کوپا دل ری (Copa del Rey) مسابقات فوتبالی است که هر ساله میان باشگاه‌های اسپانیایی به صورت حذفی برگزار می‌شود و در پایان یک تیم به عنوان قهرمان جام حذفی اسپانیا برگزیده می‌شود.
به گزارش خوبو، اولین دوره جام حذفی اسپانیا موسوم به کوپا دل ری در سال 1903 برگزار شد و اتلتیک بیلبائو با غلبه بر رئال مادرید به عنوان قهرمانی مسابقات دست یافت. مسابقات کوپا دل ری قدیمی‌ترین رقابت باشگاهی در کشور اسپانیا است و به عنوان یکی از معتبرترین جام های حذفی جهان محسوب می‌شود.
قهرمانان کوپا دل ری در پایان فصل می توانند در مسابقه سوپرجام اسپانیا حضور پیدا کنند. تا سال 2019، حریف آن ها در مسابقه سوپرجام اسپانیا، قهرمان لالیگا بود، اما اکنون این مسابقات به صورت چهارجانبه برگزار می‌شود.
همچنین قهرمانان کوپا دل ری تا سال 1999 در جام در جام اروپا شرکت می کردند، اما پس از ادغام این مسابقات با جام یوفا، از آن پس در رقابت های جام یوفا / لیگ اروپا شرکت می‌کنند. اگر تیم قهرمان کوپا دل ری از طریق مسابقات لیگ، سهمیه حضور در لیگ قهرمانان اروپا را کسب کند، سهمیه حضور در لیگ اروپا به تیم نایب قهرمان می‌رسد.
تاریخچه کوپا دل ری
در سال 1902، پس از پیشنهاد خوان ده آستورکیا (رییس اتحادیه فوتبال بیلبائو) و کارلوس پادروس (که بعداً رییس رئال مادرید شد)، یک تورنمنت با عنوان کوپا ده لا کوروناسیون (Copa de la Coronación) به مناسبت تاجگذاری پادشاه آلفونسوی سیزدهم برگزار شد. چهار تیم دیگر برای شرکت در این رقابت ها به رئال مادرید اضافه شدند. بارسلونا، اسپانیول، نیو فوتبال مادرید و کلوب بیزکایا (تیمی متشکل از بازیکنان اتلتیک بیلبائو و بیلبائو اف سی) تیم‌های دیگری بودند که در این رقابت‌ها شرکت کردند.
در پایان کلوب بیزکایا با غلبه بر بارسلونا به قهرمانی مسابقات دست یافت و جام قهرمانی را به دست آورد، جامی که اکنون در موزه افتخارات اتلتیک بیلبائو است و این باشگاه آن را به عنوان یکی از افتخارات خود محسوب می‌کند. با این وجود، این جام تنها مقدمه‌ای برای برگزاری رقابت های جام حذفی اسپانیا بود و فدراسیون فوتبال اسپانیا آن را به رسمیت نمی‌شناسد.
اولین دوره رقابت های کوپا دل ری در سال 1903 برگزار شد و اتلتیک بیلبائو به قهرمانی دست یافت. خوان ده آستورکیا به طور همزمان کاپیتان و رییس بیلبائو بود. این مسابقات تا زمان پیدایش رقابت های لالیگا در سال 1929، جام اصلی کشور اسپانیا بود.
عنوان مسابقات
این مسابقات در ابتدا با عنوان جام شورای شهر مادرید (Madrid City Council’s Cup) شناخته می شد. بین سال های 1905 تا 1932، این مسابقات با عنوان جام اعلیحضرت آلفونسوی سیزدهم (Copa de Su Majestad El Rey Alfonso XIII) برگزار شد. در زمان جمهوری دوم اسپانیا (تا سال 1939) با عنوان جام اسپانیا (Copa de España) برگزار شد و در زمان دیکتاتوری ژنرال فرانکو با عنوان ال ژنرالیسمو (El Generalísimo) برگزار گردید.
بروز اختلاف بر سر برگزاری
در دو سال 1910 و 1913 با توجه به اختلافاتی که مابین فدراسیون فوتبال اسپانیا و اتحادیه باشگاه‌های فوتبال اسپانیا حادث شد، دو رقابت مختلف برگزار شد و در هر رقابت یک تیم به قهرمانی دست یافت.
در سال 1937، در طول جنگ داخلی اسپانیا، باشگاه های مناطق جمهوری خواه اسپانیا رقابت هایی حذفی برگزار کردند و لوانته در فینال موفق شد با یک گل از سد والنسیا عبور کند. اگرچه در سال 2007، از فدراسیون فوتبال اسپانیا خواسته شد تا این قهرمانی را به لیست قهرمانی های لوانته اضافه کنند، اما هنوز فدراسیون فوتبال اسپانیا در این خصوص تصمیمی اتخاذ نکرده است.
تعداد تیم ها
قبل از برگزاری لالیگا در فصل 1929، این رقابت‌ها در واقع رقابت ملی بود. تیم های واجد شرایط از طریق لیگ‌های منطقه ای در رقابت ها حضور می یافتند. تا سال 1990، تیم های دوم باشگاه ها مجاز به حضور در کوپا دل ری بودند. برای چندین سال، فقط تیم هایی از لالیگا، سگوندا دیویژن A و 23 تیم از سگوندا دیویژن B و 17 قهرمان ترسرا دیویژن که جمعاً 83 باشگاه می شدند، مجاز به حضور در رقابت‌ها بودند.
از فصل 2019/20 قوانین تغییر کرد و تعداد تیم‌های مجاز حضور در رقابت ها به 125 باشگاه تغییر کرد و تیم هایی از سطح پنجم اسپانیا نیز مجاز به حضور در رقابت‌ها هستند.
پیش از فصل 2019/20، مسابقات به صورت رفت و برگشت برگزار می‌شد، اما به تک بازی تغییر فرمت داد و در حال حاضر تیم‌هایی که در سطح پایینتری قرار دارند در مسابقات میزبان هستند. فینال نیز به صورت تک بازی در یک زمین بی‌طرف برگزار می‌شود.
اهدای جام به باشگاه ها
تیم قهرمان، جام قهرمانی کوپا دل ری را بالای سر برده، اما در طول تاریخ رقابت ها، 12 جام وجود داشته که به طور دائمی به باشگاه ها اهدا شده است. تیم هایی که سه بار متوالی یا پنج بار متناوب و یا به دلایل خاص دیگر قهرمان شده اند، موفق شده اند جام را به طور دائمی در اختیار داشته باشند.
بنابراین بارسلونا پنج بار این جام را به طور دائمی کسب کرده است. سه جام به اتلتیک بیلبائو و یک جام به رئال مادرید اهدا شده است. سویا پس از قهرمانی در سال 1939 به عنوان اولین جام تحت عنوان ال ژنرالیسمو، این جام را به طور دائم به خود اختصاص داد. همچنین در پی درگذشت ژنرال فرانکو در سال 1976، اتلتیکو مادرید به عنوان مدافع عنوان قهرمانی جام را به طور دائمی به خود اختصاص داد.
وزن جام
پس از قهرمانی اسپانیا در جام جهانی 2010، سویا در 22 دسامبر 2010 درخواست کرد که برای بزرگداشت این افتخار ملی، جام قهرمانی را بتواند حفظ کند.
یک جام جدید توسط فدریکو آلگره جواهرساز مادریدی ساخته شد. وزن این جام که از نقره ساخته شده، 15 کیلوگرم (33 پوند) و ارتفاع آن 75 سانتی متر (30 اینچ) است. در 21 آوریل 2011، رئال مادرید اولین تیمی بود که جام جدید را دریافت کرد. طبق رسم باشگاه ها که به نمایش جام بر روی اتوبوس می پردازند، جام مزبور از دستان سرخیو راموس رها شد و با رفتن زیر چرخ های اتوبوس تا حد زیادی از بین رفت و بنابراین جام جدیدی برای این رقابت‌ها ساخته شد.
پرافتخارترین باشگاه های کوپا دل ری
بارسلونا با کسب 31 عنوان قهرمانی و 42 حضور در فینال در هر دو زمینه در میان قهرمانان کوپا دل ری رکورددار است. اتلتیک بیلبائو، رئال مادرید و اتلتیکو مادرید نیز در ردههای بعدی قرار دارند. تنها 14 باشگاه موفق شده‌اند نامشان را در میان قهرمانان کوپا دل ری قرار دهند.
| نام باشگاه | قهرمان | نایب قهرمان | حضور در فینال |
| بارسلونا | 31 | 11 | 42 |
| اتلتیک بیلبائو | 23 | 16 | 39 |
| رئال مادرید | 19 | 20 | 39 |
| اتلتیکو مادرید | 10 | 9 | 19 |
| والنسیا | 8 | 10 | 18 |
| رئال ساراگوسا | 6 | 5 | 11 |
| سویا | 5 | 4 | 9 |
| اسپانیول | 4 | 5 | 9 |
| رئال اونیون | 4 | 1 | 5 |
| رئال سوسیداد | 3 | 5 | 8 |
| رئال بتیس | 3 | 2 | 5 |
| دپورتیوو لاکرونیا | 2 | – | 2 |
| آرناس | 1 | 3 | 4 |
| مایورکا | 1 | 2 | 3 |
رکوردهای کوپا دل ری
بیشترین قهرمانی متوالی: 4
- بارسلونا (2015، 2016، 2017، 2018)
- اتلتیک بیلبائو (1930، 1931، 1932، 1933)
- رئال مادرید (1905، 1906، 1907، 1908)
بیشترین فینال متوالی: 6
- بارسلونا (2014، 2015، 2016، 2017، 2018، 2019)
بیشترین حضور در فینال بدون قهرمانی: 4
- سلتاویگو (1908، 1948، 1994، 2001)
بهترین برد در فینال
- بارسلونا 5–0 سویا (2018)
- اتلتیک بیلبائو 5–0 اسپانیول (1915)
- رئال مادرید 6–1 کاستیا (1980)
بیشترین گل در یک فینال
- سویا 6–2 ریسینگ ده فرول (1939)
بیشترین صعود متوالی: 24
- بارسلونا (16 دسامبر 2014 – 27 فوریه 2019)
بهترین برد خانگی
- رئال مورسیا 14–0 کیسا پرومزاس (مرحله اول، 10 سپتامبر فصل 1991/92 کوپا دل ری)
بهترین برد در مجموع دو دیدار
- سلتاویگو 22–0 دون بنیتو (مرحله اول، کوپا دل ری 1932)
رکوردهای انفرادی کوپا دل ری
بیشترین قهرمانی: 7
- آگوستین گاینزا (اتلتیک بیلبائو) (1943، 1944، 1945، 1950، 1955، 1956، 1958)
- لیونل مسی (بارسلونا) (2009، 2012، 2015، 2016، 2017، 2018، 2021)
- سرخیو بوسکتس (بارسلونا) (2009، 2012، 2015، 2016، 2017، 2018، 2021)
بیشترین بازی: 104
- آندونی زوبی زارتا (اتلتیک بیلبائو، بارسلونا و والنسیا)
بیشترین بازی برای یک باشگاه: 99
- آگوستین گاینزا (اتلتیک بیلبائو)
بیشترین بازی در فینال: 10
- لیونل مسی (بارسلونا) (2009، 2011، 2012، 2014، 2015، 2016، 2017، 2018، 2019، 2021)
- سرخیو بوسکتس (بارسلونا) (2009، 2011، 2012، 2014، 2015، 2016، 2017، 2018، 2019، 2021)
بیشترین گل در یک بازی: 8
- آگوستین گاینزا: اتلتیک بیلبائو 12–1 سلتاویگو (18 می 1947)
بیشترین گل در یک فصل: 21
- جوزپ سامیتیر (بارسلونا) 1928
بیشترین گل در یک فینال: 4
- تلمو زارا (اتلتیک بیلبائو) 1950
بیشترین گل در فینال: 8
- تلمو زارا (اتلتیک بیلبائو)
رکورددار گلزنی در فینال های مختلف: 7
- لیونل مسی (2009، 2012، 2015، 2017، 2018، 2019، 2021)
رکورددار گلزنی در فینال های متوالی: 4
- تلمو زارا (اتلتیک بیلبائو) (1942، 1943، 1944، 1945)
بیشترین پاس گل در فینال ها: 6
- لیونل مسی (1 در 2009، 2 در 2016، 1 در 2017، 2 در 2018)
بهترین گلزنان کوپا دل ری
تلمو زارا با به ثمر رساندن 81 گل بهترین گلزن تاریخ کوپا دل ری است. در میان بازیکنان فعال، لیونل مسی با 56 گل زده در رده چهارم این لیست قرار دارد.
نظرات کاربران