آموزش زبان ترکی استانبولی؛ چرا و چگونه؟

 زبان ترکی یا به طور دقیق‌تر ترکی استانبولی است که به صحبت در کشور ترکیه صحبت می‌شود. جز این، از این زبان چه می‌دانید؟ در مورد ریشه‌های آن، شباهت‌های آن با ترکی ایرانی، آذربایجانی و چگونگی آموزش آن به کودکان چه می‌دانید؟ سعی داریم در ادامه شما را به طور مفصل با این زبان، دلایل یادگیری آن و ابزارهای کمک‌آموزشی آن آشنا کنیم. با خوبو همراه باشید.

زبان ترکی استانبولی

ترکی (تورکجه) به زبانی اطلاق می‌شود که در ترکیه صحبت می‌شود و بیشتر از زبان‌های دیگر از خانواده‌ی ترکی، گویشور دارد. هشتاد تا نود میلیون نفر در جهان به این زبان صحبت می‌کند. ترکی استانبولی، آنطور که در ایران مشهور است، در کشورهای ترکیه و قبرس شمالی زبان رسمی به شمار می‌رود. همینطور مهاجران ترک بسیاری در آلمان، اتریشش، بلغارستان، مقدونیه شمالی، یونان، قبرس، قفقاز، آسیای میانه، عراق و سوریه به این زبان صحبت می‌کنند. بین زبان‌ها با بیشترین گویشور، ترکی استانبولی در مکان سیزدهم جا می‌گیرد.

پیش از اینکه ترکان به سوی سرزمین آناتولی بیایند، مردم این منطقه به زبان‌های دیگری صحبت می‌کردند. با این حال، این زبانی بود که ترکان عثمانی در این منطقه جا انداختند. ترکان عثمانی بود و با گسترش قلمروی آنها در دوران قرون وسطی و پس از آن، ترکی استانبولی در بسیاری مناطق جایگزین زبان‌های دیگر، بخصوص یونانی شد. یکی از تغییرات انقلابی مصطفی کمال آتاتورک رهبر ترکیه‌ی مدرن، این بود که در سال 1928، الفبای لاتین را جایگزین خط قبلی کرد. به این ترتیب، کلمات عربی و فارسی زیادی از ترکی جدا شدند. کلمات بسیاری حتی از ترکی مربوط به دوران باستان زنده شدند تا جایگزین وام‌واژگان شوند.

ریشه‌ی این زبان به آسیای مرکزی و ایغور در چین مربوط است. این زبان، مشابهت‌های زیادی با گویش ترکی خراسانی، ترکی آذربایجانی در جمهوری آذربایجان و مناطق شمال غربی ایران، زبان گاگائوزی در مولداوی، قشقایی در جنوب ایران و ترکمنی در ایران و ترکمنستان دارد.

 تاریخچه

قدیمی‌ترین اسناد از صحبت به زبان ترکی، به مغولستان مربوط می‌شود. این سند مربوط به دومین خاقانات ترک و حوالی قرن هشتم میلادی است. با کشفیات بیشتر مشخص شد که در ترکی باستان از الفبای رونی استفاده می‌کردند که شباهت‌هایی به الفبای ژرمن باستان داشت.

سلجوقیان، دین و زبانشان غز را با خود به آناتولی آوردند. این زبان شامل واژه‌های عربی و فارسی بسیاری بود. با گسترش عثمانی، مردم از آسیای میانه، مناطقی از سیبری و مناطق متعددی از اروپا بخصوص در حوالی مدیترانه به ترکی صحبت می‌کردند. اولین لغت‌نامه‌ی ترکی «ديوان لغات الترك» در قرن یازده میلادی نوشته شد. اشعار به صورت کتاب‌های دیوان در این دوره به ترکی به چاپ می‌رسید.

ترکی عامیانه (kaba Türkçe)، چیزی بود که مردم بی‌سواد یا سطح پایین عثمانی برای دوره‌ای طولانی به آن صحبت کردند. این زبان شامل واژه‌های ترکی بیشتر و واژه‌های فارسی و عربی کمتری بود.

وقتی ترکیه‌ی امروزی تاسیس شد، از جمله تغییرات مهم تغییر رسم‌الخط بود. انجمن زبان ترک سال 1932 تاسیس شد که وظیفه‌ی حذف کلمات قرض گرفته شده از عربی و فارسی را داشت. استفاده از این واژه‌ها در رسانه‌ها هم ممنوع شد. تحت مدیریت این انجمن، صدها کلمه حذف شد و کلمات ترکی باستان زیادی به کار گرفته شدند؛ این شامل واژه‌هایی میشد که قرن‌ها بود فراموش شده بودند. واژه‌نامه‌های جدید منتشر شد و تغییرات زیادی در زبان رخ داد. به نوعی که کلماتی که آتاتورک سال 1927 در تاسیس پارلمان به کار برد، تاکنون سه مرتبه (آخرین بار 1995) به ترکی مدرن ترجمه شده است.

ترکی عثمانی	ترکی مدرن	فارسی
müselles	üçgen	مثلث
tayyare	uçak	هواپیما، طیاره
nispet	oran	نسبت
şimal	kuzey	شمال

خصوصیات

مهم‌ترین خصوصیات زبان ترکی استانبولی:

• زبان ترکی، شامل 29 حرف است. این زبان هشت حرف صدادار دارد که a, e, ı, i, o, ö, u, ü هستند. از سوی دیگر W, X یا Q در ترکی جایی ندارند. آنها همینطور سه حرف بی‌صدای متفاوت از انگلیسی دارند که Ç, Ğ و Ş هستند. ترکی زبانی آوایی است.
• با وجود تمام تلاش‌ها برای ترکی بودن زبان ترکی، پنج هزار کلمه از زبان فرانسه، 6500 کلمه عربی، 1400 کلمه فارسی، 600 کلمه زبان ایتالیایی، 400 کلمه یونانی و 150 کلمه لاتین در این زبان وجود دارد.
• فعل در ترکی به انتهای جمله می‌رود. ساختار جمله به صورت فاعل، مفعول، فعل است. برای مثال ترجمه‌ی کلمه‌به‌کلمه به ترکی، اینگونه است که جمله به شکل «خانه من آمدم» گفته می‌شود.
• کلمات در ترکی جنسیت ندارند.
• افعال کمکی بودن و داشتن، در ترکی استانبولی وجود ندارد. به همین دلیل، گرامر این زبان به نسبت ساده است.
• در ترکی می‌توان کلمات ترکیبی ساخت. مثلا evlerinizden به معنی «خانه‌ی شما» است که از چند بخش ev-ler-iniz-den تشکیل می‌شود. کلمه‌ای ترکیبی و 70 حرفی در ترکی وجود دارد.
• در ترکی حرف تعریف وجود ندارد اما 13 فعل بی‌قاعده وجود دارد.
• هماهنگی واکه‌ای در ترکی استانبولی وجود درد. به این معنی که محدودیت‌هایی در تلفظ وجود دارد. به این شکل که آمدن حروف صدادار کشیده و کوتاه در یک واژه به طور همزمان ممکن نیست. به همین دلیل، مثلا صالح به صالیح تبدیل می‌شود.
• در خصوص تلفظ‌ حروف:
  • C به شکل J تلفظ می‌شد. پس sadece (به معنی فقط) به صورت sah-deh-jeh تلفظ می‌شود.
  • ç معادل ‌ch در انگلیسی، چ خوانده می‌شود است.
  • ğ ساکن است و بسته به حرف صدادار قبل خود خوانده می‌شود.
  • ş به صورت sh، ش خوانده می‌شود.
  • ı و حالت کپیتال آن به صورت İ که چیزی بین الف مکسور و ع تلفظ می‌شود.
  • ö/ü دو حرف صدادار هستند که ü بین آنها کشیده‌تر است.

 آیا ترکی استانبولی زبان سختی برای یادگیری است؟

سخت می‌توان هر زبانی را سخت برای یادگیری در نظر گرفت. البته زبان‌هایی هستند که زمان زیادی خواهد برد اگر بخواهید آنها را یاد بگیرید. مثلا زبان چینی ماندارین زبان به نسبت سختی است اما اگر کره‌ای یا ژاپنی بلد باشید، آنگاه یادگیری انگلیسی سخت‌تر است. ترکی استانبولی هم مانند هر زبان دیگری با صرف زمان و ممارست، قابل یادگیری است.

نکته‌ی اصلی برای انگلیسی‌زبان‌ها و کسانی که سواد خواندن به یکی از زبان‌های غربی را دارند، این است که خواندن به زبان ترکی راحت است. آنها از رسم‌الخط لاتین استفاده می‌کنند. هر حرف در نوشتار، صدای مشخص خود را دارد. چندان چیز پیچیده‌ای در این زمینه، مانند ماجرای ght در انگلیسی وجود ندارد. با این حال وقتی ترکی را یاد می‌گیرید هم معمولاً بومیان، کلمات را به شکلی دیگر تلفظ می‌کنند.

همینطور به سرعت متوجه کلمات انگلیسی و فارسی (عیناً یا مشترک در ریشه) بسیاری در ترکی استانبولی خواهید شد. این مسئله‌ای است که کار یادگیری را راحت می‌کند. اگر ترکی آذربایجانی را آنطور که در شمال غرب ایران صحبت می‌شود بلد باشید، آنگاه ترکی استانبولی راحت‌ترین زبانی خواهید بود که می‌توانید یاد بگیرید.

گرامر این زبان هم ببسیار سرراست است. استثناها و صرف کلمات بسیار اندک هستند و عموماً شکل آنها همه‌جا یکسان است. هیچ قانون پیچیده‌ای که دائما شامل استثنا شود هم وجود ندارد. صرف، به این صورت است که فعل dönmek به معنی چرخاندن، سوم شخص مفردی دارد که döner نوشته می‌شود. اگرچه اینجا شکل کلمه تغییر کرد، به ندرت این اتفاق می‌افتد.

شما می‌توانید با تلاشی مستمر، سه ماهه ترکی استانبولی را در حد مکالمه با یک بومی یاد بگیرید.

 فواید یادگیری زبان ترکی استانبولی 

مهمترین دلایلی که مردم ترکی استانبولی یاد می‌گیرند، این موارد هستند:

• برقراری ارتباط با آدم‌های بسیار. بیش از هشتاد میلیون نفر در جهان به این زبان صحبت می‌کنند که در ترکیه، آلمان، قبرس و کشورهای دیگر پراکنده‌اند.
• ترکی زبان مردمی است که در مرز بین اروپا و آسیا زندگی می‌کنند. این کشور همواره محمل تلاقی شرق و غرب بوده است. همینطور از دهه نود تاکنون بر ارزش تجاری و اقتصادی ترکیه به مقدار بسیار افزوده شده است. به همین دلیل می‌توانید به عنوان فرصت شغلی به آن بنگرید.
• ترکیه، فرهنگی غنی دارد. با یادگیری ترکی، قابل به درک نزدیکتر این فرهنگ خواهید بود.
• یادگیری ترکی در نهایت چندان دشوار نیست. با الفبای جدیدی سر و کار ندارید و کلمات مشترک بسیاری با انگلیسی و فارسی وجود دارد.
• سفر به ترکیه راحت و به نسبت بسیار ارزان است. با دانستن کمی از این زبان، می‌توانید سفری دلپذیرتر داشته باشید.
• ترکیه این امکان که در دانشگاه‌هایی سطح بالا به تحصیل بپردازید. این کار را می‌توانید به زبان ترکی یا انگلیسی انجام دهید.
• یادگیری زبان جدید، راهکارهای برای گسترش مرزهای فکری است. تحقیقات جدید ثابت کرده که یادگیری زبان جدید احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد.
• همینطور یادگیری زبانِ کشور همسایه، فرصت‌های بسیاری می‌تواند جهت ارتباط‌گیری با آذربایجانی‌های ایران به وجود بیاورد.

ترکیه و ایران

طی تاریخ، بارها ایران سرزمین آناتولی را به خاک خود ضمیمه کرد. هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، صفویه و افشانه هرکدام تمام یا بخشی از این قلمرو را در نقشه‌ی خود داشتند. از دوران صفویه، با قدرت گرفتن عثمانی‌ها در سراسر خاک آناتولی، جنگ‌های بسیار و صلح‌نامه‌هایی از پس آن به امضا رسید. وقتی در دوران صفویه، ایرانیان جنگ با روسیه را واگذار کردند، بخش‌هایی از شرق آناتولی به موجب پیمان ترکمنچای از ایران جدا شد. در دوران جنگ جهانی اول نیز ترکیه قصد اشغال بخش‌هایی از ایران در شمال غرب را داشت اما به موجب مسائل داخلی و جنگ در جبهه‌ی شرقی موفق به این کار نشد.

بزرگترین اقلیت نژادی و زبانی ایران، ترک‌های آذربایجان هستند. همینطور ترکمن‌ها و قشقایی‌ها، از دیگر گروه‌های ترک ایرانی هستند. بده‌بستان فرهنگی و زبان سبب شده که کلمات ترکی بسیاری وارد فارسی یا از فارسی وارد ترکی شود. در دوران غزنوی، سلجوقی، سلجوقیان روم، تیمور، قره قویونلو، آق قویونلو و صفوی که همگی ترک‌زبان بودند و بر بخش یا تمام ایران حکومت می‌کردند، روابط فرهنگی این دو قوم بیشتر شد.

وقتی ترکیه‌ی مدرن با کمال آتاتورک شروع به کار کرد، ایرانیان در دوران رضاشاه به چشم الگو به آن نگاه می‌کردند. به همین سبب، ایده‌های وطن‌پرستانه که تنه به تنه‌ی فاشیسم ایتالیایی می‌زد، در ایران هم شروع به کار کرد. طی این دوره همانطور که ترک‌ها شروع به پاکسازی زبان خود از فارسی و عربی کردند، ایرانیان هم سعی کردند معادل‌هایی فارسی برای کلمات عربی و برخی کلمات غربی پیدا کنند. همینطور زبان به مسئله‌ای حاکمیتی تبدیل شد و هر دو طرف سعی کردند زبان مطبوع خود را اجباری کنند و زبان‌های دیگر را از بین ببرند. با این حال برخلاف ترک‌ها -حتی با وجود تلاش‌هایی از قبل‌تر برای تغییر رسم‌الخط با تلاش‌های آخوندزاده– در ایران رسم‌الخط بدون‌تغییر باقی ماند.

شباهت و تفاوت ترکی استانبولی و ترکی ایرانی

لهجه‌های متفاوتی از زبان ترکی خاورمیانه صحبت می‌شود. در آذربایجان شمالی، آذربایجان ایران و آناتولی، شکل‌های مختلفی از این زبان صحبت می‌شود. همینطور حتی در ایران تفاوت‌هایی بین ترکی تبریز، اردبیل، زنجان و مناطق دیگر وجود دارد. اگرچه ریشه‌ی تمام این مردمان به یک جا بازمی‌گردد، در گذرِ چند قرن اخیر، هرکدام در معرض چیزهای متفاوتی بوده‌اند و از این رو، تفاوت‌هایی به وجود آمده است. از این رو می‌توان ترکی کنونی را به دسته‌های آذری، ترکی استانبولی، ترکمن و اغوز تقسیم کرد.

برای مردم آذری، بخصوص پیش از اصلاحات آتاتورک، به حدی نزدیکی با ترک‌های استانبول وجود داشت که شاعرانی مانند نظیر نسیی، قاضی برهان‌الدین و حماسه‌ی کوراوغلو برای مردم هر دو گروه ارجمند بودند. با آغاز قرن بیستم و در سایه‌ی دولت‌هایی که تلاش داشتند هویتی مخصوص خود بسازند، تفاوت این دو سمت بیشتر و بیشتر شد. همچنان در بسیاری زمینه‌ها اشتراکات فراوانی بین این دو زبان وجود دارد: هم‌چسبی، صرف نام، شکل فعل مجهول، سببی، انعکاسی و غیره، استفاده از پسوند به جای پیشوند، ترتیب فعل-مفعول-فعل جمله و عدم وجود حرف معین با جنس. دو زبان دارای کلمات مشترک بسیاری هستند و در بسیاری جاها اگر کلمه‌ای به عاریه از زبان‌های دیگر گرفته شده، در هر دو یکسان است.

با این حال، ترک‌ها رسم‌الخط خود را به لاتین تغییر دادند و آذری‌ها به رسم‌الخط عربی می‌نویسند. البته بعد از استقلال جمهوری آذربایجان، آنها هم از لاتین استفاده می‌کنند، هرچند تفاوت‌های با ترکیِ ترکیه دارد. تلفظ نیز در بسیاری کلمات به ظاهر یکسان، با هم متفاوت است. در آذری به خاطر نزدیکی به فارسی، می‌توان با تغییر لحن، بدون استفاده از کلمه‌ی سوالی، از کسی سوال پرسید.

 یادگیری زبان ترکی استانبولی 

یادگیری زبان ترکی استانبولی هم مانند هر زبان دیگری، راهکارها و تکنیک‌های خاص خود را دارد. برای یادگیری این زبان، بهترین کار این است که به ترکیه بروید و خود را در فرهنگ و مکالمات مردم این کشور غرق کنید. این‌طور با سرعت بیشتری قادر به صحبت به این زبان خواهید بود. در واقع این همان شیوه‌ای است که کودک زبان‌آموزی می‌‌کند. بااین‌حال، به دلایل بسیاری برای عمده‌ی افراد چنین امکانی وجود ندارد.

راهکارهای یادگیری زبان جدید برای کودک و بزرگسال هم متفاوت است. پس مهم است که خود به‌عنوان یک بزرگسال بخواهید زبان ترکی استانبولی یاد بگرید یا به دغدغه‌ی این را داشته باشید که کودکتان ترکی استانبولی یاد بگیرد. در ادامه به هر دو خواهیم پرداخت.

چیز دیگری که باید بدانید این است که اصرار ورزیدن برای یک راهکار برای یادگیری زبان ترکی استانبولی کار را دشوار می‌کند. بهترین شیوه این است که با کمک شیوه‌های مختلف، به طرق مختلف قوه‌ی یادگیری خود از این زبان را تقویت کنید. در این صورت قادر به یادگیری این زبان در مدت کوتاه‌تری خواهید بود.

مدارک زبان ترکی استانبولی

چهار مدرک مهم در این خصوص وجود دارد.

آزمون تومر – Tomer

این کلمه، خلاصه‌ شده‌ی «مرکز آموزش زبان ترکی» است. این مدرک را می‌توان با شرکت در آزمون تومر که موردتائید دانشگاه‌های ترکیه و سازمان‌های این کشور است، به دست آورد. برای کسانی که قصد شرکت در تحصیلات تکمیلی در ترکیه را دارند، این مدرک توصیه می‌شود. بیش از دو دهه است که این مدرک برای خارجی‌ها در ترکیه به وجود آمده است. دانشگاه آنکارا متولی اصلی این آزمون است و مدرکی که داده می‌شود، مورد قبول سفارت این کشور است. برای قبولی در این آزمون باید بتوانید در مهارت‌های گفتاری، خواندنی و نوشتاری به سطحی بالا برسید.

آزمون تومر بین‌المللی است. به این معنی که در کشورهای دیگر نیز قادر به شرکت در آن هستید. ایران، یکی از این کشورها به شمار می‌رود. با این حال قادر هستید بدون ویزا به ترکیه بروید و در این آزمون شرکت نمایید. مدارک تومر شامل سطوح مختلفی است. برای مثال اگر بخواهید در این کشور به ترکی تحصیل کنید باید سطح C1 این مدرک را دریافت کنید که سطح بالایی به شمار می‌رود. کتابی که برای آمادگی این دوره توصیه می‌شود، Hitit نام دارد.

آزمون  TYS

این واژه‌ از کلمات Turkish Proficiency Exam آمده است که توسط مرکز زبان یونس برگزار می‌شود. این آزمون هم بین‌المللی است و از طریق ثبت‌نام و پذیرش زبان‌آموزان خارجی در موسسات مستقر در ترکیه یا خارج از آن برگزار می‌شود. برخی دانشگاه‌های مهم ترکیه، این مدرک را قبول می‌کنند.

برای قبولی در این آزمون، افراد در سطح بالایی دارای مهارت‌های خواندن، شنیدن، نوشتار و مکالمه به ترکی استانبولی باشند. این آزمون در سه مقطع سال، در ژانویه، می و سپتامبر به طور هم زمان در کشورهای مختلف دنیا برگزار می‌شود.

آزمون YOS 

مدرک YOS  یک مدرک موقت دو ساله است که به دانشجویان توصیه می‌شود. YOS در واقع زیرمجموعه‌ی آزمون تومر به حساب می‌آید. یکی از معیارهایی که دانشجویان می‌توانند برای تحصیل وارد دانشگاه‌های ترکیه شوند، همین مدرک است. البته همانطور که از آن بر می‌آید، شرکت در این آزمون تنها برای دانشجویان خارجی است. برای اینکه بخواهید در این آزمون شرکت کنید، باید دیپلم را در کشور خود گرفته باشید. دروس تخصصی مثل ریاضی و هندسه هم در این آزمون جا دارند.

آزمون  ALES

یکی دیگر از مدارک زبان ترکی است که باز هم بیشتر مناسب افرادی است که قصد تحصیل در ترکیه را دارند. البته این مدرک تخصصی‌تر است و بیشتر مناسب افرادی است که قصد تحصیل در مقطع ارشد یا دکتری را دارند. همینطور برای کسانی که دنبال شغلی در حوزه‌ی مترجمی زبان ترکی استانبولی هستند، این مدرک کارآمدی است.

مؤسسات آموزشی

اگرچه مؤسسات آموزشی برای آموزش زبان ترکی استانبولی در ایران نسبت به آموزش انگلیسی کمتر است، همچنان مؤسسات بسیاری به آموزش ترکی استانبولی می‌پردازند.

موسسه زبان نگار

مرکز آموزش زبان‌های خارجی زبان‌نگار سال 1381 با مجوز وزارت ارشاد شروع به کار کرد. آنها دو دهه است که با برگزاری کلاس‌های حضوری و دوره‌‌های آنلاین اقدام به آموزش زبان کرده‌اند. زبان انگليسی، زبان آلمانی، زبان فرانسه، زبان روسی و زبان ترکی استانبولی در این مرکز آموزش داده می‌شود. زبان آلمانی، یکی از زبان‌هایی است که آنها در مرکز خود به صورت حضوری و آنلاین آموزش می‌دهند. زبان‌نگار در بخش مختص به زبان ترکی استانبولی، در بخش مربوط به دوره‌ی مبتدی A1 در سایت خود نوشته‌ است:

همچنین این دوره هیچ پیشنیازی ندارد و پایه ترین سطح برای یادگیری زبان ترکی استانبولی می باشد.

کلاس آنلاین ترکی استانبولی سطح A1 ترم 1 به 4 صورت زیر برگزار می شود:

• فشرده دو روز در هفته هر جلسه ۱۸۰ دقیقه
• فوق فشرده سه روز در هفته هر جلسه ۱۸۰ دقیقه
• فشرده آخر هفته هر روز ۱۸۰ دقیقه
• خصوصی تک نفره و با زمان بندی بر اساس شرایط زبان آموز

برای این دوره از کتاب YEDİ İKLİM A1  استفاده می شود. کتاب Yedi iklim به روزترین و معتبرترین متد تدریس زبان ترکی استانبولی است

موسسه زبان اسپیکان

موسسه زبان اسپیکان فعالیت خود را از سال 1390 با مجوز وزارت آموزش‌وپرورش آغاز کرده است. آنها تمرکز خود را روی تهران گذاشته‌اند و سه مرکز در یوسف‌آباد، تجریش و تهرانپارس دارند. همینطور تلاش کرده‌اند با استفاده از شیوه‌های روز، به تدریس زبان‌های خارجی در جهت آموزش مهارت‌های چهارگانه زبان بپردازند. آنها در بخش مربوط به آموزش زبان ترکی استانبولی که از کودک تا بزرگسال را شامل می‌شود، نوشته‌اند:

کلاس زبان ترکی استانبولی در آموزشگاه زبان ترکی استانبولی اسپیکان ویژه سنین 16 سال به بالا میباشد. آموزش زبان ترکی استانبولی از سطح پایه تا پیشرفته با کتابهای Yeni HITIT از انتشارات دانشگاه آنکارا ترکیه و بصورت کلاسهای آنلاین و حضوری (گروهی و خصوصی) برگزار می گردد.

A1-A2 (سطح مقدماتی) کلاس زبان ترکی استانبولی در سطح مقدماتی (A1-A2) در اسپیکان مختص زبان آموزانی است که بدون هیچ پیش زمینه ای مایل به یادگیری زبان ترکی استانبولی میباشند. این سطح از آموزش تنها در 4 ترم 19 جلسه ای برگزار میگردد.

B2-C1 (سطح پیشرفته) کلاس زبان ترکی در سطح پیشرفته (B2-C1) در آموزشگاه زبان ترکی استانبولی اسپیکان نیز همانند سایر سطوح در 4 ترم 19 جلسه‌ای برگزار میگردد.

آموزشگاه گاما

مؤسسه گاما سال 1389 در شیراز کار خود را در زمینه آموزش و مشاوره آغاز کرد. آنها در زمینه‌های برگزاری کلاس‌های کنکور، آموزش زبان‌های خارجی و گرفتن پذیرش برای دانشگاه‌های خارجی فعالیت دارند. گاما همینک مراکزی در شیراز، تهران، اصفهان، بوشهر، یزد و مشهد دارد. جز این، اقدام به برگزاری کلاس‌های آنلاین هم می‌کنند. زبان ترکی استانبولی، یکی از زبان‌هایی است که مؤسسه گاما به صورت آنلاین اقدام به آموزش آن می‌کند.

بهترین کلاس های ترکی استانبولی جهت آمادگی آزمون تومر در موسسه گاما در مدت ۶ ماه برگزار میشود.

سنجش مهارت های زبان ترکی استانبولی در این آزمون در 2 مرحله، به صورت شفاهی و کتبی، انجام می شود. زبان آموزان بر اساس معیارهای ارزشیابی تعیین شده برای قبولی در آزمون حداقل از امتیاز 100 باید 70 را کسب نمایند. زبان آموزانی که موفق به گرفتن مدرک TÖMER شده اند مدرک آن ها برایشان فرستاده می شود.

 کانون زبان ایران

کانون زبان ایران را قدیمی‌ترین مؤسسه آموزش زبان خارجی ایران معرفی می‌کنند. این مؤسسه سال 1304 تحت عنوان انجمن ایران و آمریکا در ایران شروع به کار کرد. مرکز اصلی این مؤسسه در بیشتر طول خود در خیابان جمهوری و بعد وصال تهران قرار داشت. انجمن مورد اشاره بعد از انقلاب منحل شد و به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واگذار شد. نام آن نیز به کانون زبان ایران تغییر یافت و سعی شد با الگویی جدید، تدریس زبان ادامه یابد. همینک کانون زبان در 31 استان، 135 شهر و 300 مرکز آموزشی بیش از یک میلیون زبان‌آموز را تحت پوشش قرار داده است. ترکی استانبولی یکی از زبان‌هایی است که در این مؤسسه تدریس می‌شود. در این بخشِ سایت کانون زبان، آنها نوشته‌اند:

زبان ترکی استانبولی (Türkçe) از دسته زبان‌های ترکی (ترکی استانبولی، آذری، قزاقی، قرقیزی، تاتار، ترکمنی و ازبکی) و از خانواده‌ی زبان‌‌های آلتایی (Altaic) است که در ترکیه، بلغارستان، قبرس، یونان و بخش‌هایی از کشورهای دیگر (نظیر آلمان) که مهاجران ترک‌زبان در آنجا ساکن هستند، بکار می‌رود. در دنیا، در زمان نگارش این مطلب، حدود ۸۱ میلیون نفر به زبان ترکی استانبولی سخن می‌گویند.

در دنیای امروز، چند زبانه بودن یک مزیت آشکار است و افراد زیادی با کسب دانش زبانی بیشتر سعی در ارتقا سطح ارتباطات خود با جهان خارج دارند تا بتوانند موقعیت‌های بیشتری را برای خود خلق کنند.

در کشور ما طی چند سال اخیر، زبان ترکی در کنار زبان‌های انگلیسی، آلمانی و فرانسه تبدیل به یکی از پرطرفدارترین زبان‌ها برای یادگیری شده است و روز به روز بر تعداد متقاضیان یادگیری این زبان افزوده می‌شود. کانون زبان ایران به جهت پاسخگویی به نیازهای مخاطبان خود در سال ۱۴۰۱ اقدام به راه‌اندازی دپارتمان آموزش زبان ترکی کرد.

نرم‌افزارهای آموزش زبان ترکی استانبولی 

دولینگو

دولینگو (دوئولینگو) اپلیکیشن محبوبی است که سال 2011 برای اولیه مرتبه منتشر شد. این نرم‌افزار برای دانلود در سیستم‌عامل‌های اندروید و IOS در دسترس است. این اپ توانست در دوازده سال اخیر خود را به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای موبایل در زمینه آموزش زبان‌های مختلف تبدیل کند. اپلیکیشن دولینگو بیش از پنجاه میلیون کاربر دارد و ارزش کمپانی آن به بیش از نیم میلیارد دلار رسیده است. همین‌طور تعداد زبان‌های قابل‌آموزش در دولینگو از چهل زبان گذشته است. دولینگو فاقد زبان فارسی است. بااین‌حال آموزش زبان ترکی استانبولی در این اپلیکیشن بر مبنای زبان انگلیسی، بسیار کارآمد است. شما می‌توانید با انتخاب انگلیسی به‌عنوان زبان نخست و ترکی استانبولی به‌عنوان زبان مدنظر برای آموزش، به تقویت هر دو بپردازید.

Mondly

موندلی یک برند آموزشی در فضایِ تکنولوژی است که از سال 2014 شروع به کار کرده است. بیش از همه، این برند به نرم‌افزار آموزش زبان خود شناخته می‌شود که در آن 33 زبان آموزش داده می‌شود. فارسی یکی از زبان‌های موندلی است و ازاین‌جهت برای کاربران ایرانی جالب‌توجه است. سازندگان این برند رومانیایی هستند، هرچند از سال 2022 دفتر مرکزی خود را به لندن منتقل کرده‌اند. موندلی از طریق وب، اندروید و IOS در دسترس است. شما قادر به یادگیری زبان ترکی استانبولی با کمک زبان فارسی یا انگلیسی در این نرم‌افزار هستید.

Pimsleur

پیمزلر یکی دیگر از اپلیکیشن‌های معروف آموزش زبان است. این برند، توسط «سایمون و شوستر» که نامی معروف در بین نشرهای مهم آمریکا است، مدیریت می‌شود. اپلیکیشن پیمزلر، شیوه‌ی خاص خود را در زمینه آموزش زبان دارد. آنها بیشتر از پنجاه زبان را در لیست دارند که قادر به یادگیری هرکدام از آنها هستید. همین‌طور ترکی استانبولی به چندین زبان در این اپلیکیشن تدریس می‌شود. در کنار فرانسه، ترکی استانبولی، ترکی استانبولی و زبان‌های دیگر، فارسی هم جایی بین زبان‌های پیمزلر دارد.

چرب زبان

چرب‌زبان کاری از مؤسسه آموزش زبان و تندخوانی نصرت است. آنها در سایت رسمی خود ادعا می‌کنند که دوبرابر سریع‌تر از هر اپلیکیشنی، به آموزش زبان‌های خارجه می‌پردازند؛ ادعایی که قابل‌اثبات نیست و نمی‌تواند درست باشد. این اپلیکیشن تنها برای دانلود اندروید در دسترس است. به این معنی که نسخه‌ای برای IOS آن معرفی نشده است. چرب‌زبان نزدیک به یک دهه است که به آموزش زبان آلمانی می‌پردازد.

 کتاب خودآموز

برخی افراد با خواندن کتاب راحت‌تر یاد می‌گیرند. این شیوه اگرچه سنتی است و ممکن است در زمینه‌ی یادگیری تلفظ کمک زیادی نکند، همچنان به قوت خود طرف‌دار دارد. توصیه می‌شود برای این منظور سراغ کتاب‌هایی بروید که لوح‌فشرده نیز دارند.

ترکی استانبولی در سفر

مجموعه کتاب «در سفر» به زبان‌های مختلفی جمع‌آوری شده است. ازاین‌بین کتاب «ترکی استانبولی در سفر» به قلم حسن اشرف الکتابی جمع‌آوری شده است. تمرکز این کتاب مانند کتب مشابه آن، بیشتر یادگیری مکالمات روزمره به زبان ترکی استانبولی است. به این صورت که اگر کسی قصد سفر تفریحی یا کاری به کشوری ترکی استانبولی‌زبان را داشته باشد، بتوانید گام‌های نخست را با کمک این کتاب بردارد. در این کتاب، با موقعیت‌های متفاوتی که ممکن است پیش بیاید آشنا می‌شوید. برای مثال موقع خرید از سوپرمارکت، در مواجهه با مسئولین فرودگاه یا درخواست کمک از پلیس. کتاب با کمک یک لوح فشرده داده می‌شود که در زمینه‌ی تلفظ می‌تواند مفید واقع شود.

آموزش زبان ترکی استانبولی در ۳۰ روز

یکی از کتاب‌های فارسی است که برای یادگیری ترکی استانبولی به چاپ رسیده است. کتاب، برای افراد مبتدی منتشر شده و می‌تواند به صورت خودآموز به کمک شما بیاید. در این کتاب تذکرات، راهنمایی و توضیحات ساده‌ای وجود دارد که می‌تواند به یادگیری کمک بسیاری کند. همینطور تمرین‌هایی که از یادگیری اطمینان حاصل می‌کند. در پایان و با یادگیری این کتاب، قادر به صحبت کردن و درک موضوعات عمومی و روزمره به زبان ترکی خواهید بود.

Yeni Hitit 

این مجموعه کتاب دارای سه سطح مبتدی تا پیشرفته است. این سه سطح از A1 تا C1 را در خصوص زبان ترکی استانبولی پوشش می‌دهند. سفارت ترکیه این کتاب را تائید کرده و در بیشتر کلاس‌های موسسات آموزشی نیز همین کتاب برای آموزش زبان ترکی استانبولی تدریس می‌شود. «ینی هیتیت» به صورت آکادمیک تالیف شده و منبعی عالی برای مهارت‌های مختلف زبانی است. حتی اگر بخواهید در آزمون‌های مربوط به سفارت و دریافت مدارک مربوط به زبان ترکی آماده شوید، این کتاب، گزینه‌ای عالی است.

فیلم و سریال

به طور حتم، تماشای فیلم و سریال‌های ترکی استانبولی‌زبان می‌تواند تأثیری مهم روی یادگیری شما بگذارد.

•  سریال Ezel: سریالی معروف بود که بین 2009 تا 2011 از شبکه‌ی آی‌یاپیم منتشر شد. این سریال که با اقتباس از رمان کنت من کریستو ساخته شد، به عنوان بهترین سریال بین سریال‌های ترکیه‌ای به شمار می‌رود.
• سریال Muhteşem Yüzyıl: به معنی سده‌ی باشکوه که به فارسی حریم سلطان ترجمه شد. این سریال تاریخی به ماجرای زندگی سلطان سلیمان از سلاطین معروف عثمانی و همسرش خرم سلطان می‌پردازد.
• سریال Diriliş: Ertuğrul: قیام ارطغرل سریالی تاریخی است که طی پنج فصل بین 2014 تا 2019 پخش شد. ماجرای تاریخی داستان به دوران سلجوقیان در آناتولی و روی کار آمدن عثمانی می‌پردازد.
• سریال Yasak Elma: سیب ممنوعه سریالی بود که بین 2018 تا 2022 در ترکیه پخش شد. این سریال عااشقانه هم در ایران محبوب شد.
• سریال Sen Anlat Karadeniz: دریای سیاه سریال درامی ترکیه‌ای بود که بین 2018 و 2019 پخش شد.
• فیلم Kış Uykusu: فیلم خواب زمستانی فیلمی بود که با کارگردانی نوری بیلگه جیلان سال 2014 منتشر شد. این فیلم جایزه نخل طلایی جشنواره کن را به دست آورد.
• فیلم Eşkıya: فیلم راهزنی درامی جنایی بود که توسط یاوز تورگل سال 1996 منتشر شد و از آثار مهم تاریخ سینمای ترکیه به شمار می‌رود.
• فیلم Ahlat Ağacı: درخت گلابی وحشی فیلمی نسبتاً جدید از نوری بیلگه جیلان است که در جشنواره کن و اسکر نامزد ترکیه بود.
• فیلم Bir Zamanlar Anadolu’da: فیلم روی روزگاری در آناتولی یکی دیگر از کارهای بیلگه جیلان است که سال 2011 منتشر شد. این فیلم جنایی، برنده یکی از جوایز جشنواره کن شد.
• فیلم‌های Recep İvedik: هفت شماره فیلم کمدی هستند که 2008 تاکنون در ترکیه اکران شده‌اند. این فیلم‌ها در ترکیه و کشورهای همسایه طرفداران بسیار دارند.

آموزش ترکی استانبولی به کودک

اولین سؤالی که پیش می‌آید، این است که آیا آموزش زبان جدید، به طور خاص ترکی استانبولی به کودکان درست است؟ یا اگر می‌توان به کودک زبان جدید یاد داد، چه سنی مناسب این کار است؟ می‌توان به این سؤالات به شکل زیر پاسخ داد:

این سؤالی است که والدین زیادی دارند. جواب مثبت است؛ شما می‌توانید به کودکان زبان دوم را آموزش دهید. نتایج تحقیقات مختلف، از ایده‌ی آموزش زبان در سنین پایین به کودکان به دشت دفاع می‌کنند. بخصوص چون هرچه بزرگ‌تر می‌شویم، سخت‌تر قادر به یادگیری زبان دوم خواهیم بود. اما در کودکی، آماده‌ی گرفتن چنین اطلاعاتی هستیم. می‌توان این مسئله را به سال‌های بعد موکول کرد؛ اما هرچه سن بالاتر برود، یادگیری سخت‌تر می‌شد.

البته اینکه کودکان ممکن است در ابتدا کمی سردرگم شوند هم حقیقت دارد. وقتی دو برچسب مختلف بر چیزها در ذهن بچه زده شود، یا نیاز داشته باشند با افراد مختلف به زبان‌های گوناگون صحبت کنند، گیج می‌شوند. کاملاً طبیعی است که کودک، گرامر و ساختار یک زبان را با دیگری قاتى کند و در جمله‌بندی به‌اشتباه بیفتد. این نه یک اختلال که امری طبیعی است. حتی ممکن است کودک وقتی در حال یادگیری زبان دوم است، مدتی به حالت سکوت فرو برود تا با آن زبان جدید اخت شود. این می‌تواند چند هفته تا یک سال به طول بینجامد. این موارد، رفته‌رفته کنار می‌روند.

 یادگیری زبان دوم، باعث افزایش خلاقیت، مهارت تفکر انتقادی و انعطاف ذهنی کودک می‌شود. سال‌های پیش از شروع دبستان، بخصوص سه سال اول بعد از تولد، مهم‌ترین سال‌ها در زندگی انسان هستند. اینجا جایی است که پایه‌های نگرش، تفکر و یادگیری گذاشته می‌شود. استفاده از این موهبت طبیعی، باعث می‌شود که یادگیری زبان دوم ساده شود. هرچه زبان‌آموز به لحاظ سنی کوچک‌تر باشد، توانایی بیشتری برای یادگیری تلفظ‌ها و تلاش برای ساخت صداهای جدید دارد. به بیانی دیگر، سنین سه یا چهارسالگی، آنها قادر هستند در قالب بازی، اطلاعات جدید در زمینه‌ی زبان دوم به دست بیاورند.

راهکارهای آموزش زبان ترکی استانبولی به کودک

کودک توانایی درکِ منفعتِ دانستن زبان جدید را نمی‌دانید. باید مسئله را برای او جذاب کنید و باعث شوید آهسته‌آهسته با زبان جدید اخت شود. می‌توان با کمک تکنیک‌هایی که در ادامه بر می‌شماریم، زبان ترکی استانبولی را به کودک آموزش دهید:

• اهداف بامزه انتخاب کنید: انتخاب اهدافی کوتاه‌مدت، تأثیری مهم در گرفتن انگیزه دارد. همین‌طور محول‌کردن وظایفی کوچک، تشویقشان بابت رسیدن به هدف و یافتن چالش بعدی در کنار هم.
• تشویق: تشویق و دادن جایزه را باید به صورت محدود برای دستاوردهای مهم باقی نگه داشت. در بیشتر وارد تشویق کلامی کفایت می‌کند.
• مکالمات معنی‌دار: مکالمات دونفره‌ی عمیق با کودک به گرفتن انگیزه توسط او کمک می‌کند. وقتی کودک را می‌نشانید و در مورد اهمیت بالای مطلبی توضیح می‌دهید، او واکنش مثبت نشان می‌دهد.
• درنظرگرفتن توانایی‌ها: همه‌ی بچه‌ها توانایی‌هایی یکسان ندارند. پس به‌جای تمرکز روی دستاوردها، روی تلاشی که بچه نشان داده متمرکز شوید. بچه اگر انگیزه‌ی خود را حفظ کند و به تلاش ادامه دهد، به نتیجه‌ی مدنظر می‌رسد.
• صحبت به زبان دوم: سعی کنید با کودک به ترکی استانبولی صحبت کنید و به او احساس راحتی بدهید.
• با هم انجام دهید: وقتی کودک مشغول یادگیری زبان است، کنار او باشید. شما هم حالتی از یادگیری به خود بگیرید.
• یادگیری را سرگرم‌کننده نگه دارید: با هم کتاب بخوانید، غذا درست کنید و تجربیاتت دیگری انجام دهید که باعث شود از زبان دوم دراین‌بین استفاده کنید.
• با هم بیرون بروید: با فرزندتان برای پیاده‌روی بروید و نامِ هر تعداد اشیا که می‌بینید را سعی کنید با زبان دوم به یاد بیاورید.
• ارتباط با دیگران: وقتی کودک در معرض کودک دیگری قرار می‌گیرد که او هم مشغول یادگیری زبانی یکسان است، به پیشرفت او کمک می‌شود.
• آواز بخوانید: خواندن جملات و حتی تکه آهنگ‌ها به آواز کمک بسیاری به کودک جهت یادگیری می‌کند.

ابزارهای آموزش ترکی استانبولی به کودک

در ایران چندین مؤسسه وجود دارند که اقدام به آموزش ترکی استانبولی به کودک می‌کنند:

• موسسه زبان ایرانیان: برای رده‌های سنی 3 تا 12 سال  بصورت حضوری یا آنلاین برنامه‌ریزی شده است.
• آموزشگاه زبان اسپیکان: آموزش زبان ترکی برای کودکان یا همان Çocuklara Türkçe Öğretimi در آموزشگاه زبان اسپیکان مختص سنین 6 تا 9 سال در مقاطع دبستان است و فقط بصورت کلاسهای خصوصی (حضوری و آنلاین) برگزار میگردد.
• موسسه ایران مهر: آموزش زبان ترکی استانبولی برای کودکان از پایه تا پیشرفته با سری کتاب‌های Çocuklar İçin Türkçe تدریس میشود.

یک‌سری کتاب در بازار وجود دارد که طوری طراحی شده که بتوانید در خانه به کودک زبان ترکی استانبولی یاد بدهید:

• سری کتاب‌های چیت (ÇİT):  مرکز فرهنگی ترکی یونس امره برای آموزش زبان ترکی به کودک آن را تالیف کرده است.
•  مجموعه داستان‌های Salih که شامل ده جلد کتاب داستان برای یاد دادن ترکی استانبولی به کودک هستند.
• کتاب داستان Ağaç Doktorları

نرم‌افزارهایی برای نصب روی گوشی هم وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره ببرید:

• Skritter
• Learn Turkish
• Turkish for Kids
• Gus on the Go
• DinoLingo
• FluentU
• Boukili
• StoryToys Red Riding Hood
• Who Is It?

جمع‌بندی

در مجموع باید اشاره کرد که یادگیری زبان ترکی استانبولی مانند سایر زبان‌ها هیچ جای ترس ندارد. این زبان هم مانند هر زبان دیگری قابل‌یادگیری است. اگرچه یادگیری کامل این زبان به مانند کسی که زبان مادری‌اش ترکی استانبولی باشد ممکن است سال‌ها به طول بینجامد، یادگیری ابتدایی برای مکالمه‌ای قابل‌قبول به ترکی استانبولی می‌تواند طی چند ماه حاصل شود. شما با ممارست و تلاش قادر به این کار خواهید بود. تنها لازم است در این زبان غوطه‌ور شوید. با کمک تمام راه‌های گفته شده؛ یعنی مؤسسات، کتاب‌ها، فیلم‌ها و راه‌های دیگر، می‌توانید به اهداف مدنظر خود برسید.

سؤالات پرتکرار