والدین سمی کتابی بود که سوزان فروارد آن را در سال 2002 نوشت. کتاب به طور کلی سراغ شیوههای تربیتی کودک رفته است؛ اینکه چه رفتارهایی اثر منفی روی کودک میگذارد و اثر آن به سادگی پاک نخواهد شد. کتاب به طور مشخص در ایران بسیار موردتوجه قرار گرفت. در ادامه شما را با نویسنده، کتاب، واکنشها به کتاب و ترجمههای آن آشنا خواهیم کرد. با خوبو همراه باشید
نام کتاب | والدین سمی | Toxic Parents |
نویسنده | سوزان فروارد | Susan Forward |
گونه ادبی | ناداستان، روانشناسی، بچهداری |
انتشارات در ایران | لیوسا و نشرهای دیگر |
مترجم | مینا فتحی و مترجمان دیگر |
تعداد صفحه | 308 |
سال انتشار | 2002 |
خرید آنلاین | |
دانلود نسخه آنلاین |
بیوگرافی سوزان فروارد
سوزان فروارد در ماه می 1938 در ایالت متحده متولد شد. او را به عنوان نویسنده، روانشناس و مشاوری میشناسیم که در پروندهی قتل همسر او. جی. سیمپسون به دست این قهرمان ورزشی، بسیار جنجالبرانگیز شد. فورواد در سایت شخصی خود، اینطور خود را معرفی کرده است:
یکی از مهمترینترین تراپیستهای کشور، همینطور یک نویسندهی پرفروش، یک سخنران پرانرژی و مهمان همیشگی تاک-شوها. او همینطور مشاورهی روانشناسی میدهد و درمانگرِ برخی از مراکز روانپزشکی و پزشکی جنوب کالیفرنیا است. او، نویسندهی کتابهای پرفروش مردانی که از زنان متنفرند و زنانی که عاشق آنها هستند و همینطور والدین سمی است. او همینطور مجری یک برنامهی رادیویی برای شش سال در موج رادیویی ABC بود. دورهی کاری عالی سوزان با کار داوطلبانه در موسسه اعصاب و روان UCLA آغاز شد. مراکز دیگر به زودی متوجه استعداد او شدند و کارهایی به او پیشنهاد شد. او در دانشگاه جنوب کالیفرنیا فوق لیسانس مددکاری اجتماعی-روانپزشکی گرفت. او و همینطور در ادامه مدرک پی اچ دی روانشناسی را در اوایل دهه هفتاد دریافت کرد. با کار در بهترین مراکز روانشناسی آمریکا، او همینک یکی از بهترین کارشناسان در حوزههای رابطه و مسائل زوجین است.
با این حال، این تمام ماجرا نیست.
ماجرای سوزان فروارد و نیکول سیمپسون
وقتی سال 1990 فروارد کتاب «مردانی که از زنان متنفرند و زنانی که عاشق آنها هستند» را منتشر کرد به شهرت زیادی رسید. نیکول سیمپسون کتاب او را خوانده بود و کاملا مسئله را مربوط به زندگی خود احساس کرده بود. آنها دو جلسه رواندرمانی در سال 1992 داشتند و نیکول از تجربیات زندگی مشترک سخت خود با او جی با او صحبت کرد.. نیکول و او جی سیمپسون در سال 1992 از هم جدا شدند. دو سال بعد، نیکول به قتل رسید و خیلی زود بر همه مسجل شد که همسر سابق او را به قتل رسانده است.
در همین دوره سوزان فروارد در چند برنامه رادیویی و تلویزیونی شرکت کرد و در مورد مسئله صحبت کرد. او اطلاعاتی دستاول از رابطهی این دو نفر داشت که در مورد آن علناً صحبت کرد. از جمله چیزهایی که فروارد اعلام کرد، این بود که نیکول بارها ااز سوی قهرمان سابق فوتبال آمریکایی کتک خورده یا حتی به مرگ تهدید شده است.
موجی از جنجال بعد از این صحبتها به راه افتاد. سوزان فروارد در واقع اطلاعات سری مراجع خود را عمومی کرده بود. مسئلهای که یک دو گانگی به وجود آورد. به لحاظ حرفهای کار او کاملا غلط بود اما برخی که به لحاظ اخلاقی به مسئله نگاه میکردند، کار فروارد را -که پس از قتل نیکول اطلاعات زندگی او را علنی کرده بود- غیراخلاقی نمیدانستند.
سال 1995 سرانجام انجمن ملی روانشناسی آمریکا، جواز کار سوزان فروارد را باطل کرد. آنها در بیانیهی خود عنوان کردند که فروارد، در واقع دکترای مددکاری اجتماعی دارد و حتی نباید خود را دکتر روانشناسی بنامد. با این حال، مسئلهی پروندهی قتل نیکول سیمپسون که به دادگاه قرن معروف شد، تاثیری جدی روی افزایش شهرت سوزان فروارد داشت.
بررسی آثار
- خیانت بیگناه (1978): فروارد در این کتاب به مسئلهای تابو، یعنی آزار جنسی کودکان توسط والدین پرداخت.
- والدین سمی (1989)
- مردانی که از زنان متنفرند و زنانی که عاشق آنها هستند (1990): در این کتاب، فروارد سراغ خصوصیات مردانی رفت که ضدزن هستند. مردانی که عادت به کنترل زنان دارند. مردانی که مالکانه با زن رفتار میکنند و حسود هستند. مردانی که زنان را مجبور به دست کشیدن از فعالیتها یا دوستان خود میکنند. مردانی که ناگهان از کوره در میروند. مردانی که برای تنبیه زن، چیزی را از او دریغ میکنند. دلایل برشمرده میشود و به زنان اخطار داده میشود که در این صورت، در رابطه با یک مردِ ضدزن هستند؛ حتی اگر شما را دوست داشته باشند. کتاب برای حدود یک سال در بالای جدول پرفروشترین کتابهای غیرداستانی بود.
- باجگیری عاطفی (1997): در این کتاب، نویسنده راهکارهایی برای ایجاد رابطهی بهتر را توصیه کرده است. شیوههایی که صحبت کردن به باجگیری تبدیل نشود.
- عشق وسواسی (2002): فروارد در این کتاب به یک مشکل دیگر روابط پرداخت. سوالاتی روی جلد مطرح شده است: آیا مشتاق کسی هستید که به لحاظ فیزیکی و احساسی در دسترس نیست؟ آیا باور دارید که اگر به اندازه کافی کسی را دوست داشته باشید، او هم عاشق شما میشود؟ آیا وقتی ناامن هستید، او را بیشتر میخواهید؟ آیا کل روز منتظر صدای تلفن هستید؟ آیا همسر سابق شما قبول نمیکند که همهچیز تمام شده است؟ آیا تماسها یا نامههایی دریافت میکنید که آزاردهنده است؟
- مادرانی که نمیتوانند دوست داشته باشند (2013)
- او همینطور در چند فیلم و سریال با نام خود یا به عنوان یک روانشناس حاضر بوده است.
نقد و بررسی کتاب والدین سمی
همانطور که گفته شد، کتاب والدین سمی در سال 1989 نوشته شد. دنبالهی اسم کتاب «غلبه بر ارثیهای آسیبزا و بازپسگیری زندگیتان» است. کتاب در زمان انتشار بسیار محبوب واقع شد و فروش بسیاری را تجربه کرد. این کتاب توانست در جمع کتابهای حوزهی روانشناسی به صدر لیست پرفروشهای نیویورکتایمز، در زمان انتشار برسد.
سوزان فروارد در این کتاب، به مسئلهی مهم تربیت و پرورش فروزند میپردازد. او به جای اینکه شیوهی تربیت فرزند را یاد بدهد، در تلاش است شیوههای غلط را مقابل دیدگان والدین بگذارد. او والدین آسیبزا را به چندین دسته تقسیم کرده و در خصوص هرکدام توضیحات مفصلی میدهد. مثالهای خوبی در کتاب وجود دارد و البته در خصوص هرکدام از آنها راهکارهایی توصیه کرده است. بخش اعظم کتاب، در مورد شکست میراث آسیب برای افرادی است که از گذشتهای تلخ با والدین خود رنج بردهاند. نویسنده سعی میکند راهی برای بخشیدن و عبور از گذشته را توصیه کند.
نویسنده خانوادهی سالم را تعریف میکند. خانوادهای که میان اعضای آنها رابطهای دوستانه برقرار باشد. برای داشتن چنین رابطهای، شیوههایی وجود دارد که مستوجب کسب مهارت است. مهارتهایی که بسیار استثنا خواهد بود کسی از ابتدا داشته باشد. به همین دلیل نیاز به روانشناسی و مطالعه در خصوص تربیت فرزند وجود دارد. برای مثال والدین باید راهکارهایی درست را برای ارتباط با فرزند به کار بگیرند. محبت کردن به کودک، بازی کردنِ کودک و بسیاری چیزهایی روتین دیگر، باید شامل خصوصیاتی باشد که شخصیت وی را بسازد.
قدرت اصلی کتاب با این حال، جایی است که به انواع والدین سمی میپردازد. هر فصل به یک شکل والد سمی اشاره میشود و آسیبهای آن یادآوری میشود. او سرانجام در بخشهایی مفصل از افرادی که سابقهای از والدین سمی داشتهاند، میخواهد که کنترل زندگی خود را در دست بگیرند.
بخشی از متن کتاب
توانایی نه گفتن، یکی از رایجترین معضلات رفتاری افرادی است که مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفتهاند. آنها خود را بیدفاع و ضعیف میدانند، پس ناخودآگاه گمان میکنند هر کاری از آنها خواسته میشود باید انجام دهند. در یکی از روشهای این تمرین از مراجعین خواسته میشود چشمان خود را ببندند و مواردی را که میبایست به آن نه میگفتند و نگفتند، به ذهن بیاورند و سعی کنند با تمرکز کامل حال و هوای خود را در آن زمان دوباره زنده کنند. این موقعیت میتواند از آزار جنسی گرفته تا موارد دیگر را شامل شود. فرد آنها را یکییکی در نظر میآورد، خود را در همان فضا قرار میدهد و به طرف مقابل نه میگوید. بسته به نوع موقعیت، واکنش مراجع میتواند شدید و حتی با حرکاتی بدنی همچون هل دادن فرد متجاوز، فریاد کشیدن، تهدید کردن و نظایر آن همراه باشد.
بسیاری از والدین سمی متلکها و بدزبانیهایشان را تحت راهنمایی کردن و نصیحت، ابراز میکنند و توجیهی برای این روش ظالمانه خود دارند و میگویند من کمک میکنم که انسان موفقتری شوی، دنیا پر از سختی و پستی و بلندیهاست و باید از پس آن بربیایی و این درس من به تو است.
در خانوادههای معقول بالغ و دلسوز، باورها و قوانین اساسی در مسیری شکل میگیرد که احساسات و نیازهای همه اعضای خانواده در نظر گرفته شود. قوانین منطقی هستند و ساختار اخلاقی را برای رشد کودک ارائه میدهند. از سوی دیگر، در خانوادههای سمی، اعتقادات اساسی و قوانین نانوشته تقریباً همیشه خود محور بوده و در خدمت والدین سمی هستند. در نتیجه کودکان کورکورانه از قوانین سوءاستفادهگر خانواده اطاعت میکنند، فقط به این دلیل که نمیخواهند مجازات شوند. و حتی بیشتر، کودکان نمیخواهند با اطاعت نکردن از خانواده، به خانواده خود خیانت کنند، و برایشان مهم نیست که موقعیت خودشان چقدر وحشتناک است.
جایگاه کتاب والدین سمی
برای بررسی جایگاه کتاب در نزد مخاطبان به سراغ گوگل ترندز رفتیم. این ابزاری از گوگل است که به ما در مقایسه کلیدواژه (اینجا یک سری کتاب) با شرایط قابل تعیین، کمک میکند. دیتای مربوط به این ابزار، از نتایج جستجوی کاربران تعیین شده است. از همین ابزار برای بررسی وضعیت کتاب حاضر استفاده کردیم. به این ترتیب، کتاب را با یک سری کتاب در فضای مشترک مقایسه کردیم. به جز والدین سمی، کتابهای از خوب به عالی، پنج زبان عشق، عادات اتمی و رواندرمانی اگزیستانسیال در لیست آمدهاند. همانطور که میبینید، توجه به کتاب والدین سمی طی 18 سال اخیر کمتر و کمتر شده است. چیز عجیبی هم نباید باشد؛ به هر حال با یافتههای جدید در زمینه تربیت کودک و به طور کل روانشناسی، کتابهای دیگری آمدند که بیشتر مناسب دورهی فعلی مسئله را باز کردند. با این حال، کتاب همچنان در ایران بسیار پرطرفدار است.
همینطور سراغ گودریدز رفتیم. گودریدز سایتی شبیه به شبکه اجتماعی برای عاشقان کتاب است. در این سایت سراغ صفحهی سوزان فروارد رفتیم. سه کتاب او که بیشتر از سایرین طی سالهای اخیر توجه گرفتهاند والدین سمی، باجگیری عاطفی و مادرانی که نمیتوانند دوست داشته باشند، است. والدین سمی 13 هزار امتیاز دریافت کرده که میانگین آنها 4.1 است. در ادامه یک نظر مثبت و یک نظر منفی را در خصوص کتاب میآوریم.
نظر مثبت
4 از 5 به کتاب نمره داده است:
باورهای خداگونهای که توی جامعهی ما نسبت به پدر و مادر وجود داره که حتی یک «پدر» رو به خاطر قتل فرزندش قصاص نمیکنه بیشتر به نظر میرسه که نتیجهی تاثیر باورهای مردسالارانه بر برداشت فقها از دین باشه. پدر و مادر هم میتونن به فرزندان آسیب بزنن و شاید بزرگترین آسیبهایی که انسان در کودکیش به ویژه از لحاظ روانی میبینه، از طرف والدینش باشه. هر پدر و مادری میتونن رفتارهای سمی داشتهباشن ولی رفتار غلط و خشونتبار والدین سمی دائمی و پیوستهاست و بچهها رو دچار آسیبهای ماندگار میکنه.
کتاب به دو بخش اصلی تقسیم شده. بخش اول به این میپردازه که چه والدینی میتونن در زیرگروه والدین سمی قرار بگیرند و این والدین چه آسیبهایی به فرزندانشون وارد میکنن. نویسنده والدین سمی رو دستهبندی کرده: والدین خداگونه، والدین بیکفایت، والدین سلطهجو، والدین معتاد، والدین بدزبان، والدین کتکزن و والدین متجاوز.
این آسیبها باعث میشه بچهها در بزرگسالی، اعتماد به نفس کمی داشتهباشند، خودکمبین باشن، به دیگران اعتماد نکنن و نتونن با دیگران رابطه برقرار کنن یا ازدواج کنن. نویسنده از تمام کسانی که والدین سمی داشتن میخواد که دست از خودمقصرپنداشتن خودشون بردارن و بدونن مسئول تمام اتفاقاتی که توی کودکیشون افتاده پدر و مادرشون هستند و اونا مقصر تمام رفتارهایی هستن که باشون داشتن.
بخش دوم کتاب در مورد اینه که فرزندان چه جوری از تاثیر والدین سمی بر زندگیشون کم کنن یا به طور کلی تمام اون رفتارها رو بیاثر کنن. که خوشبختانه امکانپذیره. اول از همه این الزام وجود نداره که والدین بخشیدهبشن تا از زیر بار آزار و اذیت روانی رفتارهاشون رها شد. چون بخشیدن فرآیندیست که به تدریج اتفاق میافته. در مرحلهی بعدی کتاب یه سری تست داره که بررسی میکنه که شما چهقدر از نظر عاطفی به والدینتون وابسته هستین. ما در هر سنی از لحاظ عاطفی و روانی پیوند یا بهتره بگم وابستگی عمیقی به والدینمون داریم.
در کل کتاب مفیدی بود و قابل توصیه به خیلی از آدمهایی که میشناسید.
کامنت فارسی از زهرا نادری
نظر منفی
دو ستاره از 5 ستاره:
کتاب بسیار قدیمی است و شامل یک سری کلیشههایی در مورد آسیب، قربانی و حتی همجنسگرایی میشود. البته کتاب برای کسانی که والدینی سمی داشتند و هنوز تحتتاثیر آن هستند موثر است. او این افسانه را دنبال کرده که کودکی که آزار ببیند، کودکان دیگر را آزار خواهد داد. به این شکل میخواهد به کسی که خود از آزارها آسیب دیده، کم کم القا کند که باید نگران این باشد که او، کودکان دیگر را آزار خواهد داد. افسانهای خطرناک است، آن هم در حالی که شواهد بسیاری علیه آن وجود دارد.
او همینطور دائما طوری جلوه میدهد که همهی ما خشم را از خود فوران میکنیم، کاری که میکند بیشتر شبیه ملامت کردن قربانی است. او همینطور جایی تاکید دارد که رابطهی آزارگونهی جنسی بین پدر و فرزند، منجر به میل سیریناپذیر به همجنسگرایی میشود. این نشاندهندهی هوموفوبیا است. همینطور مزخرف است. در واقع بخش مربوط به رابطه با محارم، کاملا مزخرف است. باید آن را کلا نادیده بگیرید.
سر یک دوراهی قرار گرفتم. در یک دست، کتابی در برابر است که میتواند چشمهای زیادی را باز کند. برخی از جاهای آن را برای والدینم خواندم. با این حال به سالها زمان برای پذیرش آن (از سوی والد سمی) احتیاج است. برای من هم سالها طول کشید که متوجه شوم والدینم آزاردهنده هستند. این کتاب ممکن است در چنین موقعیتهایی، پذیرش را سادهتر کند. با این حال از اطلاعات غلطی که کتاب میدهد عصبانی میشوم.
بهترین ترجمه کتاب والدین سمی
طی سالهای اخیر، این کتاب هم مانند قانون پنج ثانیه، بنویس تا اتفاق بیفتد، هنر جنگ، مرگ ایوان ایلیچ، قوی سیاه، ثروتمندترین مرد بابل و پاستیل های بنفش درگیر ترجمههای متعدد شده است. موارد زیر، ترجمههای متفاوت کتاب هستند:
- والدین سمی | انتشارات ماه آوا – صوتی | مینا فتحی
- والدین سمی | انتشارات لیوسا | مینا فتحی
- والدین سمی | انتشارات آتیسا | رقیه کریمی
- والدین سمی | انتشارات ارمغان گیلار | شیرین یزدانی
- والدین سمی | انتشارات حسام شیر محمدی | مهرداد یوسفی
- والدین سمی | نشر آزرمیدخت | علی شیری
- والدین سمی | انتشارات الینا | فاطمه موحد پارسا
- والدین سمی | نشر آرايان | پروین طلی
- والدین سمی | انتشارات سما | شهرام ظریف
- والدین سمی | انتشارات راز معاصر | میترا ولدمنصوری
- والدین سمی | انتشارات نیک فرجام | امیرعلی فتح اللهی
- والدین سمی | انتشارات السانا | بهناز همتی
بین نسخههای مختلف این کتاب، ورژنی که مینا فتحی (عرفانیان) ترجمه کرده از همه بهتر است. این کتاب به صورت کاغذی توسط انتشارات لیوسا و به صورت صوتی توسط نشر ماه آوا منتشر شده است. فتحی متولد 1345 است و در رشتهی روانشناسی بالینی تحصیل کرده است. او به جز ترجمه کتاب، رواندرمان نیز هست. بیشتر کتابهایی که او ترجمه کرده، در زمینه روانشناسی است. او مترجم کتاب چطور پروانه شدم از اروین یالوم است که کتاب با اجازهی نویسنده در ایران ترجمه شد.
نظرات کاربران