پروتکل‌های منبع باز چیست و چگونه کار می‌کنند؟

پروتکل‌های منبع باز به یک پایه اصلی در دنیای فناوری تبدیل شده‌اند و به دلیل مزایای بی‌شماری که نسبت به همتایان اختصاصی خود ارائه می‌کنند، در حال جلب توجه هستند.

پروتکل‌ها معمولاً با هدف استفاده توسط عموم ایجاد می‌شوند و هر کسی را قادر می‌سازد کد خود را بررسی، تغییر داده و به اشتراک بگذارد. مزایای پروتکل‌های منبع باز چند وجهی است، از شفافیت ذاتی آنها تا دسترسی گسترده تر آنها را شامل می‌شود. 

علاوه بر این، آنها بر ارزیابی همتایان متکی هستند، مدلی مقرون به صرفه و فراگیر که آنها را از همتایان اختصاصی خود متمایز می کند. نمونه های برجسته نرم افزار منبع باز شامل سیستم عامل‌های پرکاربرد مانند لینوکس و اندروید و مرورگر وب محبوب فایرفاکس است. 

وقتی صحبت از پروتکل‌های رمزنگاری منبع باز می‌شود، شبکه‌های بیت‌کوین، اتریوم، کاردانو و پولکادوت به‌عنوان نمونه‌های قابل توجه پروتکل‌های بلاکچین، از جمله دیگر برجسته می‌شوند.

منبع باز در مقابل پروتکل‌های اختصاصی

پروتکل‌های منبع باز و اختصاصی دو رویکرد متمایز را برای توسعه پروتکل نشان می‌دهند، که هر کدام دارای مجموعه‌ای از اصول خاص خود در هنگام اجرای پروتکل هستند. 

موارد زیر تشریح تفاوت های کلیدی آنها است: 

روند توسعه پروتکل‌های منبع باز چیست؟

توسعه پروتکل‌های منبع باز شامل چندین مرحله مجزا است که هر یک از مراحل تکامل یک پروتکل است. همه چیز با مرحله مفهوم سازی شروع می شود، جایی که توسعه دهندگان پایه ای را می گذارند که استانداردها و هدف پروتکل را تعریف می کند.

معمولاً، مفهوم اولیه بر اساس یک پروتکل موجود با برخی پیشرفت ها است. مرحله مفهوم‌سازی به‌عنوان پایه‌ای عمل می‌کند که بر اساس آن توسعه‌دهندگان به‌دقت ساختار و ویژگی‌ها را ترسیم می‌کنند و یک پایه نظری قوی را تشکیل می‌دهند. در این مرحله، توسعه دهندگان یک نقشه راه کاملاً تعریف شده، شبیه به یک برنامه استراتژیک، ترسیم می کنند که مسیر پروژه را هدایت می کند.

مرحله بعدی در فرآیند توسعه معمولاً مرحله نمونه سازی است. در این مرحله، توسعه دهندگان یک مدل عملکردی از پروتکل ایجاد می کنند که شامل ویژگی های کلیدی پیشنهادی است. نمونه اولیه معمولاً به عنوان نسخه بتا در دسترس عموم قرار می گیرد.

انتشار نسخه بتا نرم افزار را در معرض سناریوهای دنیای واقعی و تعاملات کاربر قرار می دهد و به توسعه دهندگان این امکان را می دهد تا نقاط قوت و ضعف آن را تشخیص دهند. این مرحله همچنین به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بازخوردی از جامعه منبع باز در مورد ویژگی‌های جدید بالقوه برای ترکیب قبل از انتشار پروتکل نهایی دریافت کنند. بنابراین، مرحله به درستی به عنوان مرحله آزمایش بتا یا تست پذیرش کاربر (UAT) نامیده می‌شود.

بازخورد و به روز رسانی مداوم تضمین می کند که پروتکل به نیازها و انتظارات در حال تحول پایگاه کاربر خود پاسخگو باشد. پس از به‌روزرسانی‌های پروتکل مربوطه برای حل بسیاری از مشکلات شناخته شده پایداری و قابلیت اطمینان، پروتکل به سطحی از پایداری می‌رسد که تعیین یک «نسخه پایدار» را تضمین می‌کند. نسخه انتشار پایدار معمولاً به همان اندازه قابل اعتماد است که توسعه دهندگان می توانند آن را بسازند.

با این حال، این فرآیند به انتشار پایدار ختم نمی شود. پروژه های منبع باز نیاز به نگهداری مداوم پروتکل دارند. این فرآیند معمولاً مستلزم انتشار رفع اشکال، مانند وصله‌های امنیتی، و به‌روزرسانی کد برای سازگاری بیشتر است.

آیا پروتکل‌های منبع باز دارای حق چاپ هستند؟

زمانی که یک توسعه‌دهنده کد خود را به‌عنوان منبع باز منتشر می‌کند، آن را با عموم به اشتراک می‌گذارد و به دیگران امکان استفاده، تغییر و توزیع آن را می‌دهد. با این حال، عمل عمومی کردن کد به معنای استفاده نامحدود نیست.

قوانین کپی رایت در اینجا اعمال می شود، درست همانطور که برای نرم افزارهای اختصاصی اعمال می شود. قوانین به طور خودکار از هر کار خلاقانه اصلی، از جمله پروتکل‌های منبع باز محافظت می‌کنند و به سازنده نرم‌افزار حقوق انحصاری برای کنترل استفاده و توزیع آن‌ها را اعطا می‌کنند.

وقتی نوبت به مجوز پروتکل منبع باز می رسد، توسعه دهنده معمولاً مجوزی را به آن ضمیمه می کند که به عنوان مجموعه ای از دستورالعمل ها عمل می کند که به وضوح موارد مجاز و محدودیت های کد را مشخص می کند.

مجوزهای منبع باز اغلب بدون نیاز به تأیید صریح از نویسنده اصلی، مجوزهای گسترده ای را به کاربران می دهند. با این حال، دو نوع اصلی مجوز منبع باز وجود دارد: مجاز و کپی لفت. 

یک مجوز مجاز، که گاهی اوقات مجوز سبک BSD یا Apache نیز نامیده می شود، حداقل الزامات را در مورد نحوه تغییر یا توزیع مجدد نرم افزار تحمیل می کند. با این حال، پروژه هایی که از این نوع مجوز استفاده می کنند، موظف به ضمیمه سلب مسئولیت گارانتی هستند. یک مثال کلاسیک از مجوز مجاز، مجوز MIT است. این مجوز به هر کسی اجازه می دهد تا بدون رضایت قبلی از کد استفاده، تغییر و توزیع کند.

پروژه‌هایی که از کد مجوز MIT استفاده می‌کنند معمولاً باید اعلامیه اصلی حق نسخه‌برداری و یک سلب مسئولیت را به صراحت بیان کنند که نرم‌افزار بدون هیچ ضمانتی ارائه می‌شود. سلب مسئولیت تصریح می کند که دارندگان حق چاپ هیچ مسئولیتی در قبال ادعاها یا تعهدات ناشی از استفاده از نرم افزار ندارند.

مجوز فوق العاده مجاز است و برای ارائه حداکثر آزادی به توسعه دهندگان ساخته شده است، حتی اجازه گنجاندن و توزیع کد در محصولات تجاری را می دهد.

در مورد مجوزهای کپی لفت، پروژه هایی که از آنها استفاده می کنند نیز ملزم به الصاق سلب مسئولیت هستند. آنها با محدودیت های بیشتری همراه هستند، به ویژه در مورد توزیع نسخه های پروتکل اصلاح شده. به عنوان مثال، مجوز کپی لفت گنو عمومی عمومی (GPL)، یک مجوز منبع باز به طور گسترده استفاده می شود، تضمین می کند که نرم افزار باز و رایگان باقی می ماند. مانند مجوز MIT،GPL سلب مسئولیت گارانتی را الزامی می کند.

مجوزهای کپی‌لفت تضمین می‌کنند که پروتکل‌ها یا نرم‌افزارهای منبع باز می‌توانند بدون محدودیت مورد استفاده، بهینه‌سازی و به اشتراک گذاری قرار گیرند. با این حال، هر اثر اصلاح شده باید از همان شرایط پیروی کند و باز بودن پروتکل را در تمام نسخه‌های بعدی حفظ کند.

وقتی صحبت از پروتکل های اختصاصی می شود، چشم انداز به طور چشمگیری تغییر می کند. پروتکل ها محدودیت های سختگیرانه ای را بر روی اسناد پروتکل خود اعمال می کنند که اغلب شامل محدودیت هایی در اصلاح یا مهندسی معکوس کد می شود.

برای حفظ امنیت پروتکل، پروژه‌های اختصاصی معمولاً شامل بندهای محرمانگی در مجوزهای خود می‌شوند که از افشای عملکرد پروتکل‌های خود یا هر گونه اطلاعات اختصاصی که ممکن است با آن مواجه شوند، توسط کاربران جلوگیری می‌کند.

از نظر هزینه، مجوزهای مجاز و کپی لفت رایگان هستند و به کاربران امکان استفاده و توزیع نرم افزار را بدون پرداخت هزینه می دهند. در مقابل، مجوزهای اختصاصی اغلب کاربران را ملزم به پرداخت هزینه برای دسترسی و استفاده از نرم افزار می کنند.

آینده پروتکل‌های منبع باز

از آنجایی که جهان به طور فزاینده ای دیجیتالی و به هم مرتبط می شود، پروتکل های منبع باز نقشی کلیدی در توانمندسازی نوآوری ایفا می کنند، به ویژه هنگامی که صحبت از پشتیبانی از قابلیت همکاری بین سیستم ها، برنامه ها و دستگاه های مختلف می شود.

این تغییر به دلیل استفاده گسترده و همزمان از پروتکل هایی است که توسط توسعه دهندگان مختلف به صورت روزمره ایجاد می شود. در نتیجه، پروتکل‌های منبع باز، به‌ویژه پروتکل‌هایی که امکان تغییرات توسط اشخاص ثالث را فراهم می‌کنند و از سیستم‌های قابل همکاری پشتیبانی می‌کنند، موظفند در مرکز فناوری جدید قرار بگیرند.

با توجه به روندهای فعلی، پروژه های منبع باز نیز احتمالاً بر پایداری، بهره وری انرژی و حل مشکلات در راستای تلاش جهانی برای راه حل های فن آوری سازگار با محیط زیست تمرکز خواهند کرد.علاوه بر این، انتظار می رود ابتکارات پروتکل شبکه منبع باز به توسعه پروتکل های اینترنتی همتا به همتا (P2P) ادامه دهد. پروتکل ها ارتباط مستقیم بین سیستم ها را تسهیل می کنند و نیاز به سیستم های واسطه متمرکز را از بین می برند. پروتکل‌های P2P دارای طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها هستند، به ویژه در فعال کردن تراکنش‌ها و ارتباطات P2P از طریق پروتکل‌های غیرمتمرکز.