، رابطه با یک سری از زنان این جامعه‌ی نویسندگان را تائید کرد و قبول کرد دیگر در کنفرانس‌های آنها شرکت نکند. همین مسئله سبب شد که سخنگوی نتفلیکس در فوریه 2018 اعلام کند اشر سمت اجرایی در ساخت قسمت‌های بعدی سریال نخواهد داشت.
بررسی آثار
نوشتن برای کودکان، از همان اولین سال دبیرستان برای اشر آغاز شد. او همان سال اول دانشگاه سه کتاب کودک نوشت و برای نشرها فرستاد تا منتشر کنند. طی 9 سال، او کتاب‌های بسیاری نوشت که هیچکدام مورد توجه قرار نگرفتند. با این حال او به نوشتن ادامه داد.
- 13 دلیل برای اینکه (2007)
- آینده‌ی ما (2011): زمان داستان سال 1996 است. جاش و اما همه‌ی عمر همسایه بوده‌اند. خانواده‌ی جاش یک سی‌دی‌رام جدید برای پسرشان خریده‌اند. وقتی سی‌دی‌رام در کامپیوتر جاساز می‌شود، ناگهان فیسبوک او بالا می‌آید که هنوز آن زمان تاسیس نشده بود. جاش آینده‌ی خود، جایی حدود 15 سال بعد را می‌بیند و متوجه می‌شود که در آینده چطور آدمی است، کار و روابطش چگونه است. با این حال هر بار که رفرشی انجام می‌شود، همه‌چیز در آینده‌ی او عوض می‌شود. برادران وارنر رمان را خریده و قصد ساخت اقتباسی از آن را دارد.
- What Light (2016): خانواده‌ی دختری به اسم سیرا، کسب و کار فروش درخت کریسمس در اورگون دارند. با این حال او پس از فروش در کریمس، وسایلش را جمع می‌کند و به کالیفرنیا می‌رود و آنجا زندگی می‌کند. او دو زندگی دارد.
- Piper (2017): کمیک‌بوک است. داستان مربوط به گذشته‌های دور است که در جنگلی تاریخ دختری ناشنوا به اسم مگی، تنها زندگی می‌کند. او بابت معلولیت خود، مورد آزار هم‌روستایی‌ها قرار گرفت و از آنجا فرار کرد. با این حال، او دائما غرق تخیل می‌شود و می‌توان داستان و رویا خلق کند. رویای یافتن عشقی شبیه به قصه‌ها.
نقد و بررسی کتاب 13 دلیل برای اینکه
سیزده دلیل برای اینکه رمانی است که جی اشر در سال 2007 نوشت. این، اولین رمانِ اشر بود و برای او شهرت و محبوبیت بسیاری را سبب شد. طبق یک آمار، کتاب طی ده سال نخست از زمان چاپ سه میلیون نسخه فروش رفت و حالا به هشت میلیون رسیده است. همینطور برای سه سال این کتاب در لیست پرفروش‌های نیویورک تایمز جا داشت؛ با این حال خالی از حاشیه هم نبود. بین 2010 تا 2019، سیزده دلیل برای اینکه، سومین کتاب ممنوعه در مناطق مختلف آمریکا بود. باتوجه به اینکه پخش سریالی از نتفلیکس براساس این کتاب از سال 2017 شروع شد، بر شهرت آن افزوده شد.
او برای نوشتن سیزده دلیل برای اینکه، سه سال وقت گذاشت. این کتاب همینطور اولین باری بود که مخاطب نوشته‌های اشر، سنی بالاتر از خردسال داشت. او دوازده بار جواب رد از انتشارات مختلف شنید تا بالاخره این کتاب توسط یک نشر موردقبول واقع شد. نوشتن این کتاب براساس یکی از نزدیکان اشر بود که اقدام به خودکشی کرده بود. همینطور اشر برای اینکه بتواند احساسات هانا را روی کاغذ بیاورد، با زنان زیادی در مورد تجربیات دبیرستان آنها صحبت کرد. او همینطور در لاس وگاس متوجه شد که می‌خواهد داستان هانا چطور گفته شود: روی نوار کاست.
از زمان انتشار، کتاب تعریف و انتقادهای زیادی را به خود دیده است. گروه‌های مبارزه با خودکشی، از جمله مخالفان سرسخت کتاب بوده‌اند. همینطور دانشکده‌های روانشناسی از این مورد انتقاد کردند که کتاب نتوانست به هیچ بیمای روانی بپردازد و طوری مرگ هانا جلوه داده شد که انگار مکانیزم دفاعی در برابر چالش‌ها بوده است. همینطور باتوجه به صحنه‌ی تجاوز جنسی در داستان، درخواست قرار دادن برچسب اخطارگونه مطرح شد. کتاب در مدارس و کتاب‌خانه‌های بسیاری در آمریکا ممنوعه اعلام شد.
داستان کتاب
داستان کتاب، زندگی هانا بیکر را دنبال می‌کند. دختری دبیرستانی که داستان با خبر خودکشی او آغاز می‌شود. پس از مرگ او، هفت نوار از صحبت‌های پیش از مرگ هانا برای سیزده نفری که در مرگ او دخیل بودند ارسال می‌شود. هانا که با مشکلات فراوانی در دبیرستان روبرو شده بود، این سیزده نفر را دلیل خودکشی خود معرفی می‌کند. نوارها توسط همکلاسی‌ها، هم‌مدرسه‌ای‌ها و یک مورد از مقامات مدرسه که در لیست بودند شنیده می‌شود. هانا رابطه‌ی خود را با هرکدام از این افراد تعریف می‌کند و نشان می‌دهد که هرکدام به چه دلیل در زمینه‌ی این خودکشی مسئول بوده‌اند.
مهمترین شخصیت در این بین کِلِی است. همکلاسی پسر هانا که برخلاف بیشتر نفرات دیگر لیست به عمد آسیبی به هانا نرسانده و هرگز پشت او را خالی نکرده، با این حال اسم او هم در لیست وجود دارد. روایت هانا از سمتی و روایت هرکدام از شخصیت‌ها از سمت دیگر ماجراست. روایت‌هایی که گاهی با هم تفاوت دارند.
بخشی از متن کتاب
امیدوارم آماده باشی، چون می خوام داستان زندگیم رو برات تعریف کنم. دقیق تر بگم، داستان این که چرا زندگیم تموم شد. و اگر داری به این نوارها گوش میدی، یکی از همین دلایل هستی.
چند در پایین تر غذاخوری رزیه. قدم هام رو آهسته می کنم. به شیشه ی مغازه ی حیوون فروشی تکیه می دم که نفسم سر جاش بیاد. بعد به جلو خم می شم و دستمو می ذارم رو زانوم، می خوام قبل از این که مادرم برسه همه چی آروم باشه. غیرممکنه، چون حتا با این که پاهام دیگه درحال دو نیست، ذهنم تند کار می کنه. پشتم رو شیشه ی خنک سر می خوره، زانوهام خم می شه، سعی می کنم جلوی اشک ها رو بگیرم. ولی زمان داره از دست می ره. الانه که برسه.
اگر بتونین فکرهای بقیه رو بشنوین، چیزهایی رو می‌شنوین که واقعی هستن و چیزهایی که کاملا بی‌ربطه و اصلا نمی‌فهمین کدوم‌شون کدومه. دیوونه می‌شین. کدومش راسته؟ کدومش نیست؟ هزار فکر هست، ولی اصلا یعنی چی؟ دوست داشتین افکار دیگران رو بشنوین؟ البته که دوست داشتین. همه می‌گن آره، البته تا وقتی که متوجه نتیجه‌‌ش بشین. مثلا اگه بقیه هم بتونن فکرهای شما رو بشنون چی؟ اگه همین الان فکرهاتون رو بشنون…؟ گاهی فکرهایی می‌کنیم که خودمون هم درکشون نمی کنیم. فکرهایی که حتی واقعی هم نیستن – واقعا اون طوری نیستن که حسشون می‌کنیم ولی به هرحال تو ذهن مونن، چون فکر کردن بهشون جالبه…
برش‌هایی از ترجمه‌ی کتاب سیزده دلیل برای اینکه
سریال 13 دلیل برای اینکه
استودیو یونیورسال حق ساخت رمان را در فوریه 2011 خریداری کرد. ابتدا اعلام شد سلنا گومز نقش هانا بیکر را بازی خواهد کرد. این پروژه جلو نرفت و در اکتبر 2015 اعلام شد که نتفلیکس سریالی براساس ماجرا می‌سازد و گومز تهیه‌کننده اجرایی آن خواهد بود. استخدام بازیگران اصلی در ژوئن 2016 انجام شد. فیلمبرداری در شهرهایی در شمال کالیفرنیا در تابستان 2016 آغاز شد. سرانجام در مارس 2017 انتشار اولین فصل در نتفلیکس آغاز شد. فصل اول، بسیارموردتوجه قرار گرفت و نمرات خوبی دریافت کرد. با این حال تردیدهایی در خصوص نشان دادن تجاوز و خودکشی هم وجود داشت. در جولای 2019، نتفلیکس مجبور شد صحنه‌ی خودکشی هانا را از محتوای قسمت آخر فصل اول حذف کند.
با توجه به موفقیت فصل اول، سریال برای فصل دوم تمدید شد. همینطور سریال تا چهار فصل ادامه پیدا کرد. سرانجام آخرین اپیزود سریال در ژوئن 2020 منتشر شد و 13 دلیل برای اینکه، رسما تمام شد. از محبوبیت و اعتبار مجموعه هرچه از فصل اول فاصله گرفتیم، کاسته شد. به طوری که نمره‌ی روتن‌تومیتوز به فصل اول 77% و به فصل آخر 25% بود.
همینطور فصل اول، دومین سریال پربیننده‌ی نتفلیکس در سی روز اول تا آن زمان بود. چیزی که در مجموع خبر از دنبال‌کنندگانی صد میلیون برای این فصل می‌داد.
تفاوت‌هایی بین کتاب و سریال وجود دارد:
- کلی در کتاب طی یک شب نوارها را گوش می‌دهد، در سریال در مقاطع مختلف
- در کتاب هانا با قرص خودکشی کرد، در سریال با زدن رگ
- والدین هانا در کتاب کفش‌فروشی دارند، در سریال داروخانه
- در کتاب هرکدام از شخصیت‌ها بخش مربوط به خود را روایت می‌کنند، در سرال فقط کلی و هانا
- در کتاب، والدین هانا دنبال شکایت از مدرسه نمی‌روند
- شخصیت یازدهم کتاب جنی کورتز و در سریال شری هلند است.
جایگاه کتاب 13 دلیل برای اینکه
برای بررسی جایگاه کتاب در نزد مخاطبان به سراغ گوگل ترندز رفتیم. این ابزاری از گوگل است که به ما در مقایسه کلیدواژه (اینجا یک سری کتاب) با شرایط قابل تعیین، کمک می‌کند. دیتای مربوط به این ابزار، از نتایج جستجوی کاربران تعیین شده است. از همین ابزار برای بررسی وضعیت کتاب حاضر استفاده کردیم. به این ترتیب، کتاب 13 دلیل برای اینکه را با یک سری کتاب در فضای مشترک مقایسه کردیم. مزایای سر به زیری، انجمن شاعران مرده، گناه ستاره‌های ما و کتابخانه نیمه‌شب در لیست هستند. همانطور که می‌بینید طی پنج سال اخیر، از میزان محبوبیت و توجه به 13 دلیل برای اینکه کاسته شده است. در واقع طی این دوره تنها از یک کتاب در لیست عملکرد بهتری داشته است.
همینطور سراغ گودریدز رفتیم. گودریدز سایتی شبیه به شبکه اجتماعی برای عاشقان کتاب است. 13 دلیل برای اینکه طبق انتظار مهمترین کتاب اشر است و به مراتب بیشتر از سایر کتاب‌های او امتیاز دریافت کرده است. 899 هزار نفر به کتاب امتیاز داده‌اند که عدد بسیار خوبی است. با این حال میانگین این نمرات 3.8 از 5 است که عددی تقریبا متوسط است. در ادامه یک نظر مثبت و یک نظر منفی را در خصوص کتاب از نظرات کاربران گودریدز می‌آوریم.
نظر مثبت
5 از 5 به کتاب نمره داده است:
این کتاب مطمئنا چیزی نبود که حتی حدسشو میزدم. با توجه به صحبت هایی که از سریالش شنیده بودم و البته کسایی که تعریف میکردن در موردش و تم داستانی، انتظار یه داستان عاشقانه مسخره و نوجوون‌های احمق رو داشتم. مورد دوم رو درست حدس زدم، ولی بقیه موارد کاملا برخلاف چیزی بود که خیال می‌کردم. داستان بیشتر از هر چیزی، در مورد اینه که ما با کارهامون، حتی چیزایی که متوجه‌ش نیستیم و به نظرمون کاملا ساده و مسخره میان، ممکنه زندگی یکی دیگه رو خراب کنیم، باعث ناامیدی و دردش بشیم و زندگی براش مثل جهنم بشه. ممکنه با رفتارهایی که تبدیل به عادت روزانه‌مون شدن، بقیه رو تحقیر و مسیر زندگیشون رو تغییر بدیم.
به نظرم شخصیت هانا بیکر، بیش از حد حساس بود. صددرصد قبول دارم که یکسری از بلاهایی که سرش اومدن بد و ناراحت‌کننده بود، اما خب، زندگی همینه! قرار نیست خیلی هم خوش بگذره و همه‌چی خوب باشه. تقریبا اتفاقاتی که برای هانا افتادن، کم و بیش شبیه‌شون یا چیزایی نزدیک بهشون برای بیشتر مردم اتفاق افتادن، ولی اونا خودکشی نکردن. به نظرم داستان می‌تونه برای کسایی که متوجه منظور نویسنده نمیشن، خطرناک باشه، ممکنه حتی تاثیر منفی روی نحوه فکر خیلی از کسایی که کتاب رو می‌خونن بذاره. مفهوم و منظور جی آشر بد نیست، حتی میشه برداشت‌های خیلی خوب و منطقی هم ازش داشت، اما نحوه رسوندن این مفهوم به مخاطب، به نظرم مشکل داشت.
در کل، به نظرم سیزده دلیل برای اینکه، کتاب جالبی بود و ارزش خوندن رو داره. شاید حتی خوندنش برای خیلی از نوجوون‌ها لازم باشه.
کامنت فارسی از حسین
نظر منفی
دو ستاره از 5 ستاره:
سیزده دلیل برای… همه ویژگی‌های یه کتاب عامه‌پسندِ تینیجری رو داره. اما مشکلات هانا رو در حد روابطش نمی‌دونم. مشکل اصلی هانا شکست‌های متعدد در دوستی‌ها و علاقه‌مندی‌ها و موقعیت اجتماعی و خانوادگی‌ش نیست. مشکل اصلی هانا نداشتن معنی و هدفه! شما هیچ جای داستان نمی‌بینید هانا از علاقه‌مندی‌ها، اهداف و آرزوها، وضعیت درسی و چشم‌انداز آینده‌ش بگه. هانا دختر ضعیفیه، چون سعی نکرده خودشو بشناسه و ببینهاز زندگی چی می‌خواد. خودشو داده دست جریانات زندگی‌ش و بعد مرگش خِرِ بقیه رو گرفته که نذاره دیگه همچین بلاهایی سر دیگران بیاد.
هانا دیالوگ‌های فلسفی کم نداره. دیالوگ‌هایی که به یه دختر با اون سن و شرایط اصلاً جور درنمی‌آد! حالا گیریم خیلی باهوشه واقعاً. ولی این هوشش رو چرا برای ساختن زندگی‌ش استفاده نکرد؟ ولی شخصاً سیزده تا دلیل واسه خودکشی‌مو همین الآن هم دارم. همه‌مون داریم. چی باعث میشه زنده بمونیم؟ و پایان. ولی این پیام اخلاقیِ تهش بدجور خورد تو صورتم. لازم نبود اون‌قد واضح پای اسکای رو بکشه وسط و خیلی سینماتیک کلی بره دنبالش که نذاره مثل هانا خودکشی کنه یا هرچی.
در مورد ترجمه هم؛ ما یه دونه پانویس هم نداریم! جایی هم که مترجم اومده توضیح بده، تو متن در حد باز و بسته کردنِ پرانتز بوده. این به نظرم ارزش کار خودشو پایین می‌آره، با توجه به این که حس کردم در ترجمه وفاداری و امانت‌داری‌شو حفظ کرده. اما از طرفی با لحن هم مشکل داشتم. ازون جایی که بخش اعظم داستان حرفای هانا بود، تفکیک لحن اون با لحن شکسته‌ی داستان و راوی گاهی سخت می‌شد. گرچه با ایتالیک کردن تفریق قائل شده بودن. ولی به نظرم کافی نبود. واقعاً لزومی داشت عامیانه بشه؟ بگذریم از مشکلات ویرایشی- نگارشی زیادش.
کامنت فارسی از جیپسی
بهترین ترجمه کتاب 13 دلیل برای اینکه
طی سال‌های اخیر، این کتاب هم مانند قانون پنج ثانیه، بنویس تا اتفاق بیفتد، هنر جنگ، مرگ ایوان ایلیچ، قوی سیاه، ثروتمندترین مرد بابل، هنر عشق ورزیدن و پاستیل های بنفش درگیر ترجمه‌های متعدد شده است. موارد زیر، ترجمه‌های متفاوت کتاب هستند:
- سیزده دلیل برای اینکه | انتشارات نوین | یاسمین سیفایی
- سیزده دلیل برای این که | انتشارات میلکان | فرمهر امیردوست
- سیزده دلیل برای اینکه… | انتشارات آرشیو روز | فاطمه مختاری
- سیزده دلیل برای… | انتشارات آذرباد | مهرزاد جعفری
- سیزده دلیل برای این که | انتشارات عالی تبار | محبوبه سلمانی
- سیزده دلیل برای اینکه | انتشارات آتیسا | مرجان ایزدی
- سیزده دلیل برای اینکه | انتشارات نیک فرجام | رزا کرمانیان
- سیزده دلیل برای اینکه | انتشارات معیار علم | نهال سهیلی‌فر
- سیزده دلیل برای اینکه | نشر شانی | سوگند صادق
این بین به دو کتاب می‌توان به عنوان بهترین ترجمه‌ها اشاره کرد. یکی نسخه‌ی نشر ملیمان با ترجمه‌ی فرمهر امیردوست است. مورد بعدی، کتابی است که نشر نوین با ترجمه‌ی یاسمین سیفایی منتشر کرده است.
نظرات کاربران