فیلم زمانی برای مستی اسب ها

فیلم زمانی برای مستی اسب ها فیلمی ایرانی است که توسط بهمن قبادی در سال ۱۳۷۸ در یک روستای مرزی بین ایران و عراق و با حضور بازیگران غیر حرفه‌ای ساخته شده است.

به گزارش خوبو، زمانی برای مستی اسب ها یکی از بهترین فیلم‌های پس از انقلاب سینمای ایران است که مورد توجه جشنواره‌های بین‌المللی قرار گرفت و جوایز ارزشمندی نیز دریافت کرد. این فیلم از سایت معتبر IMDB، موفق به کسب نمره خوب 7.7 شده است. 8400 نفر به این فیلم نمره داده‎اند.

عوامل و بازیگران فیلم زمانی برای مستی اسب ها

زمانی برای مستی اسب ها فیلمی است که در ژانر درام توسط بهمن قبادی ساخته شده است. بهمن قبادی از کارگردانان مطرح سینمای ایران و از جمله کارگردانان نسل دوم موج نوی سینمای ایران است. بدون شک، زمانی برای مستی اسب ها از بهترین آثار ساخته شده توسط قبادی در کنار آوازهای سرزمین مادری‌ام، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند، کسی از گربه‌های ایرانی خبر نداره و نیوه مانگ است.

خلاصه داستان

ایوب، که در میان کولبران مرزی ایران و عراق، در روستایی کردنشین نزدیک مرز عراق زندگی می‌کند، با مرگ پدر، مجبور به مراقبت و نگهداری از سه خواهر و برادر بیمارش «مهدی» است. مهدی (که در فیلم «مادی» تلفظ می‌شود) از یک بیماری مادرزادی رنج می‌برد، در پانزده سالگی، جثه یک کودک را دارد. روژین خواهر بزرگ‌تر و نیز آمنه خواهر دیگر ایوب، در غیاب او، از مهدی نگهداری می‌کنند.

پزشک روستا به ایوب می‌گوید که دیگر هیچ دارویی نمی‌تواند مهدی را درمان کند و اگر عمل جراحی نشود تا سه یا چهار هفته دیگر می‌میرد و البته پس از انجام عمل جراحی نیز تا هفت یا هشت ماه دیگر بیشتر زنده نخواهد ماند. ایوب ماجرا را به روژین می‌گوید ولی در ضمن تأکید می‌کند که برای به دست آوردن هزینه عمل جراحی تلاش بیشتری خواهد کرد.

کاک کریم، عموی ایوب با کاک یاسین که با قاطر، جنس قاچاق رد و بدل می‌کند دربارهٔ ایوب صحبت می‌کند و قرار می‌شود ایوب هر روز صبح جنس‌های قاچاق را به آن سوی مرز عراق ببرد. کاروانی از قاطرهایی که بر پشت آن‌ها محموله‌های قاچاق نهاده شده به سوی مرز عراق می‌روند. در مقصد، به ایوب و دیگران گفته می‌شود که پول باربری به آن‌ها داده نمی‌شود و آن‌ها می‌بایست پول را از صاحب کارشان می‌گرفتند. پس از گذشت دو ماه، ایوب نمی‌تواند پولی برای عمل جراحی مهدی به دست آورد.

وقتی کاک کریم به دلیل شکستن دستش دیگر قادر به کار نیست، قاطرش را به ایوب می‌دهد تا با آن کار کند. حمل بارهای قاچاق با وجود برف و هوای سرد و راه‌های پرپیچ و خم همیشه با مشکلاتی روبروست.

در غیاب ایوب، برای روژین خواستگاری از روستایی آن طرف مرز می‌آید و پدر داماد قول می‌دهد مادی را با خود برای عمل جراحی به عراق ببرند. روژین که از این وصلت ناراحت است، به ایوب می‌گوید به خاطر عمل جراحی مادی جواب مثبت داده است. کاروان عروس که مهدی نیز در میان آنهاست به سوی مرز عراق روانه می‌شود. در نزدیکی مرز مادر داماد که همراه با دیگران به استقبال عروس آمده، با دیدن مهدی از تحویل گرفتن او خودداری می‌کند و در عوض یک قاطر به عنوان شیربها به خانواده عروس می‌دهد.

ایوب همراه با مهدی و قاطر به روستایش مراجعت می‌کند و امیدوار است با فروش قاطر، پول عمل برادرش را به دست آورد. در نهایت ایوب همراه کاروان قاچاق به سوی عراق عازم می‌شوند. در قسمتی از مسیر کاروان توسط نیروهای مرزی ایران غافلگیر می‌شود و همه پا به فرار می‌گذارند. در این میان ایوب به همراه مهدی از مرز می‌گذرد.

نقد و بررسی فیلم زمانی برای مستی اسب ها

 فیلم قبادی، «زمانی برای مستی اسب ها» فرصتی ایجاد کرده است تا افراد بتوانند اخباری از وضعیت مردم کرد در ایران و ترکیه و عراق کسب کنند؛ مردمی که در سرزمینشان، فقط با توسل به قراردادی مبنی بر ممنوعیت پرواز هواپیمای نظامی در آسمان این منطقه که عقد آن را هم ایالات متحده به دولت عراق تحمیل کرد، از حمله صدام حسین در امان ماندند.

اینکه چرا صدام یا هر کس دیگری باید از حضور این مردم فقیر و تیره روز احساس خطر کند، خود معمایی است؛ اما فیلم قبادی سیاسی نیست. فیلمی است درباره تلاش انسان‌ها برای بقا. در دیالوگ‌های آغازین فیلم، ما با سه کودک کرد ایرانی آشنا می‌شویم: آمنه؛ یک دختر نوجوان. برادرش ایوب که حدوداً دوازده ساله است و مادی، برادر پانزده ساله آن‌ها که کوتوله است که چشمان نافذی دارد و سر جست‌وجوگرش که مدام به این طرف و آن طرف می‌گردد، سوار بر بدنی است کوچک و کج و کوله.

این بچه‌ها با پدرشان زندگی می‌کنند و در میان حرف‌هایشان، خیلی عادی اشاره می‌کنند که قاچاقچی است و بر پشت الاغ، از مرز، کالاهایش را به عراق می‌برد که می‌تواند آنجا گرانتر بفروشدشان. بچه‌ها هر روز، در شهری در نزدیکی خانه‌شان کار می‌کنند. آن‌ها بچه‌های کارند و شغلشان این است که لیوان‌ها را برای صادر شدن بسته‌بندی کنند و زیر بار سنگین جعبه‌هایی که از این سو به آن سوی بازار حمل می‌کنند، تلوتلو می‌خورند.

زندگی بخور و نمیر آن‌ها که شاهد آنیم، بسیار تاثیرگذارتر از نظریه‌ها و شعارهای ساده‌ای است که در غرب، درباره کودکان کار می‌دهیم. این بچه‌ها، کار می‌کنند که زنده بمانند و بتوانند غذا بخورند و از گرسنگی تلف نشوند. ایوب و آمنه عاشق برادر افلیجشان هستند؛ موجودی که در سراسر فیلم حرف نمی‌زند.

او مرتباً نیاز به تزریق داروهای مخصوصی دارد. باید عمل شود و احتمالاً حتی اگر عمل هم شود، بیشتر از یک سال دیگر زنده نمی‌ماند. آمنه به ناچار می‌پذیرد که عروس خانواده‌ای کرد شود که آن سوی کوه‌های ایران زندگی می‌کنند و در عوض، هزینه عمل جراحی برادرش را از آن‌ها بگیرد. باقی ماجرا را فاش نمی‌کنم.

فیلم سرراست و کم گوست و دل را به درد می‌آورد. در جشنواره کن، برنده جایزه دوربین طلایی برای بهترین فیلم اول یک کارگردان شد. بعضی از تماشاگران معتقدند فیلم کشدار است؛ اما به نظر من، این حرف از فقدان حس همدردی برمی‌آید. شاید پیام اصلی فیلم رمزی است. باید پذیرفت که سینمای ایران امروز، از خلاق‌ترین و نوآورترین سینماهای جهان است اما اگر دقت کنیم، می‌بینیم که کارگردانان ایرانی، در موارد بسیاری، برای بیان حرف هایشان، از نشان دادن زندگی کودکان استفاده می‌کنند و این را می‌توان به تلاش آن‌ها برای برداشت‌های غیرسیاسی از آثارشان و در نتیجه، دریافت مجوز برای ساخت این آثار مرتبط دانست.

رویکرد فیلم از نظر بصری، به فیلم سازی مستند گرایش دارد و شکی نیست که بیشتر آنچه می‌بینیم، واقعاً در حال روی دادن در جلوی دوربین است یا بسیار شبیه با واقعیت این منطقه از ایران است. نمای اسب‌هایی که تقلاکنان، چرخ کامیون را بر پشت خود حمل می‌کنند، چنان واقعی و باورپذیر است که شایسته ستاش هر مستندساز است.

نوشته: راجر ایبرت
منبع: مجله اندیشه پویا

فهرست جوایز فیلم زمانی برای مستی اسب ها

بهمن قبادی برای اولین فیلم بلند خود موفق به دریافت جایزه معتبر دوربین طلایی جشنواره کن شد. دوربین طلایی (Caméra d’Or‎) یکی از جوایز جشنواره کن است که به بهترین فیلم اول بلند حاضر در یکی از بخش‌های انتخاب رسمی، دو هفته کارگردانان یا هفته منتقدان بین‌المللی اهدا می‌شود.

• جایزه دوربین طلایی فستیوال کن در سال ۲۰۰۰
• جایزه ویژه هیئت ژوری در فستیوال شیکاگو در سال ۲۰۰۰
• برنده جایزه در فستیوال‌های مختلف در ادینبرا، گیخون، سائوپائولو و …
• جایزه ویژه در جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اصفهان

بیشتر بخوانید

• فیلم دونده
• فیلم رنگ خدا