قراردادها به طور کلی به دو روش انجام میپذیرد. قرارداد عادی و قرارداد هوشمند! در قرارداد عادی مانند قرارداد اجاره نامه خانه، قرارداد خرید ماشین و از این دست، قرارداد بین دو شخص انجام میپذیرد و نفراتی به عنوان شاهد حضور دارند و در قسمت شرایط قرارداد، شرایط مختص آن قرارداد نوشته می‌شود. در قراردادهای عادی در ازای مقداری پول، کاری انجام می‌شود. کدهای کامپیوتری هم نوعی قرارداد است که توسط برنامه نویس برای هدف خاصی نوشته می شود. در این نوع قرارداد در ازای شرایطی خاص، اتفاق مشخصی می‌افتد.
در اینجاست که قراردادهای هوشمند معنا پیدا میکند. در قراردادهای هوشمند که توسط برنامه نویس نوشته می‌شود، در صورتی که شرایط خاصی اتفاق بیافتد، کد مشخصی اجراء می شود و به صورت یکطرفه و برگشت ناپذیر اتفاق مشخصی می‌افتد. قراردادهای هوشمند بر روی بلاکچین قرار میگیرد، بنابراین یک نسخه از آن قرارداد بر روی تمامی نودهای شبکه قرار میگیرد و تمامی کاربران و نودهای در شبکه ناظر قرارداد و تراکنش می‌باشند و بدین صورت هرگونه کلاهبرداری از بین رفته و به صورت برگشت ناپذیر قرارداد صورت میپذیرد.
زمانی که یک قرارداد هوشمند بر روی یک بلاکچینِ آزاد مثل اتریوم اجرا شود، دیگر قابل توقف نیست و هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی اجرای آن را بگیرد. با قراردادهای هوشمند می‌توان برنامه‌ها و پروژه‌هایی را ساخت که بدون هیچ‌گونه واسطه و از کارافتادگی تا ابد به کار خود ادامه دهند. به این برنامه‌ها برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapp) هم می‌گویند. حتی خودِ برنامه‌نویس قرارداد هوشمند هم نمی‌تواند کد قرارداد هوشمند ثبت شده در بلاکچین را تغییر دهد.
ایده قرارداد هوشمند از کجا آمد؟
این ایده ابتدا در سال ۱۹۹۴ توسط Nick Szabo (نیک زابو)، متخصص رایانه و رمزنگاری، در سال ۱۹۹۴ مطرح شد. او اصول اصلی کار را تعریف کرد، اما در آن زمان محیط مناسبی برای تحقق ایده‌اش وجود نداشت. از زمان ظهور فناوری بلاک چین، تغییرات زیادی شکل گرفت و بیت کوین، پایه و اساس قرارداد هوشمند را بر بستر بلاک چین ایجاد کرد. اما با این حال، ابزارهای آن نمی‌توانستند پاسخگوی تمام این نیازها باشند. پس از آن با ظهور اتریوم، قراردادهای هوشمند برای عموم به اجرا درآمد و محرک ایجاد قراردادهای هوشمند شد.
قرارداد هوشمند چگونه کار میکند؟
همانطور که گفتیم، قرارداد هوشمند روی بلاک چین پیاده‌سازی می‌شود و خاصیت اصلی بلاک چین هم توزیع‌شده بودنِ آن است. جدا از فرایندهای پیچیده فنی، وقتی قرارداد هوشمند روی بلاک چین ثبت شود میان همه اعضای بلاک چین یا همان نودها (Node) به اشتراک گذاشته می‌شود و همه یک نسخه از آن را خواهند داشت، بنابراین جلوگیری از اجرای آن یا دستکاری در آن تقریبا ممکن نیست زیرا همه اعضای بلاک چین آن را اجرا می‌کنند، نه یک یا چند سرور و نهاد متمرکز.
نحوه ایجاد قرارداد هوشمند
برای ایجاد قرارداد هوشمند نیاز به برنامه نویسی است. قراردادهای هوشمند بوسیله زبان های مختلف برنامه نویسی امکان ایجاد شدن را دارند، به عنوان مثال در بلاکچین اتریوم با استفاده از زبان سالیدیتی Solidity امکان ایجاد قراردادهای هوشمند جدید وجود دارد.
موارد مورد نیاز برای ایجاد قرارداد هوشمند
- موضوع قرارداد
این برنامه باید به محصول یا خدمات تحت قرارداد دسترسی داشته باشد تا به طور خودکار آنها را در فرایند عرضه یا خرید کنترل کند. مثلا اگر قرارداد قرار است تا در صورت دریافت پول یک فایل را تحویل بدهد، باید به فایل دسترسی داشته باشد.
- شرایط قرارداد
شرایط قرارداد هوشمند به شکل دقیق دنباله‌ای از عملیات است که در صورت رخ دادن شرایط، موجب اجرای قرارداد می‌شوند. این شرایط باید با برنامه‌نویسی مشخص شوند. همه شرکت‌کنندگان باید این شرایط را امضا کنند.
- اوراکل (Oracle)
اوراکل به چیزی گفته می‌شود که اطلاعات خارجی را به قرارداد می‌دهد تا قرارداد آنها را پردازش کند. مثلا اگر قرار است تا قرارداد اطلاعات وضعیت راه ها را بررسی کند، اوراکل می‌تواند یک سایت پلیس راهور باشد.
- پلتفرم غیرمتمرکز
قرارداد هوشمند به بلاک چین یک پلتفرم خاص صادر می‌شود و در میان نودهای پلتفرم مورد نظر توزیع می‌شود. همچنین برای ثبت قرارداد نیاز به یک نرم افزار کلاینت رسمی هم دارید که مستقیما به بلاک چین متصل باشد. اتریوم در حال حاضر محبوب‌ترین پلتفرم برای اجرای قراردادهای هوشمند است.
مزایای استفاده از قراردادهای هوشمند
- امنیت
قراردادهای هوشمند رمزگذاری شده‌اند و بین گره‌ها در شبکه توزیع می‌شوند. این موضوع تضمین میکند که بدون اجازه شما، داده‌ها نه از بین می‌روند و نه تغییر می‌کنند.
- سرعت و صرفه‌جویی در زمان
در قراردادهای هوشمند، بیشتر فرآیند به صورت خودکار انجام می شود، بنابراین واسطه ها از بین می روند.
- استاندارد سازی
امروزه طیف گسترده‌ای از انواع مختلف قراردادهای هوشمند وجود دارند. شما می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کنید و با توجه به نیاز خود آن را تغییر دهید.
- استقلال
قراردادهای هوشمند، نیاز به واسطه را از بین می‌برد و در اصل کنترل کامل توافقنامه را به شما می‌دهد.
- اعتماد
هیچ کس نمی‌تواند اسناد شما را بدزدد و یا گم کند، زیرا آنها رمزگذاری شده‌اند و به طور ایمن در یک دفتر کل عمومی ذخیره شده‌اند. علاوه بر این، لازم نیست به افرادی که با آنها سر و کار دارید اعتماد کنید و یا انتظار داشته باشید که آنها نیز به شما اعتماد کنند، زیرا سیستم قراردادهای هوشمند مشکل “اعتماد” را به راحتی حل کرده است.
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها
به لطف قراردادهای هوشمند دیگر نیازی به دفترخانه‌های رسمی، مشاوران، نمایندگان املاک و بسیاری از واسطه‌های دیگر نیست و با تمدید قرارداد، بسیاری از هزینه‌های مربوط به خدمات آنها نیز حذف می‌شود.
- کارایی
با استفاده از قراردادهای هوشمند، در وقت‌تان هم صرفه‌جویی می‌کنید و دیگر نیازی به ثبت انبوهی از اسناد کاغذی، ارسال یا انتقال آنها به مکان‌های خاص ندارید.
نظرات کاربران