هرآنچه که باید درباره فلزیاب، گنج یاب و طلایاب بدانید

امروزه استفاده از فلزیاب، طلایاب و گنج یاب بسیار مرسوم شده است. بسیار شنیده‌ایم که شرکت‌های خدماتی بزرگ برای پیداکردن مسیر یک خط لوله زیرزمینی که نیاز به تعمیر دارد از دستگاه‌های فلزیاب استفاده می‌کند یا برخی از افراد ماجراجو برای پیداکردن گنج و آثار تاریخی ارزشمند به سراغ استفاده از دستگاه‌های طلایاب و گنج یاب رفته‌اند.

اما واقعاً دستگاه‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب چه هستند و چه کاربردهایی دارند؟ مدل‌ها و تکنولوژی‌های متنوع آن‌ها را چگونه باید شناخت و بهترین انتخاب برای رفع نیاز ما کدام یک از این به‌عنوان است؟ در این مطلب از وب‌سایت خوبو کوتاه تلاش کرده‌ایم علاوه به بررسی تفاوت‌های میان فلزیاب، طلایاب و گنج یاب به بررسی انواع مختلف آن‌ها بپردازیم تا یک راهنمای مناسب به افرادی که علاقه به جستجوی گنج یا استفاده‌های فنی از این ابزار دارند تهیه کنیم.

فلزیاب چیست؟

فلزیاب تعریف ساده‌ای دارد ابزار یا وسیله‌ای برای یافتن اشیا فلزی پنهان یا مدفون در خاک است. روش کار فلزیاب به این صورت است که با تولید یک میدان مغناطیسی در اطراف دیسک دایره‌ای یا آنتن‌های مخصوص اقدام به کاوش و جستجو لایه‌های زیرین و نزدیک به سطح خاک می‌کند. هرگاه این میدان‌های مغناطیسی به جسم یا قطعه فلزی در محدوده آن میدان مغناطیسی برخورد کند شدت میدان مغناطیسی فلزیاب تغییر می‌کند و دستگاه متوجه وجود فلز در اطراف دیسک یا آنتن می‌شود. پس از آن با استفاده از تکنولوژی که در آن به‌کاررفته است اطلاعات را در اختیار اپراتور دستگاه فلزیاب قرار می‌دهد.

در مورد دستگاه‌های فلزیاب باید به این نکته دقت کنید که قدرت و توانایی تفکیک فلزات، نشان‌دادن، آنالیز و … بسته به نوع سیستم و ساختار آن متفاوت خواهد بود. هرچه میزان میدان مغناطیسی تولید شده توسط فلزیاب بیشتر باشد، عمق کشف فلز نیز بیشتر خواهد شد. در اصل میزان و عمق جستجو فلزیاب باتوجه‌به اندازه، شکل و جنس فلز تغییر می‌کند و همیشه در نوسان است. برخی مواقع این عمق بیشتر و گانی نیز کمتر خواهد بود.

طلایاب چیست؟

بسیاری به‌اشتباه فکر می‌کنند طلایاب و فلزیاب با هم یکی هستند. درست است که از نظر تکنولوژی، ظاهر و کاربری این دستگاه‌های شباهت‌های زیادی با هم دارند. اما طلایاب با فلزیاب در جزئیات تفاوت‌های زیادی با‌هم دارند. بر خلاف اسم آن طلایاب به دستگاهی گفته می‌شود که علاوه بر مشخص‌کردن مکان فلز قادر خواهد بود که نوع فلز را نیز مشخص کند. در واقع طلایاب می‌تواند بگوید که فلزی که یافت کرده است یک فلز با آلیاژ آهن است. یا یک فلز تیرآهنی، این موضوع در زمان جستجو و کشف طلا از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود.

اما این دستگاه‌های طلایاب تنها آهنی بودن یا تیرآهنی بودن فلز را مشخص می‌کنند چرا به آن طلایاب می‌گویند؟ پاسخ سؤال در استفاده‌ای است که به‌صورت مرسوم از این وسیله انجام می‌شود. به زبان خیلی ساده از دستگاه‌های طلایاب برای پیداکردن گنج‌ها و اشیا قدیمی استفاده می‌شود. در واقع بیشتر به‌خاطر استفاده از این ابزار در پیداکردن  طلا و یا  یافتن سکه‌های طلای مدفون شده در خاک استفاده می‌شود به نام دستگاه طلایاب معروف شده است.

گنج یاب چیست؟

سؤال بعدی که ذهن آدم را مشغول می‌کند آن است که حالا که تفاوت فلزیاب و طلایاب را متوجه شدم، پس تفاوت این دستگاه‌ها چیست؟ گنج یاب نیز همچون طلایاب نوعی دستگاه فلزیاب است. اما با تکنولوژی خاصی که در آن به‌کاررفته است از آن‌ها متمایز شده است. گنج یاب به دستگاهی گفته می‌شود که علاوه بر توانایی شناسایی فلزات قادر است اطلاعات آن را نیز ارزیابی کند. به‌عبارت‌دیگر گنج یاب توانایی آن را دارد که با استفاده از میدان مغناطیسی در اطراف دیسک دایره‌ای یا آنتن‌های مخصوص خود علاوه بر مشخص‌کردن آهنی یا تیرآهنی بودن فلز، طلا یا غیر طلا بودن آن را نیز مشخص کند.

انواع دستگاه فلزیاب، طلایاب و گنج یاب

حالا دیگر با امکانات و تفاوت‌های میان  دستگاه‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب آشنا شدید. وقت آن رسیده است که شما را با انواع این دستگاه‌ها، تکنولوژی و کاربرد‌های آن آشنا کنیم. دقت داشته باشید که این موارد در انواع فلزیاب، طلایاب، گنج یاب و موارد مشابه دیگر مشترک است.

این دسته از محصولات شامل دستگاه‌های فلزیاب، نشانه یاب دیجیتال تاسیسات زیرسطحی (ردیاب)، نشت یاب، کنترل چاه اتصال زمین، آهنربای الکترونیکی، بازرسی بار و وسایل همراه (پین پوینتر)، یابنده خط لوله و کابل زیر زمینی، سنجش تسطیح اراضی و اندازه گیری نیروی مغناطیسی زمین (اسکنر) می‌شوند.

در ادامه این مطلب به معرفی و بررسی انواع این دستگاه‌ها خواهیم پرداخت.

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب VIF

دستگاه‌های VIF از جمله ابتدایی و ساده‌ترین انواع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب است. ازجمله ویژگی‌های این محصول می‌توان به عمق زنی کم و تفکیکی دقیق آن اشاره کرد. همین موضوع محبوبیت آن را برای کاوش‌های عمیق از بین برده است. البته اگر نیاز به کاوش در عمق زیادی نداشته باشید این دستگاه بسیار وسیله کاربردی و خوبی خواهد بود که هزینه کمتری نیز برای آن خواهید پرداخت. به‌خاطر تفکیک دقیق از دستگاه‌های VIF بیشتر برای سکه یابی و کاوش اشیا فلزی که به سطح زمین فاصله بسیار کمی دارند استفاده می‌شود.

نهایت عمقی که دستگاه‌های VIF در قالب انواع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب می‌تواند بزند بین ۱ الی ۲ متر است. این دستگاه می‌تواند یک شی فلزی با ابعاد کمتر از 1 در 1 متر را در عمق حدودی 1 متری از سطح زمین پیدا کند. از دیگر مزایای این دستگاه‌‌ها کوچک بوده و وزن بسیار سبک آن است. از معایب آن نیز دیسک کوچک آن است که حدود 25 سانتی‌‌متر است. متأسفانه این دستگاه قابلیت نصب لوپ‌ها در سایزهای بزرگ مثلاً ۱ در ۱  را ندارند.

دستگاه‌های پالسی پیشرفته PI

دستگاه‌های پالسی پیشرفته که به PI نیز معروف هستند ازجمله مدل‌های دیگر در بین انواع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب است. این مدل قدرت بیشتری نسبت به مدل VIF دارد، ولی  به‌خاطر استفاده از باتری‌‌های بزرگ و سنگینی که در آن به‌کاررفته است وزن زیادی دارد. معمولاً و به‌صورت  فابریک لوپ‌های متصل به این دستگاه‌ها در ابعاد 45 سانتی‌متری است، این لوپ‌ها کارایی خوبی دارند ولی برای عمق‌های زیاد یا جستجوی حجم کمتر باید به لوپ‌های 1 در 1 وابسته باشید که به‌صورت جداگانه قابلیت اتصال به دستگاه‌های پالسی پیشرفته را دارد.

لوپ‌های 45 سانتی‌متری توانایی شناسایی فلزات با حجم زیاد تا عمق ۲ متری از سطح زمین را دارد. ولی هرچقدر ابعاد قطعات کوچک‌تر شود عمق شناسایی این دستگاه نیز کاهش خواهد یافت. به طور مثال برای فلزات در ابعاد ۳۰ در ۳۰ سانتیمتر تا عمق ۱.۷۰متر، برای فلزهای کوچک‌تر در سایز دستبند یا النگو در عمق 70 سانتی‌متر و برای سایز سکه یا انگشتر عمق 40 سانتیمتر را می‌توان جستجو کرد. اما با استفاده دستگاه های پالسی با لوپ ۱ در ۱ می‌توان فلزات بزرگ‌تر تا عمق 4 متری را شناسایی کرد. همچنین انواع جدید و پیشرفته PI-BH (پالسی تغییریافته) قدرت بیشتری در تفکیک و عمق زنی دارند.

دستگاه‌های مخصوص مصارف صنعتی

از فلزیاب، طلایاب و گنج یاب تنها برای یافتن فلزات متنوع در دل خاک استفاده نمی‌شود. برخی از انواع این دستگاه‌ها مخصوص مصارف صنعتی مختلف مثل فرش، ماشین، چوب‌بری، صنایع بسته‌بندی و … تولید می‌شوند. از دستگاه‌ها برای تفکیکی ناخالصی یا دسته‌بندی این اقلام استفاده می‌شود.

دستگاه‌های TR

دستگاه‌های TR یکی دیگر از انواع دستگاه‌های مرسوم فلزیاب، طلایاب و گنج یاب است که در کشور مورداستفاده قرار می‌گیرد. به دلیل قدرت تفکیک کمی که در دستگاه‌های تی آر ارائه می‌شود از آن برای کارهای دقیق و خاص استفاده نمی‌شود. بیشتر کاربرد‌های این دستگاه معمولاً در پیداکردن فلزهای بزرگی همچون لوله‌‌های آب، خطوط انتقال نفت و گزینه‌های مشابه خلاصه می‌شود.

یکی دیگر از معایب دستگاه‌های  تی آر سخت بودن کار با آن است، مشکلاتی همچون گم‌کردن هدف و ضعف در تعیین محل دقیق اجسام در این نوع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب ها بسیار گزارش شده است. به همین دلیل معمولاً کاربران از خرید عمومی این مدل اجتناب می‌کنند.

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب فرکانسی

گزینه بعدی که در معرفی انواع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب به شما معرفی می‌کنیم مدل دستگاه‌های فرکانسی است. این دستگاه‌ها نسبت به مدل‌های دیگر پیچیده‌تر هستند و تنها‌ به میدان مغناطیسی وابسته نیستند. در این نوع از دستگاه‌‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب از فرکانس القایی  استفاده شده است. برخی آن را به‌عنوان فرکانس جذبی نیز می‌شناسند. روش کار سیستم فرکانسی با تنظیمات تفکیکی و تشخیصی و سطح و حجم ترش هولد یا تارگت ایکس همراه است که دقت و تفکیکی بهتری نیز دارد. به همین دلیل معمولاً از این تکنولوژی بیشتر در تولید دستگاه‌های طلایاب استفاده می‌شود.

دستگاه‌های تصویری

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب تصویری دستگاهی است که در کنار امکان شناسایی فلزات قابلیت اسکن و ترسیم یک تصویر تقریبی از آن شی فلزی را دارد. البته نباید انتظار یک تصویر سه‌بعدی واضح را داشته باشید. این دستگاه‌ها با استفاده از میدان مغناطیسی قادر خواهند بود یک تصویر حدودی و در حد قابل‌درک از ابعاد، اندازه و زوایای شی را به شما اراده می‌دهند. برخی از مدل‌های پیشرفته و گران‌قیمت می‌توانند حفره‌ها و فلزات قدیمی که سال‌های سال در خاک مدفون شده است را شناسایی کنند. سپس آن را بر اساس رنگ‌بندی روی مانیتور به شما نمایش دهند.

همه دستگاه‌های تصویری دارای سنسور مگنومتر هستند، این سنسورها نسبت به فلزات روز از خود حساسیتی نشان نمی‌دهند. به طور معمول اسکن اشیا و فلزهای مدفون توسط نرم‌افزار ویژوا لیزر انجام می‌شود که در این زمینه محبوبیت زیادی دارد. نکته جالب درمورد این دستگاه ها تصویری آن است که بعد از اسکن منطقه موردنظر به‌راحتی می‌توانید اطلاعاتی همچون عمق و حجم فلزات را برداشت کنید. همچنین نهایت عمقی که  دستگاه‌های تصویری قادر به شناسایی هستند به نزدیک ۱۵ متر می‌رسد.

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب شعاع زن

دستگاه‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب شعاع زن معمولاً برای کاهش محدوده جستجو مورداستفاده قرار می‌گیرد. در مناطقی که ابعاد محل مورد جستجو بسیار بزرگ باشد ابتدا باید محدوده جستجو را کاهش دهید، این کار توسط شعاع زنی انجام می‌شود. بر همین اساس دستگاه‌های و شعاع زن نیز وظیفه ردیاب یا شعاع زنی برای مشخص‌کردن محدوده احتمالی وجود فلز هدف را برعهده دارند.

همان‌طور که می‌توانید  حدس بزنید این مدل از فلزیاب، طلایاب و گنج یاب ها برای پیداکردن نقطه دقیق قابل‌استفاده نیستند و خطای بسیار بالایی نسبت به سایر دستگاه‌های دیگر دارند. دستگاه‌های شعاع زن مدل‌های مختلف و متنوع با امکانات زیادی دارند، ولی معمولاً حداقل خطای این دستگاه‌ها از ۴۰ درصد شروع می‌شود.

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب نقطه زن

بعد از آن که با استفاده از دستگاه‌های شعاع زن محدوده جستجو را کاهش دادید. حالا زمان آن رسیده است که محل دقیق فلزات موردنظر خود را مشخص کنید. همانطور که از نام آن پیداست از نقطه زت می‌توانید برای مشخص‌کردن وضعیت یک نقطه دقیق هدف در زیرزمین استفاده کنید. از انواع مختلف این دستگاه‌ها می‌توان به مدل‌های VLF و PI که پیش‌تر در مورد آن‌ها صحبت کردیم اشاره کرد. همچنین برخی از مدل‌های نقطه زن دستی کوچک نیز در این مدل وجود دارند.

خرید فلزیاب در ایران

استفاده از فلزیاب درصورتی که به قصد کشف اموال فرهنگی تاریخی باشد، جرم است. در غیر این صورت خرید و فروش فلزیاب با کسب مجوز از سازمان میراث فرهنگی مانعی ندارد.

هم اکنون شرکت‌های مختلفی در زمینه تامین و فروش فلزیاب فعالیت می‌کنند.

• گلد اسمیت
• شرکت آلفا الکترونیک
• فلزیاب شیراز (شرکت IKPV)
• کاوش آداک سیستم
• شرکت آسان فلزیاب

جمع‌بندی

فلزیاب، طلایاب و گنج یاب ها همگی ابزاری هستند که برای جستجو و پیداکردن فلزات متنوع در زیر خاک مورداستفاده قرار می‌گیرند. فلزیاب ها برای پیداکردن فلز‌ات ساده، طلایاب ها برای تفکیکی فلزات آهنی و تیرآهنی و گنج یاب ها برای تشخیص فلزات گران‌بها مورداستفاده قرار می‌گیرند. حتی برای شناسایی عمق‌های مختلف، حجم‌های کم‌وزیاد و موقعیت‌های گوناگون باید دستگاه مناسب را انتخاب کنید تا نتیجه بهتری داشته باشید. برخی دستگاه‌ها دقت کمتری دارند و عمق زیاد را جستجو نمی‌کنند. دسته‌ای هم بادقت بالا می‌توانند تا عمق 4 متری را به دنبال قطعات کوچک فلزی بگردند.

برخی دستگاه‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب قادر به ترسیم شکل کلی و تقریبی فلزات یافت‌شده هستند. دسته‌ای هم تنها برای یافتن لوله‌های بزرگ قابل‌استفاده است. حتی باید دید برای کاهش محدوده قابل جستجو می‌خواهیم از این دستگاه‌های استفاده کنیم یا قصد داریم مکان دقیق یک شی فلزی را پیدا کنیم؟ هر هدف و انگیزه‌ای برای استفاده از دستگاه‌های فلزیاب، طلایاب و گنج یاب که داشته باشیم، باید انتخاب خود را هوشمندانه و با اطلاعات کافی انجام دهیم. در این مطلب به معرفی و بررسی کامل انواع فلزیاب، طلایاب و گنج یاب پرداختیم، امید است این مطلب برای شما نیز مفید باشد.