آموزش زبان روسی؛ چرا و چگونه؟

 زبان روسی زبانی است که به صحبت در دو کشور روسیه و بلاروس شناخته می‌شود. جز این، از این زبان چه می‌دانید؟ در مورد ریشه‌های آن، شباهت‌های آن با روسی و چینی و آموزش آن به کودکان چه می‌دانید؟ سعی داریم در ادامه شما را به طور مفصل با این زبان، دلایل یادگیری آن و ابزارهای کمک‌آموزشی آن آشنا کنیم. با خوبو همراه باشید.

زبان روسی

زبان روسی (روسکی یزیک – russkij jazyk) یک زبان اسلاو شرقی است که به طور بخصوص در روسیه صحبت می‌شود. این زبان جزء خانواده‌ی زبان‌های هندواروپایی و یکی از چهار زبان زنده‌ی اسلاو شرقی است. به جز روسیه، زبان روسی به عنوان زبان رسمی در بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان به شمار می‌رود. همینطور این زبان به عنوان زبان میانجی در بخش‌هایی از اوکراین، قفقاز، آسیای مرکزی و کشورهای حوزه دریای بالتیک به شمار می‌رود. این زبان همینطور زبان رسمی سرتاسر اتحاد جماهیر شوروی بود.

بیش از 228 میلیون نفر در جهان به زبان روسی صحبت می‌کنند. این عدد بیشتر از هرکدام از زبان‌های اسلاو است. همینطور در سراسر اروپا، روسی بیشتر از همه گویشور به زبان مادری دارد. بین زبان‌ها در سراسر جهان، زبان روسی در جایگاه هفتم پرگویشورترین زبان‌ها (بعد از چینی ماندارین، اسپانیایی، انگلیسی، هندی، پرتغالی و بنگالی) جا دارد. در ایستگاه فضایی بین‌المللی، روسی یکی از دو زبان رسمی به شمار می‌رود و همینطور یکی از شش زبان رسمی سازمان ملل است.

زبان روسی با الفبای روسی و خط سیریلیک نوشته می‌شود. اسلاوها مردمی هستند که حداقل 1500 سال اخیر در اروپای شرقی زندگی می‌کنند. این مردم که عموماً ارتدکس مسیحی هستند، خود به سه دسته تقسیم می‌شوند که روس‌ها، عموما جز دسته‌ی اسلاو شرقی به حساب می‌آیند. زبان‌های اوکراینی، بلاروسی و روسین از دیگر زبان‌های اسلاو هستند که نزدیک به روسی به شمار می‌روند. در قرن نوزدهم عموماً به زبان روسیه به عنوان «روسی بزگ»، به بلاروسی به عنوان «روسی سفید» و به اوکراینی به عنوان «روسی کوچک» اشاره می‌شد.

الفبای روسی شامل 32 حرف است که بر چهار دسته هستند: حروف چاپی بزرگ، حروف چاپی کوچک،حروف تحریری بزرگ و حروف تحریری کوچک.

خط سیریلیک

سیریلیک یا آزبوکا خطی است که در مناطق مختلفی از اوراسیا به عنوان خط ملی در نظر گرفته شده است. الفبای این خط در روسیه شامل 33 حرف می‌شود. این خط در قرن نهم در دوره‌ی سیمون کبیر پادشاه بلغارستان ساخته شد و سازنده‌های آن، دو برادر به نام‌های سیریل و متودیس بودند. از آن زمان تاکنون اگرچه این زبان و رسم‌الخط آن بارها دچار تغییرات شد، اصول کلی حفظ شده است.

خط سیریک در کشورهای بلاروس بوسنی و هرزگوین، بلغارستان، قزاقستان، قرقیزستان، مقدونیه شمالی، مغولستان، مونته‌نگرو، روسیه، صربستان، تاجیکستان و اوکراین رسم‌الخط رسمی یا یکی از رسم‌الخط‌های اصلی به شمار می‌رود.

بزرگ	کوچک	نام	آوا
А	а	اَ	/a/
Б	б	بِه	/b/
В	в	وِه	/v/
Г	г	گِه	/g/
Д	д	دِه	/d/
Е	е	یِه	/je/
Ё	ё	یُ	/jo/
Ж	ж	ژِه	/ ʒ /
З	з	زِه	/z/
И	и	ایـ	/i/
Й	й	ی	/j/
К	к	کا	/k/
Л	л	اِل	/l/
М	м	اِم	/m/
Н	н	اِن	/n/
О	о	آ یا اُ	/o/
П	п	پِه	/p/
Р	р	اِر	/r/
С	с	اِس	/s/
Т	т	تِه	/t/
У	у	او	/u/
Ф	ф	اِف	/f/
Х	х	خا	/x/
Ц	ц	تْسه	/ts/
Ч	ч	چِه	/št/
Ш	ш	شا	/š/
Щ	щ	شْچا	/štš/
Ъ	ъ	نشان سختی	?
Ы	ы	اَیی	/ɨ/
Ь	ь	نشان نرمی	/ j/j/
Э	э	اِ	/ e/
Ю	ю	یو	/ju/
Я	я	یَه	/ja/

 تاریخچه زبان روسی

دوره‌ی زبان روسی به لحاظ آکادمیک پذیرفته شده نیستند با این حال با اندکی تخفیف، می‌توان این زبان را به دو دوره‌ی باستان و مدرن تقسیم کرد.

روسی باستان

بنا بر آثار یافت شده، حدود هزار سال بعد از میلاد، گروهی قومیتی که غالبِ بخش اروپای روسیه، اوکراین و بلاروس بودند، به عنوان اولین اسلاوهای شرقی شناخته می‌شوند. این افراد به زبانی نزدیک به هم صحبت می‌کردند. وجود حکومت قرون وسطایی روس کیف (قرن نه تا سیزدهم) و اتحادی که این حکومت به پایتختی نووگورود به وجود آورد، سبب به وجود آمدن زبان اسلاو شرقی باستان شد. این زبان ادبی و تجاری بود. مسیحیت سال 988 در این حکومت پذیرفته شد و در نتیجه زبان اسلاوی کلیسایی باستان معرفی شد. این زبان، شامل بخش‌هایی از یونانی دوران بیزانس می‌شود که با زبان عامیانه مردم آن زمان ترکیب شدند.

با شروع فروپاشی حکوت روس کیف، رفته‌رفته شکاف بین گویش‌های این زبان از قرن دوازدهم بیشتر شد. از قرن سیزدهم به بعد می‌توان زبان‌های روسی و اوکراینی-بلاروسی را متمایز در نظر گرفت. در مسکو و نووگورود زبان اسلاوی کلیسایی باستان به عنوان زبان ادبی تا قرن‌ها باقی ماند.

روسی مدرن

قرن هفدهم، در دوران پتر یکم زبان مورد اشاره به متون کتب مقدس و مذهبی محدود شد. از تغییرات گسترده‌ی پتر کبیر در جهت سکولارسازی روسیه، یکی در زمینه تغییر الفبا بود. تلاش بر این بود که رسم‌الخط زبان روسی بیشتر شبیه کشورهای غرب اروپا شود. نجبای روس قرن هجده و نوزده، همگی صحبت به فرانسه و آلمانی را بلد بودند. کتاب‌های معروف روسیه در قرن نوزدهم، حتی کتاب‌های لئو تولستوی، پاراگراف‌هایی به فرانسه داشتند که بدون ترجمه منتشر می‌شدند.

زبان مدرن روسیه را به الکساندر پوشکین مربوط می‌دانند. او در نیمه‌ی ابتدایی قرن نوزدهم زندگی می‌کرد و انقلابی در ادبیات این کشور به وجود آورد و واژگان و گرامر باستانی را کنار گذاشت و نوشتار را به زبان عامیانه نزدیک کرد. حتی جوانان امروزی هم به ندرت ممکن است در خواندن متون اصلی پوشکین به مشکل بخورند چون به نوعی او سنگ‌بنای روسی امروز را گذاشت.

اتفاقات ابتدای قرن بیستم سبب شد که تغییراتی گسترده در خصوص املای زبان روسی در سال 1918 ابلاغ شود. با گسترش شوروی چه به لحاظ سیاسی و جغرافیایی و چه به لحاظ علمی و صنعتی، زبان روسی هم علاقه‌مندان بسیاری در سراسر جهان پیدا کند. مثل آمریکا، شوروی هم زبان رسمی نداشت اما در تمام مناطق آن، دانستن این زبان در نقش زبان واسط اهمیت داشت. وقتی شوروی از هم پاشید، روسیه زبان روسی را زبان روسی اعلام کرد.

خصوصیات

مهم‌ترین خصوصیات زبان روسی:

• 160 قومیت در روسیه زندگی می‌کنند و صد زبان در این کشور صحبت می‌شود. با این حالا، روسی زبان میانجی است. از دیگر زبان‌های مهم در روسیه می‌توان به تاتار، چوواشی، اوستی، اوکراینی، بوریات، کالمیک، چچنی، اینگوش، ابازا، آلتای، باشقیر، تاتار کریمه، کلیمی، کاراچای بالکار و … اشاره کرد.
• جز سه کشور روسیه، بلاروس و اوکراین، زبان روسی در کشورهای قزاقستان، تاجیکستان، قرقیزستان، گرجستان، رومانی و نروژ گویشورانی دارد.
• هیچ کلمه‌ای در روسی با حرف A شروع نمی‌شود.
• اگر می‌خواهید فضانورد باشید، باید زبان روسی بلد باشید.
• انگلیسی حدود ده درصد با روسی مشترک است.
• یک سری کلمه‌ی فارسی در روسی دیده می‌شود. مثلا کیمیا، پلو، سپاس، پاییدن، ساتراپ، الماس، باغچه، زمرد، قلیان، نشادر (آمونیاک) و ترشی.
• روسی حدود 500 هزار واژه دارد که دانستن 2500 عدد آنها برای ارتباط با یک روس‌زبان واجب است.
• ساختار جمله در روسی می‌تواند به شکل‌های متنوعی بیان شود و چندان گرامر در این زمینه سخت‌گیری ندارد.
• اسم میانی افراد در روسیه، نام پدرشان است. اگر کسی «ایوان» نام داشته باشد، اسم میانی پسرش ایوانوویچ و اسم میانی دخترش ایوانووا خواهد بود.
• محل قرارگیری استرس در کلمات روس به شکلی مهم است که می‌تواند به طور کل معنی کلمه را تغییر دهد.
• گویش رسمی روسیه در واقع همون لهجه‌ای است که در مسکو صحبت می‌شود.
• حدود نود درصد دانش‌آموزان در روسیه به زبان روسی و حدود ده درصد به زبان مادری خود تحصیل می‌کنند.
• مثل آلمانی، در روسی هم سه نوع جنسیت مذکر، مؤنث و خنثی برای کلمات تصور شده است.
• ارتباط نوشتار و تلفظ در روسی بسیار نزدیکتر از انگلیسی است.

 آیا روسی از آلمانی سخت‌تر است؟

زبان‌های روسی و آلمانی که شباهت‌هایی به یکدیگر دارند را عموماً جز دو زبان سخت اروپایی در نظر می‌گیرند. قصد دارم سختی و راحتی یادگیری این دو زبان را با هم مقایسه کنیم. در ابتدا باید متذکر شد که مسئله‌ی یادگیری زبان -پیش از مقایسه‌ی دو زبان- به عوامل دیگری مربوط است. در درجه‌ای اول سخت بودن هر زبانی، قابل زیر سوال بردن است چون کودکان همه جای جهان در یک سن خاص صحبت کردن را می‌آموزند. مسئله‌ی بعدی هم این است که یادگیری به زبان مادری شما مربوط است. اگر انگلیسی‌زبان باشید، آلمانی زبان ساده‌تری است و اگر گویشور به یکی دیگر از زبان‌های اسلاو باشید، روسی ساده می‌نمایند.

دو زبان در دو دسته‌ی مختلف جا می‌گیرند. آلمانی جز زبان‌های ژرمن و روسی جز اسلاوها است. به همین دلیل گرامر دو زبان به طور ریشه‌ای هم با تفاوت دارد، هرچند در روسیه تلاش شده زبان به آلمانی نزدیک شود. به همین دلیل و به دلیل حضور هر دو در دسته‌ی زبان‌های هندواروپایی، گفته می‌شود که اگرچه این دو زبان مثل برادر و خواهر نیستند، مثل دو فامیل دور با هم نسبت دارند.

در مجموع باور بر این است که روسی زبان دشوارتری برای یادگیری است، بخصوص برای گویشوران به زبان انگلیسی. الفبای متفاوت روسی و تلفظ‌های بسیار منحصربه‌فردی در این زبان وجود دارد که آن را به طور کامل از زبان‌های غرب اروپایی و آسیایی متفاوت می‌کند. همینطور قوانین گرامری بسیار پیچیده‌ای در روسی وجود دارد که زمان می‌برد تا فرد در آنها متخصص شود.

در لیستی که دولت آمریکا برای یادگیری زبان‌های جدید منتشر کرد، یادگیری آلمانی مستلزم 36 هفته و یادگیری روسی مستلزم 44 هفته آموزش و تمرین معرفی شده است. در واقع آلمانی در این لیست در سطح دو و زبان روسی در سطح چهار کنار چینی، کره‌ای و ژاپنی جا گرفته است.

 فواید یادگیری زبان روسی 

 زبان روسی را نمی‌توان محدود به اقلیم روسیه‌ی کنونی دانست. در بیشتر کشورهای شمالِ ایران، به دلیل قرارگیری در شوروی سابق، بسیاری از مردم صحبت به روسی را بلد هستند و می‌توان این زبان را به عنوان زبان میانجی به کار برد. از سوی دیگر تنها پنج درصد جمعیت روسیه، انگلیسی بلد هستند. اگر بخواهید به این کشور سفر کنید که در حال حاضر شرایط خوبی برای این کار فراهم است، نیاز به دانستن حدی از این زبان را خواهید داشت.

در ایرانی و بسیاری از کشورهای مشابه، افراد بسیار کمی قادر به صحبت به زبان روسی هستند. دانستن چنین زبانی، سبب می‌شود که فرصت‌های شغلی جدیدی برای شما به وجود بیاید. از آموزش زبان روسی، مترجمی و چیزهایی از این دست.

از سمتی وقتی زبان روسی را یاد می‌گیرید، در کنار آن متوجه چندپارگی فرهنگی این اقلیم و کشورهای همجوار نیز می‌شوید. برای مثال بهتر متوجه ماجرای جنگ اوکراین و روسیه یا حمله‌ی نظامی روسیه به چچن و گرجستان خواهید شد.

قادر به درک بیشتر آثار داستایوفسکی، تولستوی و دیگر نویسندگان بزرگ روس خواهید بود.

از جمع 1000 دانشگاه برتر جهان، 36 تای آنها در روسیه قرار دارند. این بین دانشگاه دولتی مسکو سرآمد است و در جمع صد دانشگاه برتر جهان قرار دارد. فرصت تحصیل در روسیه، می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل و همینطور نسبتاً ارزان باشد.

یادگیری روسی سبب می‌شود که به راحتی بتوانید اوکراینی، بلاروسی، بلغار، اسلواک، لهستانی و چکی را نیز با کمی تلاش یاد بگیرید. مشابهات این زبان‌ها بسیار زیاد است.

چیز دیگری که در خصوص یادگیری تمام زبان‌ها متداول است، مسئله‌ی منفعت‌های ذهنی این کار است. دانشمندان ثابت کرده‌اند که فواید بسیاری پشت این مسئله وجود دارد. به جز آشنا شدن با شیوه‌های تفکر متفاوت، مغز طوری درگیر می‌شود که کهنسالی احتمال زوال عقل به حداقل می‌رسد.

روسیه و ایران

ارتباط بین روس‌ها و پارسی‌ها حداقل 1300 سال سابقه دارد. مردمان دو کشور با یکدیگر از آن زمان ارتباط تجاری داشتند. ارتباط بخصوص از طریق قایق در دریای کاسپین رواج داشت و خز، عسل و برده از این مسیر تبادل میشد. اولین رویارویی طرفین حوالای ابتدای قرن دهم میلادی بودی که روس‌ها ب 500 کشتی جنگی به گرگان حمله کردند و افرادی را به بردگی گرفتند و منطقه را غارت کردند. حمله‌ی مغول و دوران آنها باعث فاصله افتادن بین دو کشور شد. در قرن پانزدهم وقتی دوک‌نشین بزرگ مسکو سروشکل گرفت، ارتباط طرفین از سر گرفته شد.

طی دوران صفوی، روابط طرفین گسترش یافت و سفارتخانه‌ها دایر شدند. ایرانیان از مرزهای روسیه برای ارسال کالاهای تجاری به مقصد اروپا و بخصوص انگلستان سود می‌بردند (هدف این بود که از مرزهای در اختیار عثمانی و پرتغال عبور صورت نگیرد). قرن شانزدهم در دوران «ایوان مخوف» روسیه به سوی مرزهای جنوبی گسترش یافت و با ایران همسایه شد. طرفین رابطه‌ی بدی با عثمانی داشتند و این سبب نزدیکیشان شده بود. قراردادهای دوستی به امضا رسید و تا مدتی طولانی محترم شمرده شد.

وقتی پتر کبیر بر تخت شاهی نشست، دیگر نیازی به ایرنیان علیه عثمانی نداشت و اینطور ایران در وضع بدی قرار گرفت. سال 1722 اولین جنگ مهم طرفین آغاز شد که با ضعف دولت ایران منجر به از دست رفتن مناطق مختلف در قفقاز (بعد نادر این مناطق را پس گرفت) و در ادامه سقوط صفویه به دست افغان‌ها در اصفهان شد.

طی دوران قاجار، روس‌ها دوباره پیشروی کردند و طی دو جنگ، مناطق متعددی از شمال غربی و شمال شرقی ایران را به دست آوردند. همینطور در تمام این دوره، سفارتخانه و سفیر روسیه نقشی مهم در سیاستگذاری دولت ایران شد. مسئله‌ای که به ضعف حکومت ایران و تبدیل کشور به کشوری فقیر منجر شد. طی دوران پهلوی که با دوران شوروی گره خورد، روس‌ها اگرچه تا حدی رفتار خود را تغییر دادند، همچنان ایران هرگز متحد این کشور کمونیستی به شمار نمی‌رفت. در دوران جمهوری اسلامی وقتی با روسیه‌ی پوتین همدوره شد، رابطه‌ی طرفین به نظر در بهترین وضع تاریخ خود قرار دارد.

طی این دوران، کلمات زیادی از فارسی به روسی و از روسی به فارسی وارد شد. هرچند هیچوقت آموزش روسی به مدارس ایران راه نیافت، ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد.

 یادگیری زبان روسی 

یادگیری زبان روسی هم مانند هر زبان دیگری، راهکارها و تکنیک‌های خاص خود را دارد. برای یادگیری این زبان، بهترین کار این است که به روسیه بروید و خود را در فرهنگ و مکالمات مردم این کشور غرق کنید. این‌طور با سرعت بیشتری قادر به صحبت به این زبان خواهید بود. در واقع این همان شیوه‌ای است که کودک زبان‌آموزی می‌‌کند. بااین‌حال، به دلایل بسیاری برای عمده‌ی افراد چنین امکانی وجود ندارد.

راهکارهای یادگیری زبان جدید برای کودک و بزرگسال هم متفاوت است. پس مهم است که خود به‌عنوان یک بزرگسال بخواهید زبان روسی یاد بگرید یا به دغدغه‌ی این را داشته باشید که کودکتان روسی یاد بگیرد. در ادامه به هر دو خواهیم پرداخت.

چیز دیگری که باید بدانید این است که اصرار ورزیدن برای یک راهکار برای یادگیری زبان روسی کار را دشوار می‌کند. بهترین شیوه این است که با کمک شیوه‌های مختلف، به طرق مختلف قوه‌ی یادگیری خود از این زبان را تقویت کنید. در این صورت قادر به یادگیری این زبان در مدت کوتاه‌تری خواهید بود.

آزمون تورفل 

آزمون تورفل (ТРКИ) یک آزمون استاندارد جهانی است که برای بررسی توانایی فرد در خصوص زبان روسی گرفته می‌شود. این آزمون در بیش از صد مرکز در 40 کشور جهان برگزار می‌شود. مثل بیشتر آزمون‌های زبان‌های اروپایی، تورفل هم در شش سطح С2, С1, В2, В1, А2, А1 برگزار می‌شود. به این معنی که A1 دوره‌ی مقدماتی و C2 دوره‌ی پیشرفته است. بیش از هزار سازمان در سراسر جهان (از دانشگاه و شرکت‌های روس تا سازمان ملل) این مدرک را معتبر می‌دانند. دانشگاه سن پترزبورگ روسیه از مهمترین مراکزی است که سالیانه آزمون تورفل برگزار می‌شود. از سال 1400 کانون زبان در ایران، وظیفه‌ی برگزاری این آزمون را برعهده دارد.

مؤسسات آموزشی

اگرچه مؤسسات آموزشی برای آموزش زبان روسی در ایران نسبت به آموزش انگلیسی کمتر است، همچنان مؤسسات بسیاری به آموزش روسی می‌پردازند.

 کانون زبان ایران

کانون زبان ایران را قدیمی‌ترین مؤسسه آموزش زبان خارجی ایران معرفی می‌کنند. این مؤسسه سال 1304 تحت عنوان انجمن ایران و آمریکا در ایران شروع به کار کرد. مرکز اصلی این مؤسسه در بیشتر طول خود در خیابان جمهوری و بعد وصال تهران قرار داشت. انجمن مورد اشاره بعد از انقلاب منحل شد و به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واگذار شد. نام آن نیز به کانون زبان ایران تغییر یافت و سعی شد با الگویی جدید، تدریس زبان ادامه یابد. همینک کانون زبان در 31 استان، 135 شهر و 300 مرکز آموزشی بیش از یک میلیون زبان‌آموز را تحت پوشش قرار داده است. روسی یکی از زبان‌هایی است که در این مؤسسه تدریس می‌شود. در این بخشِ سایت کانون زبان، آنها نوشته‌اند:

بخش روسی کانون زبان ایران که فعالیت خود را در سال ۱۳۹۵ آغاز نمود، در شمار مراکز اصلی جهت فراگیری زبان روسی در ایران قرار دارد.

در بخش روسی کانون زبان برای بزرگسالان، دوره‌‏های ترمیک  و فشرده (در مقاطع مبتدی، متوسطه و پیشرفته) شامل ۱۲ سطح، مکالمه ویژه، آمادگی آزمون‌های تورفل و دوره‌های آمادگی پادفک، و همچنین کلاس‌های خصوصی برگزار می‌شوند. 

همچنین کانون زبان ایران در بخش روسی خود بعنوان برگزارکننده آزمون بین المللی تورفل به صورت آنلاین و حضوری است.

موسسه زبان دهخدا

موسسه زبان دهخدا یکی از مراکز آموزش زبان است که کار خود را زیر نظر آموزش‌وپرورش از سال 1387 در غرب تهران، در منطقه‌ی جنت‌آباد جنوبی آغاز کرد. این موسسه به آموزش زبان‌های متعددی از جمله انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی، ترکی استانبولی و غیره می‌پردازد. کلاس‌های این موسسه به صورت حضوری و آنلاین به صورت گروهی، نیمه گروهی و خصوصی برگزار می‌گردد. همینطور آنها برای ادارات و شرکت‌ها، مهدهای کودک، نهادهای مختلف،‌ مدارس، دانشگاه‌ها استاد جهت آموزش ارسال می‌کنند. دهخدا، به آموزش زبان زبان روسی هم می‌پردازد. آنها در بخش مربوط به این زبان در سایت خود نوشته‌اند:

دوره‌های آموزش زبان روسی در موسسه زبان دهخدا به صورتی طراحی شده‌اند که شما از همان ابتدا توانایی استفاده از زبان روسی  با هدف برقراری ارتباط موثر در موقعیت‌های مختلف را بدست آورید. در این دوره‌ها هر 4 مهارت اصلی زبان، مهارت نوشتاری، گفتاری، شنیداری و خواندن مورد توجه و آموزش هستند.

بستگی به نوع کلاس و نحوه برگزاری کلاس دارد که کلاس به صورت خصوصی می باشد یا گروهی و همچنین به فشرده، نیمه فشرده، فوق فشرده یا ترمیک بودن کلاس نیز بستگی دارد و از حداقل ۵ ماه در کلاس های خصوصی فوق فشرده تا ۲ سال در کلاس های گروهی ترمیک عادی متغیر است. تمامی دوره‌ها در هر دو حالت آنلاین و حضوری در بالاترین کیفیت آموزشی براساس بهترین منابع آموزشی با تاکید بر مهارت مکالمه برگزار می شوند. اما همانطور که در قبل نیز توضیح داده شد تمامی ۴ مهارت زبانی مورد تدریس و تقویت خواهد بود.

موسسه زبان نگار

مرکز آموزش زبان‌های خارجی زبان‌نگار سال 1381 با مجوز وزارت ارشاد شروع به کار کرد. آنها دو دهه است که با برگزاری کلاس‌های حضوری و دوره‌‌های آنلاین اقدام به آموزش زبان کرده‌اند. زبان انگليسی، زبان آلمانی، زبان فرانسه، زبان روسی و زبان ترکی استانبولی در این مرکز آموزش داده می‌شود. زبان آلمانی، یکی از زبان‌هایی است که آنها در مرکز خود به صورت حضوری و آنلاین آموزش می‌دهند. زبان‌نگار در بخش مختص به زبان روسی، در بخش مربوط به دوره‌ی مبتدی A1 در سایت خود نوشته‌ است:

   – برگزاری کلاس های تخصصی آزمون پادفکت برای دانشجویان متقاضی برای ادامه‌ی تحصیل در کشور روسیه
     – برگزاری کلاس های آمادگی آزمون بین ‌لمللی روسی  TORFl
    – برگزاری کلاس‌های مکالمه محور بدون نیاز به دستور زبان
    – برگزاری کلاس های بحث آزاد
    – ارائه ی مدرک پایان دوره پس از هر ترم
    – آموزش بر اساس متد کتاب “آموزش زبان روسی از پایه تا پیشرفته” توسط خود مولف
    – برگزاری کلاس های آمادگی آزمون مترجمی وزارت دادگستری

دوره های آموزش زبان روسی در موسسه زبان نگار با کمک کتاب های مختلفی برگزار می شود. کتاب هایی نظیر آموزش زبان روسی از پایه تا پیشرفته ، راه روسیه، ژیلی-بیلی، دستور کاربردی زبان روسی (پادفکت)، استارت و زبان روسی برای همه از جمله کتاب هایی هستند که در سطوح مختلف آموزش زبان روسی استفاده می شوند.

نرم‌افزارهای آموزش زبان روسی 

دولینگو

دولینگو (دوئولینگو) اپلیکیشن محبوبی است که سال 2011 برای اولیه مرتبه منتشر شد. این نرم‌افزار برای دانلود در سیستم‌عامل‌های اندروید و IOS در دسترس است. این اپ توانست در دوازده سال اخیر خود را به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارهای موبایل در زمینه آموزش زبان‌های مختلف تبدیل کند. اپلیکیشن دولینگو بیش از پنجاه میلیون کاربر دارد و ارزش کمپانی آن به بیش از نیم میلیارد دلار رسیده است. همین‌طور تعداد زبان‌های قابل‌آموزش در دولینگو از چهل زبان گذشته است. دولینگو فاقد زبان فارسی است. بااین‌حال آموزش زبان روسی در این اپلیکیشن بر مبنای زبان انگلیسی، بسیار کارآمد است. شما می‌توانید با انتخاب انگلیسی به‌عنوان زبان نخست و روسی به‌عنوان زبان مدنظر برای آموزش، به تقویت هر دو بپردازید.

Mondly

موندلی یک برند آموزشی در فضایِ تکنولوژی است که از سال 2014 شروع به کار کرده است. بیش از همه، این برند به نرم‌افزار آموزش زبان خود شناخته می‌شود که در آن 33 زبان آموزش داده می‌شود. فارسی یکی از زبان‌های موندلی است و ازاین‌جهت برای کاربران ایرانی جالب‌توجه است. سازندگان این برند رومانیایی هستند، هرچند از سال 2022 دفتر مرکزی خود را به لندن منتقل کرده‌اند. موندلی از طریق وب، اندروید و IOS در دسترس است. شما قادر به یادگیری زبان روسی با کمک زبان فارسی یا انگلیسی در این نرم‌افزار هستید.

Pimsleur

پیمزلر یکی دیگر از اپلیکیشن‌های معروف آموزش زبان است. این برند، توسط «سایمون و شوستر» که نامی معروف در بین نشرهای مهم آمریکا است، مدیریت می‌شود. اپلیکیشن پیمزلر، شیوه‌ی خاص خود را در زمینه آموزش زبان دارد. آنها بیشتر از پنجاه زبان را در لیست دارند که قادر به یادگیری هرکدام از آنها هستید. همین‌طور روسی به چندین زبان در این اپلیکیشن تدریس می‌شود. در کنار فرانسه، روسی، روسی و زبان‌های دیگر، فارسی هم جایی بین زبان‌های پیمزلر دارد.

 کتاب خودآموز

برخی افراد با خواندن کتاب راحت‌تر یاد می‌گیرند. این شیوه اگرچه سنتی است و ممکن است در زمینه‌ی یادگیری تلفظ کمک زیادی نکند، همچنان به قوت خود طرف‌دار دارد. توصیه می‌شود برای این منظور سراغ کتاب‌هایی بروید که لوح‌فشرده نیز دارند.

روسی در سفر

مجموعه کتاب «در سفر» به زبان‌های مختلفی جمع‌آوری شده است. ازاین‌بین کتاب «روسی در سفر» به قلم جان‌الله کریمی‌مطهر توسط نشر استاندارد به چاپ رسیده است. در این کتاب مکالمات و اصطلاحات روزمره‌ی روسی در کنار جملات مهم کاربردی که ممکن است در روسیه به کارِ فرد بیاید جمع‌آوری شده است. جدا از نکات زبانی، مسائل بسیاری از فرهنگ روسی و راهنمای سفر به این کشور هم در کتاب جمع شده است. کتاب روسی در سفر یک ابزار آموزشی مناسب برای آشنایی اولیه با زبان روسی است و به کسانی که قصد سفر به این کشور را دارند، توصیه می‌شود.

Russian for Dummies

مجموعه کتاب دامیز در زمینه‌های متفاوتی، به توضیح مسائل از سطوح پایه می‌پردازد. در خصوص زبان روسی هم چنین کتابی وجود دارد. در این کتاب با کمک زبان انگلیسی، روسی از سطح ابتدایی تدریس می‌شود. دامیز تلاش کرده تا به شکلی ساده، زبان روسی به همراه گرامر آن، نکاتی در خصوص سفر به این کشور و کسب‌وکارهای آن آموزش دهد.

فیلم و سریال

به طور حتم، تماشای فیلم و سریال‌های روسی‌زبان می‌تواند تأثیری مهم روی یادگیری شما بگذارد.

•  فیلم‌های آندری تارکوفسکی
  • Stalker
  • Andrei Rublev
  • Solaris
  • Mirror
• فیلم Dersu Uzala: فیلمی که آکیرا کوراساوا در روسیه ساخت و به ماجرای پیرمردی می‌پردازد که به تنهایی سال‌هاست در جنگل زندگی می‌کند و رابطه‌ای عاطفی با درختان و حیواناتِ آن دارد.
• فیلم War and Peace: فیلمی که براساس کتاب جاودانه‌ی لئو تولستوی ساخته شد و آن را به شهرتی بیشتر رساند.
• فیلم 12: فیلمی اخیر که به بازسازی فیلم آمریکایی 12 مرد خشمگین پرداخته است.
• فیلم Elena: فیلمی مربوط به دهه‌ی قبل که در آن داستان زنی به اسم النا روایت می‌شود که با مردی متمول و پسری از رابطه‌ی قبلی خود زندگی می‌کند.
• فیلم Russian Ark: فیلم کشتی روسی که مربوط به سال 2002 است به مکالمه‌ی خیالی بین شخصیت‌های تاریخی و واقعی می‌پردازد.
• سریال Better than Us: سریال از ما بهتران، سریالی علمی تخیلی مربوط به آینده‌ی نزدیک است که توسط نتفلیکس در روسیه ساخته شده است.
• سریال Sparta: یک سریال جنایی است که توسط نتفلیکس در روسیه ساخته شد.
• سریال To the Lake: یکی دیگر از سریال‌های اخیر نتفلیکس در روسیه است که به ماجرای همه‌گیری یک ویروس مرموز در مسکو می‌پردازد.
• انیمیشن سریالی Masha and the Bear: انیمیشنی روسی است که معروف شد و در آن به زندگی بازنشستگی یک خرسِ سیرک و یک دختربچه می‌پردازد.

آموزش روسی به کودک

اولین سؤالی که پیش می‌آید، این است که آیا آموزش زبان جدید، به طور خاص روسی به کودکان درست است؟ یا اگر می‌توان به کودک زبان جدید یاد داد، چه سنی مناسب این کار است؟ می‌توان به این سؤالات به شکل زیر پاسخ داد:

این سؤالی است که والدین زیادی دارند. جواب مثبت است؛ شما می‌توانید به کودکان زبان دوم را آموزش دهید. نتایج تحقیقات مختلف، از ایده‌ی آموزش زبان در سنین پایین به کودکان به دشت دفاع می‌کنند. بخصوص چون هرچه بزرگ‌تر می‌شویم، سخت‌تر قادر به یادگیری زبان دوم خواهیم بود. اما در کودکی، آماده‌ی گرفتن چنین اطلاعاتی هستیم. می‌توان این مسئله را به سال‌های بعد موکول کرد؛ اما هرچه سن بالاتر برود، یادگیری سخت‌تر می‌شد.

البته اینکه کودکان ممکن است در ابتدا کمی سردرگم شوند هم حقیقت دارد. وقتی دو برچسب مختلف بر چیزها در ذهن بچه زده شود، یا نیاز داشته باشند با افراد مختلف به زبان‌های گوناگون صحبت کنند، گیج می‌شوند. کاملاً طبیعی است که کودک، گرامر و ساختار یک زبان را با دیگری قاتى کند و در جمله‌بندی به‌اشتباه بیفتد. این نه یک اختلال که امری طبیعی است. حتی ممکن است کودک وقتی در حال یادگیری زبان دوم است، مدتی به حالت سکوت فرو برود تا با آن زبان جدید اخت شود. این می‌تواند چند هفته تا یک سال به طول بینجامد. این موارد، رفته‌رفته کنار می‌روند.

 یادگیری زبان دوم، باعث افزایش خلاقیت، مهارت تفکر انتقادی و انعطاف ذهنی کودک می‌شود. سال‌های پیش از شروع دبستان، بخصوص سه سال اول بعد از تولد، مهم‌ترین سال‌ها در زندگی انسان هستند. اینجا جایی است که پایه‌های نگرش، تفکر و یادگیری گذاشته می‌شود. استفاده از این موهبت طبیعی، باعث می‌شود که یادگیری زبان دوم ساده شود. هرچه زبان‌آموز به لحاظ سنی کوچک‌تر باشد، توانایی بیشتری برای یادگیری تلفظ‌ها و تلاش برای ساخت صداهای جدید دارد. به بیانی دیگر، سنین سه یا چهارسالگی، آنها قادر هستند در قالب بازی، اطلاعات جدید در زمینه‌ی زبان دوم به دست بیاورند.

راهکارهای آموزش زبان روسی به کودک

کودک توانایی درکِ منفعتِ دانستن زبان جدید را نمی‌دانید. باید مسئله را برای او جذاب کنید و باعث شوید آهسته‌آهسته با زبان جدید اخت شود. می‌توان با کمک تکنیک‌هایی که در ادامه بر می‌شماریم، زبان روسی را به کودک آموزش دهید:

• اهداف بامزه انتخاب کنید: انتخاب اهدافی کوتاه‌مدت، تأثیری مهم در گرفتن انگیزه دارد. همین‌طور محول‌کردن وظایفی کوچک، تشویقشان بابت رسیدن به هدف و یافتن چالش بعدی در کنار هم.
• تشویق: تشویق و دادن جایزه را باید به صورت محدود برای دستاوردهای مهم باقی نگه داشت. در بیشتر وارد تشویق کلامی کفایت می‌کند.
• مکالمات معنی‌دار: مکالمات دونفره‌ی عمیق با کودک به گرفتن انگیزه توسط او کمک می‌کند. وقتی کودک را می‌نشانید و در مورد اهمیت بالای مطلبی توضیح می‌دهید، او واکنش مثبت نشان می‌دهد.
• درنظرگرفتن توانایی‌ها: همه‌ی بچه‌ها توانایی‌هایی یکسان ندارند. پس به‌جای تمرکز روی دستاوردها، روی تلاشی که بچه نشان داده متمرکز شوید. بچه اگر انگیزه‌ی خود را حفظ کند و به تلاش ادامه دهد، به نتیجه‌ی مدنظر می‌رسد.
• صحبت به زبان دوم: سعی کنید با کودک به روسی صحبت کنید و به او احساس راحتی بدهید.
• با هم انجام دهید: وقتی کودک مشغول یادگیری زبان است، کنار او باشید. شما هم حالتی از یادگیری به خود بگیرید.
• یادگیری را سرگرم‌کننده نگه دارید: با هم کتاب بخوانید، غذا درست کنید و تجربیاتت دیگری انجام دهید که باعث شود از زبان دوم دراین‌بین استفاده کنید.
• با هم بیرون بروید: با فرزندتان برای پیاده‌روی بروید و نامِ هر تعداد اشیا که می‌بینید را سعی کنید با زبان دوم به یاد بیاورید.
• ارتباط با دیگران: وقتی کودک در معرض کودک دیگری قرار می‌گیرد که او هم مشغول یادگیری زبانی یکسان است، به پیشرفت او کمک می‌شود.
• آواز بخوانید: خواندن جملات و حتی تکه آهنگ‌ها به آواز کمک بسیاری به کودک جهت یادگیری می‌کند.

ابزارهای آموزش روسی به کودک

در ایران چندین مؤسسه وجود دارند که اقدام به آموزش روسی به کودک می‌کنند:

•  تیکا: تیکا سایتی است که در آن به صورت آنلاین و به طور خصوصی، زبان به کودکان آموزش داده می‌شود. تیکا اساتیدی دارد که می‌توانند به فرزندان شما زبان روسی آموزش دهند.
• مرکز آموزش زبان ایران روس: این موسسه به طور تخصصی به آموزش زبان روسی می‌پردازد. بخش کودکان آنها، شامل کودکان هفت تا 12 ساله است و برای آموزش از کتاب‌های نوجوانان زبان روسی استفاده می‌کنند.

یک‌سری کتاب در بازار وجود دارد که طوری طراحی شده که بتوانید در خانه به کودک زبان روسی یاد بدهید:

• ساروکا (COPOKA) یک مجموعه کتاب چند جلدی است که با هدف آموزش روسی به کودکان غیربومی تولید می‌شود.
• مجموعه کتاب سارافان (сарафан) نیز به آموزش روسی به کودک می‌پردازد.

نرم‌افزارهایی برای نصب روی گوشی هم وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره ببرید:

• Skritter
• Gus on the Go
• DinoLingo
• FluentU
• Boukili
• StoryToys Red Riding Hood
• Who Is It?

جمع‌بندی

در مجموع باید اشاره کرد که یادگیری زبان روسی مانند سایر زبان‌ها هیچ جای ترس ندارد. این زبان هم مانند هر زبان دیگری قابل‌یادگیری است. اگرچه یادگیری کامل این زبان به مانند کسی که زبان مادری‌اش روسی باشد ممکن است سال‌ها به طول بینجامد، یادگیری ابتدایی برای مکالمه‌ای قابل‌قبول به روسی می‌تواند طی چند ماه حاصل شود. شما با ممارست و تلاش قادر به این کار خواهید بود. تنها لازم است در این زبان غوطه‌ور شوید. با کمک تمام راه‌های گفته شده؛ یعنی مؤسسات، کتاب‌ها، فیلم‌ها و راه‌های دیگر، می‌توانید به اهداف مدنظر خود برسید.

سؤالات پرتکرار