فیلم مادر

فیلم مادر فیلمی ایرانی است که توسط علی حاتمی در سال ۱۳۶۸ ساخته و در هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد.

به گزارش خوبو، مادر یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران است که مورد استقبال تماشاگران و منتقدان قرار گرفت. این فیلم از سایت معتبر IMDB، موفق به کسب نمره عالی 8.5 شده و بالاترین نمره را در میان فیلم‌های ایرانی دارا است. 4500 نفر به این فیلم نمره داده‎اند.

عوامل و بازیگران فیلم مادر

مادر فیلمی است که در ژانر درام توسط علی حاتمی ساخته شده است. او از فیلم‌سازان پیشروی نسلی به‌شمار می‌رود که پیشگامان فصل جدید سینمای ایران از اواخر دهه ۱۳۴۰ به بعد از میانش برخاسته، از جمله ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی، فریدون گله و داریوش مهرجویی.

مادر در کنار سوته دلان، دل شدگان و کمال الملک از جمله بهترین آثار ساخته شده توسط حاتمی است. فیلم‌نامه این فیلم توسط علی حاتمی نوشته شده است. حضور خیل عظیم ستارگان سینمای ایران در این فیلم و عملکرد فوق‌العاده آن‌ها جالب توجه است.

• گزینه اول برای نقش محمدابراهیم عزت الله انتظامی بود. انتظامی تا مرحله تست گریم نیز پیش رفت اما این نقش در نهایت به محمدعلی کشاورز رسید.
• موسیقی فیلم ساخته ارسلان کامکار است که به همراه گروه کامکارها اجرا شد.
• هنگام درگذشت رقیه چهره آزاد؛ روزنامه‌ها، نقل قولی از نقش غلامرضا (اکبر عبدی) را در فیلم، در تیتر خود نوشتند: «مادر مرد. از بس که جان ندارد.»
• محمد علی کشاورز دلیل ماندگاری فیلم مادر را اینگونه بیان می‌کند:

تا به امروز فیلم ها و سریال های زیادی با موضوع مادر ساخته شده است اما هیچ کدام مانند فیلم مادر علی حاتمی ماندگار نشده است زیرا با توجه به اینکه علی حاتمی مادر خود را ندیده بود و خودش این غم را کشیده بود می‌دانست که چگونه باید به این موضوع بپردازد.

خلاصه داستان

پیرزنی (رقیه چهره آزاد) که در سرای سالمندان زندگی می‌کند به خانه برمی‌گردد تا روزهای پایانی عمرش را در خانه‌اش و کنار فرزندانش که هر کدام گوشه‌ای به زندگی خود مشغولند، بگذراند. گرمی حضور مادر در خانه، فرزندان را به دور هم جمع می‌کند و در این مجال فیلم به معرفی شخصیت‌های داستان می‌پردازد.

نقد و بررسی فیلم مادر

صداگذاری خوب و دوبله‌­ بی‌­نظیر فیلم، در کنار تصاویر دوست­‌داشتنی و فضای ایرانی فیلم، لحظاتی زیبا می‌سازد و در نتیجه فضایی نوستالژیک و حس‌­برانگیز در فیلم به وجود می‌­آید. بازیگران فیلم هم در تاریخ سینمای ایران کم‌نظیر هستند؛ از محمدعلی کشاورز که یکی از بهترین بازیگران سینمای ایران است گرفته تا اکبر عبدی که او نیز یکی از تواناترین بازیگران سینمای ایران به حساب می­‌آید؛ بگذریم که در سال‌های اخیر نتوانسته است شخصیت و هویت هنرمندانه خود را حفظ کند و در هر کار بی‌هویتی بازی کرده است.

فیلم مادر علی حاتمی در جایی که لازم است، به خوبی صحنه‌­ها را خلاصه کرده است. برای نمونه، آوردن غلامرضا از تیمارستان، بدون هیچ دیالوگی، با چند نمای بسیار گیرا و حس­‌برانگیز به خوبی اجرا شده است. اما حس‌­برانگیزترین لحظه‌­ فیلم، لحظه­‌ آمدن مادر به خانه است. در این صحنه تمام عناصر سینمایی، اعم از نگاه شگفت‌­انگیز محمدعلی کشاورز، تدوین خوب، تصاویر گیرا و شکل پرداخت کنش‌ها، از جمله نوع خاص در زدن مادر، همگی دست به دست یکدیگر می‌­دهند و به زیبایی در پوسته­‌ موسیقی ناب ایرانی پیچیده می‌شوند و بهترین لحظه­‌ فیلم را می­‌سازند. لحظه‌­ای که صدها بار می‌­توان آن را دید و هر بار از آن لذت برد. لذتی که البته خارج از مرزهای این سرزمین، ممکن است چندان معنایی نداشته باشد.

یکی از ایرادات فیلم مادر علی حاتمی کاراکتر جلال است. که البته تارخ در آن دوره هنوز بازیگر بدی نشده بود، به خوبی نقش آن را ایفا کرده است. ایراد این کاراکتر، تناقضی بزرگ است که در او بعدی ایجاد نمی­‌کند و صرفا کاراکترش را بی‌­تکلیف و غیر ملموس جلوه می‌­دهد. چرا که تناقض موجود در کاراکتر جلال، تناقضی بنیادین است. او فردی شاعر مسلک است که البته در بانک کار می­‌کند و خانه‌­اش در یکی از بهترین برج‌های شهر است.

مقدار شاعر مسلکی جلال، آن‌قدر زیاد است که انتظار زندگیِ درویش مسلکانه‌­تری از او در تماشاگر ایجاد می‌­شود و اصلا داد و ستد و روابط پول‌­محور موجود در بانک، به هیچ رو با روحیه لطیف او جور در نمی‌­آید و هنگامی که این نارضایتی از شغل، در او دیده نمی‌شود، کاراکتر، مقداری باورناپذیر می­‌شود. نکته­‌ دیگر این است که فیلم مادر علی حاتمی چندان باورپذیر نیست، تعداد خل‌وچل‌‌هایی هستند که در یک محله زندگی می­‌کنند و غلامرضا از همه­‌ آنان سالم‌­تر به نظر می‌­رسد. البته چون فضای این فیلم چندان به روز نیست و در گذشته‌­ای نسبتا ذهنی روی می‌­دهد، می‌­توان این ایرادات را نادیده گرفت، اما به هر روی، این‌ها مواردی هستند که در دنیای رئال و واقعی فیلم به آسانی پذیرفته نمی‌­شوند.

فیلم مادر نهایتا فیلمی تخدیری و غیر اندیشمندانه است و تبلیغ مذهب، سنت و تمام علایق کارگردان را در پشت پرده­‌ خود به همراه دارد. اما از آنجا که این فیلم بیش از حد راستگو، یکرنگ و صمیمی است، وجود تمام زیرمتن‌ها در آن، حتی زیرمتن‌هایی که به نفع سامانه­‌ قدرت هستند، غیر منفعت­‌طلبانه و غیر سودجویانه به نظر می‌­رسند. به هر روی نمی‌­توان این نکته را نادیده گرفت که مادر بیش از آن که اندیشه­‌برانگیز باشد، زندگی‌­برانگیز است، اما نوعی از زندگی که علی حاتمی شیفته‌­ آن است و این زندگی بیش از آن که شکلی اندیشمندانه داشته باشد، خواب‌­آور و خوش­‌خیالانه است.

منبع: سایت فیلیمو

دیالوگ ماندگار فیلم مادر

سر شام گریه نکنید، غذا را به مردم زهر نکنین. سماور بزرگ و استکان نعلبکی هم به قدر کفایت داریم. راه نیفتین دوره در و همسایه پی ظرف و ظروف. آبروداری کنین بچه‌ها، نه با اسراف. سفره از صفای میزبان خرم می‌شه، نه از مرصع پلو. حرمت زنیت مادرتون را حفظ کنین. محمد ابراهیم، خیلی ریز نکن مادر، اون وقت می‌گن خورشتشون فقط لپه داره و پیاز داغ.

مادر مرد. از بس که جان ندارد.

فهرست جوایز فیلم مادر

در هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، فیلم مادر نامزد دریافت نه سیمرغ بلورین از جمله، بهترین بازیگر نقش اول مرد (محمدعلی کشاورز)، بهترین بازیگر نقش اول زن (رقیه چهره آزاد)، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (اکبر عبدی) و بهترین بازیگر نقش مکمل زن (فریماه فرجامی و اکرم محمدی) شد و در پایان موفق به کسب سه سیمرغ بلورین شد.

• برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن (رقیه چهره آزاد) دوره ۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۸
• برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (اکبر عبدی) دوره ۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۸
• برنده سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی (عبدالله اسکندری) دوره ۸ جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۶۸

بیشتر بخوانید

• فیلم میم مثل مادر
• فیلم ناصرالدین شاه آکتور سینما