تنها یک ماه از فصل زمستان گذشته است و هنوز فصل سرما ادامه دارد. به همین دلیل قصد داریم معرفی بهترین مناطق گردشگری زمستانی را ادامه دهیم. با این‌که در مطالب قبلی به معرفی کرمان پرداختیم، اما شاید برخی از شما دنبال مقصدی جدید باشید. در این مطلب قصد داریم در تونل‌های پرپیچ تاریخ سفر کنیم. در ادامه به شهری گرم خواهیم رسید که این گرما در رفتار مردمش نیز نمایان است. بالأخره هرچه نباشد، این مردم روزگاری ساکن پایتخت یکی از مهم‌ترین امپراتوری‌های جهان بودند. با این مقدمه، کمربندهایتان را ببندید که می‌خواهیم با معرفی شوش شما را به یک سفر مجازی ببریم؛ به یکی از بهترین مناطق گردشگری خوزستان. پس اگر آماده‌ی سفر به شوش هستید، با خوبو همراه بمانید.
شوش کجاست؟
تا وقتی مسافری کاملا نداند مقصدش کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد، برای سفر رغبتی نخواهد داشت. این مسأله باعث می‌شود پیش از هرچیزی به سراغ جغرافیا و تاریخ شهر شوش برویم. در غرب استان خوزستان شهری قرار دارد که در زمان گذشته پایتخت تمدن عیلام (هَتَمَتی) و پایتخت زمستانی امپراتوری هخامنشیان بود. شهر شوش تنها ۱۲۰ کیلومتر با اهواز فاصله دارد و از مهم‌ترین شهرهای این استان است.
همچنین این شهر از جنوب با اهواز، از شرق با شوشتر، از شمال با اندیمشک و از غرب با شهر بستان و نیز استان ایلام همسایه است.
جغرافیا و مردم شناسی شوش
مساحت شهر شوش دانیال ۳٬۵۷۷ کیلومتر مربع است که درون آن بیش از ۷۷٬۰۰۰ نفر زندگی می‌کنند. اکثر مردم این منطقه از هموطنان عرب زبان ما هستند. البته این تنها گویشی نخواهد بود که به گوش شما می‌خورد. اگر درون خیابان‌های این خطه قدم بزنید، شاهد گفت‌وگو مردمی با گویش دزفولی، لری و حتی بختیاری نیز خواهید بود. دلیل این مسأله هم مهاجرت‌های مختلفی است که به این منطقه صورت می‌گیرد.
فرهنگ و مذهب شهر شوش دانیال
دین یکی از پایه‌های اصلی تمدن محسوب می‌شود. در نتیجه هنوز هم مردم این دیار از عِرق دینی جوشانی برخوردار هستند. وجود آرامگاه‌های دانیال نبی (از پیامبران یهود) و دِعبِل خُزاعی (شاعر شیعه‌ی قرن سوم هجری) نیز گواه همین مسأله است.
در فرهنگ شهر شوش، مراسم‌های مذهبی نقش بسیار مهمی دارند. یکی از اصلی‌ترین اعیاد بین مردم آن‌جا عید فطر است. از روزگاری دور با پایان ماه رمضان، مردم به شادی و سرور می‌پرداختند. اگر برای سفر به شوش این ایام را انتخاب کنید، شاهد آذین بندی کوچه‌ها و لباس نو بر تن افراد خواهید بود. دیدوبازدید نیز در این ایام افزایش می‌یابد و مردم با شیرینی از هم پذیرایی می‌کنند.
البته فرهنگ این مردم بسیار مصالحه‌جو است و تساهل مذهبی رواج دارد. حتی در دوران گذشته پیروان تمام مذاهب اسلامی در شوش ساکن بودند. در دوران معاصر هم هنر بومی از پایگاهی مردمی برخوردار است. برای مثال می‌توان به موسیقی محلی شوش اشاره کرد. «حسان اگزار چنانی زاده» یکی از فعالان موسیقی سنتی شوش بود و سالیان زیادی در این زمینه فعالیت کرد.
تاریخچه منطقه شوش
نمی‌توان به معرفی شوش پرداخت و از تاریخ غنی این منطقه سخنی نگفت. حتی نام این سرزمین هم با خوبی و خیر پیوند دارد. در فرهنگ لغت دهخدا یکی از معانی شوش لطیف، نیکو و خوب است. از دیگر معانی این کلمه نیز می‌توان به مرد دلاور اشاره کرد. شاید به خاطر همین ویژگی‌ها بود که حاکمان، آن‌جا را به عنوان پایتخت برگزیدند و چنین نامی رویش گذاشتند.
تاریخ این شهر به بیش از شش هزاره قبل برمی‌گردد. طبق مدارک موجود از زمان بنای شهر، شوش دانیال از نظر اقتصادی، صنعتی و سیاسی شهری مهم بود. در قرن ۲۷ پیش از میلاد عیلامیان این شهر را به عنوان پایتخت خود برگزیدند. با روی کار آمدن سلسله هخامنشی نیز این امر ادامه داشت.
در قرن‌های بعدی با این‌که شوش دیگر پایتخت نبود، اما از اهمیت و آبادانی زیادی برخوردار بود. بخشی از این اهمیت نیز با قداست مذهبی آن‌جا ارتباط داشت. پیش از اسلام، یهودیان یکی از ساکنان فلات ایران بود. وجود آرامگاه دانیال نیز دست‌مایه‌ای برای تقدیس این منطقه شد. پس از گسترش اسلام در ایران نیز، باورهای اسلامی بر احترام به تمام پیامبران ادیان ابراهیمی تأکید داشت.
البته یکی از تلخ‌ترین دوران برای مردم ساکن شهر شوش، حمله‌ی مغول‌ها به ایران بود. زیرا در کنار کشتار مردم در این برهه، به شهر نیز آسیب زیادی رسید. البته پس از اندکی، دوباره ساکنان جدید آن‌جا به عمران و بازسازی شهر پرداختند.
آب و هوای شوش
حالا که قدری دانستیم شوش کجاست، بهتر است به سراغ آشنایی با اقلیم این ناحیه برویم. زیرا آگاهی از شرایط جوی مقصد به ما در زمان‌بندی و یافتن تجهیزات مناسب سفر کمک می‌کند. منطقه شوش خوزستان در اقلیمی گرم و خشک قرار دارد. به همین دلیل نسبت به سایر مناطق این استان، کم‌تر شاهد هوایی شرجی خواهید بود؛ معمولا تعداد ایام مرطوب به ۴۵ روز در سال می‌رسد.
از نظر دما، در فصل تابستان گرمای هوا گاهی به ۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد هم خواهد رسید. اما با عبور از این فصل هوا به سمت تعادل حرکت می‌کند. در فصل زمستان از سرمای استخوان‌سوز خبری نیست. اگر چه گاهی هوا نزدیک به صفر می‌رسد، اما معمولا دما در حدود ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است.
شروع فصل بارش در این شهر از آبان ماه است و جریان بارندگی تا ابتدای بهار ادامه خواهد داشت. میانگین بارش باران در شوش نیز بین ۲۴۰ تا ۵۸۸ میلی‌متر قرار دارد.
بهترین زمان سفر به شوش
از خودتان می‌پرسید «کی به شوش سفر کنیم». راستش را بخواهید این مسأله قدری به شرایط شما نیز بستگی دارد. اگر با هوای گرم و شرجی راحت نیستید، پس هرگز در تابستان سراغ سفر به شوش نروید.
در ماه‌های پایانی زمستان هوای این شهر بسیار مطلوب می‌شود. به همین دلیل هم هموطنان یهودی در این ایام به زیارت مقبره دانیال نبی می‌آیند. از طرف دیگر تالاب بامدژ با داشتن گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری، از زیباترین جاذبه های طبیعی شوش است. در بازه‌ی اسفند تا اردیبهشت ماه، گیاهان این تالاب دوباره می‌رویند و فرصت مشاهده‌ی بی‌واسطه‌ی جانوران مختلفی را خواهید داشت. پس حیف است این فرصت را از دست بدهید.
با این توصیفات می‌توان گفت در کل بهترین فصل سفر به شوش، فصل زمستان و بهار است.
راه های دسترسی به شوش
با توجه به موقعیت خاص منطقه، شاید نمی‌دانید «چطور به شوش برویم». خوشبختانه با انواع وسایل نقلیه می‌توانید، حداقل خودتان را به نزدیک این شهر برسانید. اگر حوصله‌ی جاده‌های طولانی را ندارید، امکان مسافرت با هواپیما نیز وجود دارد. نزدیک‌ترین فرودگاه به شهر شوش دانیال، فرودگاه اندیمشک است. در طول هفته نیز یک پرواز از مبدأ تهران به سمت این فرودگاه انجام می‌گیرد. اما اگر عجله داشتید، باید بلیت پرواز اهواز را تهیه کنید؛ خوشبختانه در این خط هوایی هرروزه پروازهایی انجام می‌گیرد.
اگر چه هواپیما بسیار سریع است، اما قیمت زیاد آن برای برخی افراد مقرون‌به‌صرفه نیست. اما در عین حال، از مسأله‌ی راحتی در سفر نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. برای این دسته اشخاص بهترین گزینه، مسافرت با قطار است. اگر شما هم در این گروه جای دارید، نگران نباشید. اولین قدم تهیه بلیت قطار برای اندیمشک است. پس از ورود به این ایستگاه از طریق تاکسی‌ها و اتوبوس‌های موجود، به راحتی به شوش خواهید رسید.
ارزان ترین روش سفر به شوش استفاده از اتوبوس و خودروی شخصی است. شاید در ابتدا طول مسیر زیاد به نظر بیاید، اما همراهی با عزیزان و تماشای جاده، راه را کوتاه می‌کند. خوشبختانه همواره از شهرهای مختلف به سمت شوش دانیال اتوبوس موجود است. پس خیالتان راحت باشد.
معرفی دیدنی های شوش
در ادامه معرفی شوش نوبت آشنایی با مکان‌های دیدنی این منطقه می‌رسد. مگر می‌شود به یکی از پایگاه‌های اصلی تمدن قدم بگذارید و غرق طبیعت و تاریخ این منطقه نشوید. البته امیدواریم این کاوش تنها به یک سفر مجازی محدود نشود و فرصت بازدید حضوری از آن‌جا را پیدا کنید. محکم بنشینید که از ایستگاه‌های مختلفی عبور خواهیم کرد.
تالاب بامدژ
از مهم‌ترین تالاب‌های استان خوزستان، تالاب بامدژ است. البته نسبت به سایر جاهای دیدنی شوش، این تالاب فاصله بیشتری تا خود شهر دارد. برای بازدید از آن لازم است که حدود ۷۰ کیلومتر از شهر فاصله بگیرید. البته مشاهده‌ی جانورانی چون خرگوش، خارپشت ایرانی، انواع ماهی، گونه‌های مختلف لاکپشت بیشتر از این‌ها می‌ارزد.
تماشای گیاهانی چون شاه‌تره، خارشتر، پونه، تاج خروس، گل گاوزبان، نی، شیرین بیان و… فرصتی است که هرجایی نصیب‌تان نخواهد شد. پس حالا که در شوش هستید، تجربه‌ی دوباره حس سرزندگی را از دست ندهید. بگذارید طبیعت در تمام تن‌تان جریان یابد.
رودخانه کرخه
اگر فیلم از کرخه تا راین را دیده باشید، احتمالا این نام برایتان آشنا است. یکی از دیگر جاذبه های گردشگری شوش دانیال رود کرخه است. سرچشمه این رودخانه رشته کوه زاگرس است و از مهم‌ترین رودخانه‌های ایران محسوب می‌شود. همچنین کرخه سومین رودخانه طولانی کشور به حساب می‌آید. مسیر این رود نیز از کنار آثار تاریخی این شهر می‌گذرد. باید بدانید بزرگ‌ترین سد آبی کشور هم روی این رودخانه قرار دارد.
پارک ملی کرخه
حالا که اسمی از کرخه به میان آمد، حیف است در ادامه معرفی دیدنی های شوش از پارک ملی کرخه حرف نزنیم. وسعت این جاذبه به ۱۶٬۰۰۰ هکتار می‌رسد و در آن گونه‌هایی چون گوزن زرد ساکن هستند. همچنین جنگل قلعه نصیر نیز طبیعت باصفایی دارد. پس با قدم گذاشتن در آن‌جا می‌توانید تمام خستگی‌ها را بیرون کنید.
قلعه شوش
از دیگر جاذبه های دیدنی شوش، قلعه این شهر است. برخی افراد به این بنا آکروپل یا قلعه فرانسوی ها نیز می‌گویند. باستان‌شناسی به نام ژاک دمورگان در بین سال‌های ۱۲۷۶ تا ۱۲۹۱ خورشیدی، در این منطقه مشغول اکتشاف بود. برای اسکان تیم باستان‌شناسی نیز، روی تپه‌های تاریخی شهر شوش قلعه‌ای ساختند. معماری قلعه شوش به سبک قرون وسطی است و قسمتی از آثار باستانی زینت‌بخش آن بوده.
چغازنبیل
یکی دیگر از جاهای گردشگری شوش، معبد باستانی چُغازَنبیل است. این پرستشگاه بیش از ۳٬۲۰۰ سال قدمت دارد. شاید برایتان جالب باشد که اولین بنای ایرانی ثبت شده در فهرست یونسکو، چغازنبیل بود. دستور ساخت بنای این معبد را پادشاه عیلام، اونتاش گال داد.
برای رسیدن به این اثر تاریخی لازم است ۴۵ کیلومتر به سمت جنوب شهر بروید تا به نزدیکی هفت تپه برسید. درون بنای ساختمان نیز دیدنی‌های بسیاری از جمله کتبیه‌های دیرینه وجود دارد. مطمئنا بازدید از چغازنبیل شما را به دل تاریخ خواهد برد.
آرامگاه دانیال نبی
در ادامه معرفی شوش به سراغ نشان این شهر می‌‌رویم. هرکس که می‌داند شهر شوش کجاست، با این بنای مذهبی نیز آشنایی دارد. مقبره‌ی دانیال در خیابان امام خمینی، واقع در قسمت مرکزی شهر است. باید بدانید بنای فعلی آرامگاه به بعد از ورود اسلام به ایران تعلق دارد. در این رابطه البته روایات مختلفی گفته می‌شود. برخی معتقدند که پس از ورود مسلمانان به ایران، جنازه‌ی این پیامبر را از شوشتر به نقطه‌ی فعلی منتقل کردند.
البته بنای فعلی در سال ۱۲۸۷ قمری مرمت و بازسازی شد. دستور این کار را نیز شیخ جعفر شوشتری (یکی از روحانیان سرشناس وقت) صادر کرد. اگر به ساختمان این مکان دقت کنید، متوجه تفاوت گنبد آن با بسیاری از بناها خواهید شد. زیرا این سبک معماری متعلق به دوران سلجویان است. این مسأله را نیز می‌توانید از طریق چین‌های موجود روی گنبد بهتر درک کنید.
در قسمت داخلی نیز وجود ضریح طلایی، سنگ‌فرش مرمر و آینه‌کاری به بنا جلوه‌ی خاصی می‌دهد. به همین دلیل نیز زیارت مقبره‌ی این پیغمبر حس‌وحالی معنوی برای انسان می‌سازد.
سایر جاذبه های گردشگری شوش
فهرست دیدنی های شوش تنها به موارد بالا ختم نمی‌شود. پس اگر به این شهر سفر کردید، موارد زیر را نیز از دست ندهید.
- کاخ اردشیر
- ایوان کرخه
- کاخ آپادانا
- محوطه باستانی هفت تپه
- رودخانه شاوور
- کاخ شاوور (هدیش)
- مقبره دعبل خزایی
- بقعه شچاخ
صنایع دستی شوش
مگر می‌شود در معرفی شوش حرفی از هنر دست مردم زحمت‌کش این شهر نزد. از طرفی خرید سوغاتی یکی از رسوم مردم ایران است. با این کار ما شادی و لذت خودمان را با دیگران نیز تقسیم می‌کنیم. در بین سوغات شوش صنایع دستی جایگاه ویژه‌ای دارد. ماندگاری بالای این آثار سبب می‌شود خاطرات خوش سفر، تا سالیان زیادی در ذهن شما ماندگار بماند.
از صنایع دستی شوش می‌توان به سفال‌گری و نقاشی روی چوب اشاره کرد. همچین در بین مردم این خطه تذهیب‌کاران ماهری وجود دارند. اگر به تابلوهای خطاطی نگاه کنید، دور قاب نقش‌ونگاری می‌بینید. این نگاره‌ها محصول دست هنرمندان تذهیب‌کار است.
در زمینه‌ی صنایع چوب نیز مردم این شهر بسیار فعال و کوشا هستند. جدا از تابلوهای معرق و منبت روی سازه‌های چوبی، شوش کپوبافان زبده‌ای نیز دارد. این هنر در قسمت‌های جنوبی کشورمان بسیار رایج است. محصول کار نیز ظروف حصیری بسیار زیبا و باکیفیت خواهد بود. با خرید این ظروف می‌توانید جلوه‌ی خاصی به اتاق پذیرایی خانه‌تان ببخشید.
یکی از ناشناخته‌ترین سوغاتی های شوش هنر محرق است. با وجود شباهت‌های این هنر به معرق‌کاری، ماهیت این دو فن بسیار تفاوت دارد. در هنر محرق کاری، هنرمندان با استفاده از ساقه‌های گندم و جو یا حصیرِ رنگی تصاویر بسیار زیبا و منحصر‌به‌فردی می‌سازند. خوشبختانه در شوش دانیال شما فرصت خرید این تابلوها و آشنایی بیشتر با محرق را دارید.
خوشمزه‌ترین سوغات شوش
نه تنها در شمال ایران، بلکه خوزستان نیز یکی از قطب‌های تولید برنج کشور است. از ویژگی‌های برنج تولید این استان نیز می‌توان به طبع گرم و راحتی هضم اشاره کرد. در کنار برنج خرما نیز یکی از معروف‌ترین محصولات کشاورزی شهر شوش است.
این مواد اولیه وقتی به دست زنان کدبانوی این شهر می‌رسد، تبدیل به کلوچه‌هایی خوشمزه می‌شود. پخت دو نوع کلوچه در منطقه شوش رواج دارد؛ کلوچه‌های شکری و خرمایی. همچنین نان گرم و خوش عطر محلی را نیز در آن‌جا پیدا خواهید کرد.
در کنار نان داغ، تجربه‌ی غذاهای سنتی شما را بی‌خیال فست‌فود خواهد کرد. یکی از این غذاهای پوکورا است. این غذا از ترکیب حبوبات پخته و چرخ شده با سبزی تازه درست می‌شود. پس از ترکیب مواد نیز، آن را در روغن سرخ می‌کنند.
یکی دیگر از خوشمزه‌ترین غذاهای شوش نافله است. این غذا متشکل از گوشت چرخ شده، نعنا، آرد نخود و ادویه است. این مخلوط را نیز در روغن سرخ می‌کنند که بسیار خوشمزه می‌شود. از دیگر غذاهای سنتی این منطقه نیز می‌توان به امگشت پلو، آش ارده و شله ارده اشاره کرد.
جمع‌بندی
در این مطلب به معرفی شوش پرداختیم. این شهر در غرب استان خوزستان قرار دارد. بهترین زمان سفر به شوش نیز فصل زمستان و بهار است. از دیدنی‌های این منطقه می‌توان به رودخانه کرخه، قلعه شوش، چغازنبیل و مقبره دانیال نبی اشاره کرد. برخی از صنایع دستی و سوغات شهر شوش عبارتند از ظروف سفالی، منبت، محرق، کلوچه، خرما و برنج.
سخن پایانی
سفر یکی از خاطره‌انگیز‌ترین تجربیات انسانی است. البته ساخت یک خاطره‌ی خوش نیازمند تجربه و برنامه‌ریزی است. شاید حس کنید در این متن نکته‌ای فراموش شد. همچنین ممکن است تجربه‌ی سفر به شهر شوش دانیال را داشته باشید. پس در این صورت نظرات و تجربیات خود را با ما در کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.
نظرات کاربران