قرارداد آتی توافق نامه‌ای برای خرید یا فروش کالا، ارز یا هرگونه دارایی با قیمت از پیش تعیین شده در یک زمان مشخص در آینده است.
برخلاف بازار معاملات سنتی، در بازارهای آتی، معاملات بلافاصله “تسویه” نمی‌شوند. در عوض، طرفین قراردادی را معامله می‌کنند که تاریخ تسویه حساب آن در زمان آینده مشخص شده است و تجارت واقعی دارایی‌ها (یا پول نقد) در آینده اتفاق می‌افتد. همچنین، بازار معاملات آتی به کاربران امکان خرید یا فروش مستقیم کالا یا دارایی دیجیتال را نمی‌دهد. در عوض معامله گران، قراردادی که نماینده آن دارایی‌است را مورد معامله قرار می‌دهند و دارایی موردنظر در تاریخ سررسید قرارداد آتی مبادله می‌شود.
به عنوان یک مثال ساده در مورد قرارداد آتی، یک کالای فیزیکی مانند گندم یا طلا را در نظر بگیرید. در برخی از بازارهای آتی سنتی، این قراردادها در زمان تحویل کالا مشخص شده‌اند. به اینصورت که برای مثال در سه ماه آینده مقدار یک تن گندم در قیمتی مشخص و به صورت فیزیکی معامله شود. طی این قرارداد باید یک تن گندم ذخیره شود تا در سه ماه آینده مورد مبادله قرارگیرد. با این حال، در حال حاضر و در بسیاری از بازارهایی که معاملات آتی را پشتیبانی می‌کنند، در زمان سررسید قرارداد، تسویه حساب به صورت نقدی انجام می‌شود و دیگر به صورت فیزیکی کالایی مورد مبادله قرار نمی‌گیرد.
بعلاوه، قیمت یک قرارداد آتی برای یک کالای خاص مثل گندم، بسته به اینکه تاریخ سررسید آن قرارداد چه زمانی باشد، متفاوت است. هرچه فاصله زمانی یا هزینه حمل بیشتر باشد، شکاف بالقوه قیمت بین بازار معاملات لحظه‌ای و معاملات آتی بیشتر خواهد بود.
چرا کاربران قراردادهای آتی را معامله می‌کنند؟
- پوشش و مدیریت ریسک: این مهمترین دلیل اختراع معاملات آتی بود.
- مواجهه کوتاه مدت: تریدرها حتی در صورت نداشتن دارایی می‌توانند در برابر عملکرد آن شرط بندی کنند و از ریزش قیمت یک دارایی نیز سود ببرند.
- اهرم اعتبار: با استفاده از این نوع معاملات تریدرها می‌توانند پوزیشن‌هایی بالاتر از مقدار حساب خود بازکنند. برای مثال در صرافی بایننس قراردادهای آتی دائمی را می‌توان با اهرمی تا 125 برابر معامله کرد.
قرارداد آتی دائمی چیست؟
قرارداد دائمی نوع خاصی از قرارداد آتی است، اما بر خلاف شکل سنتی آن، تاریخ انقضا ندارد. در واقع این نوع قراردادها، بدون سررسید می‌باشند. به غیر از این، معاملات قراردادهای دائمی براساس قیمت شاخص اساسی انجام می‌شوند. قیمت شاخص با توجه به بازارهای عمده و حجم معاملات نسبی از متوسط قیمت یک دارایی تشکیل شده است.
بنابراین، برخلاف قراردادهای آتی معمولی، قراردادهای دائمی غالباً با قیمتی معادل یا بسیار مشابه بازارهای لحظه‌ای معامله می‌شوند. به طور خلاصه، تفاوت اصلی بین معاملات آتی سنتی و معاملات آتی دائمی تاریخ سررسید قراردادها می‌باشد. در معاملات آتی دائمی چیزی به اسم تاریخ سررسید یا تاریخ انقضا وجود ندارد.
مارجین اولیه چیست؟
مارجین اولیه حداقلی مقداری است که باید برای باز کردن یک موقعیت اهرمی پرداخت کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید 1000 BNB با مارجین اولیه 100 BNB (با اهرم 10 برابر) خریداری کنید. بنابراین مارجین اولیه شما 10٪ از کل سفارش خواهد بود. مارجین اولیه همان چیزی است که از موقعیت اهرمی شما پشتیبانی می‌کند و به عنوان وثیقه عمل می‌کند.
Maintenance margin یا وجه تضمین چیست؟
وجه تضمین حداقل میزان وثیقه‌ای است که باید برای باز نگه داشتن موقعیت‌های معاملاتی در اختیار داشته باشید. اگر وجه تضمین شما به زیر این سطح کاهش یابد، یک پیغام دریافت خواهید کرد که از شما می‌خواهد وجوه بیشتری به حساب خود اضافه کنید یا پوزیشن معاملاتی شما بسته خواهد شد (اصطلاحا حساب شما لیکوئید می‌شود). بیشتر صرافی‌های ارزهای دیجیتال مورد دوم را انجام می‌دهند.
به عبارت ساده‌تر، مارجین اولیه، حداقل سپرده‌ای است که در زمان باز کردن یک پوزیشن باید در حساب تریدر موجود باشد. اما وجه تضمین حداقل مبلغی‌است که برای باز ماندن پوزیشن باید در حساب تریدر باقی بماند و در صورتی که حساب تریدر از این مبلغ کمتر شود، حساب وی لیکوئید خواهد شد.
لیکوئید شدن به چه معنایی است؟
اگر میزان حساب تریدر کمتر از مقدار وجه تضمین شود، تریدر دو انتخاب دارد. یا باید حساب خود را دوباره شارژ کرده تا حساب او از مقدار وجه تضمین بالاتر رود، یا در غیر اینصورت پوزیشن تریدر بسته شده و حساب او صفر خواهد شد. به صفر شدن حساب فیوچر تریدر، لیکوئید شدن می‌گویند. اما در معاملات آتی دائمی بایننس، محاسبه قیمت لیکوئید شدن به روش دیگری محاسبه می‌شود. در بایننس هرچه پوزیشن سایز بالاتر باشد، مارجین اولیه نیز بالاتر خواهد بود.
مکانیزم لیکوئید شدن در قراردادهای آتی دائمی باتوجه به اینکه در چه بازاری است و چه ارز دیجیتالی است، متقاوت خواهد بود. نکته‌ای که باید توجه کنید این است که در صرافی بایننس و در قراردادهای آتی دائمی در صورتی که حساب معاملاتی تریدر لیکوئید شود، تریدر بایستی کارمزد اضافی پرداخت کند. برای جلوگیری از این اتفاق، پیش از آنکه پوزیشن به قیمت لیکوئید شدن برسد، حساب معاملاتی را شارژ کرده و یا پوزیشن را ببندید.
Funding Rate چیست؟
فاندینگ‌ریت ابزاری برای همگرا کردن قیمت بازار با قیمت قرارداد آتی دائمی می‌باشد. این مبلغ توسط بایننس محاسبه شده و بین خریداران و فروشندگان در بازار آتی ردوبدل می‌شود. زمانی که Funding Rate، عددی بالاتر از صفر باشد (مثبت باشد) تریدرهایی که در پوزیشن Long هستند آن مبلغ را به تریدرهایی که در پوزیشن Short هستند، پرداخت خواهند کرد. برعکس، اگر مقدار آن زیر صفر باشد (منفی باشد) تریدرهایی که در پوزیش Short هستند آن مبلغ را به تریدرهایی که در پوزیشن Long هستند، پرداخت خواهند کرد.
برای محاسبه Funding Rate از دو مولفه استفاده می‌شود: نرخ بهره و وجه تضمین. در بازار آتی دائمی صرافی بایننس، نرخ بهره همواره ثابت بوده و برابر 0.03 % می‌باشد. اما وجه تضمین ثابت نبوده و مقدار آن برابر تفاوت قیمت بین بازار آتی با بازار لحظه‌ای می‌باشد. صرافی بایننس در ازای انتقال Funding Rate بین تریدرها، کارمزدی را دریافت نمی‌کند.
با این حساب در یک قرارداد آتی دائمی زمانی که قیمت یک قرارداد (مثلا بیت کوین) بالاتر از قیمت آن در بازار لحظه‌ای باشد، افرادی که پوزیشن Long باز کرده‌اند، بایستی این تفاوت قیمت را به افرادی که پوزیشن Short باز کرده‌اند، بپردازند و برعکس.
Mark Price چیست؟
Mark Price، برآورد ارزش واقعی قرارداد (قیمت منصفانه) در مقایسه با قیمت معاملات واقعی آن (آخرین قیمت) است. محاسبه Mark Price مانع از لیکوئید شدن‌های ناعادلانه‌ای می‌شود که ممکن است در شرایط بی ثباتی بازار رخ دهد.
بنابراین، در حالی که قیمت شاخص به قیمت بازارهای معاملات لحظه‌ای مرتبط است، Mark Price نشان دهنده ارزش منصفانه یک قرارداد آتی دائمی است. از نظر بایننس، Mark Price بر اساس قیمت شاخص و نرخ بودجه استوار است و همچنین یک بخش اساسی از محاسبه “unrealized PnL” است.
PnL چیست؟
PnL مخفف سود و زیان است و به دو دسته “محقق شده” و “غیرواقعی” تقسیم می‌شوند. زمانی که یک تریدر قرارداد آتی باز می‌کند، بسته به تغییرات قیمت بازار، مقدار سود یا زیان این معامله غیرواقعی بوده و با تغییرات قیمت، تغییر خواهد کرد. اما به محض اینکه تریدر اقدام به بستن قرارداد دائمی خود کند، سود و زیان او تبدیل به سود و زیان محقق شده می‌شود.
از آنجا که PnL تحقق یافته به سود یا زیان ناشی از موقعیت‌های بسته اشاره دارد، هیچ ارتباط مستقیمی با Mark Price ندارد، بلکه فقط با قیمت اجرای سفارشات ارتباط دارد. از طرف دیگر، PnL غیر واقعی، دائماً در حال تغییر است و عامل اصلی لیکوئید شدن‌ها است. بنابراین، برای محاسبه سود و زیان غیرواقعی، از Mark Price استفاده می‌شود.
Insurance Fund چیست؟
به زبان ساده، Insurance Fund تضمین می‌کند که زیان یک تریدر به زیر صفر نرسد و در طرف مقابل، دریافت سود تریدر پیروز را تضمین می‌کند.
با یک مثال، این بحث را تکمیل می‌کنیم. فرض کنید آلیس در حساب فیوچر بایننس خود، 2000 دلار دارد. او قصد دارد یک پوزیشن Long با لوریج 10 برای خرید BNB باز کند. قیمت هر BNB را 20 دلار در نظر بگیرید. آلیس این قرارداد را از تریدر دیگری خریداری خواهد کرد نه از بایننس. پس در طرف دیگر این معامله، باب وجود دارد که دقیقا با همین شرایط قصد باز کردن پوزیشن Short بر روی BNB را دارد. به دلیل اینکه آلیس از لوریج 10 استفاده کرده‌است، او در حال حاضر 1000 BNB را نگهداری می‌کند. اگر قیمت BNB به 18 دلار برسد، پوزیشن معاملاتی باب به طور خودکار بسته خواهد شد. حساب او لیکوئید شده و 2000 دلار او صفر خواهد شد.
بنا به هر دلیلی، اگر سیستم نتواند به موقع پوزیشن آلیس را ببندد و قیمت BNB کمتر از 18 دلار شود و ریزش قیمت ادامه داشته باشد، در عمل حساب آلیس منفی خواهد شد، زیرا زیان او بیشتر از 2000 دلار موجودی او خواهد شد. در این وضعیت سود اضافی باب را چه کسی باید پرداخت کند؟ اینجاست که این ابزار وارد عمل شده و سود باب را پرداخت خواهد کرد. این ابزار برای حساب آلیس تفاوتی نمی‌کند، چون به هر حال حساب او صفر شده است، اما این ابزار در قراردادهای دائمی در معاملات آتی سود باب را تضمین می‌کند.
حذف خودکار (Auto-deleveraging) چیست؟
حذف خودکار به روشی برای لیکوئید شدن طرف مقابل اشاره دارد. به این معنی که وقتی اندازه حساب سرمایه‌گذار به زیر صفر برسد، از سرمایه تضمینی برای پوشش ضررها استفاده می‌گردد. با این حال در برخی مواقع که بازار نوسان زیادی دارد، سرمایه تضمینی شما نمی‌تواند تمام ضرر را پوشش دهد و در نتیجه پوزیشن‌های باز باید کاهش پیدا کنند تا ضررها جبران شود.
این موضوع به این معنی است که در چنین مواقعی پوزیشن‌های شما به صورت اتوماتیک کاهش پیدا خواهند کرد. ترتیب این کاهش پوزیشن‌ها یک زمان‌بندی تعیین‌شده دارد که سودآورترین و بهترین پوزیشن‌ها در اول صف برای بسته شدن قرار دارند.
نظرات کاربران