فیلم اجاره نشین ها

فیلم اجاره نشین ها فیلمی ایرانی است که توسط داریوش مهرجویی در سال ۱۳۶۵ ساخته شده و در پنجمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به اکران درآمد.

به گزارش خوبو، اجاره نشین ها یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است، که مورد توجه تماشاگران و منتقدین قرار گرفت، هر چند با بی‌مهری جشنواره فیلم فجر مواجه شد. این فیلم از سایت معتبر IMDB، موفق به کسب نمره بسیار خوب 7.7 شده است. 2700 نفر به این فیلم نمره داده‎اند.

دانلود رایگان فیلم اجاره نشین ها

عوامل و بازیگران فیلم اجاره نشین ها

اجاره نشین ها فیلمی است که در ژانر کمدی و درام توسط داریوش مهرجویی ساخته شده است. داریوش مهرجویی از کارگردانان مطرح سینمای ایران و از چهره‌های اصلی موج نو سینمای ایران است. او در رأی‌گیری سال ۱۳۹۸ مجله فیلم به عنوان بهترین کارگردان تاریخ سینمای ایران انتخاب شد و همچنین در نظرسنجی از ۴۳ منتقد برای بهترین کارگردانان پس از انقلاب، در رده دوم قرار گرفت.

بدون شک، اجاره نشین ها در کنار گاو، دایره مینا، لیلا، سنتوری و هامون از بهترین آثار ساخته شده توسط مهرجویی است. داستان این فیلم توسط خود مهرجویی نوشته شده است.

• اجاره نشین ها در زمانی ساخته شد که فیلم‌های کلیشه‌ای و شعارزده صحنه سینمای ایران را به تسخیر خود درآورده بودند و از این جهت فیلمی بسیار متفاوت با ارجاعات سیاسی و اجتماعی فراوان است.
• این فیلم که در سال ۱۳۶۶ به نمایش عمومی درآمد، به پرفروش‌ترین فیلم آن سال تبدیل شد.
• بر اساس نظرسنجی ماهنامه فیلم از بین منتقدان سینمایی در سال ۱۳۹۸، در بین فیلم‌های برتر تاریخ سینمای ایران، در رتبه هشتم قرار گرفته‌ است.

خلاصه داستان

یک آپارتمان در حاشیه شهر تهران که مالکش درگذشته بدون وارث مانده و اداره امور آپارتمان و مستاجرها را مباشر مالک درگذشته که خود نیز ساکن همین ساختمان است به عهده گرفته و قصد دارد با همکاری یک مشاور املاک محلی ملک را تصاحب کند. آپارتمان فرسوده و نیازمند تعمیرات اساسی است ولی عباس آقا مباشر مالک درگذشته (عزت الله انتظامی) نه خود وظیفه تعمیرات را به عهده می‌گیرد و نه به دیگر ساکنان اجازه انجام این کار را می‌دهد.

در این ساختمان هر یک از ساکنان به دنبال به کرسی نشاندن حرف و نظر خود هستند و این امکان تفاهم بر سر چگونگی تأمین هزینه‌های تعمیرات را از بین می‌برد، تا این که عباس آقا به توصیه مادرش (حمیده خیر آبادی) مجلس شامی تدارک می‌بیند و می‌پذیرد که با مشارکت همه ساکنان هزینه تعمیرات تأمین شود، اما فردای آن روز این توافق با توصیه‌های غلام ترکه‌ای (سیاوش تهمورث) به عباس آقا بر هم می‌خورد و کار تعمیرات ساختمان همچنان بر زمین می‌ماند تا این که در شبی بارانی منبع آب بزرگ ساختمان سقوط می‌کند و کل ساختمان فرو می‌ریزد. روز بعد ماموران شهرداری به اجاره‌نشین‌ها اعلام می‌کنند که این ملک به شکل قسطی به آن‌ها واگذار می‌شود.

نقد و بررسی فیلم اجاره نشین ها

هشت ساله بودم که اجاره نشین ها اکران شد. یادم هست برای تماشایش همراه خانواده به سینما آزادی رفتیم. تصویر محوی از صف طولانی خرید بلیت و شلوغی و ازدحام مردم در ذهنم هست. به یاد داردم که در سینما کلی خندیدیم. خندیدن در سینمای آن روزها اتفاق نادری بود. از همان اولین تماشای اجاره نشین ها در هشت سالگی، چند صحنه اش برای همیشه در ذهنم نقش بست: آواز خواندن اکبر عبدی و ترک خوردن آینه، درآوردن پلاستیک از زیر باغچه حسین سرشار در پشت بام توسط عزت الله انتظامی، مهمانی در خانه مادر قصه با بازی حمیده خیرآبادی و آشتی کردن عزت الله انتظامی و رضا رویگری و در انتها نشستن پرنده‌ای روی منبع آب که باعث جاری شدن سیل در خانه می‌شود.

وقتی بزرگ تر شدم و با هوشیاری بیشتری فیلم را نگاه کردم این صحنه ها همچنان برایم یادآور دوران کودکی بودند و ارزش‌های هنری خوبی داشتند. من متولد فروردین ۱۳۵۸ هستم و کودکی‌ام در جنگ و بمباران و موشک‌باران گذشت و اجاره نشین ها شیرین‌ترین خاطره نسل من از خندیدن در سینماهای آن روزگار است. شاید یکی از نکات مهم این فیلم همین باشد. کودکانی مثل من که ارجاعات اجتماعی و نقد طبقه های مختلف جامعه و اندیشه جاری در این فیلم را متوجه نمی‌شدند هم دوستش داشتند و به اندازه سن خود آن را می‌فهمیدند. کم پیش می آید که فیلمی در کودکی برایت شیرین و خنده دار باشد و وقتی بزرگ می شوی و نگاهش می کنی به نظرت مضحک و سطحی نیاید. طنز اجاره نشین ها هرقدر که بزرگ‌تر بشوی و نگاهش کنی عمیق تر و شیرین تر می شود.

در همان روزها فیلم ماموریت هم اکران شده بود. ما که خانواده‌ای اصطلاحا سینما برو بودیم به تماشای این فیلم هم رفتیم. یادم هست در آن روزگار کم لبخند، اکثر خانواده‌ها به شوق دیدن شیرین‌کاری‌های اکبر عبدی به تماشای هر فیلمی که در آن حضور داشت می‌رفتند. وقتی در بزرگسالی به این دو فیلم نگاه می کنی متوجه می شوی که اکبر عبدی اجاره نشین ها با اکبر عبدی ماموریت به اندازه جهانی تفاوت دارد. اجاره نشین ها نمایانگر توانایی بازیگری اکبر عبدی در فیلمی سخت و مهم است.

از نوروز ۱۳۵۸ تا زمان اکران اجاره نشین ها در هفتم خرداد ۱۳۶۶ تقریبا هفت فیلم کمدی اکران شده است. آمار عجیبی است. فیلم هایی که برخی از آن ها را با اغماض می‌شود در ژانر کمدی هم طبقه‌بندی کرد. این فیلم‌ها عبارتند از:
خانه آقای حق دوست به کارگردانی محمود سمیعی در ۱۳۶۰
جایزه / علیرضا داودنژاد / ۱۳۶۲
مردی که زیاد می دانست / یدالله صمدی / ۱۳۶۳
اتوبوس / یدالله صمدی / ۱۳۶۵
کفش های میرزا نوروز / محمد متوسلانی / ۱۳۶۵
مدرک جرم / منوچهر حقانی پرست / ۱۳۶۵
مردی که موش شد / احمد بخشی / ۱۳۶۵

نگاهی به اکران نوروز سال‌های ۶۵ و ۶۶ نیز شاید جالب باشد. اتوبوس و کفش های میرزا نوروز از فیلم های اکران شده در نوروز ۱۳۶۵ هستند اما در سال ۱۳۶۶ در اکران نوروز گویا هیچ تمایلی به فیلم های کمدی وجود نداشته. مهم ترین فیلم های اکران شده در نوروز ۶۶ عبارتند از: پرواز در شب (رسول ملاقلی پور)، تیرباران (علی اصغر شادوران) و ملاقات (خسرو معصومی).

اجاره نشین ها در زمان اکرانش بهترین فیلم کمدی سینمای ایران تا آن زمان بوده. از اولین فیلم کمدی در سینمای ایران یعنی آبی و رابی به کارگردانی آوانس اوهانیانس که در سال ۱۳۰۹ ساخته می‌شود تا بهمن ۱۳۵۷، فیلم های انگشت شماری را می‌شود مثال زد که طنز عالی یا مهمی داشته‌اند. مثلا می شود به آقای هالو به کارگردانی داریوش مهرجویی اشاره کرد یا بیتا به کارگردانی هژیر داریوش که اگرچه در روال قصه، طنز شیرینی به چشم می خورد اما پایان بندی تراژیک فیلم باعث می‌شود که نتوانیم این فیلم را یک اثر مطلقا طنز بدانیم. در آن دوران معمولا یا بازیگرهای اصلی رگه‌های طنز در کاراکتر خود دارند مثل فردین و ناصر ملک مطیعی یا از حضور یک کمدین برای ایجاد طنز در فیلم استفاده می‌شده که مشخصا می شود به تقی ظهوری، علی میری، مرتضی عقیلی و منصور سپهربند اشاره کرد. فیلم‌های رضا بیک ایمانوردی با پرسوناژی شبیه ستوان کلمبو و فیلم های نصرت الله وحدت را هم نمی شود جزء فیلم های طنزی که دارای بار هنری هستند طبقه بندی کرد. ارحام صدر هم از بازیگران خوب طنز در آن دوران بوده که فرصت حضور در فیلم خوب یا مهمی را پیدا نمی‌کند.

بهمن مفید می‌گفت تقی ظهوری سنگ محک بازیگری در زمان خودش بود. هر بازیگری که گل می کرد می‌گفتند باید یک فیلم با ظهوری بازی کند که معلوم شود توان بازیگری اش چقدر است. تقی ظهوری در سال ۱۳۵۰ از بازیگری خداحافظی می‌کند. بعد از او ارحام صدر این جایگاه را پیدا می‌کند و به همین خاطر فردین هم در فیلمی به اسم مردان خشن با او همکاری می‌کند. بهمن مفید در ادامه خاطراتش می‌گفت زمانی که من به شهرت رسیدم برای مشخص شدن عیار بازیگری‌ام قرار شد با ارحام صدر بازی می کنم که نتیجه‌اش می‌شود فیلم جوجه فکلی به کارگردانی رضا صفایی.

در ادامه بحث مقایسه اجاره نشین ها با فیلم های کمدی قبل از خودش، در بعد از انقلاب نیز همان طور که اشاره شد تقریبا هفت فیلم تا زمان اکران اجاره نشین ها در سینمای ایران به نمایش درمی آیند که البته برخی از آن ها کاملا در ژانر کمدی قرار نمی‌گیرند. سطح این فیلم ها به مراتب بالاتر از کمدی های قبل از انقلاب است با این وجود اجاره نشین ها در مرتبه بالاتری قرار می‌گیرد.

امروز هم وقتی سینمای کمدی ایران را مرور می کنیم اجاره نشین ها همچنان در نقطه بالایی قرار می‌گیرد. تفسیر و تاویل زیادی نیز نسبت به آن صورت گرفته. به قول مولانا که می‌گوید هرکسی از ظن خود شد یار من. اجاره نشین ها نیز می‌تواند شمایی از جامعه ایران در دهه شصت باشد که بر جامعه امروز هم انطباق دارد. خانه‌ای که سیل ویرانش می‌کند و در پایان فیلم مژده آبادی و سازندگی‌اش داده می‌شود. مادری که تمام بچه‌هایش را با ایرادهایشان دوست دارد و تنها اوست که می‌تواند پسرهایش را با هم آشتی دهد و وقتی از خانه می رود، خانه ویران می‌شود.

خواننده اپرا یا به عبارتی هنرمندی که جهان کوچک خصوصی‌ای برای خودش ساخته اما با باغچه زیبایی که در پشت بام دارد به خانه آسیب می‌رساند. کارگرانی که آلت دست اهالی خانه‌اند. زن‌هایی که برای نگه داشتن خانه یا تصاحبش تلاش می‌کنند اما حریف یکدندگی مردها نمی‌شوند. روشنفکری که کسی به نظراتش توجهی نمی‌کند و ویلچرنشین بودنش نمادی از نداشتن توانایی لازم برای اصلاح است و عباس آقا سوپرگوشت قلدری که در هر شرایطی منفعت خود را حفظ می‌کند و خیلی وقت‌ها سودش حاصل از ضرر دیگران است. تمام این شخصیت‌ها نماینده از طبقه‌های مختلف جامعه ایران از دهه شصت تا امروزند.

اجاره نشین ها در گذر زمان ارزش‌های خودش را حفظ کرده و حتی افزایش داده. فیلمی که تلفیقی از پیکارسک و کمدی‌های طنز و رفتار است. فیلم خوبی که هنوز هم می‌شود تماشایش کرد، لذت برد و به فکر فرو رفت.

نویسنده: بابک صحرایی
منبع: مجله فیلم امروز

فهرست جوایز فیلم اجاره نشین ها

در پنجمین دوره برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در سال 1365، فیلم اجاره نشین ها نامزد دریافت 6 سیمرغ بلورین جشنواره برای بهترین کارگردانی (داریوش مهرجویی)، بهترین فیلمنامه (داریوش مهرجویی)، بهترین بازیگر نقش اول مرد (عزت الله انتظامی)، بهترین تدوین (حسن حسندوست) و بهترین فیلمبرداری (حسن قلی زاده) و بهترین صدابرداری (جهانگیر میرشکاری، اصغر شاهوردی و بهروز معاونیان) شد، که در پایان موفق به دریافت فقط یک سیمرغ بلورین شد.

• برنده سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری (جهانگیر میرشکاری، اصغر شاهوردی و بهروز معاونیان) دوره ۵ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۵

بیشتر بخوانید

• فیلم ناخدا خورشید
• فیلم ناصرالدین شاه آکتور سینما