لالیگا (La Liga) یا پریمرا دیویژن (Primera División) که به دلایل تجاری با نام رسمی لالیگا سانتاندر (LaLiga Santander) شناخته می شود، بالاترین سطح رقابت فوتبال باشگاهی در کشور اسپانیا است.
این مسابقات که از سال 1929 شروع به کار کرد، هر سال با برگزاری 20 تیم برگزار می شود و در پایان تیمی که بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد، عنوان قهرمانی رقابت ها را کسب می کند.
تاریخچه لالیگا
در آوریل 1928، خوزه ماریا آچا یکی از مدیران کمپانی گچو (Getxo)، برای اولین بار ایده برگزاری لیگ ملی در کشور اسپانیا را پیشنهاد داد. پس از بحث و گفتگو در مورد تعداد تیم ها و اینکه چه تیم هایی مجوز حضور در مسابقات را به دست خواهند آورد، سرانجام رییس فدراسیون فوتبال اسپانیا با حضور 10 تیم برای برگزاری اولین دوره پریمرا دیویژن در سال 1929 موافقت کرد.
بارسلونا، رئال مادرید، اتلتیک بیلبائو، رئال سوسیداد، گچو و رئال یونیون به عنوان برنده های دوره های پیشین رقابت های کوپا دل ری همگی مجوز حضور در رقابت ها را دریافت کردند. اتلتیکو مادرید، اسپانیول و یوروپا به عنوان تیم هایی که نایب قهرمان کوپا دل ری شده بودند و ریسینگ سانتاندر از طریق یک رقابت حذفی، همگی سهمیه حضور در اولین دوره رقابت ها را دریافت کردند.
از ابتدای برگزاری لالیگا تاکنون، فقط سه باشگاه بارسلونا، رئال مادرید و اتلتیک بیلبائو که در اولین دوره رقابت ها حضور داشتند، هرگز به دسته پایینتر سقوط نکردند.
دهه 1930: اقتدار اتلتیک بیلبائو
با وجود اینکه بارسلونا در سال 1929 موفق شد اولین قهرمان لالیگا لقب گیرد و رئال مادرید نیز دو بار در دهه 30، موفق به قهرمانی شد، اتلتیک بیلبائو حرف اول را در دهه 30 می زد. این تیم چهار قهرمانی و دو نایب قهرمانی در این دهه کسب کرد. رئال بتیس نیز که با نام بتیس بالومپیه شناخته می شد، تنها قهرمانی اش را در این دهه کسب کرد. مسابقات پریمرا دیویژن به مدت سه سال (1936/37 تا 1938/39) به دلیل برگزای جنگ جهانی دوم متوقف شد.
در سال 1937، تیم های مناطق جمهوری خواه اسپانیا، به استثنای دو باشگاه مادریدی، در لیگ مدیترانه (Mediterranean League) به رقابت پرداختند و بارسلونا به قهرمانی دست یافت. هفتاد سال بعد، در 28 سپتامبر 2007، بارسلونا از فدراسیون فوتبال اسپانیا (RFEF) درخواست کرد این جام را به عنوان یک قهرمانی لالیگا به رسمیت بشناسد. این درخواست پس از آن صورت گرفت که لوانته از فدراسیون تقاضا کرده بود تا قهرمانی در جام کوپا ده لا اسپانیا (Copa de la España) را به منزله قهرمانی در کوپا دل ری تشخیص دهد. با این وجود فدراسیون فوتبال اسپانیا در این خصوص تصمیمی اتخاد نکرد.
دهه 1940: تقسیم قدرت میان اتلتیکو مادرید، بارسلونا و والنسیا
مسابقات پریمرا دیویژن پس از اتمام جنگ جهانی دوم از سر گرفته شد. اتلتیکو آویاسیون (با نام فعلی اتلتیکو مادرید)، بارسلونا و والنسیا قدرتمندترین تیم های لیگ در دهه 40 میلادی بودند. اتلتیکو در فصل 1939/40 جایگزین رئال اویدو شد که استادیومش در طول جنگ جهانی دچار خسارت هایی شد. اتلتیکو در همان بدو ورود عنوان قهرمانی لالیگا را کسب کرد و در فصل بعدی نیز از آن دفاع کرد. درحالیکه سایر باشگاه ها، بسیاری از بازیکنانشان را به دلیل تبعید، اعدام و یا ناشی از تلفات جنگ از دست داده بودند، اتلتیکو با ادغام چند تیم، مقتدرانه در رقابت ها شرکت کرد.
ترکیب جوان والنسیا پیش از جنگ نیز چندان تغییری نکرده بود و این تیم موفق شد به سه عنوان قهرمانی و دو نایب قهرمانی در دهه 40 میلادی دست یابد. سویا نیز یک دوره طلایی کوتاه را تجربه کرد و دو نایب قهرمانی در سال های 1940 و 1942، پیش از تنها قهرمانی شان در رقابت ها در سال 1946 کسب کردند.
از سویی بارسلونا تحت فرماندهی ژوزپ سامیتیر افسانه ای در حال ظهور بود. سامیتیر یک فوتبالیست اسپانیایی بود که برای بارسلونا و رئال مادرید بازی می کرد و میراثش را در بلوگرانا تقویت کرد. او در طول دوران بازی اش 333 گل به ثمر رساند و فاتح اولین دوره لالیگا بود و پنج کوپا دل ری کسب کرد. در سال 1944، سامیتیر به عنوان مربی به بارسلونا بازگشت و آنها را در راه کسب دومین عنوان قهرمانی خود در لالیگا در سال 1945 هدایت کرد. تحت هدایت سامیتیر و با حضور بازیکنان افسانه ای همچون سزار رودریگز، ژوزپ اسکولا، استانیسلاو باسورا و ماریانو گونزالوو، بارسلونا در اواخر دهه 40 بر لالیگا سلطه پیدا کرد و دو قهرمانی متوالی در سال های 1948 و 1949 کسب کرد.
دهه 1950: آغاز سلطه رئال مادرید و قهرمانی های ادامه دار بارسلونا
با وجود اینکه اتلتیکو مادرید (که قبلا با نام اتلتیکو آویاسیون دو جام کسب کرده بود) موفق شد با سیستم کاتناچیوی هلنیو هررا در سال های 1950 و 1951 به قهرمانی لالیگا دست یابد، موفقیت های بارسلونا در این دهه ادامه دار بود و رئال مادرید سلطه خود را بر فوتبال اسپانیا و اروپا آغاز کرد.
اولین دوران طلایی بارسلونا در این دهه با مربیگری فردیناند دائوچیک آغاز شد. این تیم در دو سال 1952 و 1953 موفق به کسب دوگانه لالیگا و کوپا دل ری شد. در سال 1952 بارسلونا موفق به کسب پنج جام مختلف شد تا تاریخ سازی کند. این تیم با حضور ستارگانی همچون لادیسلاو کوبالا، ماریانو گونزالوو، سزار رودریگز و خوان سگارا موفق به قهرمانی در لالیگا، کوپا دل ری، کوپا اوا دوارته (سوپرجام اسپانیا)، لاتین کاپ (Latin Cup) و کوپا مارتینی و روسی (Copa Martini & Rossi) شد. موفقیت آن ها در کسب پنج جام در یک سال موجب شد تا نام “تیم پنج جامه” (L’equip de les cinc Copes) بر روی آن ها قرار داده شود.
بارسلونا در اواخر دهه 50 با هدایت هلنیو هررا و با ظهور ستاره ای به نام لوییس سوارز موفق شد برای سومین بار در دو سال متوالی قهرمان لالیگا شود. در سال 1959 بارسلونا برای سومین بار در دهه 50 موفق به دبل قهرمانی در لالیگا و کوپا دل ری شد.
دهه 1950 از سویی آغاز سلطه رئال مادرید بر فوتبال اسپانیا و اروپا بود. در طول دهه های 1930، 1940 و 1950 محدودیت های شدیدی بر جذب بازیکنان خارجی اعمال شده بود. در بیشتر موارد، باشگاه ها می توانستند فقط سه بازیکن خارجی در ترکیب خود داشته باشند، به این معنی که حداقل هشت بازیکن بومی باید در هر بازی به میدان بروند. در این دهه، با اعطای ملیت اسپانیایی به آلفردو دی استفانو و فرانس پوشکاش توسط رئال مادرید، این قانون دور زده شد.
آلفردو دی استفانو، فرانس پوشكاش، ریموند كوپا و فرانسیسكو خنتو هسته اصلی تیم رئال مادرید که بر لالیگا و جام باشگاه های اروپا حکومت کرد را تشکیل می دادند. رئال مادرید پس از 21 سال، موفق به کسب قهرمانی در لالیگا در سال 1954 شد. این تیم طی چهار فصل بعدی، سه لالیگای دیگر به کلکسیون افتخاراتش اضافه کرد و فقط در سال 1956 بود که اتلتیک بیلبائو در جایگاه بهتری نسبت به رئال مادرید قرار گرفت. رئال مادرید همچنین با آغاز جام باشگاه های اروپا در سال 1956، به اولین قهرمان رقابت ها تبدیل شد، اتفاقی که چهار سال دیگر به صورت متوالی تکرار شد.
دهه 1960: رئال مادرید حاکم بی چون و چرای لالیگا
رئال مادرید در دهه 60 میلادی، حاکم بی چون و چرای لالیگا شد و موفق به کسب هشت قهرمانی در این دهه شد. تیم تحت هدایت میگل مونیوز سرمربی افسانه ای رئال مادرید، فقط دو بار در مسیر قهرمانی مغلوب شدند و آن دو بار نیز بارسلونا و اتلتیکو مادرید را بالاتر از خود دیدند و به نایب قهرمانی بسنده کردند. رئال مادرید طی سال های 1961 تا 1965، به مدت پنج سال متوالی قهرمان لالیگا شد، اتفاقی که فقط یک بار دیگر در تاریخ رقابت ها تکرار شده است. آلفردو دی استفانو، فرانسیسکو خنتو، خوزه سانتاماریا، فرانس پوشکاش، آمانسیو و پاچین از جمله ستاره های لوس بلانکوس در آن برهه بودند. رئال مادرید در این دهه یک بار دیگر فاتح جام باشگاه های اروپا شد.
دهه 1970: رئال مادرید دست نیافتنی می شود
رئال مادرید در دهه 70 میلادی به قهرمانی های مکررش ادامه داد و شش لالیگای دیگر به کلکسیون افتخاراتش اضافه کرد، تا به تیمی دست نیافتنی در لالیگا تبدیل شود. در طول دو دهه 60 و 70 میلادی، اتلتیکو مادرید تنها تیمی بود که تا حدی توانست رئال مادرید را به چالش بکشد و به چهار قهرمانی دست یافت و چهار بار نیز نایب قهرمانی را تجربه کرد. در دهه 70 میلادی به غیر از دو تیم شهر مادرید، فقط والنسیا و بارسلونا موفق به قهرمانی در لالیگا شدند. والنسیا با هدایت آلفردو دی استفانو در سال 1971 و بارسلونا با حضور یوهان کرایوف در ترکیبش در سال 1974 این جام را کسب کردند. گویو بنیتو، سانتیانا، پیری، ویسنته دل بوسکه، پل برایتنر، گونتر نتزر و خوزه آنتونیو کاماچو از جمله ستاره های رئال مادرید در این دهه بودند.
دهه 1980: اقتدار دسته کرکس ها و باشگاه های باسکی
پس از بیستمین قهرمانی رئال مادرید در سال 1980 میلادی، باشگاه های باسکی بر لالیگا حاکم شدند. اتلتیک بیلبائو که فقط از بازیکنانی که در ایالت باسک متولد شده اند و یا در آن منطقه بزرگ شده اند استفاده می کرد و تا امروز ادامه دار بوده و رئال سوسیداد نیز چنین رویه ای را در پیش گرفته بود، تا زمانیکه در سال 1989 با جان آلدریج مهاجم ایرلندی قرارداد امضا کرد و این سیاست را شکستند. رئال سوسیداد در سال های 1981 و 1982 بالاتر از رئال مادرید و بارسلونا قهرمان شد. خسوس ماریا ساتروستگوی و پدرو اورالده ستاره های تیم تحت هدایت آلبرتو اورمائچه آ بودند.
اتلتیک بیلبائو نیز در سال های 1983 و 1984 دو قهرمانی متوالی کسب کرد و در سال 1984 موفق به کسب دبل قهرمانی در لالیگا و کوپا دل ری شد. آندونی زوبی زارتا مطرح ترین بازیکن تیم تحت هدایت خاویر کلمنته بود. در سال 1985 نوبت به بارسلونا تحت هدایت تری ونبلز رسید تا دهمین قهرمانی اش در لالیگا را تجربه کند. میگلی، استیو آرچیبالد و برند شوستر از مطرح ترین بازیکنان آن تیم بودند.
از فصل 1985/86، سلطه مجدد رئال مادرید بر لالیگا آغاز شد و تحت هدایت لوییس مولوونی (1)، لئوبین هاکر (3) و جان توشاک (1) موفق به کسب پنج قهرمانی متوالی در لالیگا شد. نسل طلایی رئال مادرید که محصول آکادمی باشگاه بودند موفق به بازگشت شکوه رئال مادرید شدند. دسته کرکس ها (Vulture’s Cohort) با رهبری امیلیو بوتراگوئنو و حضور میشل، مانوئل سانچیس، رافائل مارتین وازکز و پاردزا این گروه پنج نفره را تشکیل می دادند. نسل بی نظیری از فوتبالیست ها که در رئال مادرید تاریخ سازی کردند.
خولیو سزار ایگلسیاس خبرنگار ال پایس این لقب را برای آن ها برگزید. در 14 نوامبر 1983، او مقاله ای تحت عنوان “آمانسیو و پنج کرکس” نوشت که شهرت زیادی پیدا کرد. اما در آن تیم رئال مادرید، هوگو سانچز مکزیکی که به تازگی به عنوان آقای گل از اتلتیکو مادرید جذب شده بود، بسیار خوش درخشید و طی پنج فصل، چهار بار دیگر جایزه پیچیچی را نصیب خود کرد. ریکاردو گالگو، چندو، برند شوستر و خورخه والدانو از دیگر ستاره های تیمی بودند که علاوه بر پنج قهرمانی متوالی لالیگا، دو قهرمانی در جام یوفا نیز کسب کرد.
دهه 1990: تیم رویایی بارسلونا
بازگشت یوهان کرایوف به بارسلونا به عنوان سرمربی زمینه ساز ساخت تیم رویایی بارسلونا شد. یوهان کرایوف هدایت تیمی را بر عهده گرفته بود که از دوران باشکوهش فاصله گرفته و طی 14 سال اخیر فقط یک لالیگا کسب کرده بود. کرایوف تصمیم گرفت تیمی متشکل از ستارگان بین المللی و بازیکنان مستعد لاماسیا بسازد، تا بارسلونا را به روزهای پرشکوهش بازگرداند. روماریو، مایکل لادروپ، هریستو استویچکوف و رونالد کومان از جمله ستاره های بین المللی بارسلونا در آن زمان بودند. پپ گواردیولا، آلبرت فرر و گیرمو آمور نیز از جمله محصولات لاماسیا بودند و آندونی زوبی زارتا نیز دروازه بان تیم ملی اسپانیا بود.
یوهان کرایوف شیوه فوتبال مدرن را تغییر داد و با تیمش توتال فوتبال (Total Football) را به نمایش گذاشت. تیم یوهان کرایوف موفق شد چهار قهرمانی متوالی لالیگا را بین سال های 1991 تا 1994 کسب کند و در سال 1992 به اولین قهرمانی اش در جام باشگاه های اروپا دست یابد. در مجموع، کرایوف طی 8 سال 11 جام بدست آورد و او را به عنوان موفق ترین مربی بلوگرانا تبدیل کرد، تا اینکه رکودش دو دهه بعد توسط پپ گواردیولا شکسته شد.
روند موفقیت های بارسلونا، توسط رئال مادرید در سال 1995 شکسته شد. سپس نوبت به اتلتیکو مادرید رسید تا تحت هدایت موفق به دبل قهرمانی در لالیگا و کوپا دل ری در سال 1996 شود. رئال مادرید نیز با مربیگری فابیو کاپلو قهرمانی در لالیگای 1997 را کسب کرد. یک مربی هلندی دیگر باز هم سکوی قهرمانی را به بارسلونا هدیه کرد. لوییس فن خال با تیمی متشکل از بازیکنان هلندی همچون فرانک دی بوئر، فیلیپ کوکو، مایکل رایزیگر و پاتریک کلایورت در کنار سه ستاره تیمش یعنی ریوالدو، لوییس فیگو و لوییز انریکه، دو قهرمانی متوالی به همراه بلوگرانا کسب کرد. بارسلونا در سال 1998، برای چهارمین بار در طول تاریخش دبل لالیگا/کوپا دل ری کرد. این تیم در طول دهه 90 با کسب شش قهرمانی لالیگا موفق ترین تیم بود، هر چند رئال مادرید باز هم در سال 1998 قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد.
دهه 2000: آغاز پروژه کهکشانی ها و بازگشت بارسلونا با تیکی تاکا
در دهه 2000 با حضور فلورنتینو پرز به عنوان رییس رئال مادرید، این باشگاه بار دیگر گوی سبقت را از رقیب دیرینه اش ربود و و چهار قهرمانی لالیگا و دو قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا، این تیم را بالاتر از بارسلونا قرار داد، هر چند با حضور پپ گواردیولا در راس هدایت بارسلونا، ورق برگشت و بارسلونا حاکم بلامنازع لالیگا شد.
در این دهه نمی توان از عملکرد مافوق تصور والنسیا و دپورتیوو لاکرونیا نیز به سادگی عبور کرد. دپورتیوو لاکرونیای دوست داشتنی تحت هدایت خاویر ایرورتا و با حضور بازیکنان همچون روی ماکای، دیگو تریستان، مائورو سیلوا، ژالمینیا و پدرو پائولتا موفق شد گوی سبقت را از رقبا برباید و اولین قهرمانی اش در لالیگا را جشن بگیرد. والنسیا که با هکتور کوپر دو فینال متوالی لیگ قهرمانان اروپا را تجربه کرد، با رافا بنیتس در لالیگا خوش درخشید. این تیم دو بار در سال های 2002 و 2004 با ستاره هایی همچون سانتیاگو کانیزارس، روبرتو آیالا، آمدئو کاربونی، داوید آلبلدا، روبن باراخا، کیلی گونزالس، پابلو آیمار، ویسنته، میستا و آنگولو فاتح لالیگا شد. والنسیا در سال 2004 جام یوفا را نیز کسب کرد.
پروژه کهکشانی های 1 توسط فلورنتینو پرز با خرید لوییس فیگو استارت خورد و جذب زین الدین زیدان، رونالدو و دیوید بکام در سال های بعد در کنار ستاره هایی همچون روبرتو کارلوس، فرناندو هیرو، ایکر کاسیاس و رائول گونزالس از رئال مادرید یک تیم کهکشانی ساخت، هر چند این تیم فقط دو بار فاتح لالیگا شد. در سال های بعد و با خروج پرز، رئال مادرید تحت هدایت فابیو کاپلو و برند شوستر و با بازیکنانی همچون سرخیو راموس، مارسلو، گونزالو هیگواین، رود فن نیستلروی و فابیو کاناوارو دو بار دیگر قهرمان لالیگا شد، هرچند در سطح بین المللی دیگر خبری از آن تیم وحشتناک سال های قبل نبود.
بارسلونا در سال 2005 تحت هدایت یک مربی هلندی دیگر باز هم قهرمان لالیگا شد. فرانک رایکارد، زمینه ساز ساخت تیم رویایی دیگری شد که بر پایه هنرمندی های رونالدینیو ساخته شد. کارلس پویول، ژاوی و ساموئل اتوئو از جمله ستاره های دیگر تیمی بودند که دو ستاره نوظهور به نام های لیونل مسی و آندرس اینیستا را در ترکیب خود می دید و همین تیم در سال 2006 موفق شد لالیگا و لیگ قهرمانان اروپا را کسب کند. در سال 2008، پپ گواردیولا هدایت بارسلونا را عهده دار شد و با فوتبالی بر پایه تیکی تاکا، بارسلونا را به باشگاه اول لالیگا و اروپا تبدیل کرد.
او در سال 2009 با درخشش مثلث ژاوی، اینیستا و مسی موفق به کسب شش گانه لالیگا، کوپا دل ری، لیگ قهرمانان اروپا، سوپرجام اسپانیا، سوپرجام اروپا و جام باشگاه های جهان شد، اتفاقی که فقط یک بار دیگر توسط بایرن مونیخ در سال 2020 تکرار شد. تیری آنری، ساموئل اتوئو، کارلس پویول، یحیی توره، سرخیو بوسکتس و جرارد پیکه از جمله ستاره های دیگر تیم گواردیولا در آن سال بودند.
دهه 2010: تسلط بارسلونا بر لالیگا و رقابت جذاب مسی-رونالدو
تیم تحت هدایت پپ گواردیولا که بر پایه استعدادهای لاماسیا شکل گرفته بود، حاکم بلامنازع لالیگا شد. بارسلونا تحت هدایت گواردیولا طی سه فصل متوالی با مثلث ویرانگرش یعنی اینیستا، ژاوی و مسی فاتح لالیگا شد و دو قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا کسب کرد، تا سرانجام توسط پروژه کهکشانی های 2 فلورنتینو پرز و با هدایت ژوزه مورینیو متوقف شد. فلورنتینو پرز در پروژه کهکشانی های 2 خود بازیکنانی همچون کریستیانو رونالدو، ریکاردو کاکا و کریم بنزما را به ترکیب رئال مادرید اضافه کرد. رئال مادرید در سال 2012 با هدایت آقای خاص 100 امتیازی شد و به سلطه بلوگرانا خاتمه داد. تیتو ویلانووا دستیار پپ گواردیولا در فصل بعدی موفق شد 100 امتیاز رئال مادرید را تکرار کند و بار دیگر بارسلونا را قهرمان لالیگا کند.
در سال 2014، نوبت به اتلتیکو مادرید تحت هدایت دیگو سیمئونه رسید که دهمین قهرمانی خود در لالیگا را پس از سال ها جشن بگیرد. روخی بلانکوس به رقابت دوگانه بارسلونا و رئال مادرید خاتمه داد. این تیم حتی تا فینال لیگ قهرمانان اروپا نیز رفت، اما در آنجا مغلوب رقیب همشهری خود رئال مادرید شد، اتفاقی که دو سال بعد از آن نیز تکرار شد. رئال مادرید علاوه بر سال 2014، در سال های 2016 تا 2018 نیز قهرمان لیگ قهرمانان اروپا شد، تا با اختلاف پرافتخارترین تیم باشگاهی اروپا باشد. تیبو کورتوا، دیگو گودین، ژائو میراندا، گابی، دیگو کوستا، کوکه و داوید ویا از جمله ستاره های روخی بلانکوس در سال 2014 بودند.
در سال 2015، نوبت به لوییز انریکه هافبک سابق بارسلونا رسید تا تیمش را بار دیگر بر قله فوتبال اسپانیا قرار دهد و با مثلث لیونل مسی، نیمار و لوییس سوارز، بلوگرانا را به دومین سه گانه تاریخ خود برساند. جوردی آلبا، دنی آلوز، آندرس اینیستا، سرخیو بوسکتس و خاویر ماسکرانو از جمله ستاره های دیگر آن تیم بارسلونا بودند. بارسلونا در سال 2016، قهرمانی اش در لالیگا را مجدداً تکرار کرد، تا فاصله اش با این تیم را از نظر تعداد قهرمانی به هشت عدد کاهش دهد.
در سال 2017، زین الدین زیدان در فصل دوم حضورش در رئال مادرید بسیار خوش درخشید. او که در میانه های فصل 2015/16 جانشین رافا بنیتس شده بود، علاوه بر تکرار قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، لالیگا را نیز به دست آورد. او در سال 2018 برای سومین سال متوالی رئال مادرید را قهرمان لیگ قهرمانان اروپا کرد، تا به اولین مربی بدل شود که چنین افتخاری کسب می کند. زین الدین زیدان در سال 2020 بار دیگر قهرمانی در لالیگا را به همراه رئال مادرید تجربه کرد. کیلور ناواس، مارسلو، په په، سرخیو راموس، دنی کارواخال، کاسمیرو، تونی کروس، لوکا مودریچ، ایسکو، کریم بنزما و کریستیانو رونالدو ستاره های رئال مادرید در این سال ها بودند.
بارسلونا در سال 2018 برای هشتمین بار موفق به دبل لالیگا و کوپا دل ری این بار تحت هدایت ارنستو والورده شد. سال بعد از آن نیز از عنوان قهرمانی اش دفاع کرد تا طی 11 سال، 8 بار فاتح لالیگا شده باشد و فاصله اش با رئال مادرید را به طرز چشمگیری کاهش دهد. مارک آندره تراشتگن، جوردی آلبا، سرخیو بوسکتس، لیونل مسی و لوییس سوارز از جمله ستاره های تیم تحت هدایت والورده در راه دو قهرمانی متوالی در لالیگا بودند.
در این دهه بدون شک نه تنها لالیگا، بلکه فوتبال جهان تحت شعاع رقابت عجیب لیونل مسی و کریستیانو رونالدو بود که به طرز عجیبی اکثر جوایز انفرادی و تیمی را بین خود تقسیم کردند.
فرمت برگزاری لالیگا
از فصل 1987/88 مسابقات لالیگای اسپانیا با حضور 20 تیم برگزار می شود (پیش از آن با حضور 18 تیم برگزار می شد). تمامی تیم ها در طول فصل دو بار به صورت رفت و برگشت به مصاف یکدیگر می روند. در پایان فصل تیم ها به ترتیب بر اساس امتیاز، بازی رودررو، تفاضل گل و گل زده، رده بندی می شوند. در دو فصل 1995/96 و 1996/97، تعداد تیم های لالیگا به 22 تیم افزایش یافت، اما پس از دو فصل، مسابقات مجدداً به روال قبل بازگشت.
تیم اول مسابقات به عنوان قهرمان انتخاب و به همراه تیم‌های دوم تا چهارم جدول رده بندی راهی رقابت های لیگ قهرمانان اروپا می‌شوند. تیم پنجم جدول رده بندی به همراه قهرمان جام حذفی راهی رقابت های لیگ اروپا می‌شود. سه تیم پایین جدول نیز به رقابت‌های سگوندا دیویژن سقوط کرده و با سه تیم برتر سگوندا دیویژن جایگزین می‌شوند.
باشگاه های لالیگا
تاکنون 62 تیم مختلف از ابتدای شروع رقابت‌های لالیگا، در این لیگ به میدان رفته‌اند. فقط سه تیم رئال مادرید، بارسلونا و اتلتیک بیلبائو در تمامی 89 فصل رقابت ها حضور داشته‌اند. والنسیا (85)، اسپانیول (85)، اتلتیکو مادرید (83)، سویا (76)، رئال سوسیداد (73)، رئال بتیس (54) و سلتاویگو (54) دیگر باشگاه‌هایی هستند که بیش از 50 فصل در این رقابت ها حضور داشته‌اند. پنج باشگاه خرز، هوئسکا، کوندال، اتلتیکو تتوئان و کولتورال لئونسا فقط در یک فصل حضور داشته‌اند.
قهرمانان لالیگا
رئال مادرید با کسب 35 عنوان قهرمانی پرافتخارترین باشگاه اسپانیایی است و بارسلونا با 26 قهرمانی در رده بعدی قرار دارد. اتلتیکو مادرید با 11 عنوان قهرمانی دیگر تیمی است که تعداد قهرمانی هایش در لالیگا دو رقمی شده است.
در میان قهرمانان لالیگا، نام 9 باشگاه دیده می‌شود که در میان پنج لیگ معتبر اروپایی کمترین تعداد تیم قهرمان به لالیگا باز می‌گردد.
| نام تیم | قهرمانی | نایب قهرمانی | فصول قهرمانی |
| رئال مادرید | 35 | 25 | 1931/32, 1932/33, 1953/54, 1954/55, 1956/57, 1957/58, 1960/61, 1961/62, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1966/67, 1967/68, 1968/69, 1971/72, 1974/75, 1975/76, 1977/78, 1978/79, 1979/80, 1985/86, 1986/87, 1987/88, 1988/89, 1989/90, 1994/95, 1996/97, 2000/01, 2002/03, 2006/07, 2007/08, 2011/12, 2016/17, 2019/20, 2021/22 |
| بارسلونا | 27 | 27 | 1929, 1944/45, 1947/48, 1948/49, 1951/52, 1952/53, 1958/59, 1959/60, 1973/74, 1984/85, 1990/91, 1991/92, 1992/93, 1993/94, 1997/98, 1998/99, 2004/05, 2005/06, 2008/09, 2009/10, 2010/11, 2012/13, 2014/15, 2015/16, 2017/18, 2018/19, 2022/23 |
| اتلتیکو مادرید | 11 | 10 | 1939/40, 1940/41, 1949/50, 1950/51, 1965/66, 1969/70, 1972/73, 1976/77, 1995/96, 2013/14 |
| اتلتیک بیلبائو | 8 | 7 | 1929/30, 1930/31, 1933/34, 1935/36, 1942/43, 1955/56, 1982/83, 1983/84 |
| والنسیا | 6 | 6 | 1941/42, 1943/44, 1946/47, 1970/71, 2001/02, 2003/04 |
| رئال سوسیداد | 2 | 3 | 1980/81, 1981/82 |
| دپورتیوو لاکرونیا | 1 | 5 | 1999/2000 |
| سویا | 1 | 4 | 1945/46 |
| رئال بتیس | 1 | 0 | 1934/35 |
عملکرد باشگاه های لالیگا در رقابت های بین المللی
باشگاه های لالیگایی پرافتخارترین باشگاه های اروپایی هستند. بیشترین عناوین لیگ قهرمانان اروپا، لیگ اروپا، سوپرجام اروپا و جام باشگاه های جهان توسط باشگاه های اسپانیایی کسب شده است.
عملکرد باشگاه های لالیگا در رقابت های اروپایی
| باشگاه | لیگ قهرمانان اروپا | لیگ اروپا | جام در جام اروپا | سوپرجام اروپا | جام اینترتوتو | فیرزکاپ |
| رئال مادرید | 14 | 2 | – | 5 | – | – |
| بارسلونا | 5 | – | 4 | 5 | – | 3 |
| اتلتیکو مادرید | – | 3 | 1 | 3 | 1 | – |
| سویا | – | 7 | – | 1 | – | – |
| والنسیا | – | 1 | 1 | 2 | 1 | 2 |
| ساراگوسا | – | – | 1 | – | – | 1 |
| ویارئال | – | 1 | – | – | 2 | – |
| سلتاویگو | – | – | – | – | 1 | – |
| مالاگا | – | – | – | – | 1 | – |
| لاکرونیا | – | – | – | – | 1 | – |
| مجموع | 18 | 14 | 7 | 16 | 7 | 6 |
عملکرد باشگاه های لالیگا در رقابت های بین قاره ای
| باشگاه | جام بین قاره ای | جام باشگاه های جهان |
| رئال مادرید | 3 | 4 |
| بارسلونا | – | 3 |
| اتلتیکو مادرید | 1 | – |
| مجموع | 4 | 7 |
بازیکنان
بهترین گلزنان
لیونل مسی ستاره آرژانتینی بارسلونا با به ثمر رساندن 474 گل، با اختلاف بسیار نسبت به سایرین بهترین گلزن تاریخ لالیگا است. رکوردی که تصور نمی‌شود به راحتی توسط بازیکن دیگری شکسته شود.
| # | نام بازیکن | گل | سال های فعالیت | بازی | میانگین گل |
| 1 | لیونل مسی (آرژانتین) | 474 | 2004–2021 | 520 | 0.91 |
| 2 | کریستیانو رونالدو (پرتغال) | 311 | 2009–2018 | 292 | 1.07 |
| 3 | تلمو زارا (اسپانیا) | 251 | 1940–1955 | 278 | 0.90 |
| 4 | هوگو سانچز (مکزیک) | 234 | 1981–1994 | 347 | 0.67 |
| 5 | رائول گونزالس (اسپانیا) | 228 | 1994–2010 | 550 | 0.41 |
| 6 | آلفردو دی استفانو (آرژانتین) | 227 | 1953–1966 | 329 | 0.69 |
| 7 | سزار رودریگز (اسپانیا) | 223 | 1939–1955 | 353 | 0.63 |
| 8 | کوئینی (اسپانیا) | 219 | 1970–1987 | 448 | 0.49 |
| 9 | پاهینیو (اسپانیا) | 210 | 1943–1956 | 278 | 0.76 |
| 10 | ادموندو سوارز (اسپانیا) | 195 | 1939–1950 | 231 | 0.84 |
آقای گل ها
جایزه پیچیچی (Trofeo Pichichi) جایزه ای است که هر سال توسط روزنامه مارکا به بهترین گلزن فصل لالیگا اهدا می شود. این جایزه از نام رافائل مورنو آرانزادی ملقب به پیچیچی مهاجم سابق اتلتیک بیلبائو گرفته شده و از فصل 1952/53 با این نام اهدا می شود. لیونل مسی مهاجم افسانه ای بارسلونا با ثبت 8 بار آقای گلی لالیگا، در این رقابت‌ها رکورددار است. تلمو زارا با 6 آقای گلی در جایگاه بعدی قرار دارد.
| لیونل مسی | 8 | 2009/10, 2011/12, 2012/13, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2019/20, 2020/21 |
| تلمو زارا | 6 | 1944/45, 1945/46, 1946/47, 1949/50, 1950/51, 1952/53 |
| آلفردو دی استفانو | 5 | 1953/54, 1955/56, 1956/57, 1957/58, 1958/59 |
| کوئینی | 5 | 1973/74, 1975/76, 1979/80, 1980/81, 1981/82 |
| هوگو سانچز | 5 | 1984/85, 1985/86, 1986/87, 1987/88, 1989/90 |
| فرانس پوشکاش | 4 | 1959/60, 1960/61, 1962/63, 1963/64 |
| ایسیدرو لانگارا | 3 | 1933/34, 1934/35, 1935/36 |
| خوزه اولوگیو گاراته | 3 | 1968/69, 1969/70, 1970/71 |
| کریستیانو رونالدو | 3 | 2010/11, 2013/14, 2014/15 |
بیشترین هت تریک
لیونل مسی ستاره آرژانتینی با 36 هت تریک برای بارسلونا از 10 مارس 2007 تا 22 فوریه 2020 رکورددار هت تریک در تاریخ لالیگا است.
| # | نام بازیكن | تعداد هت تریک |
| 1 | لیونل مسی | 36 |
| 2 | کریستیانو رونالدو | 34 |
| 3 | تلمو زارا | 23 |
| 4 | آلفردو دی استفانو | 22 |
| 5 | ادموندو سوارز | 19 |
| 6 | سزار رودريگز | 15 |
بیشترین بازی
رکوردداران بیشترین بازی در تاریخ لالیگا
رکورددار بازی در لالیگا، آندونی زوبی زارتا دروازه بزرگ فوتبال اسپانیا است که موفق شده با انجام 622 بازی، بالاتر از سایر بزرگان فوتبال اسپانیا در صدر لیست قرار گیرد.
| # | بازیکن | باشگاه ها | سال های فعالیت | بازی | گل |
| 1 | آندونی زوبی زارتا | اتلتیک بیلبائو، بارسلونا، والنسیا | 1981–1998 | 622 | 0 |
| 2 | خواکین سانچز | رئال بتیس، والنسیا، مالاگا | 2001–2013 2015–؟ | 579 | 76 |
| 3 | رائول گونزالس | رئال مادرید | 1994–2010 | 550 | 228 |
| 4 | اوزه بیو ساکریستن | وایادولید، اتلتیکو مادرید، بارسلونا، سلتاویگو | 1983–2002 | 543 | 36 |
| 5 | فرانسیسکو بویو | سویا، رئال مادرید | 1980–1997 | 542 | 0 |
| 6 | مانوئل سانچیس | رئال مادرید | 1983–2001 | 523 | 33 |
| 7 | لیونل مسی | بارسلونا | 2004–؟ | 520 | 474 |
| 8 | رائول گارسیا | اوساسونا، اتلتیکو مادرید، اتلتیک بیلبائو | 2004–؟ | 519 | 103 |
| 9 | ایکر کاسیاس | رئال مادرید | 1999–2015 | 510 | 0 |
| 10 | سرخیو راموس | سویا، رئال مادرید | 2003–؟ | 508 | 74 |
رکوردداران قهرمانی
بازیکنان رکورددار قهرمانی در لالیگا
پاکو خنتو با کسب 12 قهرمانی در تاریخ لالیگا رکورددار است. پیری هم تیمی سابق خنتو موفق شده 10 بار قهرمان رقابت ها شود و لیونل مسی با کسب 10 قهرمانی پرافتخارترین بازیکن بارسلونا است.
| نام بازیکن | تعداد قهرمانی |
| پاکو خنتو | 12 (رئال مادرید 1954، 1955، 1957، 1958، 1961، 1962، 1963، 1964، 1965، 1967، 1968، 1969) |
| پیری | 10 (رئال مادرید 1965، 1967، 1968، 1969، 1972، 1975، 1976، 1978، 1979، 1980) |
| لیونل مسی | 10 (بارسلونا 2005، 2006، 2009، 2010، 2011، 2013، 2015، 2016، 2018، 2019) |
| آمانسیو آمارو | 9 (رئال مادرید 1963، 1964، 1965، 1967، 1968، 1969، 1972، 1975، 1976) |
| سانتیانا | 9 (رئال مادرید 1972، 1975، 1976، 1978، 1979، 1980، 1986، 1987، 1988) |
| خوزه آنتونیو کاماچو | 9 (رئال مادرید 1975، 1976، 1978، 1979، 1980، 1986، 1987، 1988، 1989) |
| آندرس اینیستا | 9 (بارسلونا 2005، 2006، 2009، 2010، 2011، 2013، 2015، 2016، 2018) |
| آلفردو دی استفانو | 8 (رئال مادرید 1954، 1955، 1957، 1958، 1961، 1962، 1963، 1964) |
| میگل آنخل | 8 (رئال مادرید 1969، 1972، 1975، 1976، 1978، 1979، 1980، 1986) |
| مانولو سانچیس | 8 (رئال مادرید 1986، 1987، 1988، 1989، 1990، 1995، 1997، 2001) |
| ژاوی | 8 (بارسلونا 1999، 2005، 2006، 2009، 2010، 2011، 2013، 2015) |
| سرخیو بوسکتس | 8 (بارسلونا 2009، 2010، 2011، 2013، 2015، 2016، 2018، 2019) |
| جرارد پیکه | 8 (بارسلونا 2009، 2010، 2011، 2013، 2015، 2016، 2018، 2019) |
نظرات کاربران