دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز مخفف Decentralized Finance یا به طور خلاصه Defi است. حوزه دیفای به معنی اپلیکیشن های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین است.دیفای به محلی برای سرمایه گذاری بر روی اپلیکیشن های غیرمتمرکز و دریافت سود از آنها تبدیل شده است. در ادامه به بررسی حوزه دیفای DEFI می‌پردازیم.
دیفای از دو کلمه Finance و Decentralized تشکیل شده است و به معنی اقتصاد و امور مالی بر اساس بلاکچین و عدم تمرکز بر آن امور مالی است. بلاکچین بستری است که امکان ایجاد اپلیکشن های غیرمتمرکز که هیچ شخص یا نهادی بر آن تمرکز ندارد را ایجاد کرده است. بنابراین دیفای به معنی ارائه خدمات مالی به صورت غیرمتمرکز است. ویژگی های اپلیکیشن های غیرمتمرکز عبارت اند از:
- متن باز یا Open Source هستند، به این معنی که در اختیار تمام مردم قرار دارند بدین ترتیب کاملا شفاف هستند.
- هیچگونه اجازه ای برای نظارت بر آن وجود ندارد، به عنوان مثال نیازی نیست که از شرکت خاصی برای نظارت بر این بستر، مجوز قانونی گرفت!
- تمام اطلاعات در بلاکچین به صورت شفاف در اختیار عموم قرار دارد
- کنترل اطلاعات برعهده خود افراد است و هیچ نهادی بر اطلاعات افراد نظارت ندارد.
تفاوت حوزه دیفای و بسترهای قدیمی
حوزه دیفای هیچ نهادی به عنوان ناظر وجود ندارد و تمامی امور مالی به صورت غیرمتمرکز بر بستر بلاکچین است و نودها یا همان ماینرها بر آن نظارت دارند و امکان هیچگونه تقلبی در آن وجود ندارد اما در سیستم های مالی قدیمی برای دریافت یک وام باید به بانک بروید و بانک به عنوان یک سیتسم متمرکز تمامی نظارت ها را بر روی پروسه قانونی دارد اما در حوزه دیفای کدها و پروسه هایی که از قبل برنامه ریزی شده اند این فرآیند را مدیریت میکنند.
پروتکل های وام دهی در حوزه دیفای
وام دادن Lending و قرض گرفتن Borrowing از محبوبترین پروتکل های حوزه دیفای به شمار میرود. این محصولات غیرمتمرکز است، لذا هیچ بانک و نهاد مرکزی در این میان وجود ندارد و همه چیز در قالب قرارداد هوشمند اجرا میشود. این پروتکل‌ها، در مقایسه با سیستم سنتی از مزایای بسیار زیادی برخوردارند. از جمله این مزایا میتوان به عدم نیاز به احراز هویت، عدم نیاز به تایید یک نهاد متمرکز و ارائه وثیقه در قالب دارایی دیجیتال و انجام سریع و در لحظه فرآیند دریافت وام اشاره کرد.
صرافی غیرمتمرکز یا DEX
تصور کنید میخواهید دارایی خود را به کشوری دیگر ارسال کنید، برای این کار در روش قدیمی به صرافی که میتوان از آن به صرافی متمرکز یاد کرد مراجعه میکنید. فرآیند احراز هویت، اطلاعات بانکی و تمام مراحل قانونی را انجام میدهید تا بتوانید دارایی خود را در بستر بانکی بوسیله صرافی متمرکز انتقال دهید که اینکار علاوه بر وجود موانع سخت، کارمزد بالایی را شامل میشود. حال فرض کنید با استفاده از یک صرافی ارزهای دیجیتال که به صورت غیرمتمرکز است این کار را انجام دهید. صرافی غیرمتمرکز یا Decentralized Exchange است که به اختصار به آن DEX می‌گوییم، در یک صرافی غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت نخواهیم داشت، اطلاعات هویتی ما کاملا حفظ شده و هیچ کس از آن مطلع نخواهد شد. در صرافی های DEX به راحتی میتوانید دارایی خود را به صورت ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین، تتر و … تبدیل کنید و آنها را به راحتی منتقل کنید.
در صرافی های غیرمتمرکز تبادل دارایی مستقیم بین افراد صورت میگیرد و هیچ واسطه ای وجود ندارد. هزینه اجرایی صرافی های غیرمتمرکز بالاست. به عنوان مثال صرافی بایننس، بزرگترین و محبوب ترین صرافی غیرمتمرکز جهان است، این صرافی ها هزینه اجرایی بسیار بالایی دارند، از نگهداری سرور گرفته تا هزینه پیاده سازی و نگهداری و … اما درعوض کارمزد بسیار پایینی برای خدماتی که ارائه میدهند دریافت میکنند.
پروژه‌های دیفای بایننس
شبکه بایننس با راه‌اندازی شبکه هوشمند بایننس یا Binance Smart Chain (BSC) امکان راه‌اندازی قرارداد هوشمند را در این شبکه بلاکچین فراهم کرده است. این شبکه در میانه سال 2020 میلادی با معرفی 6 پروژه دیفای رسما آغاز به کار کرد. صرافی غیرمتمرکز binance و AnySwap و Pancakeswap و Burgurswap چهار صرافی غیرمتمرکز بر روی صرافی بایننس است. کار با این سه صرافی غیرمتمرکز مستلزم پرداخت رمز ارز بایننس کوین یا BNB است. این شبکه نیز به سرعت در حال رشد است و میتوان آن را یکی از بازیگران اصلی حوزه دیفای در دنیای رمز ارزها دانست.
پروژه‌های دیفای پولکادات
Gavin wood نامی آشنا برای فعالان حوزه ارزهای دیجیتال است. او به همراه ویتالیک بوترین هم بنیانگذار اتریوم بود. گوین در سال 2016 وایت پیپر شبکه پولکادات را ارائه کرد. این شبکه به سرعت رشد کرد و جامعه توسعه‌دهندگان آن به سرعت در حال افزایش است. توکن این شبکه Dot بوده که در سال 2020 و 2021 رشد بسیار بالایی را به ثبت رساند. بر روی این شبکه بلاکچین نیز پروژه‌های DeFi بسیاری راه‌اندازی شده است. Polkaswap یکی از صرافی های غیرمتمرکز بر روی شبکه پولکادات است. Mantra Dao پلتفرم دیفای شبکه پولکادات است که پلتفرم وام دهی در حوزه دیفای را ارائه میدهد.
پروژی‌های دیفای اتریوم
بسیاری از پروژه های دیفای بر روی استاندارد اتریوم ایجاد شده اند. از پروتکل های وام دهی حوزه دیفای در اتریوم میتوان به Aave و Maker اشاره کرد. البته شبکه اتریوم محدودیت هایی دارد که از آن میتوان به مشکل مقیاس پذیری اشاره کرد. بنابراین رشد این پروژه ها مبتی بر رشد پلتفرم اتریوم است. اتریوم در سال 2023 نسخه نهایی اتریوم 2 را انتشار میدهد، بنابراین میتوان رشد قابل توجهی را برای پروژه های دیفای اتریوم در نظر گرفت.
چه ارزهایی در حوزه دیفای کار میکنند؟
در زیر 10 تا از پروژه هایی که در حوزه دیفای به صورت تخصصی کار میکنند را مشاهده میکنید:
نظرات کاربران