نوشتۀ Ayodeji Rotinwa نویسنده، ویراستار و روزنامه نگار آفریقایی
در جمهوری دموکراتیک کنگو، هنرمندان از طریق ساخت کاراکترهای انسانی با زباله‌ها، به اوضاع اسفبار تولید و انباشت زباله در جهان، اعتراض هنری می‌کنند.
به گزارش سایت خوبو، این جنبش هنری به عنوان یک جنبش «پادفرهنگ» از سال ۲۰۰۱ آغاز شد. برخی از دانشجویان رشته‌های هنری در جمهوری دموکراتیک کنگو پس از سال‌ها تحصیل در آکادمی هنرهای زیبا، کینشاسا تصمیم گرفتند کاری متمایز از سایرین انجام دهند. آنها با استفاده از آنچه که در اطرافشان بود، از جمله لاستیک‌ها، لوله‌های اگزوز، فوم، بطری‌های پلاستیکی، آنتن‌ها، قوطی‌های شیر یا رنگ، پرها، سی‌دی‌ها، دمپایی‌های پلاستیکی و سایر اقلام دور ریختنی، آثار هنری خلق کردند.
یکی از هنرمندان، «مرد صندل‌نما» را از لاستیک‌هایی که برای تولید کفش‌های ارزان‌قیمت استفاده می‌شود به ساخته است. طراح با الهام از روش نامگذاری علمی برای طبقه‌بندی گونه‌ها، این گونۀ جدید را «هومو نخاله» و «هومو پس‌مانده» نامگذاری کرده است.
معضل جهانی زباله
این هنرمندان بر این باورند که این آثار رگه‌هایی آشنا برای مخاطب کنگویی دارند و از جنبه‌ای خاص از زندگی مردم کنگو صحبت می‌کنند: زباله. زباله‌های شهروندان و همچنین ضایعات ناشی از استخراج بی‌پایان منابع از زمین در کنگو که باعث تولید این حجم انبوه از زباله‌هاست.
در کینشاسا، پایتخت کشور جمهوری دموکراتیک کنگو، ناودان‌ها مملو از بطری‌های پلاستیکی غیرقابل بازیافت هستند. بازارها انباشته از کالاهای دست دوم و سوم و مواد بی‌کیفیت از کشورهای پردرآمد است. در مناطقی که شرکتهای بین‌المللی، فلز کُبالت را استخراج می‌کنند ـ قسمت گرانبهای باتری گوشی‌های هوشمند ـ تخلیه‌های مکرر زباله‌ها، رودخانه‌ها و زندگی پیرامون مردم را آلوده کرده است.
انتقاد به زبان هنری
هنرمندان می‌خواستند با تغییر کاربری زباله‌ها برای ساخت مجسمه و نمایش هنر پرفورمنس، توجه عموم را نسبت به وضع اضطراری جاری جلب کنند. بنابراین در سال ۲۰۱۵ آنها گروه هنری Ndaku Ya Life Is Beautiful را تاسیس کردند. «اِکِته» که یک هنرمند و فعال اجتماعی متولد کینشاسا است، جشنوارۀ KinAct را نیز تاسیس کرده است که نمایشگاهی سالانه برای نمایش خلاقیت‌های بحث‌برانگیز است. به طور روزافزون، موضوع ضایعات، فرصتی برای اظهار نظر در مورد مسائل اجتماعی و سیاسی پرتنش برای هنرمندان است.
مهمترین کاراکترها
مرد تایری
«مرد تایری» اثر ساوانت نوآر، یکی از آثار هنری است که به قرن‌ها تخلیه منابع طبیعی کنگو، از جمله استفاده از لاستیک برای تولید تایر اعتراض می‌کند.
ربات آگاهی
طراح، مجسمه با ساخت «ربات آگاهی/Robot Annonc» از قطعات رادیویی قصد دارد که اشاره‌ای به لزوم افزایش آگاهی در مورد گسترش روزافزون اخبار جعلی داشته باشد.
زن برقی
«فالونه مامبو» سازندۀ تنپوشی از سیمهای برق با عنوان «زن برقی/ Femme Électrique» است. این اثر هنری کنایه‌آمیز، از کمبود خدمات برق در کنگو و به طور همزمان از آنچه در خفا می‌گذرد حرف می‌زند: تجاوزات جنسی و آدم ربایی. منبع الهام هنرمند، دوره‌هایی از زندگی اوست که در آن دوران یک فرد بی‌خانمان بود.
قوطی کنسرو
طراحی کاراکتر «قوطی کنسرو» در جهت آگاهی آفریقایی‌ها در مورد تاثیر حضور شرکتهای چندملیتی در آفریقا است. «موونزی موتبا» طراح این لباس می‌گوید که با وجود ثروتهای بسیار زیادی که در این قاره وجود دارد، آفریقایی‌ها همچنان فقیر هستند. آنها از خارجی‌ها انتظار کمک دارند اما «موونزی موتبا» معتقد است که شرکتهای چندملیتی در واقع به آفریقا می‌آیند تا «دزدی کنند، درگیری ایجاد کنند، و گروه‌های مسلح را تأمین مالی کنند».
لباس پردار
هنرمند، پرهایی به یاد لباسهای اولیۀ نیاکانش را بر روی کت و شلوار سبک غربی قرار داده است تا مصرف‌گرایی افسارگسیخته را به سخره بگیرد.
ویروس‌نشان
«آرنولد اِتاب» حلقه‌های پلاستیکی را به ویروس‌ها تشبیه کرده است.
تیوب‌های خمیردندان
تیوب‌های خمیردندان در این لباس، نماد ویروس‌ها هستند. سالانه میلیونها تُن تیوب خمیردندان در محیط زندگی رها می‌شود.
انسان آینه‌ای
«انسان آینه‌ای» فردی شیک‌پوش است که کت و شلوار مدل سه تکه به تن کرده است. آینۀ شکسته، بازتابی است از آنچه که دنیای غرب به کنگو تحمیل کرده و همچنین نماد زندگی‌هایی است که شکسته و نابود شده‌اند.
ته‌سیگار
طراحی لباسی از ته‌سیگارها یادآور این نکته است که اگرچه ته‌سیگار بسیار کوچک است اما میزان آلودگی آن بسیار زیاد است. آنها مملو از سمومی مانند سرب، فرمالدئید و آرسنیک هستند که به سختی و در بازۀ زمانی طولانی تجزیه می‌شوند.
زباله‌های خودرو
«پریسی نومبی» برای اعتراض به ورود سالانه میلیونها قطعات زبالۀ خودرو به آفریقا لباسی از قطعات خودرو ساخته است. به گفتۀ طراح، ورود وسایل نقلیۀ دست‌دوم مانع رشد صنعت خودروسازی این قاره است.
مجلۀ مجله نشنال جئوگرافیک، ژوئن ۲۰۲۲ / خرداد ۱۴۰۱
برای تهیه و ترجمۀ این مطلب در سایت خوبو، از منابع زیر استفاده شده است:
- National Geographic Magazine, June 2022 Issue
- These artists transform garbage into garb to take a stand
نظرات کاربران