امروزه استفاده از فلزات چه در زندگی روزمره و چه صنایع متنوع بسیار مرسوم شده است. هرکجا که هستید به اطراف خود نگاهی بیندازید، حتماً یک وسیله که در آن یک قطعه فلزی کوچک یا بزرگ استفاده شده باشد پیدا خواهید کرد. اما این موضوع باعث ایجاد ضایعات آهن بسیار زیادی پس از بلااستفاده شدن این وسایل نیز شده است. ضایعات آهن که خود به‌تنهایی یک منبع درآمد بسیار خوب برای شرکت‌ها، کارخانه‌ها و اشخاص شده است. اما چگونه چیزی که از دیدی برخی به‌دردنخور و بلااستفاده است برای برخی به‌عنوان یک منبع درآمد شناخته میشود؟
برای آن که بدانیم چگونه از خریدوفروش قراضه‌ها آهن سود ببریم باید بدانیم که چگونه و در کدام بخش می‌توانیم از آن استفاده کنیم. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع ضایعات آهن، خصوصیات و کاربردهای آن در صنایع مختلف بپردازیم، پس اگر شما هم قصد شروع فعالیت و کسب درآمد با استفاده از این ضایعات را دارید با ما همراه باشید تا با اطلاعات کافی شروع به فعالیت کنید.
انواع ضایعات
تقریباً همه مواد می‌توانند ضایعات داشته باشند. حتی می‌توان ضایعات بازیافت شده را در همان صنعت استفاده کرد. این کار علاوه بر کاهش هزینه‌های جاری برای تأمین مواد اولیه، مزایای دیگری دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد. برخی افراد باهوش نیز از این موقعیت استفاده کرده و با خریدوفروش موارد باقی‌مانده، همچون ضایعات آهن کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کرده‌اند. در ادامه به معرفی و بررسی اجمالی برخی از انواع ضایعات خواهیم پرداخت پس اگر شما هم قصد ورود به این حوزه را دارید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
ضایعات آهن
وقتی بحث از ضایعات میشود ابتدا انواع فلزات که به نام قراضه آهن نیز شناخته میشود به ذهن می‌آید. ضایعات آهن پرسودترین و موردتوجه‌ترین نوع ضایعات است. این نوع بیشترین سهم خریدوفروش ضایعات را به خود اختصاص داده‌ند. این نوع ضایعات بیشتر در صنایع، کارگاه‌های صنعتی کوچک و بزرگ و ساخت‌وسازهای ساختمانی یافت میشود، همچنین در اثر تولید یا ساخت قطعات فلزی از پروفیل‌ها و ورق‌های فلزی همچون فولاد، آلومینیوم، چدن، مس و … به وجود می‌آید.
ضایعات چوب
نوع دیگری از ضایعات که مورد خریدوفروش قرار می‌گیرد ضایعات چوب است، این نوع ضایعات در نجاری‌ها، چوب‌بری‌ها و مراکز تولید مصنوعات چوبی یافت میشود. بیشتر استفاده‌ای که از ضایعات چوب میشود در تولید ورقه‌های MDF و سه‌لایه است، ولی برخی هنرمندان نیز علاقه‌مند به استفاده از ضایعات چوبی در خلق آثار هنری خود هستند.
ضایعات پلاستیک
ضایعات پلاستیک و پلیمر یکی از مواردی است که کمتر از ضایعات آهن و چوب موردتوجه قرار گرفته است. همچنین بیشترین تأثیر مخرب را بر محیط‌زیست داشته است. یکی از دلایلی که باعث کمتر دیده‌شدن این نوع ضایعات شده قیمت بالای آن است. ولی تجربه ثابت کرده که همیشه استفاده از ضایعات به نسبت تهیه مواد اولیه خام هزینه کمتری داشته است. از این نوع ضایعات در تولید روکش سیم، عایق ساختمانی، چمن مصنوعی، محصولات هنری و تولید فرش استفاده میشود.
ضایعات کاغذ
ضایعات کاغذ به دلیل کمک به محیط‌زیست و کاهش قطع درختان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. قطع سالانه 15 میلیون درخت برای تولید کاغذ باعث شده است که جمع‌آوری و استفاده از ضایعات کاغذ اهمیت بالایی در صنعت بازیافت پیدا کند. ضایعات کاغذ عمدتاً در ساخت کارتن و مقوا‌های بسته‌بندی استفاده میشود. ولی می‌توان از این نوع ضایعات در صنایع کشاورزی، چرم‌سازی و هنر نیز استفاده کرد.
ضایعات کارتن
این نوع ضایعات در زیرمجموعه ضایعات کاغذ قرار می‌گیرد. این نوع ضایعات معمولاً در فروشگاه‌ها کوچک و بزرگ به‌وفور یافت میشود. استفاده از ضایعات کارتن در صنعت بازیافت می‌تواند باعث کاهش صدماتی که به محیط‌زیست زده، شود.
ضایعات شیشه
شاید متعجب شوید ولی شیشه‌های شکسته نیز می‌تواند مانند ضایعات آهن بازیافت شده و دوباره به صنعت تولید شیشه بازگردند. بسته به نوع و جنس شیشه‌ها از آنها در تولید شیشه‌های در و پنجره، ظروف و تزئینات شیشه‌ای، بلوک‌های شیشه‌ای دیواری، بتن‌های الیافی سبک و حتی گلس محافظ صفحه‌نمایش دستگاهی که با آن مشغول مطالعه این مقاله هستید استفاده میشود.
ضایعات آهن چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم آهن تنها فلزات نیستند که ضایعات ایجاد می‌کنند، در بسیاری از صنایع خریدوفروش ضایعات کارتن، پلاستیک و … رونق دارد؛ اما بیشترین معامله در این حوزه مربوط به فلزات است. قراضه‌های آهن در واقع فلزاتی هستند که در طول فرایند تولید یا استفاده از پروفیل‌ها و ورق‌های استاندارد فلزی به‌صورت اضافه باقی‌مانده است یا پس از فرایند ساخت استاندارد کافی را نداشته‌اند و قابلیت استفاده در کار را ندارد. باقی‌مانده تمامی انواع فلزات همچون فولاد، مس، روی، چدن و آلومینیوم می‌توانند به‌عنوان ضایعات آهن دسته‌بندی شوند.
تفاوت ضایعات با زائدات در قابلیت برگشت‌پذیری آن به فرایند تولید است، به بیان دیگر زائدات در واقع پسماندهای باقی‌مانده از کار است که به علت جنس یا ماهیت آن قابلیت بازیافت نداشته و تنها می‌توان آن را دور ریخت. اما ضایعات قابل بازیافت و برگشت‌پذیری است و می‌توان در کارها و صنعت‌های دیگر از آن استفاده کرد. استفاده از قراضه‌های آهن می‌تواند مزایای بسیاری نیز داشته باشد، از کاهش هزینه‌های تولید تا محافظت از محیط‌زیست تنها بخشی از فواید استفاده از ضایعات آهن است.
انواع ضایعات آهن
ضایعات آهن از جمله مواردی است که بخش زیادی از ضایعات را در صنعت و تولیدات داخلی در بر می‌گیرد. این نوع از ضایعات انواع خاصی دارند که بر اساس کاربرد، نوع استفاده و وزن آن به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی در قیمت ضایعات آهن، نوع بازیافت و کاربری آن نیز تأثیرگذار است.
سنگین بار درجه 1
ضایعات آهن سنگین یا سنگین بار نوعی از ضایعات است که وزن آن معمولاً یک تن بر مترمکعب و یا بیشتر است. این نوع ضایعات ابعادی بین ۱٫۴ اینچ الی ۶۰×۲۴ اینچ دارد. انواع میلگرد، لوله‌ها، پروفیل‌های استاندارد، تیرآهن، نبشی و قطعات پرس شده همچون بدنه خودرو و یخچال مواردی هستند که قراضه‌های آهن سنگین از آن به دست می‌آید. مواد تشکیل‌دهنده این ضایعات درجه یک معمولاً شامل فسفر، گوگرد، مس، کروم، نیکل و آهن است، به همین دلیل بیشتر در ساخت شمش‌های فولادی در کوره‌های القایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سنگین بار درجه 2
سنگین بار درجه‌دو، نوع دیگری از قراضه‌های آهن سنگین است که استانداردهای آن همچون سنگین بار درجه یک است. استاندارد ابعاد این ضایعات بین ۱٫۸ اینچ الی ۶۰×۱۸ اینچ قرار می‌گیرد. این نوع ضایعات از قطعات سیاه گالوانیزه، لوله آهنی فرسوده و چهارچوب‌های فلزی درب و پنجره به وجود می‌آید. تنها تفاوت آن با بخش قبل در چگالی فلزات آن است. این نوع ضایعات بیشتر در تولید بیلت و شمش‌های فولادی در کوره‌های قوس به همراه آهن اسفنجی استفاده میشود.
سبک بار درجه 1
همان‌طور که از نام آن مشخص است؛ ضایعات سبک بار وزن کمتری نسبت به ضایعات سنگین بار دارد. این نوع ضایعات که به قراضه سبک نیز معروف است در استانداردها با وزن مخصوص بین 0.5 تن الی 0.8 تن بر مترمکعب شناخته میشود. ضایعات آهن سبک معمولاً از بدنه خودروهای تصادفی، کانال کولر، پلیسه تراشکاری، ورق گالوانیزه، کابینت فلزی و بشکه‌های آهنی به جا می‌ماند.
سبک بار درجه 2
ویژگی‌های این نوع از قراضه دقیقاً همانند ضایعات آهن سبک بار درجه 1 است. تنها تفاوت بین این دودسته در چگالی پایین‌تر ضایعات آهن سبک بار درجه 2 است. البته دسته سومی نیز به‌عنوان درجه 3 وجود دارد، ولی این دسته در هیچ استانداردی وجود ندارد و تنها به‌عنوان یک دسته‌بندی تجربی بین فعالان این حوزه رواج دارد. این نوع ضایعات عمدتاً از سیم‌های کلاف، تسمه‌های نازک، قوطی و سیم ضایعاتی لاستیک خودرو به دست می‌آید.
متوسط درجه 1
این نوع ضایعات دقیقاً بین دو دسته سبک و سنگین قرار دارند. بر اساس استانداردها وزن ضایعات آهن متوسط بین 0.8 تن الی 1 تن قرار گرفته است. این نوع ضایعات معمولاً از قطعات به‌جامانده که در بین دو دسته ضایعات سبک بار و ضایعات سنگین بار قرار گرفته‌اند به وجود می‌آید.
متوسط درجه 2
این نوع قراضه‌های آهن همچون نوع قبلی آن وزن مخصوص بین 0.8 تن الی 1 تن دارد و از همان منابع تأمین میشود و تنها به دلیل چگالی پایینی که نسبت به ضایعات آهن متوسط درجه 1 دارد به‌صورت جداگانه دسته‌بندی میشود.
ویژه
ضایعات آهن ویژه شامل محصولات فولادی است که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شوند. مواردی همچون تیرآهن، ناودانی، قوطی پروفیل‌های ساختمانی و خرده میلگرد که ابعاد کمتر از 50 سانتی‌متر دارند از جمله این نوع ضایعات به‌حساب می‌آیند. از این نوع ضایعات به‌صورت علمی و در استانداردها نامی آورده نشده است و تنها بین بازاری‌ها و کسبه این حوزه دهان‌به‌دهان میشود. تفاوت این نوع ضایعات در پاک‌سازی و جداسازی راحت‌تر آن است.
سوپر ویژه
ضایعات آهن سوپر ویژه نیز یک اصطلاح بازاری دیگر در بین فعالان حوزه خریدوفروش قراضه‌های آهن است. این مورد نیز تفاوت چندانی با ضایعات ویژه ندارد ولی به‌خاطر کیفیت بیشتر قطعات موجود، قیمت ضایعات آهن سوپر ویژه بالاتر از موارد قبلی است.
گالوانیزه
ضایعات گالوانیزه نوعی از فلز آهن با پوشش روی است که مقاومت نسبتاً بالایی در برابر زنگ‌زدگی دارد. در این نوع ضایعات بر خلاف سایر موارد که خلوص بیشتری داشتند به دلیل وجود آهن در ترکیبات آن در مقایسه با انواع دیگر ضایعات آهن ارزش کمتری دارند. به همین دلیل از این نوع ضایعات در تولید قطعات فلزی بااهمیت بالا کمتر استفاده میشود.
آلیاژی
نوع دیگری از ضایعات آهن وجود دارد که به ضایعات آلیاژی معروف است. این نوع ضایعات دارای عناصری همچون نیکل، منگنز، کروم، مولیبدن، وانادیم و تنگستن است. ضایعات آلیاژی معمولاً از مراکز و تعمیرگاه‌های خودرو به دست می‌آید و به علت ناخالصی‌های موجود در آن قیمت پایین‌تری نسبت به ضایعات درجه‌یک و دو دارد.
حلب
این نوع ضایعات آهن مشتریان خاص خود را دارد. به‌عنوان‌مثال از این نوع ضایعات می‌توان به قوطی‌های نگهدارنده مواد غذایی همچون رب، رانی، روغن نباتی و … اشاره کرد. از ضایعات حلب در تولید مجدد همین قوطی‌ها و بسته‌بندی‌ها استفاده میشود که باعث کاهش هزینه مواد الیه برای تولیدکنندگان آن نیز میشود.
سوفاره آهن
ضایعات سوفاره نوع دیگری از ضایعات آهن است که عمدتاً از براده‌های حاصل از تراشکاری مقاطع فولادی و آهنی هستند. این نوع ضایعات در دسته ضایعات سبک بار نیز قرار می‌گیرد، ولی به دلیل براده بودن آن مشتریان خاصی دارد.
ضایعات آهن از کجا می‌آید؟
ضایعات آهن بسته به نوع و جنس آن از روش‌های مختلفی تولید میشود. بخش زیادی از تولید قراضه‌های آهن در کارگاه‌های ساختمانی و کارخانه‌های تولیدی قطعات فلزی صورت می‌گیرد که به این نوع، ضایعات تولید گفته میشود. ضایعات تولید معمولاً توسط شرکت‌های بازیافت یا تولید قطعات فلزی خریدوفروش میشود. حتی بخشی از تولیدات مربوط به ضایعات لوازم برقی، اداری و خانگی است که توسط عموم مصرف می‌شوند.
اما نوع دیگری از ضایعات آهن نیز وجود دارد. برخی مواقع در زمان تولید شمش یا پروفیل‌های فولادی، آلومینیومی، چدنی و … ممکن است در اثر مشکلات موجود در خط تولید، این قطعات دارای ایراداتی باشند و از نظر استانداردهای تولید معیوب در نظر گفته شوند. به این نوع، ضایعات آهن برگشت از خط نیز گفته میشود.
همچنین ضایعات آهن می‌تواند قطعات ساخته شده‌ای باشد که در اثر اشتباهات محاسباتی در تعداد بیشتری تولید شده و استفاده دیگری ندارد.
فلزاتی که ضایعات ارزشمند دارند
ضایعات آهن یکی از انواع ارزشمند ضایعات است. ولی تمامی فلزات ضایعات ارزش بالایی ندارند. قراضه‌های آهن اگر تفکیک‌پذیر باشد و درصد ناخالصی پایینی داشته باشد توسط خریداران با قیمت خوبی خریداری میشود.
اما اگر تفکیک‌پذیری نوع فلزات موجود در ضایعات دشوار باشد یا فلز خلوص مناسبی نداشته باشد قابل بازیافت یا استفاده در فرایند ذوب و تولید مجدد نیست که در نتیجه ارزش آن را بسیار پایین خواهد آورد. اما چه نوع فلزاتی معمولاً موردتوجه واسطه‌های خریدوفروش ضایعات آهن قرار می‌گیرد؟
ضایعات آهن فولاد
فولاد یکی از آلیاژهای آهنی بوده که بین 2/0 الی 1/2 درصد از وزن آن را کربن تشکیل داده است. از این فلز در ساختمان‌سازی، ابزار، کشتی، خودرو، ماشین‌آلات، قطار و سلاح استفاده میشود، ضایعات آهن فولاد نیز عمدتاً در همین صنایع ایجاد میشود.
یکی از عواملی که باعث افزایش ارزش ضایعات فولاد میشود درصد کربن آن است. با تغییر درصد کربن به‌کاررفته در آلیاژ فولاد و عملیات حرارتی می‌توان خواص فولاد را تغییر داد، در نتیجه هرچه درصد کربن ضایعات فولاد کمتر باشد ارزش آن نیز بالاتر می‌رود.
مس
مس یکی از عناصری است که شکل‌پذیری و رسانایی گرمایی و الکتریکی بالای آن باعث شده در صنعت جایگاه خاصی پیدا کند. این فلز نسبت به طلا و نقره رسانایی کمتری دارد و به علت فراوانی آن صرفه اقتصادی آن بیشتر است. بیشتر استفاده این فلز در صنایع تولید تجهیزات گرمایشی و سیم‌های برق است و ضایعات آهن آن نیز در همین صنایع بیشترین تولید را دارد.
اما علاوه بر استفاده از ضایعات مس در کوره‌ها برای بازگشت به خط تولید، بخش زیادی از استفاده ضایعات فلز مس در هنر و معماری است. درب‌ها، نرده‌ها و تزئینات بسیاری در داخل و خارج از ساختمان‌ها با استفاده از مس ساخته شده است که زیبایی چشمگیری نیز دارند.
آلومینیوم
آلومینیوم یا آلومینیم پرکاربردترین فلز بعد از فولاد است که نام خود را از زبان فرانسه وام‌گرفته است. چگالی آلومینیوم کمتر از فلزات دیگر است، تقریباً یک‌سوم چگالی فولاد. همچنین زیبایی و شباهت زیاد آن به نقره باعث شده که این نوع فلز در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی و معماری محبوبیت بسیاری پیدا کند.
با این که آلومینیوم یک آلیاژ غیر آهنی است. ولی به ضایعات آن به‌عنوان نوعی ضایعات آهنی نگاه شده است. بیشتر منشأ تولید ضایعات آلومینیوم در ماشین‌کاری، پرس‌کاری، لحیم‌کاری و جوشکاری و اکستروت پروفیل‌های ساختمانی برای درب‌ها و پنجره‌ها است.
ضایعات آهن روی
روی چهارمین فلز پرکاربرد در جهان است که قابلیت تغییر رنگ در شرایط متنوع را دارد. به طور مثال این فلز در مقابل رطوبت تیره شده و در مقابل آتش رنگ سبز به خود می‌گیرد. از این نوع فلز در صنایع نظامی، گالوانیزه کردن، صنایع خودرو، کشتی‌سازی و تولید ظروف استفاده میشود. بیشتر خریدوفروش ضایعات روی در کشور ما علاوه بر صنعت به ضایعات خانگی بر می‌گردد. ظروف رویی قدیم که در منازل یافت می‌شوند به‌مرور جای خود را با طرف‌های مدرن عوض کرده است و همین موضوع علاقه به خرید این نوع از ضایعات را در بین واسطه‌های خریدوفروش قراضه‌های آهن بازکرده است.
چدن
چدن نیز از جمله فلزات آهنی بوده که در ترکیبات آن از کربن استفاده شده است. این فلز معمولاً حاوی 2/0 تا 4/0 درصد کربن است. این نوع فلز تا حدودی شکننده است و به دلیل داشتن نقطه ذوب پایین، ریخته‌گری آسان، ماشین‌کاری راحت، خصوصیات شکل و مقاومت بالا در برابر سایش توانسته در دل صنایع زیادی جای باز کند. همین موضوع امکان برگشت‌پذیری بالایی به ضایعات آن می‌دهد.
سرب
سرب فلزی نرم و سنگین با چگالی بالا است. نقطه ذوب این فلز در مقایسه با سایر فلزات بسیار پایین است. از سرب در ساختمان‌سازی، لعاب سرامیک، لوله‌های انتقال آب، وسایل تزئینی، باتری، لحیم‌کاری و مقابله با تشعشعات استفاده میشود. نکته عجیب در مورد سرب آن است که درعین‌حال که پنجمین فلز پرمصرف جهان است آن را به‌عنوان یک فلز سمی دسته‌بندی می‌کنند.
همین موضوع باعث شده است که بازیافت ضایعات آن عامل مهمی در حفظ محیط‌زیست به‌حساب آید. از این فلز در باتری‌های سربی استفاده میشود و بخش زیادی از بازیافت سرب مربوط به این باتری‌ها است.
کاربردهای ضایعات آهن
همان‌طور که پیش‌تر دیدید، کاربردهای متنوعی برای قراضه‌های آهن وجود دارد. بسته به نوع فلز و نوع ضایعات آن می‌توان استفاده‌های متنوعی در صنایع مختلف از قراضه‌ها داشت. یکی از کاربردهای بازیافت ضایعات آهن کاهش هزینه‌های مواد اولیه فلزی در صنایع و تولیدات است. حتی بسیاری از شرکت‌های تولیدی بزرگ بخشی از هزینه‌های جاری خود را از فروش ضایعات به‌جامانده در کارگاه‌ها و کارخانه‌های خود تأمین می‌کنند. استفاده از ضایعات فلزات از نظر محیط‌زیستی نیز مفید است.
ازیک‌طرف با بازیافت فلزات سمی همچون سرب، بریلیم، کادمیوم و جیوه می‌توان باعث کاهش صدمات و ضررهایی احتمالی شد. از جهت دیگر استفاده از ضایعات فلز و بازگشت آنها به چرخه تولید باعث کاهش استخراج سنگ‌آهن و موارد مشابه و همچنین کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های جانبی خواهد شد که باعث اهمیت بیشتر این مورد شده است. اما از کاربردهای جانبی ضایعات آهن که بگذریم کاربردهای اصلی آنها بسیار جذاب است.
بازگشت به خط تولید
یکی از اصلی‌ترین استفاده‌های قراضه آهن که در این مقاله بارها به آن اشاره کردیم بازیافت آن در کوره برای تولید مجدد قطعات فولادی است. برای آن که بتوان این ضایعات را بازیافت کرد باید از درصد خلوص آنها و یک‌دست بودن نوع فلز مطمئن شویم که در بخش‌های قبلی مفصل در مورد آن صحبت کردیم.
ضایعات آهنی بازیافتی را می‌توان با استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی به قطعاتی باکیفیت بالاتر تبدیل کرد. از طریق این روش حتی می‌توان قطعات فولادی با خاصیت ضدزنگ تولید کرد. همچنین ضایعات آهن آلومینیوم را می‌توانند در دماهای بسیار کمتری نسبت به آلومینیوم اولیه ذوب کرد؛ به‌این‌ترتیب هزینه و انرژی کمتری نیز مصرف میشود.
مصارف خانگی ضایعات آهن
بخش زیادی از مصرف ضایعات آهن که به تولید بازگشته است در ساخت لوازم منزل و تزئینی است. مبلمان‌های فلزی اغلب با استفاده از فلزهای بازیافتی که به‌خاطر ناخالصی قابلیت استفاده در صنایع بااهمیت‌تر را ندارند ساخته می‌شوند. بسیاری از لوازم‌خانگی مانند نیمکت‌ها, میزهای فلزی، لوسترها و حتی آباژورها را هم می‌توان با استفاده از ضایعات آهن ساخت.
صنعت بسته‌بندی
ضایعات فلزات حتی در صنعت بسته‌بندی نیز کاربرد دارند. ضایعات آهن فلزات بازیافتی همجون آلومینیوم، استیل، حلب و فولاد کاربرد زیادی در تولید بسته‌بندهای خاص مواد غذایی از چای و سوهان گرفته تا صنایع لوکس همچون عطر و لوازم کادویی دارد. با استفاده از ضایعات فلزات می‌توان به راحتی بخش زیادی از زباله‌های فلزاتی که در طبیعت رها می‌شوند را به صنعت‌ها بازگرداند.
ساخت‌وساز ضایعات آهن
از ضایعات به شکل گسترده در صنعت ساخت‌وساز استفاده میشود. برای مثال می‌توان از آن در پروژه‌های عمرانی همچون جاده‌سازی و پل‌سازی استفاده کرد. حتی در صنعت حمل‌ونقل نیز می‌توان از قراضه آهنی برای ساخت خودرو, قایق، هواپیما و … استفاده کرد. با استفاده از این ضایعات می‌توان بخش زیادی از هزینه‌های تأمین مواد اولیه را برای کارگاه‌ها و کارخانه‌ها کاهش داد.
سم‌زدایی
یکی دیگر از کاربردهای اخیر ضایعات، سم‌زدایی از طبیعت و فاضلاب‌های صنعتی است. همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره کردیم بخش زیادی از فلزاتی که در باتری‌ها، سرامیک‌سازی و نیروگاه‌ها استفاده میشود سمی بوده و رها شدن آنها به‌عنوان زباله می‌تواند باعث صدمات جدی به محیط‌زیست و همچنین زندگی روزمره بشر شود. به همین دلیل سم‌زدایی ضایعات فلزی همچون سرب می‌تواند یکی از مهم‌ترین فرایندهای بازیافت ضایعات آهن دسته‌بندی شود.
هنر
یکی از پرطرف‌دارترین استفاده‌هایی که از ضایعات آهن شده است در حوزه‌های هنری است. مجسمه‌سازان زیادی تا کنون آثار هنری زیبایی را با استفاده از قراضه‌های آهنی غیرقابل‌استفاده تهیه کرده‌اند. این نوع از هنر علاقه‌مندان بسیاری نیز پیدا کرده است که باعث شکل‌گیری بیشتر نمایشگاه‌ها و آثار هنری با استفاده از ضایعات شده است.
شاید باور نکنید، ولی ضایعات آهن راه خود را به معماری و طراحی ساختمان‌ها نیز بازکرده است. معماران و طراحان موفقی با استفاده از این ضایعات همچون مس و آلومینیوم در نما‌های داخلی و خارجی ساختمان‌ها نظر بسیاری را به این نوع متریال راحت و در دسترس با هزینه کم جلب کرده‌اند. این کار هم کمک به کاهش هزینه ساخت کرده است و هم به محیط‌زیست بسیار کمک می‌کند.
چگونه ضایعات آهن را بازیافت می‌کنند؟
همان‌طور که خواندید بازیافت قراضه‌های آهن کاربردهای متنوعی دارد که هرکدام نیز به روش خاصی انجام میشود، ولی عمده‌ترین روشی که برای بازیافت فلزات استفاده میشود ذوب آن است. در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با مراحل مختلف بازیافت در کوره آشنا کنیم.
مرحله اول بازیافت ضایعات آهن
پس از خرید ضایعات آهن و جمع‌آوری آن در سوله‌ها یا انبارهای مخصوص نوبت به جداسازی قراضه‌های فلزی و غیرفلزی میشود. این کار با استفاده از آهنرباهای مغناطیسی بزرگ انجام میشود. بدین‌وسیله ضایعات به آهنربا چسبیده و ضایعات غیرفلزی از آن جدا می‌شوند.
مرحله دوم بازیافت قراضه‌های آهن
در محله بعد باید با استفاده از خردکن‌ها قطعات بزرک را بخش‌های کوچک تبدیل کرد تا هم حمل‌ونقل آن و هم فرایند ذوب به‌راحتی انجام شود.
مرحله سوم بازیافت ضایعات آهن
قدم بعدی ذوب کردن فلز قراضه در کوره‌های بزرگ ذوب‌آهن است. هر فلز به کوره خاصی می‌رود که مختص آن فلز طراحی شده است. بسته به‌اندازه کوره، عملیات ذوب ممکن است بین چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. اما نکته مهمی که در مورد این کار مطرح است نیاز کمتر به انرژی برای ضایعات نسبت به سنگ‌آهن است.
دلیل اول به‌خاطر آن است که جداسازی ناخالصی‌های سنگ‌آهن قبلاً از این نوع فلزات صورت‌گرفته و دیگر نیازی به صرف انرژی زیاد گرمایشی برای این کار نیست. دلیل دوم آن است که کوره‌های ذوب ضایعات به روشی ساخته شده‌اند که به کمک مشعل‌‌های احیاکننده کم‌مصرف صدمه به محیط‌زیست را به حداقل می‌رسانند.
مرحله چهارم بازیافت قراضه‌های آهن
مرحله بعدی تصفیه فلز مایع است. این کار برای اطمینان از کیفیت محصول نهایی و ارائه عاری آن از آلودگی انجام میشود. الکترولیز از متداول‌‌ترین روش‌‌هایی است که برای تصفیه استفاده میشود. این روش کمی پیچیدگی‌های فنی دارد ولی به طور ساده در این روش استفاده از جریان مستقیم الکتریکی برای هدایت یک واکنش شیمیایی غیر خودبه‌خودی است.
مرحله پنجم بازیافت ضایعات آهن
در این مرحله فلز مایع را در قالب‌های مخصوص می‌ریزند و آن را سرد می‌کنند تا مجدد به حالت جامد بازگردد. قالب‌ها شکل‌های متنوع دارند یا به‌صورت شمش‌های و لوله‌های تو پر هستند. پس از این مرحله با استفاده از روش‌های نورد گرم یا سرد شکل‌های استاندارد نهایی را برای استفاده در صنایع مختلف به فلزات می‌دهند.
خریدوفروش ضایعات آهن
یکی از کلید واژه‌های مهم در صنایعی که با فلزات سروکار دارند خریدوفروش ضایعات آهن است. امروزه با گسترش استفاده از فلزات در صنایع مختلف، از ساختمان‌سازی گرفته تا خودروسازی و صنایع وابسته، تولید ضایعات این فلزات نیز افزایش‌یافته است. همچنین در کنار آن قیمت بالای آهن و فولاد باعث شده که خرید و فروش ضایعات موردتوجه صنایع و شرکت‌های کوچک و بزرگ قرار بگیرد. کارخانه‌های تولید فلزات نیز ترجیح می‌دهند با هزینه کمتر ضایعات فلزات را بازیافت کنند تا آن که فرایند پرهزینه و طولانی تبدیل سنگ‌آهن به فلزات را دنبال کنند.
به‌صورت عمده قراضه های آهن به‌صورت کیلویی و بر اساس وزن آن خریدوفروش میشود. اگر حجم ضایعات شما بالا باشد قیمت آن بر اساس تن محاسبه خواهد شد. برای محاسبه آن باید با استفاده از باسکول‌های دقیق و بزرگ آن را وزن کرده و در نهایت به‌صورت توافقی توسط خریدار یا فروشنده قیمت‌گذاری شود. البته قیمت ضایعات آهن به‌صورت درصد مشخصی از قیمت روز آهن تعیین شده است و بازه مشخصی دارد. بنابراین در زمان خریدوفروش ضایعات بهتر است قیمت آن را بررسی کنید.
ضایعات آهن در کسب‌وکارها
همان‌طور که گفتیم بسیاری از کسب‌وکارها به فروش ضایعات آهن خود روی آورده‌اند. حتی بسیاری با فروش این ضایعان بخش زیادی از هزینه‌های جاری خود همچون حقوق پرسنل یا حمل‌ونقل را پوشش می‌دهند. به این صورت هم سود بیشتری از ارائه خدمات و محصولات خود به دست می‌آورند و هم به پایداری بیشتر محیط‌زیست کمک کرده‌اند. در طی سال‌های گذشته کارگاه‌ها و کارخانه‌های بسیاری نیز برای جمع‌آوری و بازیافت ضایعات آهن مشغول به کار شده‌اند. همین دلیل باعث اشتغال‌زایی در کشور شده است.
سود به‌دست‌آمده از بازیافت آهن نسبت به تولید آن به روش‌های معمول بسیار بیشتر است. همین دلیل باعث شده توجه زیادی به این حوزه جلب شود. علاوه‌برآن تعداد افرادی که به‌صورت شخصی اقدام به جمع‌آوری قراضه‌های آهن از کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک کرده و سپس آن را به کارخانه‌های بازیافت می‌فروشند نیز رو به افزایش است که خود یک تأثیر غیرمستقیم بر اشتغال است. اگر بخواهید بخشی از این صنعت باشید باید اول تصمیم بگیرید که می‌خواهید در کدام بخش از این حوزه و با چه سرمایه‌ای فعالیت کنید.
جمع‌بندی
بازیافت ضایعات آهن چه در گذشته و چه حال بسیار موردتوجه بوده است، اما امروزه و با افزایش هزینه‌های تولید و استخراج مواد اولیه شاهد گسترش بیش‌ازپیش صنعت بازیافت فلزات متنوع هستیم. اگر شما نیز به یکی از صنایع تولید در مقیاس‌های کوچک یا بزرگ مشغول هستید شاید بد نباشد بیشتر به این موضوع توجه کنید.
بازیافت و خریدوفروش آن تنها به ضایعات آهن محدود نمی‌شود و ضایعات کارتن، شیشه، پلاستیک، چوب، کاغذ و موارد دیگر را نیز می‌توان بازیافت کرد. به همین دلیل استفاده از آن را به تمام صنایع توصیه می‌کنیم.
در این مقاله از وب‌سایت خوبو سعی کردیم به‌صورت جامع در مورد انواع ضایعات آهن، انواع دسته‌بندی قراضه‌ها از نظر استاندارد کاربرد آنها در صنعت هنر و فواید بازیافت آنها صحبت کنیم. همچنین اشاره‌هایی به کسب درآمد از طریق خریدوفروش ضایعات و درآمدزایی مجموعه‌های مختلف از این روش کردیم. امید است این مطلب برای شما نیز مفید بوده باشد و بتوانید در کسب‌وکار خود از آن استفاده کنید.
نظرات کاربران