توکنومیک در رمزارزها (Tokenomics) چیست؟

توکنومیک Tokenomics اصطلاحی است که اقتصاد یک توکن را در بر می‌گیرد. عواملی را که بر استفاده و ارزش توکن تأثیر می‌گذارند، از جمله ایجاد و توزیع توکن، عرضه و تقاضا، مکانیسم‌های تشویقی، و زمان‌بندی سوزاندن توکن را توصیف می‌کند. برای پروژه های رمزنگاری، توکنومیک های خوب طراحی شده برای موفقیت بسیار مهم است. ارزیابی توکنومیک پروژه قبل از تصمیم برای مشارکت برای سرمایه‌گذاران و ذینفعان ضروری است.

توکنومیک که مجموعه ای از “توکن” و “اقتصاد” است، یک جزء کلیدی از انجام تحقیقات بنیادی روی پروژه رمزنگاری است. جدای از نگاه به کاغذ سفید، تیم موسس، نقشه راه و رشد جامعه، توکنومیکس برای ارزیابی چشم اندازهای آینده یک پروژه بلاکچین بسیار مهم است. پروژه‌های کریپتو باید توکنومیک خود را با دقت طراحی کنند تا از توسعه بلندمدت پایدار اطمینان حاصل کنند.

توکنومیک در یک نگاه

پروژه‌های بلاکچین قوانین توکنومیک را در اطراف توکن‌های خود طراحی می‌کنند تا اقدامات مختلف کاربر را تشویق یا منع کنند. این شبیه نحوه چاپ پول توسط بانک مرکزی و اجرای سیاست‌های پولی برای تشویق یا جلوگیری از خرج کردن، اعطای وام، پس انداز و جابجایی پول است، توجه داشته باشید که کلمه “توکن” در اینجا به سکه و توکن اشاره دارد. در اینجا می‌توانید تفاوت این دو را یاد بگیرید. برخلاف ارزهای فیات، قوانین توکنومیک از طریق کد پیاده‌سازی می‌شوند و شفاف، قابل پیش‌بینی و تغییر آن دشوار است.

بیایید به عنوان مثال به بیت کوین نگاه کنیم. مجموع عرضه بیت کوین از پیش برنامه ریزی شده است که 21 میلیون سکه باشد. روشی که بیت کوین ایجاد می‌شود و وارد گردش می‌شود، استخراج است. زمانی که یک بلاک هر 10 دقیقه یا بیشتر استخراج می‌شود، به ماینرها مقداری بیت کوین به عنوان پاداش داده می‌شود.

این پاداش که یارانه بلوکی نیز نامیده می‌شود، هر 210000 بلوک به نصف کاهش می‌یابد. با این برنامه، هر چهار سال یک بار نصف می‌شود. از 3 ژانویه 2009، زمانی که اولین بلاک یا بلاک پیدایش در شبکه بیت کوین ایجاد شد، یارانه بلاک سه بار از 50 BTC به 25 BTC، 12.5 BTC و 6.25 BTC در حال حاضر کاهش یافته است.

براساس این قوانین، با تقسیم تعداد کل دقیقه‌های سال بر 10 (زیرا هر 10 دقیقه یک بلاک استخراج می‌شود) و سپس ضرب در 6.25 (زیرا هر بلوک نشان می دهد) به راحتی می‌توان محاسبه کرد که حدود 328500 بیت کوین در سال 2022 استخراج می‌شود. از 6.25 بیت کوین به عنوان پاداش). بنابراین می‌توان تعداد بیت کوین‌های استخراج شده در هر سال را پیش‌بینی کرد و انتظار می‌رود آخرین بیت کوین در حدود سال 2140 استخراج شود.

توکنومیک بیت کوین همچنین شامل طراحی کارمزد تراکنش‌ها می‌شود که استخراج کننده‌ها هنگام تایید یک بلوک جدید دریافت می‌کنند. این کارمزد برای افزایش اندازه تراکنش و افزایش تراکم شبکه طراحی شده است. این به جلوگیری از تراکنش‌های هرزنامه کمک می‌کند و ماینرها را تشویق می‌کند تا تراکنش‌ها را اعتبارسنجی کنند، حتی با کاهش یارانه‌های بلوک.

به طور خلاصه، توکنومیک بیت کوین ساده و مبتکرانه است. همه چیز شفاف و قابل پیش بینی است. انگیزه های پیرامون بیت کوین باعث می شود شرکت کنندگان برای قوی نگه داشتن شبکه و کمک به ارزش آن به عنوان یک ارز رمزنگاری، جبران خسارت کنند.

عناصر کلیدی Tokenomics

به عنوان یک اصطلاح جامع برای طیف گسترده ای از عوامل موثر بر ارزش یک ارز دیجیتال، “tokenomics” در درجه اول به ساختار اقتصاد یک ارز دیجیتال که توسط سازندگان آن طراحی شده است اشاره دارد. در اینجا برخی از مهم ترین عواملی که باید هنگام بررسی توکنومیک ارزهای دیجیتال در نظر گرفته شوند، آورده شده است.

عرضه توکن

عرضه و تقاضا از عوامل اصلی تاثیرگذار بر قیمت هر کالا یا خدمات هستند. در مورد کریپتو هم همینطور. چندین معیار مهم برای اندازه‌گیری عرضه توکن وجود دارد. اولین مورد حداکثر عرضه نامیده می‌شود. این بدان معناست که حداکثر تعداد توکن‌های رمزگذاری شده برای وجود در طول عمر این ارز دیجیتال وجود دارد. بیت کوین حداکثر 21 میلیون سکه دارد. لایت کوین دارای سقف 84 میلیون سکه است و BNB حداکثر 200 میلیون سکه دارد. برخی از توکن‌ها حداکثر عرضه را ندارند. عرضه اتر شبکه اتریوم هر سال افزایش می‌یابد.

استیبل کوین‌هایی مانند USDT، USD Coin (USDC) و Binance USD (BUSD) حداکثر عرضه را ندارند زیرا این سکه‌ها براساس ذخایر پشتوانه سکه‌ها صادر می‌شوند. آنها از نظر تئوری می‌توانند بدون محدودیت به رشد خود ادامه دهند.

Dogecoin و Polkadot دو ارز دیجیتال دیگر با عرضه بدون سقف هستند. مورد دوم عرضه در گردش است که به تعداد توکن های در گردش اشاره دارد. توکن ها را می توان ضرب و سوزاند، یا به روش های دیگر قفل کرد. این روی قیمت توکن نیز تاثیر دارد. با نگاهی به عرضه توکن، تصویر خوبی از تعداد توکن‌ها در نهایت به شما می‌دهد.

ابزار توکن

ابزار توکن به موارد استفاده طراحی شده برای یک توکن اشاره دارد. به عنوان مثال، ابزار BNB شامل تامین انرژی زنجیره BNB، پرداخت هزینه تراکنش و بهره‌مندی از تخفیف کارمزد معاملاتی در زنجیره BNB، و خدمت به عنوان توکن ابزار اجتماعی در اکوسیستم زنجیره BNB است.

کاربران همچنین می‌توانند BNB را با محصولات مختلف در اکوسیستم به اشتراک بگذارند تا درآمد بیشتری کسب کنند. موارد استفاده زیاد دیگری برای توکن‌ها وجود دارد. توکن‌های حاکمیتی به دارنده این امکان را می‌دهند که در مورد تغییرات پروتکل توکن رای دهند. استیبل کوین‌ها برای استفاده به عنوان ارز طراحی شده‌اند.

از سوی دیگر، توکن‌های امنیتی نشان دهنده دارایی‌های مالی هستند. به عنوان مثال، یک شرکت می‌تواند سهام توکن شده را در طول عرضه اولیه سکه (ICO) منتشر کند و به دارنده حقوق مالکیت و سود سهام اعطا کند. این عوامل می‌توانند به شما در تعیین موارد استفاده بالقوه برای یک توکن کمک کنند، که برای درک چگونگی تحول اقتصادی توکن ضروری است.

تجزیه و تحلیل توزیع توکن

جدای از عرضه و تقاضا، بررسی نحوه توزیع توکن‌ها ضروری است. موسسات بزرگ و سرمایه‌گذاران فردی متفاوت رفتار می‌کنند. دانستن اینکه چه نوع نهادهایی دارای یک توکن هستند، به شما بینشی در مورد نحوه معامله توکن‌های خود می‌دهد که به نوبه خود بر ارزش توکن تأثیر می‌گذارد. به طور کلی دو راه برای راه اندازی و توزیع توکن وجود دارد: یک راه اندازی منصفانه و یک راه اندازی قبل از ماینینگ.

راه اندازی منصفانه زمانی است که هیچ دسترسی اولیه یا تخصیص خصوصی قبل از ضرب و توزیع توکن در بین عموم وجود ندارد. BTC و Dogecoin نمونه‌هایی از این دسته هستند.

از سوی دیگر، پیش ماینینگ اجازه می‌دهد تا بخشی از ارز دیجیتال قبل از عرضه به عموم، ضرب شده و در یک گروه منتخب توزیع شود. اتریوم و BNB دو نمونه از این نوع توزیع توکن هستند. به طور کلی، شما می‌خواهید به نحوه توزیع یکنواخت یک توکن توجه کنید. تعداد کمی از سازمان‌های بزرگ که بخش بزرگی از یک توکن را در اختیار دارند، معمولاً ریسک‌پذیرتر در نظر گرفته می‌شوند.

نشانه‌ای که عمدتا توسط سرمایه گذاران صبور و تیم‌های موسس نگهداری می شود به این معنی است که منافع ذینفعان برای موفقیت بلندمدت بهتر همسو می شوند. همچنین باید به برنامه قفل شدن و انتشار یک توکن نگاهی بیندازید تا ببینید آیا تعداد زیادی توکن در گردش قرار می‌گیرند، که این امر بر ارزش توکن فشار نزولی وارد می‌کند.

بررسی token burns

بسیاری از پروژه‌های رمزنگاری به طور منظم توکن‌ها را می‌سوزانند، که به معنای بیرون کشیدن توکن‌ها از گردش دائمی است. به عنوان مثال، BNB سوزاندن سکه را برای حذف سکه‌ها از گردش و کاهش کل عرضه توکن خود اتخاذ می‌کند. با 200 میلیون BNB از پیش استخراج شده، کل عرضه BNB تا ژوئن 2022 به 165،116،760 رسیده است. BNB سکه‌های بیشتری را تا زمانی که 50٪ از کل عرضه از بین برود، می‌سوزاند، که به این معنی است که عرضه کل BNB به 100 میلیون BNB کاهش می‌یابد. به طور مشابه، اتریوم در سال 2021 شروع به سوزاندن ETH کرد تا کل عرضه خود را کاهش دهد.

هنگامی که عرضه یک توکن کاهش‌می یابد، کاهش تورم در نظر گرفته می‌شود. برعکس، زمانی که عرضه یک توکن همچنان در حال گسترش است، تورمی تلقی می‌شود.

مکانیسم‌های تشویقی

مکانیسم تشویقی توکن بسیار مهم است. اینکه چگونه یک توکن به شرکت کنندگان برای اطمینان از پایداری طولانی مدت انگیزه می‌دهد، در مرکز توکنومیکس قرار دارد. اینکه بیت کوین چگونه یارانه‌های بلوکی و کارمزدهای تراکنش را طراحی می‌کند، نمونه‌ای کامل از یک مدل زیبا است.

مکانیسم اثبات سهام یکی دیگر از روش‌های اعتبارسنجی است که رو به افزایش است. این طراحی به شرکت کنندگان اجازه می‌دهد تا توکن‌های خود را قفل کنند تا تراکنش‌ها را تأیید کنند. به طور کلی، هرچه تعداد توکن‌های بیشتری قفل شوند، شانس انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنجی و دریافت پاداش برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها بیشتر می‌شود. همچنین به این معنی است که اگر اعتبار سنجی‌ها سعی کنند به شبکه آسیب برسانند، ارزش دارایی‌های خودشان در معرض خطر قرار می‌گیرد.

این ویژگی‌ها شرکت کنندگان را تشویق می‌کند تا صادقانه عمل کنند و پروتکل را قوی نگه دارند. بسیاری از پروژه‌های DeFi از مکانیسم‌های انگیزشی خلاقانه برای دستیابی به رشد سریع استفاده کرده‌اند.

Compound، یک پلتفرم وام‌دهی و استقراض کریپتو، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد رمزارزها را در پروتکل Compound واریز کنند، سود آن‌ها را جمع‌آوری کنند و توکن‌های COMP را به عنوان پاداش اضافی دریافت کنند. علاوه بر این، توکن‌های COMP به عنوان یک نشانه حاکمیتی برای پروتکل Compound عمل می‌کنند. این انتخاب‌های طراحی، علایق همه شرکت‌کنندگان را با چشم‌اندازهای بلندمدت کامپوند هماهنگ می‌کند.

آینده توکنومیکس چیست؟

از زمانی که بلوک پیدایش شبکه بیت کوین در سال 2009 ایجاد شد، توکنومیکس به طور قابل توجهی تکامل یافته است. توسعه دهندگان مدل های مختلف توکنومیک را بررسی کرده‌اند. موفقیت‌ها و شکست‌هایی بوده است. مدل توکنومیکس بیت کوین همچنان پابرجاست و در مقابل آزمون زمان ایستادگی کرده است. سایرین با طراحی توکنومیک ضعیف دچار تزلزل شده‌اند.

توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs) یک مدل توکنومیک متفاوت بر اساس کمبود دیجیتال ارائه می‌دهند. توکن‌سازی دارایی‌های سنتی مانند املاک و آثار هنری می‌تواند نوآوری‌های جدیدی از توکنومیکس در آینده ایجاد کند.