صرافی یونی سواپ جزو پلتفرم‌های سیستم مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) است. یونی سواپ مجموعه‌ای از کامپیوترها است که روی بلاک چین اتریوم اجرا شده و مبادله‌های غیر متمرکز توکن را امکان‌پذیر میکند. این کار به کمک یونیکورن‌ها که در لوگوی یونی سواپ قابل مشاهده است، صورت می‌گیرد.
معامله گران می‌توانند بدون اعتماد به سایر افراد در رابطه با سرمایه خود، به تبادل توکن‌های اتریوم بر بستر Uniswap بپردازند. یونی سواپ یک صرافی بوده و دارای یک ارز دیجیتال (توکن) با همین نام است.
هر فردی قادر است رمز ارزهای خود را به منابع ذخیره‌سازی ویژه‌ای تحت عنوان استخرهای لیکوئیدیتی قرض داده و در عوض تامین نقدینگی مورد نیاز این استخرها، کارمزد دریافت کند.
معرفی یونی سواپ
صرافی‌های متمرکز سال‌ها است ستون فقرات بازار ارز دیجیتال محسوب می‌شوند. آنها تسویه سریع، حجم بالای مبادلات و بهبود مستمر نقدینگی را به ارمغان آورد‌ه‌اند. نوع دیگری از صرافی های ارزهای دیجیتال از سال 2018 در قالب پروتکل‌های بدون نیاز به اعتماد (Trustless Protocols) در حال تشکیل است، صرافی‌های غیر متمرکز (DEX) برای تسهیل تریدینگ نیازی به واسطه‌ها و متولیان ندارند.
به خاطر محدودیت‌های ذاتی فناوری بلاک چین، توسعه صرافی‌های غیر متمرکز با توانایی رقابت با رقبای متمرکز خود، چالش بر‌انگیز بوده است. در حال حاضر اغلب DEXها می‌توانند از نظر عملکرد و همچنین تجربه کاربری بهبود پیدا کنند. با توجه به چالش‌ها و محدودیت‌های پیش رو، توسعه‌دهندگان زیادی درباره راه‌های جدید ساخت صرافی‌های غیر متمرکز فکر می‌کنند. در این زمینه، یکی از پلتفرم‌های پیشرو یونی سواپ محسوب می‌شود. در مقایسه با صرافی‌های غیر متمرکز قدیمی‌تر، درک نحوه کار Uniswap کمی پیچیده‌تر است. با این حال، خیلی زود متوجه خواهید شد پیچیدگی‌های آن، مزایای جذابی را در پی داشته است.
در حالت عادی، صرافی‌های غیر متمرکز تجربه کاربری مناسبی نداشته و لیست سفارشات آنها دارای حجم قابل توجهی نیست. به لطف ظهور پلتفرم‌های بدون نیاز به اجازه نظیر یونی سواپ، DEXها تبدیل به بازارهای معاملاتی با میزان لیکوئیدتی بالا شده‌اند. در اینجا قادر خواهید بود خیلی راحت و با چند کلیک به تبادل توکن‌ها و ارزهای دیجیتال مختلف بپردازید. بهبود قابلیت‌ها در Uniswap در مقایسه با صرافی‌های غیر متمرکز قبلی به اندازه‌ای است که اکنون می‌توان آن را رقیبی جدی برای صرافی‌های متمرکز دانست.
یونی سواپ Uniswap چگونه کار میکند؟
یونی سواپ یک پروتکل صرافی غیر متمرکز بر روی اتریوم است. به عنوان تعریفی دقیق‌تر، این یک پروتکل نقدینگی خودکار به شمار می‌رود. در اینجا برای ترید کردن، خبری از دفتر سفارش نبوده و نیازی به وجود فردی دیگر نیست. به لطف یونی سواپ کاربران می‌توانند بدون دخالت داشتن واسطه‌ها بین یکدیگر خرید و فروش انجام بدهند؛ این صرافی از یک سری قرارداد هوشمند تشکیل شده و به هر کاربر اجازه می‌دهد به طور مستقیم با دیگر کاربران بلاک چین اتریوم معامله انجام بدهد. این نحوه کار سبب شده یونی سواپ را «صرافی غیر متمرکز» خطاب کنیم.
درجه بالای عدم تمرکز و مقاومت در برابر سانسور دو ویژگی مهم Uniswap به عنوان یک DEX محسوب می‌شوند. منظور از مقاومت در برابر سانسور این است که بدون توجه به خصوصیات شناسایی شخصی، همه افراد می‌توانند با شرایطی یکسان درون شبکه به معامله بپردازند. گفتنی است یونی سواپ یک نرم افزار متن باز است.
با در نظر گرفتن توضیحات بالا، برای افرادی که با نحوه کار بلاک چین بیت کوین و اتریوم یا صرافی‌های متمرکز آشنایی دارند، سوالی مهم مطرح می‌شود؛ خرید و فروش‌ها و تبادلات چطور بدون وجود یک دفتر سفارش (Order Book) صورت می‌گیرند؟ مدل کار یونی سواپ شامل ایجاد استخرهای نقدینگی توسط تامین‌کنندگان لیکوئیدیتی است. این سیستم یک مکانیزم قیمت‌گذاری غیر متمرکز فراهم کرده و پیچیدگی‌های دفتر سفارش را از بین می‌برد. این پلتفرم، کاربران به شکلی یکپارچه قادر به تبادل کردن توکن‌های ERC20، بدون نیاز به وجود یک Order Book، خواهند بود.
بر خلاف اغلب صرافی‌های متمرکز که به منظور پرداخت سود، کارمزد دریافت می‌کنند، صرافی Uniswap یک ابزار عمومی تلقی شده و کارمزدهای دریافت شده را فقط به اعضای فراهم‌کننده لیکوئیدیتی اعطا میکند. این افراد به وسیله قفل کردن توکن‌های خود در یونی سواپ امکان معامله در یک فضای غیر متمرکز را برای دیگر کاربران میسر می‌کنند.
تاریخچه صرافی Uniswap
هایدن آدامز (Hayden Adams) در سال 2018 پروتکل یونی سواپ را خلق کرد، اما فناوری زیربنایی که در توسعه از آن الهام گرفته شده، نخستین مرتبه توسط ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، مطرح شد. بد نیست بدانید هایدن آدامز یکی از توسعه‌دهندگان اتریوم به شمار می‌رود. بنیاد اتریوم (Ethereum Foundation) بودجه‌ای صد هزار دلاری در اختیار وی قرار داد تا با ایجاد یک تیم متشکل از حدود ده عضو، پروژه ساخت یک صرافی غیر متمرکز با ویژگی‌های نوین و متفاوت را پیش ببرد.
از آن جایی که پروتکل یونی سواپ غیر متمرکز است، خبری از فرآیند لیست کردن نیست، در نتیجه کارمزدی نیز بابت آن دریافت نخواهد شد. تا زمان در دسترس بودن یک استخر نقدینگی برای تریدرها، هر توکن ERC20 قابل راه‌اندازی است. از این نظر می‌توان Uniswap را به یک سرویس در دسترس عموم (به شکل رایگان) خطاب کرد. صرافی Uniswap به تمامی کاربران اجازه می‌دهد تا توکن‌های مبتنی بر استاندارد ERC20 را به فهرست معاملاتی خود اضافه کند. تنها شرط، داشتن یک والت از نوع web3 علاوه بر نقدینگی کافی است. به لطف عرضه نسخه دوم (Uniswap V2)، پلتفرم مورد بحث در حال حاضر از ویژگی‌هایی همچون فلش سواپس (Flash Swaps)، جفت‌های معاملاتی ERC20 / ERC20 و اوراکل‌های قیمت نیز بهره می‌برد.
شبیه به سایر DEXها، صرافی Uniswap نیز به احراز هویت KYC یا AML نیاز نداشته و معامله در آن، فقط نیازمند یک والت از نوع Web3 همچون کیف پول متامسک است. آن چه یونی سواپ را در مقایسه با سایر صرافی‌های غیر متمرکز متمایز میکند، مکانیزم قیمت گذاری آن با نام «مدل بازارساز محصول ثابت» (Constant Product Market Maker Model) است. با توجه به فراهم کردن نرخ بازار توسط خود صرافی، کاربران یونی سواپ به جای تعیین قیمت دقیق خرید و فروش ارزهای دیجیتال، باید یک توکن ورودی و خروجی انتخاب کنند. به این ترتیب Uniswap قادر خواهد بود در هر زمان لیکوئیدیتی فراهم کند، چرا که قیمت هر ارز دیجیتال بر اساس افزایش میزان تقاضا، به طور متناوب افزایش پیدا میکند.
در این صرافی از قراردادهای روتر (Router) برای داشتن حداکثر جفت‌های معاملاتی استفاده می‌شود. اگر دو توکن ERC20 به صورت مستقیم جفت نباشند، این قراردادهای روتر می‌توانند در صورت وجود یک راه ارتباطی بین دو توکن، از طریق سواپ‌های چند مرحله‌ای، شرایط تبادل آنها را فراهم کنند. برای درک بهتر می‌توانید به تصاویر ارائه شده در بخش «تبادل دارایی در Uniswap» مراجعه کنید.
یونی سواپ در یازدهمین ماه سال 2018 فعالیتش را آغاز و در عرض کمتر از دو سال، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. در پنجمین ماه سال 2019، تیم توسعه‌دهنده Uniswap توانست یک میلیون دلار سرمایه از طریق حمایت صندوق پوشش ریسک پارادایم (Paradigm) به دست آورد. این اتفاق، شرایط را برای انتشار نسخه دوم یونی سواپ در ششمین ماه سال 2020 (سیزده ماه بعد) فراهم کرد.
ارز دیجیتال (توکن) یونی سواپ
UNI توکن بومی پروتکل Uniswap بوده و به کاربران دارنده آن، اجازه اداره پلتفرم را می‌دهد. به عبارتی دارندگان این ارز دیجیتال بسته به سهم خود، در اداره صرافی سهیم بوده و برای اعمال تغییرات یا افزودن قابلیت‌های جدید، حق رای دارند. پیش از این به عمومی بودن یونی سواپ و امکان استفاده رایگان از آن برای همه اشاره کردیم. رمز ارز UNI این ایده را مستحکم میکند.
در زمان تولد، 1 میلیارد توکن یونی سواپ ایجاد شد. نزدیک به 60 درصد آن بیت اعضای کنونی جامعه این پلتفرم توزیع شد و مابقی طی چهار سال پیش رو در اختیار اعضای تیم، سرمایه گذاران و مشاوران قرار خواهند گرفت.
بخشی از توزیع جامعه به وسیله استخراج نقدینگی رخ می‌دهد. به عبارتی توکن UNI در اختیار کاربرانی که برای چهار استخر زیر نقدینگی تامین می‌کنند، قرار خواهد گرفت:
- اتریوم / تتر (ETH / USDT)
- اتریوم / یو اس دی سی (ETH / USDC)
- اتریوم / دای (ETH / DAI)
- اتریوم / دبلیو بی تی سی (ETH / WBTC)
اما منظور از اعضای جامعه یونی سواپ چه افرادی است؟ هر آدرس اتریوم که با قراردادهای Uniswap تعامل داشته باشد، جزو اعضا به شمار خواهد رفت. گفتنی است در زمان نگارش این مطلب، قیمت هر واحد از این توکن برابر 2.68 دلار است.
مقایسه نسخه اول و دوم صرافی Uniswap
اولین ورژن در نوامبر سال 2018 (آذر 1397) عرضه شد. این پروتکل همچنان فعال بوده و تا زمان وجود شبکه اتریوم، به فعالیتش ادامه می‌دهد. نیاز به ارسال مقادیر مناسبی از اتریوم برای ارسال هر توکن دلخواه توسط تامین‌کنندگان لیکوئیدیتی، مهم‌ترین مشکل نخستین نسخه یونی سواپ بود. به همین دلیل فراهم‌کنندگان علاوه بر ریسک نوسانات توکن مورد نظر، در معرض ریسک نوسانات قیمت اتریوم نیز قرار می‌گیرند.
پس از پی بردن به پتانسیل واقعی تکنولوژی استخرهای لیکوئیدتی اتوماتیک، تیم اولیه یونی سواپ اقدام به جذب سرمایه و تشکیل یک تیم توسعه‌دهنده اختصاصی کرد. نتیجه، تولید ورژن بهبود یافته Uniswap بود. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های Uniswap v2 باید به سپرده‌های لیکوئیدیتی از نوع ERC20 / ERC20 (توکن / توکن) اشاره کرد.
ویژگی فلش سواپس در ورژن دوم
فلش سواپس (Flash Swaps) جزو قابلیت‌های جدید اضافه شده در ورژن دوم یونی سواپ است. به لطف این قابلیت کاربران قادر خواهند بود بدون هزینه اولیه، به میزان دلخواه از صرافی برداشت کنند. البته این کار، منوط به محقق شدن یکی از شرط‌های زیر است:
- همه توکن‌های ERC20 برداشت شده، در آینده پرداخت شوند.
- درصدی از توکن‌های ERC20 پرداخت شده و مابقی، به استخر لیکوئیدیتی بازگردانده شود.
- تمامی توکن‌های ERC20 برداشت شده، در آینده بازگردانده شوند.
تنها ایرادی که می‌توان به این ویژگی وارد کرد، کارمزد 0.3 درصدی است. این درصد حتی در صورت بازگرداندن توکن‌های ERC20، همچنان کسر خواهد شد.
نخستین مزیت فلش سواپس، حذف کردن نیازهای مربوط به سرمایه اولیه و دیگر محدودیت‌های به هنگام انجام تراکنش‌های چند مرحله‌ای است. یکی دیگر از کاربردهای آن، فراهم کردن لوریج با سرمایه اولیه است. تصور کنید فردی قصد دارد 200 واحد توکن دای را در یونی سواپ به 1 واحد اتریوم تبدیل کرده و در ادامه، آن اتریوم را در پلتفرم پلتفرم اوئیسیس (Oasis)، به ازای 220 واحد دای بفروشد. هدف کسب 20 واحد دای به عنوان سود است، اما مشکلی بر سر راه وجود دارد؛ مقدار توکن DAI موجود در کیف پول کاربر صفر بوده و به همین دلیل قادر به آغاز عملیات نیست.
در این شرایط فلش سواپس کمک میکند به صورت همزمان 1 واحد اتریوم از صرافی سونی سواپ دریافت کرده و در ازای آن، 220 واحد دای در پلتفرم اوئیسس معامله کنید. کاربر سپس می‌تواند هزینه 1 واحد ETH را که در حال حاضر به یونی سواپ بدهکار است، با توکن DAI پرداخت کرده و در نهایت 20 واحد سود مورد نظرش از جنس همین توکن را کسب کند.
اوراکل‌های قیمت در ورژن دوم
اوراکل‌های قیمت جزو ویژگی‌های بسیار مهم نسخه جدید صرافی یونی سواپ بوده و قدرت فیدهای قیمت یونی سواپ را علاوه بر بالا بردن، بیش از پیش غیر متمرکز و در مقابل دستکاری محافظت میکند.
اوراکل‌های قیمت، به وسیله سنجیندن قیمت در زمان گرانی، از دستکاری شدنشان جلوگیری کرده و داده‌های تاریخی را جمع‌آوری می‌کنند. در نتیجه، قراردادهای هوشمند خارجی قادر خواهند بود میانگین قیمت‌های سواپ را با میزان گس صحیح و زمان مناسب، محاسبه کنند.
هر جفت توکن، قیمت بازارش را در ابتدای هر بلاک جدید اتریوم تنظیم کرده و به همین دلیل، دستکاری و انجام عملیات مخرب دشوار خواهد شد. ساخت یک معامله بد در انتهای بلاک قبلی روش سو استفاده از سیستم است. به این ترتیب فرد، یک قیمت اندازه‌گیری شده و ناهماهنگ با قیمت بازار را به دست خواهد آورد. در نتیجه این فرد هیچ ضمانتی برای داشتن شانس آربیتراژ معامله در بلاک بعدی ندارد.
Uniswap و ترید آربیتراژ
شایان ذکر است که اگرچه Uniswap نوعی مبادله دارایی دیجیتال روی زنجیره و غیرمتمرکز است، اما جایگزین صرافی‌های متمرکز نمی‌شود. زمانی که مکانیزم مبادله بر روی این پروتکل تغییر مسیر دهد، یک مکانیزم اصلاحی باید برای آن موجود باشد. این مکانیزم اصلاحی، به شکل ترید آربیتراژ است.
این استراتژی به این صورت است که تریدر از اختلاف قیمت بین دو بازار استفاده میکند. در مورد ارز دیجیتال، آربیتراژ زمانی انجام می‌شود که قیمت یک دارایی دیجیتال در دو صرافی با هم فرق کند که در این حالت، معامله‌گر می‌تواند اقدام به خرید در صرافی ارزان‌تر و فروش در صرافی گران‌تر نماید و از این کار سود دریافت کند. این روش برای ساز و کار یونی سواپ حیاتی است؛ زیرا همانطور که قبلا گفته شد، اولین فراهم‌کننده نقدینگی با توجه به نظر خود، اقدام به تعیین نرخ مبادله میکند که این گاهی کمتر و یا بیشتر از نرخ بازار است.
مشکلات استفاده از صرافی یونی سواپ
شبیه به هر پروژه نرم افزاری دیگر، یونی سواپ نیز فاقد مشکل نبوده و ایراداتی به آن وارد است. از طرفی روز به روز تعداد پروژه‌های اسکم افزایش یافته و ریسک از دست رفتن سرمایه کاربران بالا می‌رود. به همین دلیل پیش از شروع کار با Uniswap پیشنهاد می‌کنیم حتما از خطرات احتمالی استفاده از این پلتفرم اطلاع پیدا کنید.
قراردادهای هوشمند تقلبی
بزرگترین مشکل و خطر در اینجا، قراردادهای هوشمند مربوط به پروژه‌های تقلبی محسوب می‌شوند. آنها خود را به عنوان پروژه‌های واقعی معرفی کرده و از کاربران سو استفاده می‌کنند. در نظر داشته باشید بر اساس طرز کار سیستم، وقتی یکی از تامین‌کنندگان اصلی نقدینگی سرمایه خود را خارج کند، سایر افراد به منظور برداشت دارایی با مشکل رو به رو می‌شوند.
برای جلوگیری از افتادن به دام کلاهبرداری‌ها، حتما آدرس توکن مورد نظر را در وب سایت etherscan.io چک کرده و از اصلی بودن آدرس اطمینان پیدا کنید.
هزینه زیاد گس
در زمان نوشتن مطلب، هزینه گس شبکه اتریوم به خاطر بالاتر رفتن حجم استفاده، با افزایش قابل توجهی رو به رو شده است؛ ترافیک شبکه اکنون 97 درصد است! این موضوع سبب هزینه بالای استفاده از یونی سواپ برای کاربران خواهد شد، به طوری که امکان افزایش کارمزد گس تا 20 دلار برای یک تبادل ساده وجود دارد. از طرفی در یونی سواپ به منظور تبادل هر توکن جدید، کاربر باید فرآیند تایید را در کیف پول خود انجام دهد که این فرآیند نیز تا حداکثر 2 دلار هزینه در پی دارد.
حملات فیشینگ
شبیه به هر پلتفرم دیگر در دنیای کریپتوکارنسی، همیشه وب سایت‌هایی وجود دارند که خود را وب سایت رسمی یا انشعابی از یونی سواپ معرفی کرده و اطلاعات کاربران را به سرقت می‌برند. پیشنهاد می‌کنیم از آدرس‌های قرار داده شده در این مطلب برای دسترسی به قسمت‌های مختلف پلتفرم استفاده کنید.
ویژگی‌های صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ
قبل از این که به دلایل محبوبیت این پلتفرم بپردازیم، باید بدانید که Uniswap دارای دو ویژگی اصلی است:
- تبادل توکن یا Swap: این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بین اتریوم و توکن‌های مختلف ERC20 مبادله داشته باشند. برای انجام این کار، از نرخ مبادله خاصی که مخصوص هر استخر است، استفاده می‌شود. میزان محاسبه آن با توجه به میزان اتریوم و توکن ERC20 موجود در آن استخر تعیین می‌شود. با معامله در این صرافی، شما می‌توانید به توکن‌های ERC20 زیادی که هنوز در صرافی‌های متمرکز لیست نشده‌اند، دسترسی داشته باشید و آنها را خرید و فروش کنید.
- استخرهای نقدینگی : این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد که از طریق تامین نقدینگی درآمد کسب کنند. این کار با واریز توکن در یک قرارداد هوشمند انجام می‌شود و در عوض به عنوان پاداش از توکن‌های داخل استخر دریافت می‌کنید.
حال که با این دو ویژگی آشنا شدید، به بررسی دلایل اصلی محبوبیت این صرافی غیرمتمرکز می‌پردازیم:
۱. در اختیار داشتن کامل دارایی
Uniswap به شما امکان می‌دهد تا اختیار کامل مبالغ خود را حفظ کنید؛ بنابراین هیچ خطری مانند کار با صرافی‌های متمرکز که در صورت هک شدن یا ورشکستگی صرافی، که دارایی خود را از دست دهید، وجود ندارد. همچنین، در تمام مدت شما دسترسی کامل به وجوه خود را از طریق کیف‌پولتان خواهید داشت.
۲. نیازی به احراز هویت ندارید
از آنجا که در یونی سواپ شما اختیار کامل دارایی‌های خود را دارید، بنابراین نیازی به طی یک دوره طولانی KYC و افشای نام کامل، مشخصات گذرنامه و غیره ندارید. بدین معنی که شروع کار در این صرافی بسیار سریع‌تر خواهد بود و در صورت هک شدن صرافی، احتمال فاش شدن اطلاعات شخصی شما به دست دیگران وجود ندارد.
۳. هزینه‌های پایین تراکنش
Uniswap برای هر معامله فقط هزینه ثابت 0.03 درصد کارمزد دریافت میکند. این رقم بسیار کمتر از اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز و متمرکز دیگر است. با توجه به افزایش بیش از اندازه کارمزد تراکنش‌ها بر روی شبکه اتریوم، استفاده از این صرافی غیرمتمرکز برای تبادل توکن‌ها می‌تواند بسیار به صرفه باشد.
۴. دسترسی به توکن‌های جدید
معمولا در صرافی‌های متمرکز، پروژه‌های مختلف رمز ارزها یا توکن‌های دیفای قبل از این که کوین یا توکن آنها برای مبادله لیست شود، باید فرآیند بررسی را با صرافی طی کنند. با این حال، از آنجا که Uniswap غیرمتمرکز است و محبوبیت زیادی دارد، بسیاری از پروژه‌ها مستقیما از صرافی یونی سواپ راه اندازی می‌شوند. بنابراین با این پروتکل، کاربران می‌توانند جزو اولین نفراتی باشند که به توکن‌های جدید دسترسی دارند.
با نوسانات دیوانه‌وار قیمت توکن‌ها، به ویژه آنهایی که برای اولین بار عرضه می‌شوند، بسیاری از تریدرها دسترسی سریع به آن را جزو اولویت‌های خود می‌دانند.
منابع:
نظرات کاربران