پروتکل‌های لایه 0 اساساً زیرساختی هستند که بلاکچین‌های لایه 1 را می‌توان براساس آن ساخت. پروتکل‌های لایه 0 به عنوان لایه‌ای اساسی برای شبکه‌ها و برنامه‌های بلاکچین، از جمله راه‌حل‌هایی هستند که با هدف رفع چالش‌هایی که صنعت با آن مواجه است، مانند مقیاس‌پذیری و قابلیت همکاری.
چه چیزی یک اکوسیستم بلاکچین را تشکیل می‌دهد؟
یکی از راه‌های دسته‌بندی بخش‌های مختلف چنین اکوسیستمی، طبقه‌بندی آنها براساس لایه‌هایی است که گویی پروتکل‌های اینترنتی هستند. یک اکوسیستم بلاکچین را می‌توان براساس لایه‌های زیر طبقه‌بندی کرد:
- لایه 0: زیرساخت زیربنایی که چندین بلاکچین لایه 1 را می‌توان براساس آن ساخت.
- لایه 1: بلاکچین‌های پایه که توسط توسعه دهندگان برای ساخت برنامه‌هایی مانند برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) استفاده می‌شود.
- لایه 2: راه حل‌های مقیاس‌بندی که فعالیت‌های بلاکچین‌های لایه 1 را انجام می‌دهد تا بار تراکنش‌های آنها را کاهش دهد.
- لایه 3: لایه برنامه مبتنی‌بر بلاکچین، شامل بازی‌ها، کیف پول‌ها و سایر برنامه‌های کاربردی.
با این حال، همه اکوسیستم‌های بلاکچین را نمی‌توان در این دسته بندی‌ها طبقه‌بندی کرد. برخی از اکوسیستم‌ها ممکن است لایه‌های خاصی را از دست بدهند، در حالی که برخی دیگر بسته به زمینه، می‌توانند به عنوان لایه‌های مختلف طبقه‌بندی شوند.
پروتکل‌های لایه 0 به رفع چالش‌های شبکه‌های لایه 1 که با معماری یکپارچه ساخته شده‌اند، مانند شبکه اتریوم، کمک می‌کند. با ایجاد یک زیرساخت پایه انعطاف‌پذیرتر و اجازه دادن به توسعه‌دهندگان برای راه‌اندازی بلاکچین‌های خاص خود، Layer 0 امیدوار است که به طور مؤثرتری با مشکلاتی مانند مقیاس‌پذیری و قابلیت همکاری مقابله کند.
لایه 0 چه مشکلاتی را می‌تواند حل کند؟
قابلیت همکاری
قابلیت همکاری به توانایی شبکه‌های بلاکچین برای برقراری ارتباط با یکدیگر اشاره دارد. این ویژگی شبکه درهم تنیده تری از محصولات و خدمات با قابلیت بلاک چین را فعال می کند که به نوبه خود تجربه کاربری بهتری را ارائه می‌دهد.
شبکه‌های بلاکچین که بر روی همان پروتکل لایه 0 ساخته شده اند می‌توانند به طور پیش فرض با یکدیگر تعامل داشته باشند، بدون نیاز به پل‌های اختصاصی. با استفاده از تکرارهای مختلف پروتکل‌های انتقال متقابل زنجیره‌ای، لایه 0 به بلاکچین‌های اکوسیستم اجازه می‌دهد تا بر روی ویژگی‌ها و موارد استفاده یکدیگر ایجاد کنند. برخی از نتایج رایج این امر افزایش سرعت تراکنش و کارایی بیشتر است.
مقیاس پذیری
یک بلاکچین یکپارچه مانند اتریوم اغلب متراکم است زیرا یک پروتکل لایه 1 تنها تمام عملکردهای حیاتی مانند اجرای تراکنش، اجماع و در دسترس بودن داده را فراهم می‌کند. این یک گلوگاه برای مقیاس‌بندی ایجاد می‌کند که لایه 0 می‌تواند با واگذاری این عملکردهای حیاتی به بلاکچین‌های مختلف آن را کاهش دهد. این طراحی تضمین می‌کند که شبکه‌های بلاکچین که براساس زیرساخت لایه 0 ساخته شده‌اند، می‌توانند وظایف خاصی را بهینه کنند و در نتیجه مقیاس‌پذیری را افزایش دهند. به عنوان مثال، زنجیره‌های اجرایی را می‌توان برای رسیدگی به تعداد بالای تراکنش در ثانیه بهینه کرد.
انعطاف پذیری
توسعه دهنده پروتکل‌های لایه 0 برای تشویق توسعه‌دهندگان به ساختن براساس آنها، اغلب کیت‌های توسعه نرم‌افزاری با کاربرد آسان (SDK) و یک رابط یکپارچه را ارائه می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که توسعه‌دهندگان می‌توانند به راحتی بلاکچین‌های مخصوص به خود را راه‌اندازی کنند. پروتکل‌های لایه 0 به توسعه‌دهندگان انعطاف‌پذیری زیادی برای سفارشی‌سازی بلاکچین‌های خود می‌دهند و به آنها اجازه می‌دهد مدل‌های صدور توکن خود را تعریف کنند و نوع DAppهایی را که می‌خواهند بر روی بلاکچین‌هایشان ساخته شوند، کنترل کنند.
پروتکل لایه 0 چگونه کار می‌کند؟
روش‌های مختلفی برای عملکرد پروتکل‌های لایه 0 وجود دارد. هر کدام در طراحی، ویژگی‌ها و تمرکز متفاوت هستند. اما به طور کلی، پروتکل‌های لایه 0 به عنوان بلاکچین اصلی و اولیه از داده‌های تراکنش از زنجیره های مختلف لایه 1 پشتیبانی می‌کنند. در حالی که خوشه‌هایی از زنجیره‌های لایه 1 بر روی پروتکل‌های لایه 0 ساخته شده‌اند، پروتکل‌های انتقال متقابل زنجیره‌ای نیز وجود دارند که توکن‌ها و داده‌ها را در میان بلاکچین‌های مختلف منتقل می‌کنند. ساختارها و روابط این سه مؤلفه می‌تواند از یک پروتکل لایه 0 به پروتکل دیگر بسیار متفاوت باشد. در اینجا، به چند نمونه نگاه می‌کنیم:
پولکادات
گاوین وود، بنیانگذار اتریوم، Polkadot را طراحی کرد تا به توسعه دهندگان اجازه دهد بلاکچین‌های خود را بسازند. این پروتکل از یک زنجیره اصلی – به نام زنجیره رله پولکادات – استفاده می‌کند و هر بلاکچین مستقل ساخته شده بر روی پولکادات به عنوان یک زنجیره موازی یا پاراچین شناخته می‌شود.
زنجیر رله به عنوان پلی بین پاراچین‌ها عمل می‌کند تا ارتباط کارآمد داده را امکان پذیر کند. از شاردینگ، روشی برای تقسیم بلاکچین یا انواع دیگر پایگاه‌های داده، برای کارآمدتر کردن پردازش تراکنش استفاده می‌کند. Polkadot از اعتبار سنجی اثبات سهام (PoS) برای اطمینان از امنیت شبکه و اجماع استفاده می‌کند. پروژه‌هایی که می‌خواهند بر روی پولکادات بسازند در مزایده‌ها شرکت می‌کنند تا برای اسلات پیشنهاد دهند. اولین پروژه پاراچین پولکادات در یک حراجی در دسامبر 2021 تصویب شد.
Avalanche
Avalanche که در سال 2020 توسط Ava Labs با تمرکز بر پروتکل‌های DeFi راه‌اندازی شد، از یک زیرساخت سه‌بلاکچینی متشکل از سه زنجیره اصلی استفاده می‌کند: زنجیره قرارداد (C-chain)، زنجیره تبادل (X-chain) و زنجیره پلتفرم (P).
این سه زنجیره به طور خاص برای انجام عملکردهای اصلی در اکوسیستم پیکربندی شده‌اند تا امنیت را افزایش دهند و در عین حال تاخیر کم و توان عملیاتی بالا را هدف قرار دهند. X-Chain برای ایجاد و تجارت دارایی ها، C-Chain برای ایجاد قراردادهای هوشمند و P-Chain برای هماهنگ کردن اعتبار سنجی‌ها و زیرشبکه‌ها استفاده می‌شود. ساختار منعطف Avalanche همچنین امکان تبادل سریع و ارزان زنجیره‌ای را فراهم می‌کند.
Cosmos
شبکه Cosmos که در سال 2014 توسط Ethan Buchman و Jae Kwon تأسیس شد، از یک شبکه اصلی بلاکچین PoS به نام Cosmos Hub و بلاکچین‌های سفارشی شده به نام Zones تشکیل شده است. Cosmos Hub دارایی‌ها و داده‌ها را بین مناطق متصل منتقل می‌کند و یک لایه امنیتی مشترک را فراهم می‌کند. هر منطقه بسیار قابل تنظیم است و به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد تا ارز دیجیتال خود را با تنظیمات اعتبارسنجی بلوک سفارشی و سایر ویژگی‌ها طراحی کنند. همه برنامه‌ها و سرویس‌های Cosmos که در این مناطق میزبانی می‌شوند، از طریق پروتکل ارتباطات بین بلاکچین (IBC) تعامل دارند. این امکان را فراهم می‌کند که دارایی‌ها و داده‌ها آزادانه در میان بلاکچین‌های مستقل مبادله شوند.
جمع بندی
بسته به نحوه طراحی آنها، بلاکچین‌های لایه 0 به طور بالقوه می‌توانند برخی از چالش‌های صنعت مانند قابلیت همکاری و مقیاس پذیری را برطرف کنند. با این حال، پذیرش بلاکچین لایه 0 تا چه حد موفقیت آمیز خواهد بود باید دید. راه حل‌های رقیب زیادی برای دستیابی به اهداف مشابه وجود دارد.
اینکه بلاکچین‌های لایه 0 چقدر نقش مهمی در حل چالش‌های صنعت خواهند داشت، به توانایی آنها در جذب توسعه‌دهندگان برای ساخت این پروتکل‌ها و اینکه آیا برنامه‌های میزبانی شده بر روی آنها ارزش واقعی را برای کاربران ارائه می‌کنند، بستگی دارد.
نظرات کاربران