امروزه صنعت ساخت‌وساز به یکی از پردرآمدترین مشاغل دنیا تبدیل شده است. افرادی که در این حرفه مشغول به کار هستند باید قبل از احداث بنای جدید، مکان را آماده‌سازی کنند یا به‌نوعی تخریب ساختمان را انجام دهند تا ساختمان بدون ایراد برپا شود. در برخی از منطقه‌ها بر روی ساختمان‌های کلنگی و فرسوده نمی‌توان طبقات جدید احداث کرد. ازاین‌رو مهندسان یا مالکین ساختمان‌های فرسوده با همکاری تیم تخریب، آن مکان را از بین می‌برند و یک‌خانه جدید درست می‌کنند.
اولین گام برای تخریب ساختمان عقد قرارداد پیمانکاری میان مالک ساختمان و تیم تخریب است. در این قرارداد طرفین در مورد صفر تا صد تخریب ساختمان به همراه تمام شروطی که باید در حین تخریب رعایت شود صحبت می‌کنند. مالک ساختمان اگر لازم بداند تاکید می‌کند که برخی از مصالح ساختمانی و یا اشیا و وسایلی که در ساختمان است را نیاز دارد. در این صورت سرپرست تیم تصمیم می‌گیرد از چه روشی برای خراب کردن خانه استفاده کنند.
در ادامه این مقاله از خوبو با معرفی ساختمان‌هایی که نیاز به تخریب دارند و همچنین انواع روش‌های تخریب اطلاعات جامعی را در اختیارتان قرار خواهیم داد.
تخریب ساختمان به چه معنا است؟
تخریب به معنی خراب کردن و ویران‌سازی است. زمانی که از تخریب ساختمان صحبت می‌کنیم معمولاً منظورمان ازبین‌بردن کل سازه ساختمانی است. زمانی که به طور کامل اسکلت ساختمان از بین برود شخص می‌تواند ساختمان جدیدی را بنا کند.
در نظر داشته باشید قبل از ساختن ساختمان باید تمام مصالح قبلی از آنجا خارج شود. مصالح ساختمانی می‌تواند جداسازی شده و برای ساختمان جدید مورد استفاده قرار گیرد.
جالب است بدانید بر اساس مبحث ۱۲ قانون و مقررات ملی ساختمان هر نوع حذف، نوسازی یا تعمیر و مرمت در ساختمان رخ داد با نام تخریب از این یاد می‌شود. به‌طورکلی اگر قسمتی از ساختمان جدا شود و دیگر در ساختمان وجود نداشته باشد در آن خانه تخریب صورت‌گرفته است.
معرفی ساختمان‌های منازلی که نیاز به تخریب دارند
زمانی که مالک یک‌خانه تصمیم بگیرد ساختمان خود را به یک مکان تجاری تبدیل کند باید پس از مشورت با مهندسان تصمیم بگیرد که این کار چگونه امکان‌پذیر است. گاهی اوقات مهندس مربوطه دستور می‌دهد که عملیات صفر تا صد تخریب ساختمان انجام شود؛ اما برخی اوقات فقط از یک بازسازی و مرمت استفاده خواهد کرد.
علاوه بر این بعضی از مردم مایل هستند که خانه‌های خود را به یک مکان جدیدتر تبدیل کنند. به همین دلیل مجبورند که از روش‌های بازسازی، مرمت، تعمیر یا تخریب استفاده کنند. دو موردی که در ادامه آنها را معرفی خواهیم کرد ساختمان‌های هستند که معمولاً مهندسان دستور تخریب آنها را صادر می‌کنند.
خانه‌های کلنگی
اگر از قدمت ساختمان بیست سال گذشته باشد از آنها به‌عنوان ساختمان‌های کلنگی یاد می‌شود. ساختمان‌هایی که عمر زیادی دارند معمولاً دوطبقه بوده و بدون آندانت و پی استاندارد هستند. ازاین‌رو افرادی که می‌خواهند در آنجا زندگی کنند احساس امنیت نخواهد کرد و مایل‌اند این خانه‌ها را از بین ببرند تا یک مکان مناسب برای زندگی بسازند.
فراموش نکنید خانه‌هایی که مطابق با استاندارد ساختمان‌سازی بنا نمی‌شود با کوچک‌ترین تکان در زمین دچار ریزش خواهد شد. ازاین‌رو تا جایی که امکان دارد در این خانه‌ها نباید زندگی کرد. بیشتر مردم در صورت امکان آن خانه‌ها را بازسازی می‌کنند اما در بدترین حالت مجبور به تخریب ساختمان هستند.
ساختمان غیراستاندارد و فرسوده
ساختمان‌های فرسوده به مکانی گفته می‌شود که گذر زمان باعث فرسایش آن نشده است. بلکه عدم رعایت استانداردها و استفاده از مصالح نامرغوب باعث شده که بعد از گذر چهار الی پنج سال نیاز به تخریب داشته باشد.
در نظر داشته باشید برخی از ساختمان چون به‌هیچ‌عنوان اصولی ساخته نشده‌اند نیاز دارند که عملیات صفر تا صد تخریب ساختمان بر روی آن انجام شود. در صورتی مایل نباشید ساختمان را به طور کامل خراب کنید باید از مهندسان خبره کمک بگیرید تا مراحل بازسازی قسمت‌هایی از خانه‌ها را به بهترین شکل ممکن انجام دهند. اگر بازسازی به شیوه درست صورت نگیرد ممکن است در اثر زلزله‌های کم ریشتر ساختمان دچار آسیب‌های جدی شود.
نوسازی ساختمان
برخی افراد فکر می‌کنند که همواره ساختمان‌های مخروبه را خراب می‌کنند. اما باید خدمتتان عرض کنیم که چنین تفکری اشتباه است؛ زیرا امروزه صنعت ساخت و ساز به سمت مدرن شدن پیش می‌رود و افراد زیادی با این روند همراه گشته‌اند.
این اشخاص با تخریب ساختمان خود ممکن است آن را به یک مرکز تجاری تبدیل کنند یا از آن یک‌خانه ویلایی و ساختمانی مدرن احداث کرده و مابقی روزهای زندگی خود را در آنجا سپری نمایند. لازم به ذکر است هر خانه‌ای امکان نوسازی و تخریب دارد به جز خانه‌هایی که به ثبت میراث‌فرهنگی رسیده‌اند. شهرداری و اماکن مربوطه به‌هیچ‌عنوان مجوزهای لازم را برای تخریب چنین ساختمان‌هایی صادر نخواهند کرد.
اقدامات لازم قبل از تخریب ساختمان
چون ویران کردن یک‌خانه خطرات زیادی را برای تیم و همسایه آن مکان به همراه دارد باید اقدامات پیشگیرانه‌ای قبل از شروع خراب کردن خانه صورت بگیرد.
فنس‌کشی: چون ممکن است یکی از مصالح بر روی سر افراد عابر پیاده ریزش کند باید مکانی را برای عبور و مرور این افراد در نظر بگیرد. به همین دلیل قبل از شروع عملیات باید محوطه جهت عبور و مرور مردم و اعضای گروه ایجاد شود.
داربست‌بندی درست: در ساختمان‌های چندطبقه که به‌وسیله کارگرها تخریب می‌شود باید از وسیله‌ای به نام داربست فلزی استفاده گردد. داربست‌ها بر اساس مقررات ایمنی کارگاه‌های ساختمانی نصب می‌شوند. چون تکیه‌گاه داربست‌ها محکم است توانایی تحمل بارهای عمودی و جانبی را دارد.
پوشش توری: از پوشش توری برای محافظت از ریزش نخاله‌های ساختمانی استفاده می‌شود.
ابزارهای لازم برای تخریب ساختمان
به مجموعه ابزارآلات و ماشین‌هایی که از صفر تا صد تخریب ساختمان توسط کارگران و رانندگان استفاده می‌شود ابزارهای تخریب و ویران‌سازی گفته می‌شود. در نظر داشته باشید افرادی که در اجرای این عملیات دخیل هستند باید از وسایل ایمنی استفاده کرده تا خطری آنها را تهدید نکند. تهیه این وسایل به عهده سرپرست تیم یا کارفرما است.
ابزارهای مورد نیاز جهت تخریب ساختمان
- بیل
- کلنگ
- فرغون
- تیشه دوسر
- کلنگ یک سر
- پتک
- قلم
- دیلم
- سنگ فرز
- دریل
- ضربه زن برقی
- دستگاه برش آهن‌آلات با گاز اکسیژن
- شیلنگ آب
- بشکه زیرپایی
- تخته الوار زیرپایی
- داربست فلزی
- طناب و قرقره
- بالابر
ماشین‌آلات مورد نیاز جهت تخریب ساختمان
- بیل مکانیکی چرخ زنجیری
- بیل مکانیکی چرخ لاستیکی
- دکل استاندارد
- دکل بلند
- لودر
- بیل بکهو
- دستگاه چکش هیدرولیکی که به بیل‌های مکانیکی وصل می‌کنند
- مینی لودر (بابکت) به همراه وسیله‌های جانبی
- کامیون کمپرسی
- چکش بادی تخریب
- دستگاه کمپرسور
- موتور دیزلی
وسایل ایمنی سازی
- کپسول آتش‌نشانی
- کمربند ایمنی
- دستکش ایمنی
- کفش ایمنی
- کلاه ایمنی
- عینک ایمنی
- لباس کار مناسب تخریب
- نردبان دوطرفه استاندارد
- داربست فلزی
- نردبان یک‌طرفه بلند و کوتاه
معرفی انواع روش‌های تخریب ساختمان
انتخاب روش تخریب ساختمان باید با مشورت مهندسان یا افراد باتجربه در این زمینه صورت بگیرد. در نظر داشته باشید هیچگاه به‌تنهایی و بدون گرفتن مشاوره از این افراد عملیات صفر تا صد تخریب ساختمان را شروع نکنید؛ زیرا ممکن است اتفاقات جبران‌ناپذیری رخ دهد. این افراد چون علم و تجربه کافی را در این زمینه کسب کرده‌اند با مطالعه میدانی تصمیم می‌گیرند یکی از روش‌های کم‌دردسر تخریب را به کار ببرند.
روش اول: تخریب دستی از بالا به سمت پایین
کارگران با استفاده از داربست شروع به خراب کردن سقف می‌کنند. به‌خاطر داشته باشید که ترتیب‌های خاصی باید در این روش رعایت شود تا فرایند تخریب به‌درستی جلو برود. اگر ترتیب این مراحل به هم بریزد ممکن است آسیب‌های جدی به ساختمان یا کارگران در حال کار برسد.
- نخست باید سایه‌بان‌ها، ایوان و بخش‌های متصل به دیوارهای خارجی از بین برود.
- سپس باید اتاق‌های تأسیسات آسانسور، مخزن‌های آب و کف اتاق‌ها با رعایت ترتیب از بالابه‌پایین خراب شود.
- در گام سوم باید خراب کردن دال‌های کف از دهانه میانی شروع شود تا زمانی که به تیرهای تکیه‌گاه می‌رسد.
- در گام چهارم تیرهای کف را بر اساس مقررات و آیین‌نامه اجرایی ایمنی سازی خراب کنید.
روش دوم: تخریب از بالابه‌پایین توسط ماشین‌های مکانیکی
در این روش ماشین‌های مکانیکی باید با جرثقیل یا ابزارهایی که مورد تأیید مهندسان سازه هستند به روی سقف ساختمان منتقل شوند. درصورتی‌که این عملیات در مکان‌های عمومی انجام می‌شود باید منطقه مسکونی و محل عبور و مرور ماشین‌ها و مردم با کمک پلیس مسدود شود.
زمانی که ماشین‌ها بر روی سقف قرار می‌گیرند باید تکیه‌گاه مناسبی برای وزن آنها در نظر گرفته شود. در صورت کلی می‌توان ماشین منتقل شده را با جرثقیل یا یک رمپ موقتی به حرکت دراورند.
همانند روش تخریب به‌وسیله دست، باید سایه‌بان‌ها و ایوان قبل از شروع عملیات صفر تا صد تخریب ساختمان از بین بروند. بعد از آن دال‌ها، تیرهای ثانویه و تیرهای اصلی خراب می‌شوند. سپس نوبت به ازبین‌بردن پنل دیوار است. در این مرحله باید به شکل کنترل شده و تدریجی پنل را خراب کرد تا خسارتی به بار نیاید.
روش سوم: گوی تخریب
در روش گوی تخریب، با استفاده از جرثقیل مجهز به گوی فولادی خانه و بنای ساختمانی از بین می‌رود. این گوی با وارد کردن ضربات متعدد باعث خراب‌شدن ساختمان می‌شود. به طور معمول از این روش برای ازبین‌بردن ساختمان‌های مخروبه، سیلوها و تأسیسات صنعتی استفاده می‌کنند.
چون از حرکت آونگی برای خراب کردن ساختمان استفاده می‌شود باید با یک دستگاه به همراه کابل ثانوی سعی کنند حرکت گوی را کنترل نمایند. شخصی که در حال کنترل کردن گوی جرثقیل است باید به یاد داشته باشد که از بالاترین عضو ساختمان شروع به تخریب کند.
از دیگر نکات مهمی که در این روش می‌بایست رعایت شود این است که بازوی دستگاه تخریبگر هیچگاه نباید بیشتر از ۳ متر بالاتر از ساختمان قرار بگیرد. همچنین به‌هیچ‌عنوان از این روش در نزدیکی خطوط جریان برق هوایی استفاده نشود. به طور معمول این روش را در مکان‌هایی به کار می‌گیرند که آسیبی به دیگر سازهای همسایه نزند.
روش چهارم: انفجار
همان‌طور که از نام آن پیداست با استفاده از مواد منفجره می‌خواهند ساختمان را تخریب کنند. به همین علت باید از یک پیمانکار تخصصی که پروانه تخریب دارد کمک گرفت تا تأثیراتی که ممکن است بر روی همسایگان محل انفجار بگذارد را محاسبه نمایید.
درصورتی‌که آسیب‌های روش بر محیط‌زیست و همسایگان کم باشد پیمانکار عملیات صفر تا صد تخریب ساختمان را انجام می‌دهد. در نظر داشته باشید که ممکن است عملیات به‌صورت صفر تا صدی صورت نگیرد و تنها بخشی از ساختمان مدنظر کارفرما تخریب شود. لازم به ذکر است که تعدادی از سازه‌های ساختمانی بسیار مستحکم هستند به همین دلیل از روشنگری برای تضمین اولیه سازه استفاده خواهند کرد.
شرح نکات مهمی که در حال استفاده از تخریب انفجاری باید به آن توجه کرد
- به‌هیچ‌عنوان برای تضعیف اولیه سازه ساختمانی به‌صورت خودسر از ماده انفجاری استفاده نکنید؛ زیرا ممکن است نتوانید این فرایند را به‌درستی انجام دهید و به افرادی که بعداً مشغول به تخریب ساختمان به‌صورت دستی و ماشینی می‌شوند آسیب برسانید.
- بعد از انفجار باید از متخصص تخریب بخواهید که ساختمان را به طور کامل بررسی کند تا مطمئن شود هیچ‌گونه ماده منفجره عمل نکرده‌ای در ساختمان باقی نمانده است. فراموش نکنید تا زمانی که یک ساختمان توسط متخصص بررسی نشده نباید اجازه دهید شخصی وارد ساختمان شود.
- نکته مهمی که باید رعایت کنید این است که از ساکنین منطقه انفجار بخواهید خانه‌های خود را در آن ساعت ترک کنند تا سروصدا و گردوخاک ناشی از انفجار آنها را اذیت نکند.
نکات ایمنی که باید برای تخریب ساختمان اعمال شوند
عملیات تخریب ساختمان نیازمند رعایت نکات ایمنی قبل، حین و بعد از تخریب است. به همین علت باید از یک شخصی ماهر و باتجربه در این زمینه کمک گرفت. شخصی که بتواند تمامی نکات را به طور دقیق اجرا کند. درصورتی‌که هرکدام از این اقدامات درست انجام نشود ممکن است خسارت‌های مالی و جانی زیادی را به بار بیاورد.
نکات ایمنی قبل از تخریب:
- یک هفته قبل از شروع صفر تا صد تخریب ساختمان، باید به ساکنین آن محل اطلاع دهید که ممکن است در تاریخ مشخص تخریب صورت می‌گیرد لذا سرویس‌های آب، گاز، برق قطع می‌شوند.
- از پیاده‌روها و معابر عمومی در کنار ساختمان مورد تخریب باید محافظت شود. در صورت نیاز از محافظ‌های توری و … استفاده کنند.
- وسایل و تجهیزاتی که مهندس سازه اعلام می‌کند باید به طور کامل و دقیقاً در محل تخریب آماده شوند.
- اثراتی که ممکن است تخریب یک ساختمان فرسوده بر روی دیگر ساختمان‌های مجاور بگذارد بررسی شود تا در صورت احساس خطر از ساکنین آنها بخواهند که برای مدت معلومی محل زندگی خود را ترک کنند.
- داشتن یک برنامه‌ریزی دقیق برای جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی و دفع آنها جهت جلوگیری از انباشتشان در محل الزامی است. فردی که مدیریت پسماند نداشته باشد با شکایت شهرداری و همسایگان روبرو خواهد شد.
نکات ایمنی در حین تخریب ساختمان
- چون سازه‌های ساختمانی بافت متفاوتی دارند باید از مراحل مختلفی جهت خراب کردن آنها استفاده کرد. رعایت کردن آیین‌نامه‌های امنیتی از الزامات مراحل تخریب بوده و درصورتی‌که اجرا نشوند عملیات متوقف خواهد شد.
- کمک‌گرفتن از کارگران با تجربه
- ازبین‌بردن راه‌های ارتباطی ساختمان
- استفاده از شمع جهت مهار کردن دیوارهای فرسوده
- به‌هیچ‌عنوان از پلکان‌ها بیش از دو سوم استقامتشان استفاده نکنید.
- اگر میخی مشاهده کردید بلافاصله باید آن را بردارید یا به طور کامل در تخته و دیوار بکوبید.
- تخریب به‌هیچ‌عنوان از پایین شروع نشود.
- از انباشتن مصالح ساختمانی جدا خودداری نمایید.
هزینه تخریب ساختمان چگونه محاسبه می‌شود؟
جهت محاسبه هزینه صفر تا صد تخریب ساختمان باید برخی از اطلاعات لازم را در اختیار افرادی مانند مهندسان سازه، کارفرماها یا سرپرست تیم تخریب بگذارید تا بتوانند هزینه تقریبی را به شما اعلام کنند. به‌عنوان‌مثال باید متراژ ساختمان را به طور دقیق بدانید.
در واقع اگر ساختمان شما بنای مستحکمی داشته باشد هزینه و زمان تخریب بیشتری نیاز دارد. مصالحی که برای احداث ساختمان به کار گرفته شده است نیز بر انجام عملیات تخریب تأثیر می‌گذارد. در نظر داشته باشید تعداد ماشین‌ها و کارگرانی که مشغول به کار می‌شوند جزو هزینه‌هایی است که کارفرما به شما اعلام می‌کند.
از دیگر موارد که بر روی هزینه‌ها تأثیر خواهد گذاشت ایمنی سازی ساختمان است. هرچقدر که در یک سازه از وسایل بیشتری استفاده شود به همان اندازه هزینه‌ای که صاحب ملک باید تقبل کند بالا خواهد رفت. روش تخریب آخرین و مهم‌ترین عامل افزایش قیمت انجام صفر تا صد تخریب ساختمان است.
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم نگاهی جامع داشته باشیم بر مراحل صفر تا صد تخریب ساختمان و انواع روش‌هایی که در این عملیات از آن استفاده می‌کنند.
همچنین چون بسیاری از مردم اطلاع نداشتند چه خانه‌هایی نیاز به خراب‌شدن دارد آنها را نیز معرفی کرده‌ایم. به‌علاوه در این مقاله سعی کردیم تمام نکاتی که باید قبل از شروع خراب کردن خانه رعایت کنید را بازگو نماییم تا دچار مشکل نشوید.
با شرح کامل روش‌های تخریب سعی داشته‌ایم به شما در انتخاب نوع تخریب کمک کنیم. از دیگر نکات جذابی که این مطلب به خود اختصاص داده است شرح مواردی بود که بر هزینه‌های تخریب تأثیر می‌گذارند گاهی اوقات شخص بدون داشتن اطلاعات جامعی از هزینه‌ها تصمیم به خراب کردن خانه خود می‌گیرد اما متأسفانه نمی‌تواند از پس هزینه‌های مربوطه بر بیاید و با مشکلات عدیده دیگر روبه‌رو می‌شود. امید است با خواندن این مطلب با چنین گرفتاری‌هایی درگیر نشوید.
نظرات کاربران